१. अम्बपालिसुत्तवण्णना

1. Ambapālisuttavaṇṇanā

३६७. सतिपट्ठानसंयुत्तस्स पठमे अम्बपालिवनेति अम्बपालिया नाम रूपूपजीविनिया रोपिते अम्बवने। तं किर तस्सा उय्यानं अहोसि। सा सत्थु धम्मदेसनं सुत्वा पसन्‍नचित्ता तत्थ विहारं कारेत्वा तथागतस्स निय्यातेसि। तं सन्धायेतं वुत्तं। एकायन्वायन्ति एकायनो अयं। तत्थ एकायनोति एकमग्गो। मग्गस्स हि –

367. Satipaṭṭhānasaṃyuttassa paṭhame ambapālivaneti ambapāliyā nāma rūpūpajīviniyā ropite ambavane. Taṃ kira tassā uyyānaṃ ahosi. Sā satthu dhammadesanaṃ sutvā pasannacittā tattha vihāraṃ kāretvā tathāgatassa niyyātesi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Ekāyanvāyanti ekāyano ayaṃ. Tattha ekāyanoti ekamaggo. Maggassa hi –

‘‘मग्गो पन्थो पथो पज्‍जो, अञ्‍जसं वटुमायनं।

‘‘Maggo pantho patho pajjo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ;

नावा उत्तरसेतू च, कुल्‍लो च भिसि सङ्कमो’’ति॥ (चूळनि॰ पारायनत्थुतिगाथानिद्देसो १०१) –

Nāvā uttarasetū ca, kullo ca bhisi saṅkamo’’ti. (cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddeso 101) –

बहूनि नामानि। स्वायं इध अयननामेन वुत्तो। तस्मा एकायन्वायं, भिक्खवे, मग्गोति एत्थ एकमग्गो। अयं, भिक्खवे, मग्गो, न द्वेधापथभूतोति एवमत्थो दट्ठब्बो। मग्गोति केनट्ठेन मग्गो? निब्बानगमनट्ठेन, निब्बानत्थिकेहि मग्गनीयट्ठेन च।

Bahūni nāmāni. Svāyaṃ idha ayananāmena vutto. Tasmā ekāyanvāyaṃ, bhikkhave, maggoti ettha ekamaggo. Ayaṃ, bhikkhave, maggo, na dvedhāpathabhūtoti evamattho daṭṭhabbo. Maggoti kenaṭṭhena maggo? Nibbānagamanaṭṭhena, nibbānatthikehi magganīyaṭṭhena ca.

सत्तानं विसुद्धियाति रागादीहि मलेहि अभिज्झाविसमलोभादीहि च उपक्‍किलेसेहि संकिलिट्ठचित्तानं सत्तानं विसुद्धत्थाय। सोकपरिदेवानं समतिक्‍कमायाति सोकस्स च परिदेवस्स च समतिक्‍कमाय, पहानायाति अत्थो। दुक्खदोमनस्सानं अत्थङ्गमायाति कायिकदुक्खस्स च चेतसिकदोमनस्सस्स चाति इमेसं द्विन्‍नं अत्थङ्गमाय, निरोधायाति अत्थो। ञायस्स अधिगमायाति ञायो वुच्‍चति अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो, तस्स अधिगमाय पत्तियाति वुत्तं होति। अयञ्हि पुब्बभागे लोकियो सतिपट्ठानमग्गो भावितो लोकुत्तरमग्गस्स अधिगमाय संवत्तति । तेनाह ‘‘ञायस्स अधिगमाया’’ति। निब्बानस्स सच्छिकिरियायाति तण्हावानविरहितत्ता निब्बानन्ति लद्धनामस्स अमतस्स सच्छिकिरियाय, अत्तपच्‍चक्खायाति वुत्तं होति। अयञ्हि मग्गो भावितो अनुपुब्बेन निब्बानसच्छिकिरियं साधेति। तेनाह ‘‘निब्बानस्स सच्छिकिरियाया’’ति।

Sattānaṃ visuddhiyāti rāgādīhi malehi abhijjhāvisamalobhādīhi ca upakkilesehi saṃkiliṭṭhacittānaṃ sattānaṃ visuddhatthāya. Sokaparidevānaṃ samatikkamāyāti sokassa ca paridevassa ca samatikkamāya, pahānāyāti attho. Dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāyāti kāyikadukkhassa ca cetasikadomanassassa cāti imesaṃ dvinnaṃ atthaṅgamāya, nirodhāyāti attho. Ñāyassa adhigamāyāti ñāyo vuccati ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, tassa adhigamāya pattiyāti vuttaṃ hoti. Ayañhi pubbabhāge lokiyo satipaṭṭhānamaggo bhāvito lokuttaramaggassa adhigamāya saṃvattati . Tenāha ‘‘ñāyassa adhigamāyā’’ti. Nibbānassa sacchikiriyāyāti taṇhāvānavirahitattā nibbānanti laddhanāmassa amatassa sacchikiriyāya, attapaccakkhāyāti vuttaṃ hoti. Ayañhi maggo bhāvito anupubbena nibbānasacchikiriyaṃ sādheti. Tenāha ‘‘nibbānassa sacchikiriyāyā’’ti.

एवं भगवता सत्तहि पदेहि एकायनमग्गस्स वण्णो भासितो, सो कस्माति चे? भिक्खूनं उस्साहजननत्थं। वण्णभासनञ्हि सुत्वा ते भिक्खू – ‘‘अयं किर मग्गो हदयसन्तापभूतं सोकं, वाचाविप्पलापभूतं परिदेवं, कायिकअसातभूतं दुक्खं, चेतसिकअसातभूतं दोमनस्सन्ति चत्तारो उपद्दवे हरति। विसुद्धिं, ञायं, निब्बानन्ति तयो विसेसे आवहती’’ति उस्साहजाता इमं देसनं उग्गहेतब्बं परियापुणितब्बं, धारेतब्बं, इमञ्‍च मग्गं भावेतब्बं मञ्‍ञिस्सन्ति। इति तेसं भिक्खूनं उस्साहजननत्थं वण्णं अभासि कम्बलवाणिजादयो कम्बलादीनं वण्णं विय।

Evaṃ bhagavatā sattahi padehi ekāyanamaggassa vaṇṇo bhāsito, so kasmāti ce? Bhikkhūnaṃ ussāhajananatthaṃ. Vaṇṇabhāsanañhi sutvā te bhikkhū – ‘‘ayaṃ kira maggo hadayasantāpabhūtaṃ sokaṃ, vācāvippalāpabhūtaṃ paridevaṃ, kāyikaasātabhūtaṃ dukkhaṃ, cetasikaasātabhūtaṃ domanassanti cattāro upaddave harati. Visuddhiṃ, ñāyaṃ, nibbānanti tayo visese āvahatī’’ti ussāhajātā imaṃ desanaṃ uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ, dhāretabbaṃ, imañca maggaṃ bhāvetabbaṃ maññissanti. Iti tesaṃ bhikkhūnaṃ ussāhajananatthaṃ vaṇṇaṃ abhāsi kambalavāṇijādayo kambalādīnaṃ vaṇṇaṃ viya.

यदिदन्ति निपातो, ये इमेति अयमस्स अत्थो। चत्तारोति गणनपरिच्छेदो। तेन ‘‘न ततो हेट्ठा, न उद्ध’’न्ति सतिपट्ठानपरिच्छेदं दीपेति। सतिपट्ठानाति तयो सतिपट्ठाना सतिगोचरोपि, तिधा पटिपन्‍नेसु सावकेसु सत्थुनो पटिघानुनयवीतिवत्ततापि, सतिपि। ‘‘चतुन्‍नं, भिक्खवे, सतिपट्ठानानं समुदयञ्‍च अत्थङ्गमञ्‍च देसेस्सामि तं सुणाथ। को च, भिक्खवे, कायस्स समुदयो? आहरसमुदया कायसमुदयो’’तिआदीसु (सं॰ नि॰ ५.४०८) हि सतिगोचरो सतिपट्ठानन्ति वुत्तो। तथा ‘‘कायो उपट्ठानं, नो सति, सति उपट्ठानञ्‍चेव सति चा’’तिआदीसुपि (पटि॰ म॰ २.३५)। तस्स अत्थो – पतिट्ठाति अस्मिन्ति पट्ठानं। का पतिट्ठाति? सति। सतिया पट्ठानं सतिपट्ठानं। पधानं ठानन्ति वा पट्ठानं। सतिया पट्ठानं सतिपट्ठानं हत्थिट्ठानअस्सट्ठानादीनि विय।

Yadidanti nipāto, ye imeti ayamassa attho. Cattāroti gaṇanaparicchedo. Tena ‘‘na tato heṭṭhā, na uddha’’nti satipaṭṭhānaparicchedaṃ dīpeti. Satipaṭṭhānāti tayo satipaṭṭhānā satigocaropi, tidhā paṭipannesu sāvakesu satthuno paṭighānunayavītivattatāpi, satipi. ‘‘Catunnaṃ, bhikkhave, satipaṭṭhānānaṃ samudayañca atthaṅgamañca desessāmi taṃ suṇātha. Ko ca, bhikkhave, kāyassa samudayo? Āharasamudayā kāyasamudayo’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.408) hi satigocaro satipaṭṭhānanti vutto. Tathā ‘‘kāyo upaṭṭhānaṃ, no sati, sati upaṭṭhānañceva sati cā’’tiādīsupi (paṭi. ma. 2.35). Tassa attho – patiṭṭhāti asminti paṭṭhānaṃ. Kā patiṭṭhāti? Sati. Satiyā paṭṭhānaṃ satipaṭṭhānaṃ. Padhānaṃ ṭhānanti vā paṭṭhānaṃ. Satiyā paṭṭhānaṃ satipaṭṭhānaṃ hatthiṭṭhānaassaṭṭhānādīni viya.

‘‘तयो सतिपट्ठाना, यदरियो सेवति, यदरियो सेवमानो सत्था गणमनुसासितुमरहती’’ति (म॰ नि॰ ३.३११) एत्थ तिधा पटिपन्‍नेसु सावकेसु सत्थुनो पटिघानुनयवीतिवत्तता सतिपट्ठानन्ति वुत्ता। तस्सत्थो – पट्ठपेतब्बतो पट्ठानं, पवत्तयितब्बतोति अत्थो। केन पट्ठपेतब्बोति? सतिया। सतिया पट्ठानं सतिपट्ठानन्ति।

‘‘Tayo satipaṭṭhānā, yadariyo sevati, yadariyo sevamāno satthā gaṇamanusāsitumarahatī’’ti (ma. ni. 3.311) ettha tidhā paṭipannesu sāvakesu satthuno paṭighānunayavītivattatā satipaṭṭhānanti vuttā. Tassattho – paṭṭhapetabbato paṭṭhānaṃ, pavattayitabbatoti attho. Kena paṭṭhapetabboti? Satiyā. Satiyā paṭṭhānaṃ satipaṭṭhānanti.

‘‘चत्तारो सतिपट्ठाना भाविता बहुलीकता सत्त बोज्झङ्गे परिपूरेन्ती’’तिआदीसु (म॰ नि॰ ३.१४७; सं॰ नि॰ ५.९८९) पन सतियेव सतिपट्ठानन्ति वुत्ता। तस्सत्थो – पतिट्ठातीति पट्ठानं, उपट्ठाति ओक्‍कन्दित्वा पक्खन्दित्वा पवत्ततीति अत्थो। सतियेव पट्ठानं सतिपट्ठानं। अथ वा सरणट्ठेन सति, उपट्ठानट्ठेन पट्ठानं, इति सति च सा पट्ठानञ्‍चातिपि सतिपट्ठानं। इदमिध अधिप्पेतं।

‘‘Cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrentī’’tiādīsu (ma. ni. 3.147; saṃ. ni. 5.989) pana satiyeva satipaṭṭhānanti vuttā. Tassattho – patiṭṭhātīti paṭṭhānaṃ, upaṭṭhāti okkanditvā pakkhanditvā pavattatīti attho. Satiyeva paṭṭhānaṃ satipaṭṭhānaṃ. Atha vā saraṇaṭṭhena sati, upaṭṭhānaṭṭhena paṭṭhānaṃ, iti sati ca sā paṭṭhānañcātipi satipaṭṭhānaṃ. Idamidha adhippetaṃ.

यदि एवं कस्मा ‘‘सतिपट्ठाना’’ति बहुवचनं कतन्ति? सतीनं बहुत्ता। आरम्मणभेदेन हि बहुका सतियो। अथ ‘‘मग्गो’’ति कस्मा एकवचनन्ति? मग्गनट्ठेन एकत्ता। चतस्सोपि हि एता सतियो मग्गनट्ठेन एकत्तं गच्छन्ति। वुतञ्हेतं ‘‘मग्गोति केनट्ठेन मग्गो? निब्बानमग्गनट्ठेन, निब्बानत्थिकेहि मग्गनीयट्ठेन चा’’ति। चतस्सोपि चेता अपरभागे कायादीसु आरम्मणेसु किच्‍चं साधयमाना निब्बानं गच्छन्ति, आदितो पट्ठाय च निब्बानत्थिकेहि मग्गियन्तीति तस्मा चतस्सोपि एको मग्गोति वुत्ता। एवञ्‍च सति वचनानुसन्धिना सानुसन्धिकाव देसना होति।

Yadi evaṃ kasmā ‘‘satipaṭṭhānā’’ti bahuvacanaṃ katanti? Satīnaṃ bahuttā. Ārammaṇabhedena hi bahukā satiyo. Atha ‘‘maggo’’ti kasmā ekavacananti? Magganaṭṭhena ekattā. Catassopi hi etā satiyo magganaṭṭhena ekattaṃ gacchanti. Vutañhetaṃ ‘‘maggoti kenaṭṭhena maggo? Nibbānamagganaṭṭhena, nibbānatthikehi magganīyaṭṭhena cā’’ti. Catassopi cetā aparabhāge kāyādīsu ārammaṇesu kiccaṃ sādhayamānā nibbānaṃ gacchanti, ādito paṭṭhāya ca nibbānatthikehi maggiyantīti tasmā catassopi eko maggoti vuttā. Evañca sati vacanānusandhinā sānusandhikāva desanā hoti.

कतमे चत्तारोति कथेतुकम्यतापुच्छा। कायेति रूपकाये। कायानुपस्सीति कायं अनुपस्सनसीलो, कायं वा अनुपस्समानो। अयञ्हि भिक्खु इमं कायं अनिच्‍चानुपस्सनादीनं सत्तन्‍नं अनुपस्सनानं वसेन अनिच्‍चतो अनुपस्सति, नो निच्‍चतो, दुक्खतो अनुपस्सति, नो सुखतो, अनत्ततो अनुपस्सति, नो अत्ततो, निब्बिन्दति, नो नन्दति, विरज्‍जति, नो रज्‍जति, निरोधेति, नो समुदेति, पटिनिस्सज्‍जति, नो आदियति। सो तं अनिच्‍चतो अनुपस्सन्तो निच्‍चसञ्‍ञं पजहति, दुक्खतो अनुपस्सन्तो सुखसञ्‍ञं पजहति , अनत्ततो अनुपस्सन्तो अत्तसञ्‍ञं पजहति, निब्बिन्दन्तो नन्दिं पजहति, विरज्‍जन्तो रागं पजहति, निरोधेन्तो समुदयं पजहति, पटिनिस्सज्‍जन्तो आदानं पजहतीति वेदितब्बो।

Katame cattāroti kathetukamyatāpucchā. Kāyeti rūpakāye. Kāyānupassīti kāyaṃ anupassanasīlo, kāyaṃ vā anupassamāno. Ayañhi bhikkhu imaṃ kāyaṃ aniccānupassanādīnaṃ sattannaṃ anupassanānaṃ vasena aniccato anupassati, no niccato, dukkhato anupassati, no sukhato, anattato anupassati, no attato, nibbindati, no nandati, virajjati, no rajjati, nirodheti, no samudeti, paṭinissajjati, no ādiyati. So taṃ aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati , anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahatīti veditabbo.

विहरतीति इरीयति। आतापीति तीसु भवेसु किलेसे आतपतीति आतापो, वीरियस्सेतं नामं। आतापो अस्स अत्थीति आतापी। सम्पजानोति सम्पजञ्‍ञसङ्खातेन ञाणेन समन्‍नागतो। सतिमाति कायपरिग्गाहिकाय सतिया समन्‍नागतो। अयं पन यस्मा सतिया आरम्मणं परिग्गहेत्वा पञ्‍ञाय अनुपस्सति। न हि सतिविरहितस्स अनुपस्सना नाम अत्थि, तेनेवाह ‘‘सतिञ्‍च ख्वाहं, भिक्खवे, सब्बत्थिकं वदामी’’ति (सं॰ नि॰ ५.२३४)। तस्मा एत्थ ‘‘काये कायानुपस्सी विहरती’’ति एत्तावता कायानुपस्सनासतिपट्ठानं वुत्तं होति। अथ वा यस्मा अनातापिनो अन्तोसङ्खेपो अन्तरायकरो होति, असम्पजानो उपायपरिग्गहे अनुपायपरिवज्‍जने च सम्मुय्हति, मुट्ठस्सति उपायापरिच्‍चागे अनुपायापरिग्गहे च असमत्थो होति, तेनस्स तं कम्मट्ठानं न सम्पज्‍जति। तस्मा येसं धम्मानं आनुभावेन तं सम्पज्‍जति, तेसं दस्सनत्थं ‘‘आतापी सम्पजानो सतिमा’’ति इदं वुत्तन्ति वेदितब्बं।

Viharatīti irīyati. Ātāpīti tīsu bhavesu kilese ātapatīti ātāpo, vīriyassetaṃ nāmaṃ. Ātāpo assa atthīti ātāpī. Sampajānoti sampajaññasaṅkhātena ñāṇena samannāgato. Satimāti kāyapariggāhikāya satiyā samannāgato. Ayaṃ pana yasmā satiyā ārammaṇaṃ pariggahetvā paññāya anupassati. Na hi sativirahitassa anupassanā nāma atthi, tenevāha ‘‘satiñca khvāhaṃ, bhikkhave, sabbatthikaṃ vadāmī’’ti (saṃ. ni. 5.234). Tasmā ettha ‘‘kāye kāyānupassī viharatī’’ti ettāvatā kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ vuttaṃ hoti. Atha vā yasmā anātāpino antosaṅkhepo antarāyakaro hoti, asampajāno upāyapariggahe anupāyaparivajjane ca sammuyhati, muṭṭhassati upāyāpariccāge anupāyāpariggahe ca asamattho hoti, tenassa taṃ kammaṭṭhānaṃ na sampajjati. Tasmā yesaṃ dhammānaṃ ānubhāvena taṃ sampajjati, tesaṃ dassanatthaṃ ‘‘ātāpī sampajāno satimā’’ti idaṃ vuttanti veditabbaṃ.

इति कायानुपस्सनासतिपट्ठानं सम्पयोगङ्गञ्‍जस्स दस्सेत्वा इदानि पहानङ्गं दस्सेतुं विनेय्य लोके अभिज्झादोमनस्सन्ति वुत्तं। तत्थ विनेय्याति तदङ्गविनयेन वा विक्खम्भनविनयेन वा विनयित्वा। लोकेति तस्मिंयेव काये। कायो हि इध लुज्‍जनपलुज्‍जनट्ठेन लोकोति अधिप्पेतो। यस्मा पनस्स न कायमत्तेयेव अभिज्झादोमनस्सं पहीयति, वेदनादीसुपि पहीयति एव। तस्मा ‘‘पञ्‍चपि उपादानक्खन्धा लोको’’ति विभङ्गे (विभ॰ ३६२) वुत्तं। लोकसङ्खातत्ता वा तेसं धम्मानं अत्थुद्धारनयेनेतं वुत्तं। यं पनाह ‘‘तत्थ कतमो लोको, स्वेव कायो लोको’’ति, अयमेवेत्थ अत्थो। तस्मिं लोके अभिज्झादोमनस्सं विनेय्याति एवं सम्बन्धो दट्ठब्बो।

Iti kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ sampayogaṅgañjassa dassetvā idāni pahānaṅgaṃ dassetuṃ vineyya loke abhijjhādomanassanti vuttaṃ. Tattha vineyyāti tadaṅgavinayena vā vikkhambhanavinayena vā vinayitvā. Loketi tasmiṃyeva kāye. Kāyo hi idha lujjanapalujjanaṭṭhena lokoti adhippeto. Yasmā panassa na kāyamatteyeva abhijjhādomanassaṃ pahīyati, vedanādīsupi pahīyati eva. Tasmā ‘‘pañcapi upādānakkhandhā loko’’ti vibhaṅge (vibha. 362) vuttaṃ. Lokasaṅkhātattā vā tesaṃ dhammānaṃ atthuddhāranayenetaṃ vuttaṃ. Yaṃ panāha ‘‘tattha katamo loko, sveva kāyo loko’’ti, ayamevettha attho. Tasmiṃ loke abhijjhādomanassaṃ vineyyāti evaṃ sambandho daṭṭhabbo.

वेदनासूति एत्थ तिस्सो वेदना, ता च लोकिया एव, चित्तम्पि लोकियं, तथा धम्मा। यथा पन वेदना अनुपस्सितब्बा, तथा अनुपस्सन्तो एस वेदनानुपस्सीति वेदितब्बो। एस नयो चित्तधम्मेसु। कथञ्‍च वेदना अनुपस्सितब्बाति? सुखा ताव वेदना दुक्खतो, दुक्खा सल्‍लतो, अदुक्खमसुखा अनिच्‍चतो। यथाह –

Vedanāsūti ettha tisso vedanā, tā ca lokiyā eva, cittampi lokiyaṃ, tathā dhammā. Yathā pana vedanā anupassitabbā, tathā anupassanto esa vedanānupassīti veditabbo. Esa nayo cittadhammesu. Kathañca vedanā anupassitabbāti? Sukhā tāva vedanā dukkhato, dukkhā sallato, adukkhamasukhā aniccato. Yathāha –

‘‘यो सुखं दुक्खतो अद्द, दुक्खमद्दक्खि सल्‍लतो।

‘‘Yo sukhaṃ dukkhato adda, dukkhamaddakkhi sallato;

अदुक्खमसुखं सन्तं, अद्दक्खि नं अनिच्‍चतो।

Adukkhamasukhaṃ santaṃ, addakkhi naṃ aniccato;

स वे सम्मद्दसो भिक्खु, उपसन्तो चरिस्सती’’ति॥

Sa ve sammaddaso bhikkhu, upasanto carissatī’’ti.

सब्बा एव चेता दुक्खातिपि अनुपस्सितब्बा। वुत्तञ्हेतं ‘‘यंकिञ्‍चि वेदयितं, सब्बं तं दुक्खस्मिन्ति वदामी’’ति (सं॰ नि॰ ४.२५९)। सुखदुक्खतोपि च अनुपस्सितब्बा, यथाह – ‘‘सुखा खो, आवुसो विसाख, वेदना ठितिसुखा विपरिणामदुक्खा’’ति (म॰ नि॰ १.४६५) सब्बं वित्थारेतब्बं। अपिच अनिच्‍चादिसत्तअनुपस्सनावसेनपि अनुपस्सितब्बा।

Sabbā eva cetā dukkhātipi anupassitabbā. Vuttañhetaṃ ‘‘yaṃkiñci vedayitaṃ, sabbaṃ taṃ dukkhasminti vadāmī’’ti (saṃ. ni. 4.259). Sukhadukkhatopi ca anupassitabbā, yathāha – ‘‘sukhā kho, āvuso visākha, vedanā ṭhitisukhā vipariṇāmadukkhā’’ti (ma. ni. 1.465) sabbaṃ vitthāretabbaṃ. Apica aniccādisattaanupassanāvasenapi anupassitabbā.

चित्तधम्मेसुपि चित्तं ताव आरम्मणाधिपतिसहजातभूमिकम्मविपाककिरियादिनानत्तभेदानं अनिच्‍चादिअनुपस्सनानं सरागादीनञ्‍च भेदानं वसेन अनुपस्सितब्बं। धम्मा सलक्खणसामञ्‍ञलक्खणानं सुञ्‍ञतधम्मस्स अनिच्‍चादिसत्तअनुपस्सनानं ‘‘सन्तं वा अज्झत्तं कामच्छन्द’’न्तिआदीनञ्‍च पभेदानं वसेन अनुपस्सितब्बा। सेसं वुत्तनयमेव। अयमेत्थ सङ्खेपो, वित्थारो पन दीघमज्झिमट्ठकथासु (दी॰ नि॰ अट्ठ॰ २.३७३ आदयो; म॰ नि॰ अट्ठ॰ १.१०५ आदयो) सतिपट्ठानवण्णनायं वुत्तनयेनेव वेदितब्बो।

Cittadhammesupi cittaṃ tāva ārammaṇādhipatisahajātabhūmikammavipākakiriyādinānattabhedānaṃ aniccādianupassanānaṃ sarāgādīnañca bhedānaṃ vasena anupassitabbaṃ. Dhammā salakkhaṇasāmaññalakkhaṇānaṃ suññatadhammassa aniccādisattaanupassanānaṃ ‘‘santaṃ vā ajjhattaṃ kāmacchanda’’ntiādīnañca pabhedānaṃ vasena anupassitabbā. Sesaṃ vuttanayameva. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana dīghamajjhimaṭṭhakathāsu (dī. ni. aṭṭha. 2.373 ādayo; ma. ni. aṭṭha. 1.105 ādayo) satipaṭṭhānavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbo.

Next: २. सतिसुत्तवण्णना • 2. Satisuttavaṇṇanā

Related texts:

तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. अम्बपालिसुत्तं • 1. Ambapālisuttaṃ

टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १. अम्बपालिसुत्तवण्णना • 1. Ambapālisuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact