| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๖. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา
6. Ānandasuttavaṇṇanā
๓๗. ฉเฎฺฐ สมฺพาเธติ ปญฺจกามคุณสมฺพาเธฯ โอกาสาธิคโมติ โอกาสสฺส อธิคโมฯ สตฺตานํ วิสุทฺธิยาติ สตฺตานํ วิสุทฺธิํ ปาปนตฺถายฯ สมติกฺกมายาติ สมติกฺกมนตฺถายฯ อตฺถงฺคมายาติ อตฺถํ คมนตฺถายฯ ญายสฺส อธิคมายาติ สหวิปสฺสนกสฺส มคฺคสฺส อธิคมนตฺถาย ฯ นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายาติ อปจฺจยนิพฺพานสฺส ปจฺจกฺขกรณตฺถายฯ ตเทว นาม จกฺขุํ ภวิสฺสตีติ ตเญฺญว ปสาทจกฺขุ อสมฺภินฺนํ ภวิสฺสติฯ เต รูปาติ ตเทว รูปารมฺมณํ อาปาถํ อาคมิสฺสติฯ ตญฺจายตนํ โน ปฎิสํเวทิสฺสตีติ ตญฺจ รูปายตนํ น ชานิสฺสติฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ
37. Chaṭṭhe sambādheti pañcakāmaguṇasambādhe. Okāsādhigamoti okāsassa adhigamo. Sattānaṃ visuddhiyāti sattānaṃ visuddhiṃ pāpanatthāya. Samatikkamāyāti samatikkamanatthāya. Atthaṅgamāyāti atthaṃ gamanatthāya. Ñāyassa adhigamāyāti sahavipassanakassa maggassa adhigamanatthāya . Nibbānassa sacchikiriyāyāti apaccayanibbānassa paccakkhakaraṇatthāya. Tadeva nāma cakkhuṃ bhavissatīti taññeva pasādacakkhu asambhinnaṃ bhavissati. Te rūpāti tadeva rūpārammaṇaṃ āpāthaṃ āgamissati. Tañcāyatanaṃ no paṭisaṃvedissatīti tañca rūpāyatanaṃ na jānissati. Sesesupi eseva nayo.
อุทายีติ กาฬุทายิเตฺถโรฯ สญฺญีเมว นุ โขติ สจิตฺตโกเยว นุ โขฯ มกาโร ปทสนฺธิมตฺตํฯ กิํสญฺญีติ กตรสญฺญาย สญฺญี หุตฺวาฯ สพฺพโส รูปสญฺญานนฺติ อิทํ กสฺมา คณฺหิ, กิํ ปฐมชฺฌานาทิสมงฺคิโน รูปาทิปฎิสํเวทนา โหตีติ? น โหติ, ยาว ปน กสิณรูปํ อารมฺมณํ โหติ, ตาว รูปํ สมติกฺกนฺตํ นาม น โหติฯ อสมติกฺกนฺตตฺตา ปจฺจโย ภวิตุํ สกฺขิสฺสติฯ สมติกฺกนฺตตฺตา ปน ตํ นตฺถิ นาม โหติ, นตฺถิตาย ปจฺจโย ภวิตุํ น สโกฺกตีติ ทเสฺสตุํ อิทเมว คณฺหิฯ
Udāyīti kāḷudāyitthero. Saññīmeva nu khoti sacittakoyeva nu kho. Makāro padasandhimattaṃ. Kiṃsaññīti katarasaññāya saññī hutvā. Sabbasorūpasaññānanti idaṃ kasmā gaṇhi, kiṃ paṭhamajjhānādisamaṅgino rūpādipaṭisaṃvedanā hotīti? Na hoti, yāva pana kasiṇarūpaṃ ārammaṇaṃ hoti, tāva rūpaṃ samatikkantaṃ nāma na hoti. Asamatikkantattā paccayo bhavituṃ sakkhissati. Samatikkantattā pana taṃ natthi nāma hoti, natthitāya paccayo bhavituṃ na sakkotīti dassetuṃ idameva gaṇhi.
ชฎิลวาสิกาติ ชฎิลนครวาสินีฯ น จาภินโตติอาทีสุ ราควเสน น อภินโต, โทสวเสน น อปนโตฯ สสงฺขาเรน สปฺปโยเคน กิเลเส นิคฺคณฺหิตฺวา วาเรตฺวา ฐิโต, กิเลสานํ ปน ฉินฺนเนฺต อุปฺปโนฺนติ น สสงฺขารนิคฺคยฺหวาริตคโตฯ วิมุตฺตตฺตา ฐิโตติ กิเลเสหิ วิมุตฺตตฺตาเยว ฐิโตฯ ฐิตตฺตา สนฺตุสิโตติ ฐิตตฺตาเยว สนฺตุโฎฺฐ นาม ชาโตฯ สนฺตุสิตตฺตา โน ปริตสฺสตีติ สนฺตุฎฺฐตฺตาเยว ปริตาสํ นาปชฺชติฯ อยํ, ภเนฺต อานนฺท, สมาธิ กิํ ผโลติ อิมินา อยํ เถรี ตาลผลเญฺญว คเหตฺวา ‘‘อิทํ ผลํ กิํ ผลํ นามา’’ติ ปุจฺฉมานา วิย อรหตฺตผลสมาธิํ คเหตฺวา ‘‘อยํ, ภเนฺต อานนฺท, สมาธิ กิํ ผโล วุโตฺต ภควตา’’ติ ปุจฺฉติฯ อญฺญาผโล วุโตฺตติ อญฺญา วุจฺจติ อรหตฺตํ, อรหตฺตผลสมาธิ นาเมโส วุโตฺต ภควตาติ อโตฺถฯ เอวํสญฺญีปีติ อิมาย อรหตฺตผลสญฺญาย สญฺญีปิ ตทายตนํ โน ปฎิสํเวเทตีติ เอวํ อิมสฺมิํ สุเตฺต อรหตฺตผลสมาธิ กถิโตติฯ
Jaṭilavāsikāti jaṭilanagaravāsinī. Na cābhinatotiādīsu rāgavasena na abhinato, dosavasena na apanato. Sasaṅkhārena sappayogena kilese niggaṇhitvā vāretvā ṭhito, kilesānaṃ pana chinnante uppannoti na sasaṅkhāraniggayhavāritagato. Vimuttattā ṭhitoti kilesehi vimuttattāyeva ṭhito. Ṭhitattā santusitoti ṭhitattāyeva santuṭṭho nāma jāto. Santusitattāno paritassatīti santuṭṭhattāyeva paritāsaṃ nāpajjati. Ayaṃ, bhante ānanda, samādhi kiṃ phaloti iminā ayaṃ therī tālaphalaññeva gahetvā ‘‘idaṃ phalaṃ kiṃ phalaṃ nāmā’’ti pucchamānā viya arahattaphalasamādhiṃ gahetvā ‘‘ayaṃ, bhante ānanda, samādhi kiṃ phalo vutto bhagavatā’’ti pucchati. Aññāphalo vuttoti aññā vuccati arahattaṃ, arahattaphalasamādhi nāmeso vutto bhagavatāti attho. Evaṃsaññīpīti imāya arahattaphalasaññāya saññīpi tadāyatanaṃ no paṭisaṃvedetīti evaṃ imasmiṃ sutte arahattaphalasamādhi kathitoti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. อานนฺทสุตฺตํ • 6. Ānandasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๖. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา • 6. Ānandasuttavaṇṇanā
