| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
३. अमूळ्हविनयकथा
3. Amūḷhavinayakathā
१९६. भासितपरिकन्तन्ति एत्थ भासितपरिकन्तसद्दानं करणापेक्खत्ता विसुं करणं दस्सेन्तो आह ‘‘वाचाय भासितं, कायेन परिकन्त’’न्ति। ‘‘परिक्कमेत्वा कत’’न्ति इमिना परिकमतीति परिकन्तं, परिकन्तं हुत्वा कतं परिकन्तन्ति वचनत्थं दस्सेति। परिक्कमेत्वाति अतिक्कमित्वा। सरतायस्माति एत्थ उकारलोपसन्धिं दस्सेन्तो आह ‘‘सरतु आयस्मा’’ति। ‘‘एवरूपिया आपत्तिया’’ति इमिना आपज्जिताति एत्थ तुपच्चययोगभावतो कम्मत्थछट्ठियापि सम्भवभावं दस्सेति। तुपच्चययोगे कम्मत्थछट्ठी अनिच्चं होति, तस्मा पाळियं ‘‘एवरूपिया आपत्तिया’’ति कम्मत्थछट्ठीभावेन अवत्वा ‘‘एवरूपिं आपत्ति’’न्ति कम्मत्थदुतियाभावेन वुत्तन्ति दट्ठब्बं। तस्साति ‘‘आपज्जित्वा’’ति पाठस्स। ‘‘पठमं पच्छा’’ति पदेहि अधिप्पायत्थं दस्सेति। चोदकस्स कथं विनेति विनासेतीति विनयो, चोदकस्स कथं विनेति विनासेति अनेनाति वा विनयो। पठमं मूळ्हभावं उपगन्त्वा पच्छा अमूळ्हस्स दातब्बो विनयो अमूळ्हविनयो।
196.Bhāsitaparikantanti ettha bhāsitaparikantasaddānaṃ karaṇāpekkhattā visuṃ karaṇaṃ dassento āha ‘‘vācāya bhāsitaṃ, kāyena parikanta’’nti. ‘‘Parikkametvā kata’’nti iminā parikamatīti parikantaṃ, parikantaṃ hutvā kataṃ parikantanti vacanatthaṃ dasseti. Parikkametvāti atikkamitvā. Saratāyasmāti ettha ukāralopasandhiṃ dassento āha ‘‘saratu āyasmā’’ti. ‘‘Evarūpiyā āpattiyā’’ti iminā āpajjitāti ettha tupaccayayogabhāvato kammatthachaṭṭhiyāpi sambhavabhāvaṃ dasseti. Tupaccayayoge kammatthachaṭṭhī aniccaṃ hoti, tasmā pāḷiyaṃ ‘‘evarūpiyā āpattiyā’’ti kammatthachaṭṭhībhāvena avatvā ‘‘evarūpiṃ āpatti’’nti kammatthadutiyābhāvena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tassāti ‘‘āpajjitvā’’ti pāṭhassa. ‘‘Paṭhamaṃ pacchā’’ti padehi adhippāyatthaṃ dasseti. Codakassa kathaṃ vineti vināsetīti vinayo, codakassa kathaṃ vineti vināseti anenāti vā vinayo. Paṭhamaṃ mūḷhabhāvaṃ upagantvā pacchā amūḷhassa dātabbo vinayo amūḷhavinayo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi / ३. अमूळ्हविनयो • 3. Amūḷhavinayo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / अमूळ्हविनयकथा • Amūḷhavinayakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सतिविनयादिकथावण्णना • Sativinayādikathāvaṇṇanā
