Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੪. ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
4. Āmisasikkhāpadavaṇṇanā
੧੬੪. ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿવਚਨਤੋ, ‘‘ਸਮ੍ਮਤੇਨ વਾ ਸਙ੍ਘੇਨ વਾ ਭਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਮ੍ਮਤੇਨ વਾ વਿਪ੍ਪવਸਿਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਯਾવਾਹਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾવ ਤੇ ਭਾਰੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ, ਤਸ੍ਸਾਭਾવਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ વਾ ਤਥੇવ ਭਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ ਅਟ੍ਠਹਿ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇਹਿ ਓવਦਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਪਗੇવ ਅਞ੍ਞੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓવਦੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਗੇવ ਭਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਪਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਭਯਗਿਰਿવਾਸੀਨਮ੍ਪਿ ਇਦਮੇવ ਮਤਂ, ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਇਮਂ ਨਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਏਤਰਹਿ ਓવਾਦਕੋ ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਯਂ ਪਨ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਅਸਮ੍ਮਤਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓવਦਥ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਕਰੋਥ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ, ਤਤੋ ਸੋ ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓવਦਤਿ, ਏવਰੂਪਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਰ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਗਾਮਂ ਓવਾਦਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿવਚਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਾਨੁਮਤਿਯਾ, ਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦਮਤੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤવਚਨਂ ਤੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਾਲ਼ਿવਚਨਂ, ਨ ਹਿ ਓવਾਦਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ વਾ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੂ’’ਤਿ વਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਤਤ੍ਤਕੇਨ વਚਨੇਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ। ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ, ਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਠਾਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ‘‘ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਨਾਮ ਅਸਮ੍ਮਤਭਾવੇਨ ‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਤ੍વਂ ਓવਦਾਹੀ’ਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਭਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨ ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਂ। ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਯੇવ ‘‘ਅਭਯਗਿਰਿવਾਸੀ વਦਤੀਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਤੇਨ વਾ ਆਣਤ੍ਤੋ ਓવਦਿਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਚ੍ਛਾ ਅਨੁਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਂ ਬਹੁਕਾਯ। ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕੋ ਹੋਤਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਭਾਰਂ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਂ, ਤਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ વਤ੍ਤੁਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨ ਲਭਤਿ, ਤੇਨ ਚ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਬਾਲਂ ਗਿਲਾਨਂ ਗਮਿਕਂ ਅવਸੇਸੇਹਿ ਓવਾਦਂ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੪੧੪) ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ વਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ। ਕਥਂ? ਤਸ੍ਸ ਹਿ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਓવਾਦੋ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੪੧੫) ਚਨਤੋ ਸਮ੍ਮਤਾਸਮ੍ਮਤਭਾવੇਨ ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚੀਤਿ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੂ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, વਦਨ੍ਤੋ ਚ ਇਧ ਪਠਮੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਹੋਤੁ ਅਸਮ੍ਮਤਤ੍ਤਾ, ਅਕਤਭਾਰਤ੍ਤਾ ਚ। ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕਤ੍ਤੇ ਇਮਸ੍ਸ ਖੀਯਨੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਿਯਾ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਅવੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਭਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ ਓવਦਿਤੁਂ ਲਭਤਿਯੇવ, ਨਾਞ੍ਞੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ।
164. ‘‘Upasampannaṃ saṅghena asammata’’nti pāḷivacanato, ‘‘sammatena vā saṅghena vā bhāraṃ katvā ṭhapito’’ti aṭṭhakathāvacanato ca aṭṭhahaṅgehi samannāgato sammatena vā vippavasitukāmena ‘‘yāvāhaṃ āgamissāmi, tāva te bhāro hotū’’ti yācitvā ṭhapito, tassābhāvato saṅghena vā tatheva bhāraṃ katvā ṭhapito aṭṭhahi garudhammehi ovadituṃ labhati, pageva aññena dhammenāti siddhaṃ. ‘‘Yo pana bhikkhu asammato bhikkhuniyo ovadeyya, pācittiya’’nti pageva bhāraṃ katvā aṭṭhapitaṃ sandhāya vuttanti veditabbaṃ. Abhayagirivāsīnampi idameva mataṃ, anugaṇṭhipade pana imaṃ nayaṃ paṭikkhipitvā ‘‘natthi kocī’’tiādinā ‘‘etarahi ovādako asammato bhikkhunovādako nāmā’’ti vatvā ‘‘yaṃ pana andhakaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘upasampannaṃ saṅghena kammavācāya asammataṃ, bhikkhusaṅghena pana bhikkhunisaṅghassa anuggahaṃ karotha, bhikkhuniyo ovadatha, bhikkhusaṅghassa ca karotha phāsuvihāranti evaṃ yācitvā ṭhapito bhikkhusaṅghaṃ āpucchitvā, tato so thero bhikkhuniyo ovadati, evarūpaṃ bhikkhusaṅghena asammatanti, tatra vuttanayeneva attho gahetabbo’’ti vuttaṃ. Porāṇagaṇṭhipade pana ‘‘asammato gāmaṃ ovādatthāya āgatānaṃ bhikkhunīnaṃ vacanaṃ sutvā paṭivacanaṃ dento saṅghānumatiyā, na ñatticatutthenā’’ti vuttaṃ, taṃ anugaṇṭhipadamatena sameti, andhakaṭṭhakathāyaṃ vuttavacanaṃ tena sameti, tañca pāḷivacanaṃ, na hi ovādapaṭiggāhako, pātimokkhuddesako vā ‘‘pāsādikena sampādetū’’ti vacanamattena bhikkhunovādako nāma hoti. Hotīti ce, anupasampannopi tattakena vacanena ‘‘bhikkhunovādako hotū’’ti vattabbo. Hotīti ce, yaṃ vuttaṃ gaṇṭhānugaṇṭhipadesu ‘‘asammato nāma asammatabhāvena ‘bahussuto tvaṃ ovadāhī’ti saṅghena bhāraṃ katvā ṭhapito’’ti. Ettha bāhusaccena kiṃ payojanaṃ. Anugaṇṭhipadeyeva ‘‘abhayagirivāsī vadatīti sutvā sammatena vā āṇatto ovadituṃ labhatīti dhammasiritthero pacchā anujānātī’’ti vuttaṃ. Kiṃ bahukāya. ‘‘Pāsādikena sampādetū’’ti ettakamattena bhikkhunovādako hoti. Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhāraṃ katvā’’ti iminā kiṃ payojanaṃ, tattakampi vattuṃ añño na labhati, tena ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā bālaṃ gilānaṃ gamikaṃ avasesehi ovādaṃ gahetu’’nti (cūḷava. 414) ayaṃ pāḷi virujjheyya. Kathaṃ? Tassa hi ‘‘na, bhikkhave, ovādo na paccāharitabbo’’ti (cūḷava. 415) canato sammatāsammatabhāvena natthi kocīti ‘‘pāsādikena sampādetū’’ti vattabbaṃ siyā, vadanto ca idha paṭhamena āpattiyā kāretabbo hotīti. Hotu asammatattā, akatabhārattā ca. Imassa ca bhikkhunovādakatte imassa khīyanena dukkaṭaṃ siyā, sabbametaṃ aniṭṭhaṃ, tasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘ayamettha bhikkhunovādako nāmā’’ti avuttattā tathā bhāraṃ katvā ṭhapito ovadituṃ labhatiyeva, nāññoti ācariyo.
ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Āmisasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੩. ਓવਾਦવਗ੍ਗੋ • 3. Ovādavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੪. ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Āmisasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੪. ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Āmisasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੪. ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Āmisasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੪. ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 4. Āmisasikkhāpadaṃ