Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೩. ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಕಥಾ
3. Amūḷhavinayakathā
೧೯೬. ಭಾಸಿತಪರಿಕನ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಾಸಿತಪರಿಕನ್ತಸದ್ದಾನಂ ಕರಣಾಪೇಕ್ಖತ್ತಾ ವಿಸುಂ ಕರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ವಾಚಾಯ ಭಾಸಿತಂ, ಕಾಯೇನ ಪರಿಕನ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಪರಿಕ್ಕಮೇತ್ವಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಕಮತೀತಿ ಪರಿಕನ್ತಂ, ಪರಿಕನ್ತಂ ಹುತ್ವಾ ಕತಂ ಪರಿಕನ್ತನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪರಿಕ್ಕಮೇತ್ವಾತಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ। ಸರತಾಯಸ್ಮಾತಿ ಏತ್ಥ ಉಕಾರಲೋಪಸನ್ಧಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸರತು ಆಯಸ್ಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವರೂಪಿಯಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಆಪಜ್ಜಿತಾತಿ ಏತ್ಥ ತುಪಚ್ಚಯಯೋಗಭಾವತೋ ಕಮ್ಮತ್ಥಛಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಸಮ್ಭವಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತುಪಚ್ಚಯಯೋಗೇ ಕಮ್ಮತ್ಥಛಟ್ಠೀ ಅನಿಚ್ಚಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಏವರೂಪಿಯಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ ಕಮ್ಮತ್ಥಛಟ್ಠೀಭಾವೇನ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ಕಮ್ಮತ್ಥದುತಿಯಾಭಾವೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ’’ತಿ ಪಾಠಸ್ಸ। ‘‘ಪಠಮಂ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ ಪದೇಹಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಚೋದಕಸ್ಸ ಕಥಂ ವಿನೇತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ವಿನಯೋ, ಚೋದಕಸ್ಸ ಕಥಂ ವಿನೇತಿ ವಿನಾಸೇತಿ ಅನೇನಾತಿ ವಾ ವಿನಯೋ। ಪಠಮಂ ಮೂಳ್ಹಭಾವಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಅಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ ವಿನಯೋ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ।
196.Bhāsitaparikantanti ettha bhāsitaparikantasaddānaṃ karaṇāpekkhattā visuṃ karaṇaṃ dassento āha ‘‘vācāya bhāsitaṃ, kāyena parikanta’’nti. ‘‘Parikkametvā kata’’nti iminā parikamatīti parikantaṃ, parikantaṃ hutvā kataṃ parikantanti vacanatthaṃ dasseti. Parikkametvāti atikkamitvā. Saratāyasmāti ettha ukāralopasandhiṃ dassento āha ‘‘saratu āyasmā’’ti. ‘‘Evarūpiyā āpattiyā’’ti iminā āpajjitāti ettha tupaccayayogabhāvato kammatthachaṭṭhiyāpi sambhavabhāvaṃ dasseti. Tupaccayayoge kammatthachaṭṭhī aniccaṃ hoti, tasmā pāḷiyaṃ ‘‘evarūpiyā āpattiyā’’ti kammatthachaṭṭhībhāvena avatvā ‘‘evarūpiṃ āpatti’’nti kammatthadutiyābhāvena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tassāti ‘‘āpajjitvā’’ti pāṭhassa. ‘‘Paṭhamaṃ pacchā’’ti padehi adhippāyatthaṃ dasseti. Codakassa kathaṃ vineti vināsetīti vinayo, codakassa kathaṃ vineti vināseti anenāti vā vinayo. Paṭhamaṃ mūḷhabhāvaṃ upagantvā pacchā amūḷhassa dātabbo vinayo amūḷhavinayo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಚೂಳವಗ್ಗಪಾಳಿ • Cūḷavaggapāḷi / ೩. ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ • 3. Amūḷhavinayo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಕಥಾ • Amūḷhavinayakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಸತಿವಿನಯಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Sativinayādikathāvaṇṇanā