Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමානවත්ථු-අට්ඨකථා • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
8. අම්බවිමානවණ්ණනා
8. Ambavimānavaṇṇanā
දිබ්බං තෙ අම්බවනං රම්මන්ති අම්බවිමානං. තස්ස කා උප්පත්ති? භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ. තෙන සමයෙන සාවත්ථියං අඤ්ඤතරා උපාසිකා ආවාසදානස්ස මහප්ඵලතං මහානිසංසතඤ්ච සුත්වා ඡන්දජාතා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එවමාහ ‘‘අහං, භන්තෙ, එකං ආවාසං කාරෙතුකාමා, ඉච්ඡාමි තාදිසං ඔකාසං, ආචික්ඛතූ’’ති. භගවා භික්ඛූ ආණාපෙසි, භික්ඛූ තස්සා ඔකාසං දස්සෙසුං. සා තත්ථ රමණීයං ආවාසං කාරෙත්වා තස්ස සමන්තතො අම්බරුක්ඛෙ රොපෙසි. සො ආවාසො සමන්තතො අම්බපන්තීහි පරික්ඛිත්තො ඡායූදකසම්පන්නො මුත්තාජාලසදිසවාලුකාකිණ්ණපණ්ඩරභූමිභාගො අතිවිය මනොහරො අහොසි. සා තං විහාරං නානාවණ්ණෙහි වත්ථෙහි පුප්ඵදාමගන්ධදාමාදීහි ච දෙවවිමානං විය අලඞ්කරිත්වා තෙලපදීපං ආරොපෙත්වා අම්බරුක්ඛෙ ච අහතෙහි වත්ථෙහි වෙඨෙත්වා සඞ්ඝස්ස නිය්යාදෙසි.
Dibbaṃte ambavanaṃ rammanti ambavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthiyaṃ aññatarā upāsikā āvāsadānassa mahapphalataṃ mahānisaṃsatañca sutvā chandajātā bhagavantaṃ abhivādetvā evamāha ‘‘ahaṃ, bhante, ekaṃ āvāsaṃ kāretukāmā, icchāmi tādisaṃ okāsaṃ, ācikkhatū’’ti. Bhagavā bhikkhū āṇāpesi, bhikkhū tassā okāsaṃ dassesuṃ. Sā tattha ramaṇīyaṃ āvāsaṃ kāretvā tassa samantato ambarukkhe ropesi. So āvāso samantato ambapantīhi parikkhitto chāyūdakasampanno muttājālasadisavālukākiṇṇapaṇḍarabhūmibhāgo ativiya manoharo ahosi. Sā taṃ vihāraṃ nānāvaṇṇehi vatthehi pupphadāmagandhadāmādīhi ca devavimānaṃ viya alaṅkaritvā telapadīpaṃ āropetvā ambarukkhe ca ahatehi vatthehi veṭhetvā saṅghassa niyyādesi.
සා අපරභාගෙ කාලං කත්වා තාවතිංසභවනෙ නිබ්බත්ති, තස්සා මහන්තං විමානං පාතුරහොසි අම්බවනපරික්ඛිත්තං. සා තත්ථ අච්ඡරාගණපරිවාරිතා දිබ්බසම්පත්තිං අනුභවති. තං ආයස්මා මහාමොග්ගල්ලානො උපගන්ත්වා ඉමාහි ගාථාහි පුච්ඡි –
Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbatti, tassā mahantaṃ vimānaṃ pāturahosi ambavanaparikkhittaṃ. Sā tattha accharāgaṇaparivāritā dibbasampattiṃ anubhavati. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno upagantvā imāhi gāthāhi pucchi –
783.
783.
‘‘දිබ්බං තෙ අම්බවනං රම්මං, පාසාදෙත්ථ මහල්ලකො;
‘‘Dibbaṃ te ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;
නානාතූරියසඞ්ඝුට්ඨො, අච්ඡරාගණඝොසිතො.
Nānātūriyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.
784.
784.
‘‘පදීපො චෙත්ථ ජලති, නිච්චං සොවණ්ණයො මහා;
‘‘Padīpo cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;
දුස්සඵලෙහි රුක්ඛෙහි, සමන්තා පරිවාරිතො.
Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.
785. ‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ.…වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.
785. ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
787. ‘‘සා දෙවතා අත්තමනා…පෙ.… යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං’’.
787. ‘‘Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
788.
788.
‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, පුරිමාය ජාතියා මනුස්සලොකෙ;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
විහාරං සඞ්ඝස්ස කාරෙසිං, අම්බෙහි පරිවාරිතං.
Vihāraṃ saṅghassa kāresiṃ, ambehi parivāritaṃ.
789.
789.
‘‘පරියොසිතෙ විහාරෙ, කාරෙන්තෙ නිට්ඨිතෙ මහෙ;
‘‘Pariyosite vihāre, kārente niṭṭhite mahe;
අම්බෙහි ඡාදයිත්වාන, කත්වා දුස්සමයෙ ඵලෙ.
Ambehi chādayitvāna, katvā dussamaye phale.
790.
790.
‘‘පදීපං තත්ථ ජාලෙත්වා, භොජයිත්වා ගණුත්තමං;
‘‘Padīpaṃ tattha jāletvā, bhojayitvā gaṇuttamaṃ;
නිය්යාදෙසිං තං සඞ්ඝස්ස, පසන්නා සෙහි පාණිභි.
Niyyādesiṃ taṃ saṅghassa, pasannā sehi pāṇibhi.
791.
791.
‘‘තෙන මෙ අම්බවනං රම්මං, පාසාදෙත්ථ මහල්ලකො;
‘‘Tena me ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;
නානාතූරියසඞ්ඝුට්ඨො, අච්ඡරාගණඝොසිතො.
Nānātūriyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.
792.
792.
‘‘පදීපො චෙත්ථ ජලති, නිච්චං සොවණ්ණයො මහා;
‘‘Padīpo cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;
දුස්සඵලෙහි රුක්ඛෙහි, සමන්තා පරිවාරිතො.
Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.
793.
793.
‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො…පෙ.…වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති. –
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
සා දෙවතා බ්යාකාසි.
Sā devatā byākāsi.
783. තත්ථ මහල්ලකොති මහන්තො ආයාමවිත්ථාරෙහි උබ්බෙධෙන ච විපුලො, උළාරතමොති අත්ථො. අච්ඡරාගණඝොසිතොති තං පමොදිතුං සඞ්ගීතිවසෙන චෙව පියසල්ලාපවසෙන ච අච්ඡරාසඞ්ඝෙන සමුග්ඝොසිතො.
783. Tattha mahallakoti mahanto āyāmavitthārehi ubbedhena ca vipulo, uḷāratamoti attho. Accharāgaṇaghositoti taṃ pamodituṃ saṅgītivasena ceva piyasallāpavasena ca accharāsaṅghena samugghosito.
784. පදීපො චෙත්ථ ජලතීති සූරියරස්මිසමුජ්ජලකිරණවිතානො රතනප්පදීපො ච එත්ථ එතස්මිං පාසාදෙ අභිජලති. දුස්සඵලෙහීති දුස්සානි ඵලානි එතෙසන්ති දුස්සඵලා. තෙහි සමුග්ගිරියමානදිබ්බවත්ථෙහීති අත්ථො.
784.Padīpo cettha jalatīti sūriyarasmisamujjalakiraṇavitāno ratanappadīpo ca ettha etasmiṃ pāsāde abhijalati. Dussaphalehīti dussāni phalāni etesanti dussaphalā. Tehi samuggiriyamānadibbavatthehīti attho.
789. කාරෙන්තෙ නිට්ඨිතෙ මහෙති කතපරියොසිතස්ස විහාරස්ස මහෙ පූජාය කරීයමානාය ච. කත්වා දුස්සමයෙ ඵලෙති දුස්සෙයෙව තෙසං අම්බානං ඵලං කත්වා.
789.Kārente niṭṭhite maheti katapariyositassa vihārassa mahe pūjāya karīyamānāya ca. Katvā dussamaye phaleti dusseyeva tesaṃ ambānaṃ phalaṃ katvā.
790. ගණුත්තමන්ති ගණානං උත්තමං භගවතො සාවකසඞ්ඝං. නිය්යාදෙසින්ති සම්පටිච්ඡාපෙසිං, අදාසින්ති අත්ථො. සෙසං වුත්තනයමෙව.
790.Gaṇuttamanti gaṇānaṃ uttamaṃ bhagavato sāvakasaṅghaṃ. Niyyādesinti sampaṭicchāpesiṃ, adāsinti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
අම්බවිමානවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Ambavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / විමානවත්ථුපාළි • Vimānavatthupāḷi / 8. අම්බවිමානවත්ථු • 8. Ambavimānavatthu