| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๓. อมูฬฺหวินยกถา
3. Amūḷhavinayakathā
๑๙๖. ภาสิตปริกนฺตนฺติ เอตฺถ ภาสิตปริกนฺตสทฺทานํ กรณาเปกฺขตฺตา วิสุํ กรณํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘วาจาย ภาสิตํ, กาเยน ปริกนฺต’’นฺติฯ ‘‘ปริกฺกเมตฺวา กต’’นฺติ อิมินา ปริกมตีติ ปริกนฺตํ, ปริกนฺตํ หุตฺวา กตํ ปริกนฺตนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ ปริกฺกเมตฺวาติ อติกฺกมิตฺวาฯ สรตายสฺมาติ เอตฺถ อุการโลปสนฺธิํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สรตุ อายสฺมา’’ติฯ ‘‘เอวรูปิยา อาปตฺติยา’’ติ อิมินา อาปชฺชิตาติ เอตฺถ ตุปจฺจยโยคภาวโต กมฺมตฺถฉฎฺฐิยาปิ สมฺภวภาวํ ทเสฺสติฯ ตุปจฺจยโยเค กมฺมตฺถฉฎฺฐี อนิจฺจํ โหติ, ตสฺมา ปาฬิยํ ‘‘เอวรูปิยา อาปตฺติยา’’ติ กมฺมตฺถฉฎฺฐีภาเวน อวตฺวา ‘‘เอวรูปิํ อาปตฺติ’’นฺติ กมฺมตฺถทุติยาภาเวน วุตฺตนฺติ ทฎฺฐพฺพํฯ ตสฺสาติ ‘‘อาปชฺชิตฺวา’’ติ ปาฐสฺสฯ ‘‘ปฐมํ ปจฺฉา’’ติ ปเทหิ อธิปฺปายตฺถํ ทเสฺสติฯ โจทกสฺส กถํ วิเนติ วินาเสตีติ วินโย, โจทกสฺส กถํ วิเนติ วินาเสติ อเนนาติ วา วินโยฯ ปฐมํ มูฬฺหภาวํ อุปคนฺตฺวา ปจฺฉา อมูฬฺหสฺส ทาตโพฺพ วินโย อมูฬฺหวินโยฯ
196.Bhāsitaparikantanti ettha bhāsitaparikantasaddānaṃ karaṇāpekkhattā visuṃ karaṇaṃ dassento āha ‘‘vācāya bhāsitaṃ, kāyena parikanta’’nti. ‘‘Parikkametvā kata’’nti iminā parikamatīti parikantaṃ, parikantaṃ hutvā kataṃ parikantanti vacanatthaṃ dasseti. Parikkametvāti atikkamitvā. Saratāyasmāti ettha ukāralopasandhiṃ dassento āha ‘‘saratu āyasmā’’ti. ‘‘Evarūpiyā āpattiyā’’ti iminā āpajjitāti ettha tupaccayayogabhāvato kammatthachaṭṭhiyāpi sambhavabhāvaṃ dasseti. Tupaccayayoge kammatthachaṭṭhī aniccaṃ hoti, tasmā pāḷiyaṃ ‘‘evarūpiyā āpattiyā’’ti kammatthachaṭṭhībhāvena avatvā ‘‘evarūpiṃ āpatti’’nti kammatthadutiyābhāvena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tassāti ‘‘āpajjitvā’’ti pāṭhassa. ‘‘Paṭhamaṃ pacchā’’ti padehi adhippāyatthaṃ dasseti. Codakassa kathaṃ vineti vināsetīti vinayo, codakassa kathaṃ vineti vināseti anenāti vā vinayo. Paṭhamaṃ mūḷhabhāvaṃ upagantvā pacchā amūḷhassa dātabbo vinayo amūḷhavinayo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi / ๓. อมูฬฺหวินโย • 3. Amūḷhavinayo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / อมูฬฺหวินยกถา • Amūḷhavinayakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สติวินยาทิกถาวณฺณนา • Sativinayādikathāvaṇṇanā
