Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཝིམཱནཝཏྠུ-ཨཊྛཀཐཱ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
༨. ཨམྦཝིམཱནཝཎྞནཱ
8. Ambavimānavaṇṇanā
དིབྦཾ ཏེ ཨམྦཝནཾ རམྨནྟི ཨམྦཝིམཱནཾ། ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཱ སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརཏི ཛེཏཝནེ། ཏེན སམཡེན སཱཝཏྠིཡཾ ཨཉྙཏརཱ ཨུཔཱསིཀཱ ཨཱཝཱསདཱནསྶ མཧཔྥལཏཾ མཧཱནིསཾསཏཉྩ སུཏྭཱ ཚནྡཛཱཏཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཝམཱཧ ‘‘ཨཧཾ, བྷནྟེ, ཨེཀཾ ཨཱཝཱསཾ ཀཱརེཏུཀཱམཱ, ཨིཙྪཱམི ཏཱདིསཾ ཨོཀཱསཾ, ཨཱཙིཀྑཏཱུ’’ཏི། བྷགཝཱ བྷིཀྑཱུ ཨཱཎཱཔེསི, བྷིཀྑཱུ ཏསྶཱ ཨོཀཱསཾ དསྶེསུཾ། སཱ ཏཏྠ རམཎཱིཡཾ ཨཱཝཱསཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏསྶ སམནྟཏོ ཨམྦརུཀྑེ རོཔེསི། སོ ཨཱཝཱསོ སམནྟཏོ ཨམྦཔནྟཱིཧི པརིཀྑིཏྟོ ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣོ མུཏྟཱཛཱལསདིསཝཱལུཀཱཀིཎྞཔཎྜརབྷཱུམིབྷཱགོ ཨཏིཝིཡ མནོཧརོ ཨཧོསི། སཱ ཏཾ ཝིཧཱརཾ ནཱནཱཝཎྞེཧི ཝཏྠེཧི པུཔྥདཱམགནྡྷདཱམཱདཱིཧི ཙ དེཝཝིམཱནཾ ཝིཡ ཨལངྐརིཏྭཱ ཏེལཔདཱིཔཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨམྦརུཀྑེ ཙ ཨཧཏེཧི ཝཏྠེཧི ཝེཋེཏྭཱ སངྒྷསྶ ནིཡྻཱདེསི།
Dibbaṃte ambavanaṃ rammanti ambavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthiyaṃ aññatarā upāsikā āvāsadānassa mahapphalataṃ mahānisaṃsatañca sutvā chandajātā bhagavantaṃ abhivādetvā evamāha ‘‘ahaṃ, bhante, ekaṃ āvāsaṃ kāretukāmā, icchāmi tādisaṃ okāsaṃ, ācikkhatū’’ti. Bhagavā bhikkhū āṇāpesi, bhikkhū tassā okāsaṃ dassesuṃ. Sā tattha ramaṇīyaṃ āvāsaṃ kāretvā tassa samantato ambarukkhe ropesi. So āvāso samantato ambapantīhi parikkhitto chāyūdakasampanno muttājālasadisavālukākiṇṇapaṇḍarabhūmibhāgo ativiya manoharo ahosi. Sā taṃ vihāraṃ nānāvaṇṇehi vatthehi pupphadāmagandhadāmādīhi ca devavimānaṃ viya alaṅkaritvā telapadīpaṃ āropetvā ambarukkhe ca ahatehi vatthehi veṭhetvā saṅghassa niyyādesi.
སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟི, ཏསྶཱ མཧནྟཾ ཝིམཱནཾ པཱཏུརཧོསི ཨམྦཝནཔརིཀྑིཏྟཾ། སཱ ཏཏྠ ཨཙྪརཱགཎཔརིཝཱརིཏཱ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཏི། ཏཾ ཨཱཡསྨཱ མཧཱམོགྒལླཱནོ ཨུཔགནྟྭཱ ཨིམཱཧི གཱཐཱཧི པུཙྪི –
Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbatti, tassā mahantaṃ vimānaṃ pāturahosi ambavanaparikkhittaṃ. Sā tattha accharāgaṇaparivāritā dibbasampattiṃ anubhavati. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno upagantvā imāhi gāthāhi pucchi –
༧༨༣.
783.
‘‘དིབྦཾ ཏེ ཨམྦཝནཾ རམྨཾ, པཱསཱདེཏྠ མཧལླཀོ།
‘‘Dibbaṃ te ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;
ནཱནཱཏཱུརིཡསངྒྷུཊྛོ, ཨཙྪརཱགཎགྷོསིཏོ༎
Nānātūriyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.
༧༨༤.
784.
‘‘པདཱིཔོ ཙེཏྠ ཛལཏི, ནིཙྩཾ སོཝཎྞཡོ མཧཱ།
‘‘Padīpo cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;
དུསྶཕལེཧི རུཀྑེཧི, སམནྟཱ པརིཝཱརིཏོ༎
Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.
༧༨༥. ‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ॰…ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི༎
785. ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
༧༨༧. ‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ…པེ॰… ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’༎
787. ‘‘Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
༧༨༨.
788.
‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ།
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
ཝིཧཱརཾ སངྒྷསྶ ཀཱརེསིཾ, ཨམྦེཧི པརིཝཱརིཏཾ༎
Vihāraṃ saṅghassa kāresiṃ, ambehi parivāritaṃ.
༧༨༩.
789.
‘‘པརིཡོསིཏེ ཝིཧཱརེ, ཀཱརེནྟེ ནིཊྛིཏེ མཧེ།
‘‘Pariyosite vihāre, kārente niṭṭhite mahe;
ཨམྦེཧི ཚཱདཡིཏྭཱན, ཀཏྭཱ དུསྶམཡེ ཕལེ༎
Ambehi chādayitvāna, katvā dussamaye phale.
༧༩༠.
790.
‘‘པདཱིཔཾ ཏཏྠ ཛཱལེཏྭཱ, བྷོཛཡིཏྭཱ གཎུཏྟམཾ།
‘‘Padīpaṃ tattha jāletvā, bhojayitvā gaṇuttamaṃ;
ནིཡྻཱདེསིཾ ཏཾ སངྒྷསྶ, པསནྣཱ སེཧི པཱཎིབྷི༎
Niyyādesiṃ taṃ saṅghassa, pasannā sehi pāṇibhi.
༧༩༡.
791.
‘‘ཏེན མེ ཨམྦཝནཾ རམྨཾ, པཱསཱདེཏྠ མཧལླཀོ།
‘‘Tena me ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;
ནཱནཱཏཱུརིཡསངྒྷུཊྛོ, ཨཙྪརཱགཎགྷོསིཏོ༎
Nānātūriyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.
༧༩༢.
792.
‘‘པདཱིཔོ ཙེཏྠ ཛལཏི, ནིཙྩཾ སོཝཎྞཡོ མཧཱ།
‘‘Padīpo cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;
དུསྶཕལེཧི རུཀྑེཧི, སམནྟཱ པརིཝཱརིཏོ༎
Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.
༧༩༣.
793.
‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ…པེ॰…ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི༎ –
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
སཱ དེཝཏཱ བྱཱཀཱསི།
Sā devatā byākāsi.
༧༨༣. ཏཏྠ མཧལླཀོཏི མཧནྟོ ཨཱཡཱམཝིཏྠཱརེཧི ཨུབྦེདྷེན ཙ ཝིཔུལོ, ཨུལཱ༹རཏམོཏི ཨཏྠོ། ཨཙྪརཱགཎགྷོསིཏོཏི ཏཾ པམོདིཏུཾ སངྒཱིཏིཝསེན ཙེཝ པིཡསལླཱཔཝསེན ཙ ཨཙྪརཱསངྒྷེན སམུགྒྷོསིཏོ།
783. Tattha mahallakoti mahanto āyāmavitthārehi ubbedhena ca vipulo, uḷāratamoti attho. Accharāgaṇaghositoti taṃ pamodituṃ saṅgītivasena ceva piyasallāpavasena ca accharāsaṅghena samugghosito.
༧༨༤. པདཱིཔོ ཙེཏྠ ཛལཏཱིཏི སཱུརིཡརསྨིསམུཛྫལཀིརཎཝིཏཱནོ རཏནཔྤདཱིཔོ ཙ ཨེཏྠ ཨེཏསྨིཾ པཱསཱདེ ཨབྷིཛལཏི། དུསྶཕལེཧཱིཏི དུསྶཱནི ཕལཱནི ཨེཏེསནྟི དུསྶཕལཱ། ཏེཧི སམུགྒིརིཡམཱནདིབྦཝཏྠེཧཱིཏི ཨཏྠོ།
784.Padīpo cettha jalatīti sūriyarasmisamujjalakiraṇavitāno ratanappadīpo ca ettha etasmiṃ pāsāde abhijalati. Dussaphalehīti dussāni phalāni etesanti dussaphalā. Tehi samuggiriyamānadibbavatthehīti attho.
༧༨༩. ཀཱརེནྟེ ནིཊྛིཏེ མཧེཏི ཀཏཔརིཡོསིཏསྶ ཝིཧཱརསྶ མཧེ པཱུཛཱཡ ཀརཱིཡམཱནཱཡ ཙ། ཀཏྭཱ དུསྶམཡེ ཕལེཏི དུསྶེཡེཝ ཏེསཾ ཨམྦཱནཾ ཕལཾ ཀཏྭཱ།
789.Kārente niṭṭhite maheti katapariyositassa vihārassa mahe pūjāya karīyamānāya ca. Katvā dussamaye phaleti dusseyeva tesaṃ ambānaṃ phalaṃ katvā.
༧༩༠. གཎུཏྟམནྟི གཎཱནཾ ཨུཏྟམཾ བྷགཝཏོ སཱཝཀསངྒྷཾ། ནིཡྻཱདེསིནྟི སམྤཊིཙྪཱཔེསིཾ, ཨདཱསིནྟི ཨཏྠོ། སེསཾ ཝུཏྟནཡམེཝ།
790.Gaṇuttamanti gaṇānaṃ uttamaṃ bhagavato sāvakasaṅghaṃ. Niyyādesinti sampaṭicchāpesiṃ, adāsinti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
ཨམྦཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Ambavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཝིམཱནཝཏྠུཔཱལི༹ • Vimānavatthupāḷi / ༨. ཨམྦཝིམཱནཝཏྠུ • 8. Ambavimānavatthu