| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
४. आनन्दसुत्तवण्णना
4. Ānandasuttavaṇṇanā
२१२. रागोति एत्थ आयस्मतो वङ्गीसस्स रागस्स उप्पत्तिया कारणं विभावेतुं ‘‘आयस्मा आनन्दो’’तिआदि वुत्तं। तन्ति आनन्दत्थेरं। आरम्मणं परिग्गहेतुन्ति कायवेदनादिभेदं आरम्मणं सतिगोचरं। असुभदुक्खादितो, रूपादिएकेकमेव वा छळारम्मणं अनिच्चदुक्खादितो परिग्गण्हितुं परिच्छिज्ज जानितुं। इत्थिरूपारम्मणेति इत्थिसन्ताने रूपसभावे आरम्मणे।
212.Rāgoti ettha āyasmato vaṅgīsassa rāgassa uppattiyā kāraṇaṃ vibhāvetuṃ ‘‘āyasmā ānando’’tiādi vuttaṃ. Tanti ānandattheraṃ. Ārammaṇaṃ pariggahetunti kāyavedanādibhedaṃ ārammaṇaṃ satigocaraṃ. Asubhadukkhādito, rūpādiekekameva vā chaḷārammaṇaṃ aniccadukkhādito pariggaṇhituṃ paricchijja jānituṃ. Itthirūpārammaṇeti itthisantāne rūpasabhāve ārammaṇe.
निब्बापनन्ति निब्बापयति एतेनाति निब्बापनं। विपल्लासेनाति असुभे ‘‘सुभ’’न्ति विपल्लासभावहेतु। रागट्ठानियन्ति रागुप्पत्तिहेतु। इट्ठारम्मणन्ति सुभारम्मणं। एत्थ च इट्ठारम्मणसीसेन तत्थ इट्ठाकारग्गहणं वदति। तञ्हि वज्जनीयं। परतोति अवसवत्तनत्थेन अञ्ञतो। सङ्खारा हि ‘‘मा भिज्जन्तू’’ति इच्छितापि भिज्जन्तेव, तस्मा ते अवसवत्तित्ता परो नाम, सा च नेसं परता अनिच्चदस्सनेन पाकटा होतीति वुत्तं ‘‘परतो पस्साति अनिच्चतो पस्सा’’ति। कामं विपस्सना सङ्खारनिमित्तं न परिच्चजति सङ्खारे आरब्भ वत्तनतो, येसं पन निमित्तानं अग्गहणेन अनिमित्ताति गहितुं अरहति, तं दस्सेतुं ‘‘निच्चादीनं निमित्तान’’न्तिआदि वुत्तं। सलक्खण-सामञ्ञलक्खण-दस्सनवसेन मानस्स दस्सनाभिसमयो, विपस्सनाय पहानाभिसमयो। ‘‘मग्गेना’’ति वदन्ति, मग्गेनेव पन असम्मोहतो परिञ्ञापटिवेधवसेन दस्सनाभिसमयो, पहानपटिवेधवसेन पहानाभिसमयो। रागादिसन्ततायाति रागादीनं समुच्छेदवसेन पटिप्पस्सद्धिवसेन वूपसमेतब्बतो सन्तभावेन।
Nibbāpananti nibbāpayati etenāti nibbāpanaṃ. Vipallāsenāti asubhe ‘‘subha’’nti vipallāsabhāvahetu. Rāgaṭṭhāniyanti rāguppattihetu. Iṭṭhārammaṇanti subhārammaṇaṃ. Ettha ca iṭṭhārammaṇasīsena tattha iṭṭhākāraggahaṇaṃ vadati. Tañhi vajjanīyaṃ. Paratoti avasavattanatthena aññato. Saṅkhārā hi ‘‘mā bhijjantū’’ti icchitāpi bhijjanteva, tasmā te avasavattittā paro nāma, sā ca nesaṃ paratā aniccadassanena pākaṭā hotīti vuttaṃ ‘‘parato passāti aniccato passā’’ti. Kāmaṃ vipassanā saṅkhāranimittaṃ na pariccajati saṅkhāre ārabbha vattanato, yesaṃ pana nimittānaṃ aggahaṇena animittāti gahituṃ arahati, taṃ dassetuṃ ‘‘niccādīnaṃ nimittāna’’ntiādi vuttaṃ. Salakkhaṇa-sāmaññalakkhaṇa-dassanavasena mānassa dassanābhisamayo, vipassanāya pahānābhisamayo. ‘‘Maggenā’’ti vadanti, maggeneva pana asammohato pariññāpaṭivedhavasena dassanābhisamayo, pahānapaṭivedhavasena pahānābhisamayo. Rāgādisantatāyāti rāgādīnaṃ samucchedavasena paṭippassaddhivasena vūpasametabbato santabhāvena.
आनन्दसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Ānandasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ४. आनन्दसुत्तं • 4. Ānandasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. आनन्दसुत्तवण्णना • 4. Ānandasuttavaṇṇanā
