Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
੮. ਅਮ੍ਬવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ
8. Ambavimānavaṇṇanā
ਦਿਬ੍ਬਂ ਤੇ ਅਮ੍ਬવਨਂ ਰਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਬવਿਮਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ। ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਆવਾਸਦਾਨਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਞ੍ਚ ਸੁਤ੍વਾ ਛਨ੍ਦਜਾਤਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏવਮਾਹ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਂ ਆવਾਸਂ ਕਾਰੇਤੁਕਾਮਾ, ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਤਾਦਿਸਂ ਓਕਾਸਂ, ਆਚਿਕ੍ਖਤੂ’’ਤਿ। ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਣਾਪੇਸਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸਾ ਓਕਾਸਂ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ। ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਰਮਣੀਯਂ ਆવਾਸਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੇ ਰੋਪੇਸਿ। ਸੋ ਆવਾਸੋ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਮ੍ਬਪਨ੍ਤੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮੁਤ੍ਤਾਜਾਲਸਦਿਸવਾਲੁਕਾਕਿਣ੍ਣਪਣ੍ਡਰਭੂਮਿਭਾਗੋ ਅਤਿવਿਯ ਮਨੋਹਰੋ ਅਹੋਸਿ। ਸਾ ਤਂ વਿਹਾਰਂ ਨਾਨਾવਣ੍ਣੇਹਿ વਤ੍ਥੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਗਨ੍ਧਦਾਮਾਦੀਹਿ ਚ ਦੇવવਿਮਾਨਂ વਿਯ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਤੇਲਪਦੀਪਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੇ ਚ ਅਹਤੇਹਿ વਤ੍ਥੇਹਿ વੇਠੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ।
Dibbaṃte ambavanaṃ rammanti ambavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthiyaṃ aññatarā upāsikā āvāsadānassa mahapphalataṃ mahānisaṃsatañca sutvā chandajātā bhagavantaṃ abhivādetvā evamāha ‘‘ahaṃ, bhante, ekaṃ āvāsaṃ kāretukāmā, icchāmi tādisaṃ okāsaṃ, ācikkhatū’’ti. Bhagavā bhikkhū āṇāpesi, bhikkhū tassā okāsaṃ dassesuṃ. Sā tattha ramaṇīyaṃ āvāsaṃ kāretvā tassa samantato ambarukkhe ropesi. So āvāso samantato ambapantīhi parikkhitto chāyūdakasampanno muttājālasadisavālukākiṇṇapaṇḍarabhūmibhāgo ativiya manoharo ahosi. Sā taṃ vihāraṃ nānāvaṇṇehi vatthehi pupphadāmagandhadāmādīhi ca devavimānaṃ viya alaṅkaritvā telapadīpaṃ āropetvā ambarukkhe ca ahatehi vatthehi veṭhetvā saṅghassa niyyādesi.
ਸਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਮਹਨ੍ਤਂ વਿਮਾਨਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ ਅਮ੍ਬવਨਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛਰਾਗਣਪਰਿવਾਰਿਤਾ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭવਤਿ। ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿ –
Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbatti, tassā mahantaṃ vimānaṃ pāturahosi ambavanaparikkhittaṃ. Sā tattha accharāgaṇaparivāritā dibbasampattiṃ anubhavati. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno upagantvā imāhi gāthāhi pucchi –
੭੮੩.
783.
‘‘ਦਿਬ੍ਬਂ ਤੇ ਅਮ੍ਬવਨਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਪਾਸਾਦੇਤ੍ਥ ਮਹਲ੍ਲਕੋ।
‘‘Dibbaṃ te ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;
ਨਾਨਾਤੂਰਿਯਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠੋ, ਅਚ੍ਛਰਾਗਣਘੋਸਿਤੋ॥
Nānātūriyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.
੭੮੪.
784.
‘‘ਪਦੀਪੋ ਚੇਤ੍ਥ ਜਲਤਿ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਸੋવਣ੍ਣਯੋ ਮਹਾ।
‘‘Padīpo cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;
ਦੁਸ੍ਸਫਲੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੇਹਿ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿવਾਰਿਤੋ॥
Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.
੭੮੫. ‘‘ਕੇਨ ਤੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ…ਪੇ॰…વਣ੍ਣੋ ਚ ਤੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥
785. ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
੭੮੭. ‘‘ਸਾ ਦੇવਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ…ਪੇ॰… ਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ’’॥
787. ‘‘Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
੭੮੮.
788.
‘‘ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ, ਪੁਰਿਮਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
વਿਹਾਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਾਰੇਸਿਂ, ਅਮ੍ਬੇਹਿ ਪਰਿવਾਰਿਤਂ॥
Vihāraṃ saṅghassa kāresiṃ, ambehi parivāritaṃ.
੭੮੯.
789.
‘‘ਪਰਿਯੋਸਿਤੇ વਿਹਾਰੇ, ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਮਹੇ।
‘‘Pariyosite vihāre, kārente niṭṭhite mahe;
ਅਮ੍ਬੇਹਿ ਛਾਦਯਿਤ੍વਾਨ, ਕਤ੍વਾ ਦੁਸ੍ਸਮਯੇ ਫਲੇ॥
Ambehi chādayitvāna, katvā dussamaye phale.
੭੯੦.
790.
‘‘ਪਦੀਪਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਲੇਤ੍વਾ, ਭੋਜਯਿਤ੍વਾ ਗਣੁਤ੍ਤਮਂ।
‘‘Padīpaṃ tattha jāletvā, bhojayitvā gaṇuttamaṃ;
ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿਂ ਤਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਪਸਨ੍ਨਾ ਸੇਹਿ ਪਾਣਿਭਿ॥
Niyyādesiṃ taṃ saṅghassa, pasannā sehi pāṇibhi.
੭੯੧.
791.
‘‘ਤੇਨ ਮੇ ਅਮ੍ਬવਨਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਪਾਸਾਦੇਤ੍ਥ ਮਹਲ੍ਲਕੋ।
‘‘Tena me ambavanaṃ rammaṃ, pāsādettha mahallako;
ਨਾਨਾਤੂਰਿਯਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠੋ, ਅਚ੍ਛਰਾਗਣਘੋਸਿਤੋ॥
Nānātūriyasaṅghuṭṭho, accharāgaṇaghosito.
੭੯੨.
792.
‘‘ਪਦੀਪੋ ਚੇਤ੍ਥ ਜਲਤਿ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਸੋવਣ੍ਣਯੋ ਮਹਾ।
‘‘Padīpo cettha jalati, niccaṃ sovaṇṇayo mahā;
ਦੁਸ੍ਸਫਲੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੇਹਿ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿવਾਰਿਤੋ॥
Dussaphalehi rukkhehi, samantā parivārito.
੭੯੩.
793.
‘‘ਤੇਨ ਮੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ…ਪੇ॰…વਣ੍ਣੋ ਚ ਮੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥ –
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
ਸਾ ਦੇવਤਾ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।
Sā devatā byākāsi.
੭੮੩. ਤਤ੍ਥ ਮਹਲ੍ਲਕੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਆਯਾਮવਿਤ੍ਥਾਰੇਹਿ ਉਬ੍ਬੇਧੇਨ ਚ વਿਪੁਲੋ, ਉਲ਼ਾਰਤਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਚ੍ਛਰਾਗਣਘੋਸਿਤੋਤਿ ਤਂ ਪਮੋਦਿਤੁਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿવਸੇਨ ਚੇવ ਪਿਯਸਲ੍ਲਾਪવਸੇਨ ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘੋਸਿਤੋ।
783. Tattha mahallakoti mahanto āyāmavitthārehi ubbedhena ca vipulo, uḷāratamoti attho. Accharāgaṇaghositoti taṃ pamodituṃ saṅgītivasena ceva piyasallāpavasena ca accharāsaṅghena samugghosito.
੭੮੪. ਪਦੀਪੋ ਚੇਤ੍ਥ ਜਲਤੀਤਿ ਸੂਰਿਯਰਸ੍ਮਿਸਮੁਜ੍ਜਲਕਿਰਣવਿਤਾਨੋ ਰਤਨਪ੍ਪਦੀਪੋ ਚ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਾਦੇ ਅਭਿਜਲਤਿ। ਦੁਸ੍ਸਫਲੇਹੀਤਿ ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦੁਸ੍ਸਫਲਾ। ਤੇਹਿ ਸਮੁਗ੍ਗਿਰਿਯਮਾਨਦਿਬ੍ਬવਤ੍ਥੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
784.Padīpo cettha jalatīti sūriyarasmisamujjalakiraṇavitāno ratanappadīpo ca ettha etasmiṃ pāsāde abhijalati. Dussaphalehīti dussāni phalāni etesanti dussaphalā. Tehi samuggiriyamānadibbavatthehīti attho.
੭੮੯. ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਮਹੇਤਿ ਕਤਪਰਿਯੋਸਿਤਸ੍ਸ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਮਹੇ ਪੂਜਾਯ ਕਰੀਯਮਾਨਾਯ ਚ। ਕਤ੍વਾ ਦੁਸ੍ਸਮਯੇ ਫਲੇਤਿ ਦੁਸ੍ਸੇਯੇવ ਤੇਸਂ ਅਮ੍ਬਾਨਂ ਫਲਂ ਕਤ੍વਾ।
789.Kārente niṭṭhite maheti katapariyositassa vihārassa mahe pūjāya karīyamānāya ca. Katvā dussamaye phaleti dusseyeva tesaṃ ambānaṃ phalaṃ katvā.
੭੯੦. ਗਣੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਗਣਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਸਙ੍ਘਂ। ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸਿਂ, ਅਦਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
790.Gaṇuttamanti gaṇānaṃ uttamaṃ bhagavato sāvakasaṅghaṃ. Niyyādesinti sampaṭicchāpesiṃ, adāsinti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
ਅਮ੍ਬવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ambavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Vimānavatthupāḷi / ੮. ਅਮ੍ਬવਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ • 8. Ambavimānavatthu