| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
8. අනාගතඤාණකථාවණ්‌ණනා
8. Anāgatañāṇakathāvaṇṇanā
439-440. ඉදානි අනාගතඤාණකථා නාම හොති. තත්‌ථ අනාගතං නාම අන්‌තරම්‌පි අත්‌ථි, අනන්‌තරම්‌පි. තෙසු අනන්‌තරෙ එකන්‌තෙනෙව ඤාණං නත්‌ථි. යථා ච අනන්‌තරෙ, තථා එකවීථිඑකජවනපරියාපන්‌නෙපි. තත්‌ථ යෙ සබ්‌බස්‌මිම්‌පි අනාගතෙ ඤාණං ඉච්‌ඡන්‌ති, සෙය්‍යථාපි අන්‌ධකා; තෙ සන්‌ධාය පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. අථ නං ‘‘යං තෙ අනාගතෙ ඤාණං, කිං තෙන අනන්‌තරං අනාගතං මූලාදිවසෙන ජානාතී’’ති චොදෙතුං අනාගතං මූලතොතිආදිමාහ. තත්‌ථ මූලතොතිආදීනි සබ්‌බානි කාරණවෙවචනානෙව. කාරණඤ්‌හි යං අත්‌තනො ඵලං කරොති, තං තත්‌ථ මූලයති පතිට්‌ඨාතීති මූලං. තතො ච තං හිනොති පවත්‌තයතීති හෙතු. තදෙව තං නිදෙති ‘‘හන්‌ද නං ගණ්‌හථා’’ති. නිය්‍යාතෙති වියාති නිදානං. තතො තං සම්‌භවතීති සම්‌භවො. පභවතීති පභවො. තත්‌ථ ච තං සමුට්‌ඨාති, තං වා නං සමුට්‌ඨාපෙතීති සමුට්‌ඨානං. තදෙව නං ආහරතීති ආහාරො. තඤ්‌චස්‌ස අපරිච්‌චජිතබ්‌බට්‌ඨෙන ආරම්‌මණං. තදෙව චෙතං පටිච්‌ච එතීති පච්‌චයො. තතො නං සමුදෙතීති සමුදයොති වුච්‌චති. යස්‌මා පන අනන්‌තරං චිත්‌තං එතෙහාකාරෙහි න සක්‌කා ජානිතුං, තස්‌මා න හෙවන්‌ති පටික්‌ඛිපති. අනාගතං හෙතුපච්‌චයතන්‌ති යා අනන්‌තරානාගතෙ චිත්‌තෙ හෙතුපච්‌චයතා, තං ජානාති. යෙ තත්‌ථ ධම්‌මා හෙතුපච්‌චයා හොන්‌ති, තෙ ජානාතීති අත්‌ථො. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො. ගොත්‍රභුනොතිආදි යස්‌මිං අනාගතෙ ඤාණං න උප්‌පජ්‌ජති, තං සරූපතො දස්‌සෙතුං වුත්‌තං. පාටලිපුත්‌තස්‌සාති සුත්‌තං යස්‌මිං අනාගතෙ ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති, තං දස්‌සෙතුං ආහටං. යස්‌මා පනෙතං න සබ්‌බස්‌මිං අනාගතෙ ඤාණස්‌ස සාධකං; තස්‌මා අනාහටමෙවාති.
439-440. Idāni anāgatañāṇakathā nāma hoti. Tattha anāgataṃ nāma antarampi atthi, anantarampi. Tesu anantare ekanteneva ñāṇaṃ natthi. Yathā ca anantare, tathā ekavīthiekajavanapariyāpannepi. Tattha ye sabbasmimpi anāgate ñāṇaṃ icchanti, seyyathāpi andhakā; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yaṃ te anāgate ñāṇaṃ, kiṃ tena anantaraṃ anāgataṃ mūlādivasena jānātī’’ti codetuṃ anāgataṃ mūlatotiādimāha. Tattha mūlatotiādīni sabbāni kāraṇavevacanāneva. Kāraṇañhi yaṃ attano phalaṃ karoti, taṃ tattha mūlayati patiṭṭhātīti mūlaṃ. Tato ca taṃ hinoti pavattayatīti hetu. Tadeva taṃ nideti ‘‘handa naṃ gaṇhathā’’ti. Niyyāteti viyāti nidānaṃ. Tato taṃ sambhavatīti sambhavo. Pabhavatīti pabhavo. Tattha ca taṃ samuṭṭhāti, taṃ vā naṃ samuṭṭhāpetīti samuṭṭhānaṃ. Tadeva naṃ āharatīti āhāro. Tañcassa apariccajitabbaṭṭhena ārammaṇaṃ. Tadeva cetaṃ paṭicca etīti paccayo. Tato naṃ samudetīti samudayoti vuccati. Yasmā pana anantaraṃ cittaṃ etehākārehi na sakkā jānituṃ, tasmā na hevanti paṭikkhipati. Anāgataṃ hetupaccayatanti yā anantarānāgate citte hetupaccayatā, taṃ jānāti. Ye tattha dhammā hetupaccayā honti, te jānātīti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Gotrabhunotiādi yasmiṃ anāgate ñāṇaṃ na uppajjati, taṃ sarūpato dassetuṃ vuttaṃ. Pāṭaliputtassāti suttaṃ yasmiṃ anāgate ñāṇaṃ uppajjati, taṃ dassetuṃ āhaṭaṃ. Yasmā panetaṃ na sabbasmiṃ anāgate ñāṇassa sādhakaṃ; tasmā anāhaṭamevāti.
අනාගතඤාණකථාවණ්‌ණනා.
Anāgatañāṇakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (50) 8. අනාගතඤාණකථා • (50) 8. Anāgatañāṇakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 8. අනාගතඤාණකථාවණ්‌ණනා • 8. Anāgatañāṇakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 8. අනාගතඤාණකථාවණ්‌ණනා • 8. Anāgatañāṇakathāvaṇṇanā
