Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
2. ආනන්දභද්දෙකරත්තසුත්තං
2. Ānandabhaddekarattasuttaṃ
276. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා ආනන්දො උපට්ඨානසාලායං භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙති සමාදපෙති සමුත්තෙජෙති සම්පහංසෙති, භද්දෙකරත්තස්ස උද්දෙසඤ්ච විභඞ්ගඤ්ච භාසති.
276. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā ānando upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṃseti, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca bhāsati.
අථ ඛො භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙනුපට්ඨානසාලා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. නිසජ්ජ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘කො නු ඛො, භික්ඛවෙ, උපට්ඨානසාලායං භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසි සමාදපෙසි සමුත්තෙජෙසි සම්පහංසෙසි, භද්දෙකරත්තස්ස උද්දෙසඤ්ච විභඞ්ගඤ්ච අභාසී’’ති? ‘‘ආයස්මා, භන්තෙ, ආනන්දො උපට්ඨානසාලායං භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසි සමාදපෙසි සමුත්තෙජෙසි සම්පහංසෙසි, භද්දෙකරත්තස්ස උද්දෙසඤ්ච විභඞ්ගඤ්ච අභාසී’’ති.
Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ko nu kho, bhikkhave, upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsī’’ti? ‘‘Āyasmā, bhante, ānando upaṭṭhānasālāyaṃ bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsī’’ti.
අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි – ‘‘යථා කථං පන ත්වං, ආනන්ද, භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසි සමාදපෙසි සමුත්තෙජෙසි සම්පහංසෙසි , භද්දෙකරත්තස්ස උද්දෙසඤ්ච විභඞ්ගඤ්ච අභාසී’’ති? ‘‘එවං ඛො අහං, භන්තෙ, භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසිං සමාදපෙසිං සමුත්තෙජෙසිං සම්පහංසෙසිං, භද්දෙකරත්තස්ස උද්දෙසඤ්ච විභඞ්ගඤ්ච අභාසිං –
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘yathā kathaṃ pana tvaṃ, ānanda, bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi , bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsī’’ti? ‘‘Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassesiṃ samādapesiṃ samuttejesiṃ sampahaṃsesiṃ, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsiṃ –
‘‘අතීතං නාන්වාගමෙය්ය, නප්පටිකඞ්ඛෙ අනාගතං;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
යදතීතං පහීනං තං, අප්පත්තඤ්ච අනාගතං.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘පච්චුප්පන්නඤ්ච යො ධම්මං, තත්ථ තත්ථ විපස්සති;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
අසංහීරං අසංකුප්පං, තං විද්වා මනුබ්රූහයෙ.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘අජ්ජෙව කිච්චමාතප්පං, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
න හි නො සඞ්ගරං තෙන, මහාසෙනෙන මච්චුනා.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘එවං විහාරිං ආතාපිං, අහොරත්තමතන්දිතං;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
තං වෙ භද්දෙකරත්තොති, සන්තො ආචික්ඛතෙ මුනි’’.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate muni’’.
277. ‘‘කථඤ්ච, ආවුසො, අතීතං අන්වාගමෙති? එවංරූපො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං සමන්වානෙති, එවංවෙදනො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං සමන්වානෙති, එවංසඤ්ඤො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං සමන්වානෙති, එවංසඞ්ඛාරො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං සමන්වානෙති, එවංවිඤ්ඤාණො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං සමන්වානෙති – එවං ඛො, ආවුසො, අතීතං අන්වාගමෙති.
277. ‘‘Kathañca, āvuso, atītaṃ anvāgameti? Evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti, evaṃvedano ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti, evaṃsañño ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti, evaṃsaṅkhāro ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti, evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti – evaṃ kho, āvuso, atītaṃ anvāgameti.
‘‘කථඤ්ච, ආවුසො, අතීතං නාන්වාගමෙති? එවංරූපො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං න සමන්වානෙති, එවංවෙදනො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං න සමන්වානෙති, එවංසඤ්ඤො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං න සමන්වානෙති, එවංසඞ්ඛාරො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං න සමන්වානෙති, එවංවිඤ්ඤාණො අහොසිං අතීතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං න සමන්වානෙති – එවං ඛො, ආවුසො, අතීතං නාන්වාගමෙති.
‘‘Kathañca, āvuso, atītaṃ nānvāgameti? Evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāneti, evaṃvedano ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāneti, evaṃsañño ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāneti, evaṃsaṅkhāro ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāneti, evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāneti – evaṃ kho, āvuso, atītaṃ nānvāgameti.
‘‘කථඤ්ච, ආවුසො, අනාගතං පටිකඞ්ඛති? එවංරූපො සියං අනාගතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං සමන්වානෙති, එවංවෙදනො සියං…පෙ.… එවංසඤ්ඤො සියං… එවංසඞ්ඛාරො සියං… එවංවිඤ්ඤාණො සියං අනාගතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං සමන්වානෙති – එවං ඛො, ආවුසො, අනාගතං පටිකඞ්ඛති.
‘‘Kathañca, āvuso, anāgataṃ paṭikaṅkhati? Evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti, evaṃvedano siyaṃ…pe… evaṃsañño siyaṃ… evaṃsaṅkhāro siyaṃ… evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ samanvāneti – evaṃ kho, āvuso, anāgataṃ paṭikaṅkhati.
‘‘කථඤ්ච, ආවුසො, අනාගතං නප්පටිකඞ්ඛති? එවංරූපො සියං අනාගතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං න සමන්වානෙති, එවංවෙදනො සියං…පෙ.… එවංසඤ්ඤො සියං… එවංසඞ්ඛාරො සියං… එවංවිඤ්ඤාණො සියං අනාගතමද්ධානන්ති තත්ථ නන්දිං න සමන්වානෙති – එවං ඛො, ආවුසො, අනාගතං නප්පටිකඞ්ඛති.
‘‘Kathañca, āvuso, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati? Evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāneti, evaṃvedano siyaṃ…pe… evaṃsañño siyaṃ… evaṃsaṅkhāro siyaṃ… evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhānanti tattha nandiṃ na samanvāneti – evaṃ kho, āvuso, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati.
‘‘කථඤ්ච, ආවුසො, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු සංහීරති? ඉධ, ආවුසො, අස්සුතවා පුථුජ්ජනො අරියානං අදස්සාවී අරියධම්මස්ස අකොවිදො අරියධම්මෙ අවිනීතො සප්පුරිසානං අදස්සාවී සප්පුරිසධම්මස්ස අකොවිදො සප්පුරිසධම්මෙ අවිනීතො රූපං අත්තතො සමනුපස්සති, රූපවන්තං වා අත්තානං, අත්තනි වා රූපං, රූපස්මිං වා අත්තානං; වෙදනං… සඤ්ඤං… සඞ්ඛාරෙ… විඤ්ඤාණං අත්තතො සමනුපස්සති, විඤ්ඤාණවන්තං වා අත්තානං, අත්තනි වා විඤ්ඤාණං, විඤ්ඤාණස්මිං වා අත්තානං – එවං ඛො, ආවුසො, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු සංහීරති.
‘‘Kathañca, āvuso, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati? Idha, āvuso, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ – evaṃ kho, āvuso, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati.
‘‘කථඤ්ච , ආවුසො, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු න සංහීරති? ඉධ, ආවුසො, සුතවා අරියසාවකො අරියානං දස්සාවී අරියධම්මස්ස කොවිදො අරියධම්මෙ සුවිනීතො සප්පුරිසානං දස්සාවී සප්පුරිසධම්මස්ස කොවිදො සප්පුරිසධම්මෙ සුවිනීතො න රූපං අත්තතො සමනුපස්සති, න රූපවන්තං වා අත්තානං, න අත්තනි වා රූපං, න රූපස්මිං වා අත්තානං; න වෙදනං… න සඤ්ඤං… න සඞ්ඛාරෙ… න විඤ්ඤාණං අත්තතො සමනුපස්සති, න විඤ්ඤාණවන්තං වා අත්තානං, න අත්තනි වා විඤ්ඤාණං, න විඤ්ඤාණස්මිං වා අත්තානං – එවං ඛො, ආවුසො, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු න සංහීරති.
‘‘Kathañca , āvuso, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati? Idha, āvuso, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ; na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ – evaṃ kho, āvuso, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati.
‘‘අතීතං නාන්වාගමෙය්ය, නප්පටිකඞ්ඛෙ අනාගතං;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
යදතීතං පහීනං තං, අප්පත්තඤ්ච අනාගතං.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘පච්චුප්පන්නඤ්ච යො ධම්මං, තත්ථ තත්ථ විපස්සති;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
අසංහීරං අසංකුප්පං, තං විද්වා මනුබ්රූහයෙ.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘අජ්ජෙව කිච්චමාතප්පං, කො ජඤ්ඤා මරණං සුවෙ;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
න හි නො සඞ්ගරං තෙන, මහාසෙනෙන මච්චුනා.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘එවං විහාරිං ආතාපිං, අහොරත්තමතන්දිතං;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
තං වෙ භද්දෙකරත්තොති, සන්තො ආචික්ඛතෙ මුනී’’ති.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘එවං ඛො අහං, භන්තෙ, භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසිං සමාදපෙසිං සමුත්තෙජෙසිං සම්පහංසෙසිං, භද්දෙකරත්තස්ස උද්දෙසඤ්ච විභඞ්ගඤ්ච අභාසි’’න්ති.
‘‘Evaṃ kho ahaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassesiṃ samādapesiṃ samuttejesiṃ sampahaṃsesiṃ, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsi’’nti.
278. ‘‘සාධු , සාධු, ආනන්ද! සාධු ඛො ත්වං, ආනන්ද, භික්ඛූනං ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙසි සමාදපෙසි සමුත්තෙජෙසි සම්පහංසෙසි, භද්දෙකරත්තස්ස උද්දෙසඤ්ච විභඞ්ගඤ්ච අභාසි –
278. ‘‘Sādhu , sādhu, ānanda! Sādhu kho tvaṃ, ānanda, bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsi –
‘‘අතීතං නාන්වාගමෙය්ය…පෙ.…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
තං වෙ භද්දෙකරත්තොති, සන්තො ආචික්ඛතෙ මුනී’’ති.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘කථඤ්ච, ආනන්ද, අතීතං අන්වාගමෙති…පෙ.… එවං ඛො, ආනන්ද, අතීතං අන්වාගමෙති. කථඤ්ච, ආනන්ද, අතීතං නාන්වාගමෙති…පෙ.… එවං ඛො, ආනන්ද, අතීතං නාන්වාගමෙති. කථඤ්ච, ආනන්ද, අනාගතං පටිකඞ්ඛති…පෙ.… එවං ඛො, ආනන්ද, අනාගතං පටිකඞ්ඛති. කථඤ්ච, ආනන්ද, අනාගතං නප්පටිකඞ්ඛති…පෙ.… එවං ඛො, ආනන්ද, අනාගතං නප්පටිකඞ්ඛති. කථඤ්ච, ආනන්ද, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු සංහීරති…පෙ.… එවං ඛො, ආනන්ද, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු සංහීරති. කථඤ්ච, ආනන්ද, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු න සංහීරති…පෙ.… එවං ඛො, ආනන්ද, පච්චුප්පන්නෙසු ධම්මෙසු න සංහීරති.
‘‘Kathañca, ānanda, atītaṃ anvāgameti…pe… evaṃ kho, ānanda, atītaṃ anvāgameti. Kathañca, ānanda, atītaṃ nānvāgameti…pe… evaṃ kho, ānanda, atītaṃ nānvāgameti. Kathañca, ānanda, anāgataṃ paṭikaṅkhati…pe… evaṃ kho, ānanda, anāgataṃ paṭikaṅkhati. Kathañca, ānanda, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati…pe… evaṃ kho, ānanda, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati. Kathañca, ānanda, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati…pe… evaṃ kho, ānanda, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati. Kathañca, ānanda, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati…pe… evaṃ kho, ānanda, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati.
‘‘අතීතං නාන්වාගමෙය්ය…පෙ.…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
තං වෙ භද්දෙකරත්තොති, සන්තො ආචික්ඛතෙ මුනී’’ති.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්තමනො ආයස්මා ආනන්දො භගවතො භාසිතං අභිනන්දීති.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ආනන්දභද්දෙකරත්තසුත්තං නිට්ඨිතං දුතියං.
Ānandabhaddekarattasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්ඣිමනිකාය (අට්ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 2. ආනන්දභද්දෙකරත්තසුත්තවණ්ණනා • 2. Ānandabhaddekarattasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 2. ආනන්දභද්දෙකරත්තසුත්තවණ්ණනා • 2. Ānandabhaddekarattasuttavaṇṇanā