| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
६. आनन्दसुत्तवण्णना
6. Ānandasuttavaṇṇanā
३७. छट्ठे सम्बाधेति पञ्चकामगुणसम्बाधे। ओकासाधिगमोति ओकासस्स अधिगमो। सत्तानं विसुद्धियाति सत्तानं विसुद्धिं पापनत्थाय। समतिक्कमायाति समतिक्कमनत्थाय। अत्थङ्गमायाति अत्थं गमनत्थाय। ञायस्स अधिगमायाति सहविपस्सनकस्स मग्गस्स अधिगमनत्थाय । निब्बानस्स सच्छिकिरियायाति अपच्चयनिब्बानस्स पच्चक्खकरणत्थाय। तदेव नाम चक्खुं भविस्सतीति तञ्ञेव पसादचक्खु असम्भिन्नं भविस्सति। ते रूपाति तदेव रूपारम्मणं आपाथं आगमिस्सति। तञ्चायतनं नो पटिसंवेदिस्सतीति तञ्च रूपायतनं न जानिस्सति। सेसेसुपि एसेव नयो।
37. Chaṭṭhe sambādheti pañcakāmaguṇasambādhe. Okāsādhigamoti okāsassa adhigamo. Sattānaṃ visuddhiyāti sattānaṃ visuddhiṃ pāpanatthāya. Samatikkamāyāti samatikkamanatthāya. Atthaṅgamāyāti atthaṃ gamanatthāya. Ñāyassa adhigamāyāti sahavipassanakassa maggassa adhigamanatthāya . Nibbānassa sacchikiriyāyāti apaccayanibbānassa paccakkhakaraṇatthāya. Tadeva nāma cakkhuṃ bhavissatīti taññeva pasādacakkhu asambhinnaṃ bhavissati. Te rūpāti tadeva rūpārammaṇaṃ āpāthaṃ āgamissati. Tañcāyatanaṃ no paṭisaṃvedissatīti tañca rūpāyatanaṃ na jānissati. Sesesupi eseva nayo.
उदायीति काळुदायित्थेरो। सञ्ञीमेव नु खोति सचित्तकोयेव नु खो। मकारो पदसन्धिमत्तं। किंसञ्ञीति कतरसञ्ञाय सञ्ञी हुत्वा। सब्बसो रूपसञ्ञानन्ति इदं कस्मा गण्हि, किं पठमज्झानादिसमङ्गिनो रूपादिपटिसंवेदना होतीति? न होति, याव पन कसिणरूपं आरम्मणं होति, ताव रूपं समतिक्कन्तं नाम न होति। असमतिक्कन्तत्ता पच्चयो भवितुं सक्खिस्सति। समतिक्कन्तत्ता पन तं नत्थि नाम होति, नत्थिताय पच्चयो भवितुं न सक्कोतीति दस्सेतुं इदमेव गण्हि।
Udāyīti kāḷudāyitthero. Saññīmeva nu khoti sacittakoyeva nu kho. Makāro padasandhimattaṃ. Kiṃsaññīti katarasaññāya saññī hutvā. Sabbasorūpasaññānanti idaṃ kasmā gaṇhi, kiṃ paṭhamajjhānādisamaṅgino rūpādipaṭisaṃvedanā hotīti? Na hoti, yāva pana kasiṇarūpaṃ ārammaṇaṃ hoti, tāva rūpaṃ samatikkantaṃ nāma na hoti. Asamatikkantattā paccayo bhavituṃ sakkhissati. Samatikkantattā pana taṃ natthi nāma hoti, natthitāya paccayo bhavituṃ na sakkotīti dassetuṃ idameva gaṇhi.
जटिलवासिकाति जटिलनगरवासिनी। न चाभिनतोतिआदीसु रागवसेन न अभिनतो, दोसवसेन न अपनतो। ससङ्खारेन सप्पयोगेन किलेसे निग्गण्हित्वा वारेत्वा ठितो, किलेसानं पन छिन्नन्ते उप्पन्नोति न ससङ्खारनिग्गय्हवारितगतो। विमुत्तत्ता ठितोति किलेसेहि विमुत्तत्तायेव ठितो। ठितत्ता सन्तुसितोति ठितत्तायेव सन्तुट्ठो नाम जातो। सन्तुसितत्ता नो परितस्सतीति सन्तुट्ठत्तायेव परितासं नापज्जति। अयं, भन्ते आनन्द, समाधि किं फलोति इमिना अयं थेरी तालफलञ्ञेव गहेत्वा ‘‘इदं फलं किं फलं नामा’’ति पुच्छमाना विय अरहत्तफलसमाधिं गहेत्वा ‘‘अयं, भन्ते आनन्द, समाधि किं फलो वुत्तो भगवता’’ति पुच्छति। अञ्ञाफलो वुत्तोति अञ्ञा वुच्चति अरहत्तं, अरहत्तफलसमाधि नामेसो वुत्तो भगवताति अत्थो। एवंसञ्ञीपीति इमाय अरहत्तफलसञ्ञाय सञ्ञीपि तदायतनं नो पटिसंवेदेतीति एवं इमस्मिं सुत्ते अरहत्तफलसमाधि कथितोति।
Jaṭilavāsikāti jaṭilanagaravāsinī. Na cābhinatotiādīsu rāgavasena na abhinato, dosavasena na apanato. Sasaṅkhārena sappayogena kilese niggaṇhitvā vāretvā ṭhito, kilesānaṃ pana chinnante uppannoti na sasaṅkhāraniggayhavāritagato. Vimuttattā ṭhitoti kilesehi vimuttattāyeva ṭhito. Ṭhitattā santusitoti ṭhitattāyeva santuṭṭho nāma jāto. Santusitattāno paritassatīti santuṭṭhattāyeva paritāsaṃ nāpajjati. Ayaṃ, bhante ānanda, samādhi kiṃ phaloti iminā ayaṃ therī tālaphalaññeva gahetvā ‘‘idaṃ phalaṃ kiṃ phalaṃ nāmā’’ti pucchamānā viya arahattaphalasamādhiṃ gahetvā ‘‘ayaṃ, bhante ānanda, samādhi kiṃ phalo vutto bhagavatā’’ti pucchati. Aññāphalo vuttoti aññā vuccati arahattaṃ, arahattaphalasamādhi nāmeso vutto bhagavatāti attho. Evaṃsaññīpīti imāya arahattaphalasaññāya saññīpi tadāyatanaṃ no paṭisaṃvedetīti evaṃ imasmiṃ sutte arahattaphalasamādhi kathitoti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ६. आनन्दसुत्तं • 6. Ānandasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ६. आनन्दसुत्तवण्णना • 6. Ānandasuttavaṇṇanā
