Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய (டீகா) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    5. அனங்க³ணஸுத்தவண்ணனா

    5. Anaṅgaṇasuttavaṇṇanā

    57. ஆயஸ்மா ஸாரிபுத்தோதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ ஆதி³அத்தோ², ஏவமாதி³கந்தி அத்தோ². தேன ‘‘பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸீ’’திஆதி³கங் ஸப்³ப³ங் ஸுத்தங் ஸங்க³ண்ஹாதி. தேனாஹ ‘‘அனங்க³ணஸுத்த’’ந்தி. தஸ்ஸ கோ நிக்கே²போ? அத்தஜ்ஜா²ஸயோ. பரேஹி அனஜ்ஜி²ட்டோ²யேவ ஹி மஹாதே²ரோ இமங் தே³ஸனங் ஆரபி⁴. கேசி பனாஹு ‘‘ஏகச்சே பி⁴க்கூ² ஸங்கிலிட்ட²சித்தே தி³ஸ்வா தேஸங் சித்தஸங்கிலேஸப்பஹானாய சேவ ஏகச்சானங் ஆயதிங் அனுப்பாத³னாய ச அயங் தே³ஸனா ஆரத்³தா⁴’’தி. ஏவங் ஸப்³ப³ஸுத்தேஸூதி யதா² எத்த² அனங்க³ணஸுத்தே, ஏவங் இதோ பரேஸூதி ஸப்³பே³ஸுபி ஸுத்தேஸு அனுத்தானஅபுப்³ப³பத³வண்ணனா ஏவ கரீயதி. தேனாஹ ‘‘தஸ்மா’’திஆதி³. க³ணனபரிச்சே²தோ³தி க³ணனேன பரிச்சி²ந்த³னங். இத³ஞ்ஹி அப்பரஜக்க²மஹாரஜக்க²தாவஸேன து³விதே⁴ ஸத்தே பச்சேகங் அத்த²ஞ்ஞுதானத்த²ஞ்ஞுதாவஸேன த்³விதா⁴ கத்வா ‘‘சத்தாரோ’’தி அனவஸேஸபரியாதா³னங். வஜ்ஜீபுத்தகாத³யோ விய புக்³க³லவாதீ³தி ந க³ஹேதப்³ப³ங் லோகஸமஞ்ஞானுஸாரேன அத்த²ங் படிவிஜ்ஜி²துங் ஸமத்தா²னங் வஸேன தே³ஸனாய ஆரத்³த⁴த்தா, அயஞ்ச தே³ஸனானயோ ஸத்து² நிஸ்ஸாய ஏவாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அயஞ்ஹீ’’திஆதி³மாஹ.

    57.Āyasmāsāriputtoti ettha iti-saddo ādiattho, evamādikanti attho. Tena ‘‘bhikkhū āmantesī’’tiādikaṃ sabbaṃ suttaṃ saṅgaṇhāti. Tenāha ‘‘anaṅgaṇasutta’’nti. Tassa ko nikkhepo? Attajjhāsayo. Parehi anajjhiṭṭhoyeva hi mahāthero imaṃ desanaṃ ārabhi. Keci panāhu ‘‘ekacce bhikkhū saṃkiliṭṭhacitte disvā tesaṃ cittasaṃkilesappahānāya ceva ekaccānaṃ āyatiṃ anuppādanāya ca ayaṃ desanā āraddhā’’ti. Evaṃ sabbasuttesūti yathā ettha anaṅgaṇasutte, evaṃ ito paresūti sabbesupi suttesu anuttānaapubbapadavaṇṇanā eva karīyati. Tenāha ‘‘tasmā’’tiādi. Gaṇanaparicchedoti gaṇanena paricchindanaṃ. Idañhi apparajakkhamahārajakkhatāvasena duvidhe satte paccekaṃ atthaññutānatthaññutāvasena dvidhā katvā ‘‘cattāro’’ti anavasesapariyādānaṃ. Vajjīputtakādayo viya puggalavādīti na gahetabbaṃ lokasamaññānusārena atthaṃ paṭivijjhituṃ samatthānaṃ vasena desanāya āraddhattā, ayañca desanānayo satthu nissāya evāti dassento ‘‘ayañhī’’tiādimāha.

    ஸம்முதிபரமத்த²தே³ஸனாகதா²வண்ணனா

    Sammutiparamatthadesanākathāvaṇṇanā

    தத்த² (அ॰ நி॰ டீ॰ 1.1.170) ஸம்முதியா தே³ஸனா ஸம்முதிதே³ஸனா, பரமத்த²ஸ்ஸ தே³ஸனா பரமத்த²தே³ஸனா. தத்தா²தி ஸம்முதிபரமத்த²தே³ஸனாஸு, ந ஸம்முதிபரமத்தே²ஸு. தேனாஹ ‘‘ஏவரூபா ஸம்முதிதே³ஸனா, ஏவரூபா பரமத்த²தே³ஸனா’’தி. தத்ரித³ங் ஸம்முதிபரமத்தா²னங் லக்க²ணங் – யஸ்மிங் பி⁴ன்னே, பு³த்³தி⁴யா அவயவவினிப்³போ⁴கே³ வா கதே ந தங்ஸமஞ்ஞா, ஸா க⁴டபடாதி³ப்பபே⁴தா³ ஸம்முதி, தப்³பி³பரியாயதோ பரமத்தோ². ந ஹி கக்க²ளபு²ஸனாதி³ஸபா⁴வே அயங் நயோ லப்³ப⁴தி, தத்த² ரூபாதி³த⁴ம்மங் ஸமூஹஸந்தானவஸேன பவத்தமானங் உபாதா³ய புக்³க³லவோஹாரோதி ஆஹ ‘‘புக்³க³லோதி ஸம்முதிதே³ஸனா’’தி. ஸேஸபதே³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. உப்பாத³வயவந்தோ ஸபா⁴வத⁴ம்மா ந நிச்சாதி ஆஹ ‘‘அனிச்சந்தி பரமத்த²தே³ஸனா’’தி. ஏஸ நயோ ஸேஸபதே³ஸுபி. நனு க²ந்த⁴தே³ஸனாபி ஸம்முதிதே³ஸனாவ. க²ந்த⁴ட்டோ² ஹி ராஸட்டோ², கொட்டா²ஸட்டோ² வாதி? ஸச்சமேதங், அயங் பன க²ந்த⁴ஸமஞ்ஞா ப²ஸ்ஸாதீ³ஸு தஜ்ஜாபஞ்ஞத்தி விய பரமத்த²ஸன்னிஸ்ஸயா தஸ்ஸ ஆஸன்னதரா, புக்³க³லஸமஞ்ஞாத³யோ விய ந தூ³ரேதி பரமத்த²ஸங்க³ஹதா வுத்தா, க²ந்த⁴ஸீஸேன வா தது³பாதா³னா ஸபா⁴வத⁴ம்மா ஏவ க³ஹிதா. நனு ச ஸபா⁴வத⁴ம்மா ஸப்³பே³பி ஸம்முதிமுகே²னேவ தே³ஸனங் ஆரோஹந்தி, ந ஸமுகே²னாதி ஸப்³பா³பி தே³ஸனா ஸம்முதிதே³ஸனாவ ஸியாதி? நயித³மேவங் தே³ஸேதப்³ப³த⁴ம்மவிபா⁴கே³ன தே³ஸனாவிபா⁴க³ஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்தா, ந ச ஸத்³தோ³ கேனசி பவத்தினிமித்தேன வினா அத்த²ங் பகாஸேதீதி.

    Tattha (a. ni. ṭī. 1.1.170) sammutiyā desanā sammutidesanā, paramatthassa desanā paramatthadesanā. Tatthāti sammutiparamatthadesanāsu, na sammutiparamatthesu. Tenāha ‘‘evarūpā sammutidesanā, evarūpā paramatthadesanā’’ti. Tatridaṃ sammutiparamatthānaṃ lakkhaṇaṃ – yasmiṃ bhinne, buddhiyā avayavavinibbhoge vā kate na taṃsamaññā, sā ghaṭapaṭādippabhedā sammuti, tabbipariyāyato paramattho. Na hi kakkhaḷaphusanādisabhāve ayaṃ nayo labbhati, tattha rūpādidhammaṃ samūhasantānavasena pavattamānaṃ upādāya puggalavohāroti āha ‘‘puggaloti sammutidesanā’’ti. Sesapadesupi eseva nayo. Uppādavayavanto sabhāvadhammā na niccāti āha ‘‘aniccanti paramatthadesanā’’ti. Esa nayo sesapadesupi. Nanu khandhadesanāpi sammutidesanāva. Khandhaṭṭho hi rāsaṭṭho, koṭṭhāsaṭṭho vāti? Saccametaṃ, ayaṃ pana khandhasamaññā phassādīsu tajjāpaññatti viya paramatthasannissayā tassa āsannatarā, puggalasamaññādayo viya na dūreti paramatthasaṅgahatā vuttā, khandhasīsena vā tadupādānā sabhāvadhammā eva gahitā. Nanu ca sabhāvadhammā sabbepi sammutimukheneva desanaṃ ārohanti, na samukhenāti sabbāpi desanā sammutidesanāva siyāti? Nayidamevaṃ desetabbadhammavibhāgena desanāvibhāgassa adhippetattā, na ca saddo kenaci pavattinimittena vinā atthaṃ pakāsetīti.

    ஸம்முதிவஸேன தே³ஸனங் ஸுத்வாதி ‘‘இதே⁴கச்சோ புக்³க³லோ அத்தந்தபோ ஹோதி அத்தபரிதாபானுயோக³மனுயுத்தோ’’திஆதி³னா (ம॰ நி॰ 2.413; பு॰ ப॰ 10.25 மாதிகா) ஸம்முதிமுகே²ன பவத்திதங் தே³ஸனங் ஸுதமயஞாணுப்பாத³னவஸேன ஸுத்வா. அத்த²ங் படிவிஜ்ஜி²த்வாதி தத³னுஸாரேன சதுஸச்சஸங்கா²தங் அத்த²ங் ஸஹ விபஸ்ஸனாய மக்³கே³ன படிவிஜ்ஜி²த்வா. மோஹங் பஹாயாதி ததே³கட்டே²ஹி கிலேஸேஹி ஸத்³தி⁴ங் அனவஸேஸங் மோஹங் பஜஹித்வா. விஸேஸந்தி நிப்³பா³னஸங்கா²தங் அரஹத்தஸங்கா²தஞ்ச விஸேஸங். தேஸந்தி தாதி³ஸானங் வினெய்யானங். பரமத்த²வஸேனாதி ‘‘பஞ்சிமானி, பி⁴க்க²வே, இந்த்³ரியானீ’’திஆதி³னா (ஸங்॰ நி॰ 5.472-474) பரமத்த²த⁴ம்மவஸேன. ஸேஸங் அனந்தரனயே வுத்தஸதி³ஸமேவ. தத்தா²தி தஸ்ஸங் ஸம்முதிவஸேன பரமத்த²வஸேன ச தே³ஸனாயங். தே³ஸபா⁴ஸாகுஸலோதி நானாதே³ஸபா⁴ஸாஸு குஸலோ. திண்ணங் வேதா³னந்தி நித³ஸ்ஸனமத்தங், திண்ணங் வேதா³னங் ஸிப்பக³ந்தா²னம்பீதி அதி⁴ப்பாயோ ஸிப்புக்³க³ஹணஞ்ஹி பரதோ வக்க²தி. ஸிப்பானி வா வேத³ந்தோக³தே⁴ கத்வா ‘‘திண்ணங் வேதா³ன’’ந்தி வுத்தங். கதே²தப்³ப³பா⁴வேன டி²தானி, ந கத்த²சி ஸன்னிஹிதபா⁴வேனாதி வேதா³னம்பி கதே²தப்³ப³பா⁴வேனேவ அவட்டா²னங் தீ³பெந்தோ ‘‘கு³ய்ஹா தயீ நிஹிதா க³ய்ஹதீ’’தி மிச்சா²வாத³ங் படிக்கி²பதி. நானாவிதா⁴ தே³ஸபா⁴ஸா ஏதேஸந்தி நானாதே³ஸபா⁴ஸா.

    Sammutivasena desanaṃ sutvāti ‘‘idhekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpānuyogamanuyutto’’tiādinā (ma. ni. 2.413; pu. pa. 10.25 mātikā) sammutimukhena pavattitaṃ desanaṃ sutamayañāṇuppādanavasena sutvā. Atthaṃ paṭivijjhitvāti tadanusārena catusaccasaṅkhātaṃ atthaṃ saha vipassanāya maggena paṭivijjhitvā. Mohaṃ pahāyāti tadekaṭṭhehi kilesehi saddhiṃ anavasesaṃ mohaṃ pajahitvā. Visesanti nibbānasaṅkhātaṃ arahattasaṅkhātañca visesaṃ. Tesanti tādisānaṃ vineyyānaṃ. Paramatthavasenāti ‘‘pañcimāni, bhikkhave, indriyānī’’tiādinā (saṃ. ni. 5.472-474) paramatthadhammavasena. Sesaṃ anantaranaye vuttasadisameva. Tatthāti tassaṃ sammutivasena paramatthavasena ca desanāyaṃ. Desabhāsākusaloti nānādesabhāsāsu kusalo. Tiṇṇaṃ vedānanti nidassanamattaṃ, tiṇṇaṃ vedānaṃ sippaganthānampīti adhippāyo sippuggahaṇañhi parato vakkhati. Sippāni vā vedantogadhe katvā ‘‘tiṇṇaṃ vedāna’’nti vuttaṃ. Kathetabbabhāvena ṭhitāni, na katthaci sannihitabhāvenāti vedānampi kathetabbabhāveneva avaṭṭhānaṃ dīpento ‘‘guyhā tayī nihitā gayhatī’’ti micchāvādaṃ paṭikkhipati. Nānāvidhā desabhāsā etesanti nānādesabhāsā.

    பரமோ உத்தமோ அத்தோ² பரமத்தோ², த⁴ம்மானங் யதா²பூ⁴தஸபா⁴வோ. லோகஸங்கேதமத்தஸித்³தா⁴ ஸம்முதி. யதி³ ஏவங் கத²ங் ஸம்முதிகதா²ய ஸச்சதாதிஆஹ ‘‘லோகஸம்முதிகாரணா’’தி, லோகஸமஞ்ஞங் நிஸ்ஸாய பவத்தனதோ. லோகஸமஞ்ஞாய ஹி அபி⁴னிவேஸேன வினா ஞாபனா ஏகச்சஸ்ஸ ஸுதஸ்ஸ ஸாவனா விய ந முஸா அனதிதா⁴விதப்³ப³தோ தஸ்ஸா. தேனாஹ ப⁴க³வா ‘‘ஜனபத³னிருத்திங் நாபி⁴னிவேஸெய்ய, ஸமஞ்ஞங் நாதிதா⁴வெய்யா’’தி (ம॰ நி॰ 3.332). த⁴ம்மானந்தி ஸபா⁴வத⁴ம்மானங். பூ⁴தகாரணாதி யதா²பூ⁴தஸபா⁴வங் நிஸ்ஸாய பவத்தனதோ. ஸம்முதிங் வோஹரந்தஸ்ஸாதி ‘‘புக்³க³லோ ஸத்தோ’’திஆதி³னா லோகஸமஞ்ஞங் கதெ²ந்தஸ்ஸ.

    Paramo uttamo attho paramattho, dhammānaṃ yathābhūtasabhāvo. Lokasaṅketamattasiddhā sammuti. Yadi evaṃ kathaṃ sammutikathāya saccatātiāha ‘‘lokasammutikāraṇā’’ti, lokasamaññaṃ nissāya pavattanato. Lokasamaññāya hi abhinivesena vinā ñāpanā ekaccassa sutassa sāvanā viya na musā anatidhāvitabbato tassā. Tenāha bhagavā ‘‘janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya, samaññaṃ nātidhāveyyā’’ti (ma. ni. 3.332). Dhammānanti sabhāvadhammānaṃ. Bhūtakāraṇāti yathābhūtasabhāvaṃ nissāya pavattanato. Sammutiṃ voharantassāti ‘‘puggalo satto’’tiādinā lokasamaññaṃ kathentassa.

    ஹிரொத்தப்பதீ³பனத்த²ந்தி லோகபாலனகிச்சே ஹிரொத்தப்பத⁴ம்மே கிச்சதோ பகாஸேதுங். தேஸஞ்ஹி கிச்சங் ஸத்தஸந்தானேயேவ பாகடங் ஹோதீதி புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னாய கதா²ய தங் வத்தப்³ப³ங். ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி. யஸ்மிஞ்ஹி சித்துப்பாதே³ கம்மங் உப்பன்னங், தங்ஸந்தானே ஏவ தஸ்ஸ ப²லஸ்ஸ உப்பத்தி கம்மஸ்ஸகதா. ஏவஞ்ஹி கதவிஞ்ஞாணனாஸோ அகதாக³மோ வா நத்தீ²தி ஸா புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னாய ஏவ கதா²ய தீ³பேதப்³பா³. தேஹி ஸத்தேஹி காதப்³பா³ புஞ்ஞாதி³கிரியா பச்சத்தபுரிஸகாரோபி ஸந்தானவஸேன நிப்பா²தே³தப்³ப³தோ புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னாய ஏவ கதா²ய தீ³பேதப்³போ³.

    Hirottappadīpanatthanti lokapālanakicce hirottappadhamme kiccato pakāsetuṃ. Tesañhi kiccaṃ sattasantāneyeva pākaṭaṃ hotīti puggalādhiṭṭhānāya kathāya taṃ vattabbaṃ. Esa nayo sesesupi. Yasmiñhi cittuppāde kammaṃ uppannaṃ, taṃsantāne eva tassa phalassa uppatti kammassakatā. Evañhi kataviññāṇanāso akatāgamo vā natthīti sā puggalādhiṭṭhānāya eva kathāya dīpetabbā. Tehi sattehi kātabbā puññādikiriyā paccattapurisakāropi santānavasena nipphādetabbato puggalādhiṭṭhānāya eva kathāya dīpetabbo.

    ஆனந்தரியதீ³பனத்த²ந்தி சுதிஅனந்தரங் ப²லங் அனந்தரங் நாம, தஸ்மிங் அனந்தரே நியுத்தானி, தன்னிப்³ப³த்தனேன அனந்தரகரணஸீலானி, அனந்தரபயோஜனானி வாதி ஆனந்தரியானி, மாதுகா⁴தாதீ³னி, தேஸங் தீ³பனத்த²ங். தானிபி ஹி ஸந்தானவஸேன நிப்பா²தே³தப்³ப³தோ ‘‘மாதரங் ஜீவிதா வோரோபேதீ’’திஆதி³னா (பட்டா²॰ 1.1.423) புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னாய ஏவ கதா²ய தீ³பேதப்³பா³னி, ததா² ‘‘ஸோ மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதீ’’திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 1.556; 3.308; ம॰ நி॰ 1.77; 2.309; 3.230; விப⁴॰ 642, 643) ‘‘ஸோ அனேகவிஹிதங் புப்³பே³னிவாஸங் அனுஸ்ஸரதி ஏகம்பி ஜாதி’’ந்திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 1.244, 245; ம॰ நி॰ 1.148, 384, 431; பாரா॰ 12) ‘‘அத்தி² த³க்கி²ணா தா³யகதோ விஸுஜ்ஜ²தி, நோ படிக்³கா³ஹகதோ’’திஆதி³னா (ம॰ நி॰ 3.381) ச பவத்தா ப்³ரஹ்மவிஹாரபுப்³பே³னிவாஸத³க்கி²ணாவிஸுத்³தி⁴கதா² புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னாய ஏவ கதா²ய தீ³பேதப்³பா³ ஸத்தஸந்தானவிஸயத்தா. ‘‘அட்ட² புரிஸபுக்³க³லா (ஸங்॰ நி॰ 1.249), ந ஸமயவிமுத்தோ புக்³க³லோ’’திஆதி³னா (பு॰ ப॰ 1) ச பரமத்த²ங் கதெ²ந்தோபி லோகஸம்முதியா அப்பஹானத்த²ங் புக்³க³லகத²ங் கதே²ஸி. ஏதேன வுத்தாவஸேஸாய கதா²ய புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னபா⁴வே பயோஜனங் ஸாமஞ்ஞவஸேன ஸங்க³ஹிதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். காமஞ்சேதங் ஸப்³ப³ங் அபரிஞ்ஞாதவத்து²கானங் வஸேன வுத்தங், பரிஞ்ஞாதவத்து²கானம்பி பன ஏவங் தே³ஸனா ஸுகா²வஹா ஹோதி.

    Ānantariyadīpanatthanti cutianantaraṃ phalaṃ anantaraṃ nāma, tasmiṃ anantare niyuttāni, tannibbattanena anantarakaraṇasīlāni, anantarapayojanāni vāti ānantariyāni, mātughātādīni, tesaṃ dīpanatthaṃ. Tānipi hi santānavasena nipphādetabbato ‘‘mātaraṃ jīvitā voropetī’’tiādinā (paṭṭhā. 1.1.423) puggalādhiṭṭhānāya eva kathāya dīpetabbāni, tathā ‘‘so mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharatī’’tiādinā (dī. ni. 1.556; 3.308; ma. ni. 1.77; 2.309; 3.230; vibha. 642, 643) ‘‘so anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati ekampi jāti’’ntiādinā (dī. ni. 1.244, 245; ma. ni. 1.148, 384, 431; pārā. 12) ‘‘atthi dakkhiṇā dāyakato visujjhati, no paṭiggāhakato’’tiādinā (ma. ni. 3.381) ca pavattā brahmavihārapubbenivāsadakkhiṇāvisuddhikathā puggalādhiṭṭhānāya eva kathāya dīpetabbā sattasantānavisayattā. ‘‘Aṭṭha purisapuggalā (saṃ. ni. 1.249), na samayavimutto puggalo’’tiādinā (pu. pa. 1) ca paramatthaṃ kathentopi lokasammutiyā appahānatthaṃ puggalakathaṃ kathesi. Etena vuttāvasesāya kathāya puggalādhiṭṭhānabhāve payojanaṃ sāmaññavasena saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Kāmañcetaṃ sabbaṃ apariññātavatthukānaṃ vasena vuttaṃ, pariññātavatthukānampi pana evaṃ desanā sukhāvahā hoti.

    மஹாஜனோதி லோகியமஹாஜனோ. ந ஜானாதி க⁴னவினிப்³போ⁴கா³பா⁴வேன த⁴ம்மகிச்சஸ்ஸ அஸல்லக்க²ணேன. தத்த² ‘‘கிங் நாமேதங், கத²ங் நாமேத’’ந்தி ஸங்ஸயபக்க²ந்த³தாய ஸம்மோஹங் ஆபஜ்ஜதி. விருத்³தா⁴பி⁴னிவேஸிதாய படிஸத்து ஹோதி. ஜானாதி சிரபரிசிதத்தா² வோஹாரகதா²ய. ததோ ஏவ ந ஸம்மோஹமாபஜ்ஜதி, ந படிஸத்து ஹோதி.

    Mahājanoti lokiyamahājano. Na jānāti ghanavinibbhogābhāvena dhammakiccassa asallakkhaṇena. Tattha ‘‘kiṃ nāmetaṃ, kathaṃ nāmeta’’nti saṃsayapakkhandatāya sammohaṃ āpajjati. Viruddhābhinivesitāya paṭisattu hoti. Jānāti ciraparicitatthā vohārakathāya. Tato eva na sammohamāpajjati, na paṭisattu hoti.

    நப்பஜஹந்தி வோஹாரமுகே²ன பரமத்த²ஸ்ஸ தீ³பனதோ. ஸமஞ்ஞாக³ஹணவஸேன லோகேன ஞாயதி ஸமஞ்ஞாயதி வோஹரீயதீதி லோகஸமஞ்ஞா, தாய லோகஸமஞ்ஞாய. தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ விபா⁴வனே லோகேன நிச்சி²தங், நியதங் வா வுச்சதி வோஹரீயதீதி லோகனிருத்தி, தஸ்ஸங் லோகனிருத்தியங். ததா² லோகேன அபி⁴லபீயதீதி லோகஸமஞ்ஞதாய லோகாபி⁴லாபோ, தஸ்மிங் லோகாபி⁴லாபே டி²தாயேவ அப்பஹானதோ. புக்³க³லவாதி³னோ விய பரமத்த²வஸேன அக்³க³ஹெத்வா.

    Nappajahanti vohāramukhena paramatthassa dīpanato. Samaññāgahaṇavasena lokena ñāyati samaññāyati voharīyatīti lokasamaññā, tāya lokasamaññāya. Tassa tassa atthassa vibhāvane lokena nicchitaṃ, niyataṃ vā vuccati voharīyatīti lokanirutti, tassaṃ lokaniruttiyaṃ. Tathā lokena abhilapīyatīti lokasamaññatāya lokābhilāpo, tasmiṃ lokābhilāpe ṭhitāyeva appahānato. Puggalavādino viya paramatthavasena aggahetvā.

    ஸந்தோதி எத்த² ஸந்தஸத்³தோ³ ‘‘தீ³க⁴ங் ஸந்தஸ்ஸ யோஜன’’ந்திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ப॰ 70) கிலந்தபா⁴வே ஆக³தோ, ‘‘அயஞ்ச விதக்கோ அயஞ்ச விசாரோ ஸந்தா ஹொந்தி ஸமிதா’’திஆதீ³ஸு (விப⁴॰ 576) நிருத்³த⁴பா⁴வே ஆக³தோ, ‘‘அதி⁴க³தோ கோ² ம்யாயங் த⁴ம்மோ க³ம்பீ⁴ரோ து³த்³த³ஸோ து³ரனுபோ³தோ⁴ ஸந்தோ பணீதோ’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.67; ம॰ நி॰ 1.281; 2.337; ஸங்॰ நி॰ 2.172; மஹாவ॰ 7) ஸந்தஞாணகோ³சரதாய, ‘‘உபஸந்தஸ்ஸ ஸதா³ ஸதிமதோ’’திஆதீ³ஸு (உதா³॰ 27) கிலேஸவூபஸமே, ‘‘ஸந்தோ ஹவே ஸப்³பி⁴ பவேத³யந்தீ’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ப॰ 15) ஸாதூ⁴ஸு, ‘‘பஞ்சிமே, பி⁴க்க²வே, மஹாசோரா ஸந்தோ ஸங்விஜ்ஜமானா’’திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 195) அத்தி²பா⁴வே, இதா⁴பி அத்தி²பா⁴வேயேவ. ஸோ ச புக்³க³லஸம்ப³ந்தே⁴ன வுத்தத்தா லோகஸமஞ்ஞாவஸேனாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘லோகஸங்கேதவஸேன அத்தீ²’’தி ஆஹ. அத்தீ²தி சேதங் நிபாதபத³ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங் ‘‘அத்தி² இமஸ்மிங் காயே கேஸா’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.373-374; ம॰ நி॰ 1.110; 3.154; அ॰ நி॰ 6.29; 10.60) விய. ஸங்விஜ்ஜமானாதி பத³ஸ்ஸ அத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘உபலப்³ப⁴மானா’’தி ஆஹ. யஞ்ஹி ஸங்விஜ்ஜதி, தங் உபலப்³ப⁴தீதி. அங்க³ந்தி ஏதேஹி தங்ஸமங்கி³புக்³க³லா நிஹீனபா⁴வங் க³ச்ச²ந்தீதி அங்க³ணானி, ராகா³த³யோ. அஞ்ஜதி மக்கே²தீதி அங்க³ணங், மலாதி³. அஞ்ஜேதி தத்த² டி²தங் அஹுந்த³ரதாய அபி⁴ப்³யஞ்ஜேதீதி அங்க³ணங், விவடோ பூ⁴மிபதே³ஸோ. தோ³ஸாதீ³னங் பவத்திஆகாரவிஸேஸதாய நானப்பகாரா ப³ஹுலப்பவத்தியா திப்³ப³கிலேஸா. பாபகானந்தி லாமகானங். அகுஸலானந்தி அகோஸல்லஸம்பூ⁴தானங். இச்சா²வசரானந்தி இச்சா²வஸேன பவத்தானங். ஸஹ அங்க³ணேனாதி அங்க³ணந்தி லத்³த⁴னாமேன யதா²வுத்தகிலேஸேன ஸஹ வத்ததி.

    Santoti ettha santasaddo ‘‘dīghaṃ santassa yojana’’ntiādīsu (dha. pa. 70) kilantabhāve āgato, ‘‘ayañca vitakko ayañca vicāro santā honti samitā’’tiādīsu (vibha. 576) niruddhabhāve āgato, ‘‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto’’tiādīsu (dī. ni. 2.67; ma. ni. 1.281; 2.337; saṃ. ni. 2.172; mahāva. 7) santañāṇagocaratāya, ‘‘upasantassa sadā satimato’’tiādīsu (udā. 27) kilesavūpasame, ‘‘santo have sabbhi pavedayantī’’tiādīsu (dha. pa. 15) sādhūsu, ‘‘pañcime, bhikkhave, mahācorā santo saṃvijjamānā’’tiādīsu (pārā. 195) atthibhāve, idhāpi atthibhāveyeva. So ca puggalasambandhena vuttattā lokasamaññāvasenāti dassento ‘‘lokasaṅketavasena atthī’’ti āha. Atthīti cetaṃ nipātapadaṃ daṭṭhabbaṃ ‘‘atthi imasmiṃ kāye kesā’’tiādīsu (dī. ni. 2.373-374; ma. ni. 1.110; 3.154; a. ni. 6.29; 10.60) viya. Saṃvijjamānāti padassa atthaṃ dassento ‘‘upalabbhamānā’’ti āha. Yañhi saṃvijjati, taṃ upalabbhatīti. Aṅganti etehi taṃsamaṅgipuggalā nihīnabhāvaṃ gacchantīti aṅgaṇāni, rāgādayo. Añjati makkhetīti aṅgaṇaṃ, malādi. Añjeti tattha ṭhitaṃ ahundaratāya abhibyañjetīti aṅgaṇaṃ, vivaṭo bhūmipadeso. Dosādīnaṃ pavattiākāravisesatāya nānappakārā bahulappavattiyā tibbakilesā. Pāpakānanti lāmakānaṃ. Akusalānanti akosallasambhūtānaṃ. Icchāvacarānanti icchāvasena pavattānaṃ. Saha aṅgaṇenāti aṅgaṇanti laddhanāmena yathāvuttakilesena saha vattati.

    அத்தீ²திபி ந ஜானாதி தாதி³ஸஸ்ஸ யோனிஸோமனஸிகாரஸ்ஸ அபா⁴வா. யேஸங் கிலேஸானங் அத்தி²தா, தேஸங் ஸப்படிப⁴யதா விஸேஸதோ ஜானிதப்³பா³தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘இமே கிலேஸா நாமா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² கக்க²ளாதி ப²ருஸா. வாளாதி குருரா. ந க³ஹிதப்³பா³தி ந உப்பாதே³தப்³பா³. யாதா²வஸரஸதோதி யதா²பூ⁴தஸபா⁴வதோ. ஏவஞ்சாதி ‘‘இமே கிலேஸா நாமா’’திஆதி³னா வுத்தப்பகாரேன. யேன வா தேன வாதி நவகம்மேஸு வா பரியத்திது⁴தங்கா³தீ³ஸு வா யேன வா தேன வா. தத்ராதி நித்³தா⁴ரணே பு⁴ம்மங். தங் பன நித்³தா⁴ரணங் ஸங்க³ணானங்க³ணஸமுதா³யதோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சதூஸு புக்³க³லேஸூ’’தி வத்வா புன ததே³கதே³ஸதோ த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தேஸு வா த்³வீஸு ஸாங்க³ணேஸூ’’தி ஆஹ. தஞ்ஹி த்³வயங் பட²மங் ஹீனஸெட்ட²பா⁴வேன நித்³தா⁴ரீயதி பட²மங் உத்³தி³ட்ட²த்தா. நித்³தா⁴ரணஞ்ஹி க்வசி குதோசி கேனசி ஹோதீதி.

    Atthītipi na jānāti tādisassa yonisomanasikārassa abhāvā. Yesaṃ kilesānaṃ atthitā, tesaṃ sappaṭibhayatā visesato jānitabbāti dassetuṃ ‘‘ime kilesā nāmā’’tiādi vuttaṃ. Tattha kakkhaḷāti pharusā. Vāḷāti kururā. Na gahitabbāti na uppādetabbā. Yāthāvasarasatoti yathābhūtasabhāvato. Evañcāti ‘‘ime kilesā nāmā’’tiādinā vuttappakārena. Yena vā tena vāti navakammesu vā pariyattidhutaṅgādīsu vā yena vā tena vā. Tatrāti niddhāraṇe bhummaṃ. Taṃ pana niddhāraṇaṃ saṅgaṇānaṅgaṇasamudāyatoti dassento ‘‘catūsu puggalesū’’ti vatvā puna tadekadesato dassento ‘‘tesu vā dvīsu sāṅgaṇesū’’ti āha. Tañhi dvayaṃ paṭhamaṃ hīnaseṭṭhabhāvena niddhārīyati paṭhamaṃ uddiṭṭhattā. Niddhāraṇañhi kvaci kutoci kenaci hotīti.

    58. கிஞ்சாபி அஞ்ஞத்த² ‘‘ஜனகோ ஹேது, பரிக்³கா³ஹதோ பச்சயோ, அஸாதா⁴ரணோ ஹேது, ஸாதா⁴ரணோ பச்சயோ, ஸபா⁴கோ³ ஹேது, அஸபா⁴கோ³ பச்சயோ, புப்³ப³காலிகோ ஹேது, ஸஹப்பவத்தோ பச்சயோ’’திஆதி³னா ஹேதுபச்சயா விப⁴ஜ்ஜ வுச்சந்தி, இத⁴ பன ‘‘சத்தாரோ கோ², பி⁴க்க²வே, மஹாபூ⁴தா ஹேதூ, சத்தாரோ மஹாபூ⁴தா பச்சயா ரூபக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ பஞ்ஞாபனாயா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.85) விய ஹேதுபச்சயஸத்³தா³ ஸமானத்தா²தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘உப⁴யேனபி காரணமேவ புச்ச²தீ’’தி வுத்தங். தத்த² உப⁴யேனாதி ஹேதுபச்சயவசனத்³வயேன. புச்ச²தி ஆயஸ்மா மஹாமொக்³க³ல்லானோ தே³ஸனங் வட்³டே⁴துகாமோ. கிஞ்சாபீதி அனுஜானநஸம்பா⁴வனத்தே² நிபாதோ. கிங் அனுஜானாதி? ஸமானேபி த்³வின்னங் ஸாங்க³ணபா⁴வே தஸ்ஸா பஜானநாப்பஜானநஹேதுகதங் தேஸங் ஸெட்ட²ஹீனதங். கிங் ஸம்பா⁴வேதி? தே²ரஸ்ஸ விசித்தபடிபா⁴னதாய நானாஹேதூபமாஹி அலங்கத்வா யதா²புச்சி²தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ பாகடகரணங். தேனாஹ ‘‘நப்பஜானாதீ’’திஆதி³. ஹேது சேவ பச்சயோ ச ஸெட்ட²ஹீனபா⁴வே. ததா²அக்கா²தப்³ப³தாபி ஹி தேஸங் தன்னிமித்தா ஏவாதி.

    58. Kiñcāpi aññattha ‘‘janako hetu, pariggāhato paccayo, asādhāraṇo hetu, sādhāraṇo paccayo, sabhāgo hetu, asabhāgo paccayo, pubbakāliko hetu, sahappavatto paccayo’’tiādinā hetupaccayā vibhajja vuccanti, idha pana ‘‘cattāro kho, bhikkhave, mahābhūtā hetū, cattāro mahābhūtā paccayā rūpakkhandhassa paññāpanāyā’’tiādīsu (ma. ni. 3.85) viya hetupaccayasaddā samānatthāti dassetuṃ ‘‘ubhayenapi kāraṇamevapucchatī’’ti vuttaṃ. Tattha ubhayenāti hetupaccayavacanadvayena. Pucchati āyasmā mahāmoggallāno desanaṃ vaḍḍhetukāmo. Kiñcāpīti anujānanasambhāvanatthe nipāto. Kiṃ anujānāti? Samānepi dvinnaṃ sāṅgaṇabhāve tassā pajānanāppajānanahetukataṃ tesaṃ seṭṭhahīnataṃ. Kiṃ sambhāveti? Therassa vicittapaṭibhānatāya nānāhetūpamāhi alaṅkatvā yathāpucchitassa atthassa pākaṭakaraṇaṃ. Tenāha ‘‘nappajānātī’’tiādi. Hetu ceva paccayo ca seṭṭhahīnabhāve. Tathāakkhātabbatāpi hi tesaṃ tannimittā evāti.

    59. ந்தி தேஸங் த்³வின்னங் புக்³க³லானங் ஹீனஸெட்ட²தாய காரணங். ஓபம்மேஹி பாகடதரங் கத்வா த³ஸ்ஸேதுங். ஏதந்தி ஸுத்தே அனந்தரங் வுச்சமானங் வீரியாரம்பா⁴பா⁴வேன அங்க³ணஸ்ஸ அப்பஹானங். தேனாஹ ‘‘ந ச²ந்த³ங்…பே॰… ஸந்தா⁴யாஹா’’தி. கத்துகம்யதாச²ந்த⁴ந்தி கத்துகம்யதாஸங்கா²தங் அங்க³ணஸ்ஸ பஹாதுகம்யதாவஸேன உப்பஜ்ஜனககுஸலத⁴ம்மச்ச²ந்த³ங். ந ஜனெஸ்ஸதீதி ந உப்பாதெ³ஸ்ஸதி. குஸலோ வாயாமோ நாம ச²ந்த³தோ ப³லவாதி ஆஹ ‘‘ததோ ப³லவதரங் வாயாமங் ந கரிஸ்ஸதீ’’தி, ச²ந்த³ம்பி அனுப்பாதெ³ந்தோ கத²ங் தஜ்ஜங் வாயாமங் கரிஸ்ஸதீதி அதி⁴ப்பாயோ. தா²மக³தவீரியங் உஸ்ஸொள்ஹீபா⁴வப்பத்தங் த³ள்ஹங் வீரியங். ஸாங்க³ணக்³க³ஹணேனேவ அங்க³ணானங் கிலேஸவத்து²தாய சித்தஸ்ஸ ஸங்கிலிட்ட²தாய ஸத்³தா⁴ய புன ஸங்கிலிட்ட²க்³க³ஹணங் ஸவிஸேஸங் கிலிட்ட²பா⁴வவிபா⁴வனந்தி ஆஹ ‘‘ஸுட்டு²தரங் கிலிட்ட²சித்தோ’’தி. மலினசித்தோதிஆதீ³ஸுபி ‘‘தேஹியேவா’’தி ஆனெத்வா ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். உக்க²லிபுச்ச²னசோளகஸ்ஸ விய வஸாபீதபிலோதிகா விய ச து³ம்மோசனீயபா⁴வேன மலக்³க³ஹணங் மலீனதா, பீளனங் ஹிங்ஸனங் அவிப்பா²ரிகதாகரணங் விபா³த⁴னங் த³ரத²பரிளாஹுப்பாத³னேன பரித³ஹனங் உபதாபனங், காலந்தி காலனங், யதா²க³ஹிதஸ்ஸ அத்தபா⁴வஸ்ஸ கே²பனங் ஆயுக்க²யந்தி அத்தோ². கரிஸ்ஸதீதி பவத்தெஸ்ஸதி, பாபுணிஸ்ஸதீதி வுத்தங் ஹோதி. ததா²பூ⁴தோ ச பாணங் சஜிஸ்ஸதி நாமாதி ஆஹ ‘‘மரிஸ்ஸதீ’’தி.

    59.Tanti tesaṃ dvinnaṃ puggalānaṃ hīnaseṭṭhatāya kāraṇaṃ. Opammehi pākaṭataraṃ katvā dassetuṃ. Etanti sutte anantaraṃ vuccamānaṃ vīriyārambhābhāvena aṅgaṇassa appahānaṃ. Tenāha ‘‘na chandaṃ…pe… sandhāyāhā’’ti. Kattukamyatāchandhanti kattukamyatāsaṅkhātaṃ aṅgaṇassa pahātukamyatāvasena uppajjanakakusaladhammacchandaṃ. Na janessatīti na uppādessati. Kusalo vāyāmo nāma chandato balavāti āha ‘‘tato balavataraṃ vāyāmaṃ na karissatī’’ti, chandampi anuppādento kathaṃ tajjaṃ vāyāmaṃ karissatīti adhippāyo. Thāmagatavīriyaṃ ussoḷhībhāvappattaṃ daḷhaṃ vīriyaṃ. Sāṅgaṇaggahaṇeneva aṅgaṇānaṃ kilesavatthutāya cittassa saṃkiliṭṭhatāya saddhāya puna saṃkiliṭṭhaggahaṇaṃ savisesaṃ kiliṭṭhabhāvavibhāvananti āha ‘‘suṭṭhutaraṃ kiliṭṭhacitto’’ti. Malinacittotiādīsupi ‘‘tehiyevā’’ti ānetvā sambandhitabbaṃ. Ukkhalipucchanacoḷakassa viya vasāpītapilotikā viya ca dummocanīyabhāvena malaggahaṇaṃ malīnatā, pīḷanaṃ hiṃsanaṃ avipphārikatākaraṇaṃ vibādhanaṃ darathapariḷāhuppādanena paridahanaṃ upatāpanaṃ, kālanti kālanaṃ, yathāgahitassa attabhāvassa khepanaṃ āyukkhayanti attho. Karissatīti pavattessati, pāpuṇissatīti vuttaṃ hoti. Tathābhūto ca pāṇaṃ cajissati nāmāti āha ‘‘marissatī’’ti.

    ஸெய்யதா²பீதி உபமானித³ஸ்ஸனே நிபாதோ. தத³த்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யதா² நாமா’’தி ஆஹ. பங்ஸுஆதி³னாதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஜல்லாதீ³னங் ஸங்க³ஹோ, க⁴ங்ஸனாதீ³ஹீதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன சா²ரிகாபரிமஜ்ஜனாதீ³னங் ஸங்க³ஹோதி. ‘‘அபி⁴ரூபாய கஞ்ஞா தா³தப்³பா³’’திஆதீ³ஸு விய அந்தரேனபி அதிஸயத்த²போ³த⁴கஸத்³தே³ன அதிஸயத்தோ² ஞாயதீதி ஆஹ ‘‘மலக்³க³ஹிததராதி வுத்தங் ஹோதீ’’தி. படிபுச்சா²வசனந்தி அனுமதிபுச்சா²விஸேஸோ. ஏவங் கரியமானாதி அபரிபோ⁴க³-அபரியோத³பனரஜோபத²னிக்கி²பனேஹி கிலிட்ட²பா⁴வங் ஆபாதி³யமானா. ஓபம்மங் ஸம்படிபாதெ³ந்தோதி யதூ²பனீதங் உபமங் உபமெய்யத்தே²ன ஸமங் கத்வா படிபாதெ³ந்தோ, ஸங்ஸந்தெ³ந்தோதி அத்தோ². ஸாங்க³ணோ புக்³க³லோதி ஸாங்க³ணோ தஸ்மிங் அத்தபா⁴வே அஸுஜ்ஜ²னகபுக்³க³லோ. ஆபணாதி³தோ குலக⁴ரங் ஆனீதஸ்ஸ மலக்³க³ஹிதகங்ஸபா⁴ஜனஸ்ஸ தத்த² லத்³த⁴ப்³பா³ய விஸுத்³தி⁴யா அலாப⁴தோ யதா² அனுக்கமேன ஸங்கிலிட்ட²தரபா⁴வோ, ஏவங் க⁴ரதோ நிக்க²ந்தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ பப்³ப³ஜ்ஜாய லத்³த⁴ப்³பா³ய விஸுத்³தி⁴யா அலாப⁴தோ அனுக்கமேன ஸங்கிலிட்ட²தரபா⁴வோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸங்கிலிட்ட²கங்ஸபாதியா’’திஆதி³மாஹ. ஸங்கிலிட்ட²தரபா⁴வோ ச நாம பப்³ப³ஜிதஸ்ஸ ஆஜீவவிபத்திவஸேன வா ஸியா ஆசாரதி³ட்டி²ஸீலவிபத்தீஸு அஞ்ஞதரவஸேன வாதி தங் ஸப்³ப³ங் ஸங்க³ஹெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸா’’திஆதி³ வுத்தங். பாசித்தியவீதிக்கமனக்³க³ஹணேன ஹி ஏகச்சதி³ட்டி²விபத்தியாபி ஸங்க³ஹோ ஹோதீதி. எத்த² டி²தஸ்ஸாதி ஏதிஸ்ஸங் ஆஜீவவிபத்தியங் டி²தஸ்ஸ. இமினா நயேன ஸேஸேஸுபி யதா²ரஹங் வத்தப்³ப³ங். ஸப்³ப³பரிஸஸாதா⁴ரணா மஹாதே²ரஸ்ஸ தே³ஸனா, தஸ்மா க³ஹபதிவஸேனபி யோஜேதப்³ப³ங். தத்த² உக்கங்ஸக³தஸங்கிலிட்ட²தரபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘மாதுகா⁴தாதி³ஆனந்தரியகரண’’ந்தி ஆஹ. அவிஸோதெ⁴த்வாதி யதா² அத்தனோ ஸீலே வா தி³ட்டி²யா வா விஸுத்³தி⁴ ஹோதி, ஏவங் கிலேஸமலினசித்தஸந்தானங் அவிஸோதெ⁴த்வா.

    Seyyathāpīti upamānidassane nipāto. Tadatthaṃ dassento ‘‘yathā nāmā’’ti āha. Paṃsuādināti ādi-saddena jallādīnaṃ saṅgaho, ghaṃsanādīhīti ādi-saddena chārikāparimajjanādīnaṃ saṅgahoti. ‘‘Abhirūpāya kaññā dātabbā’’tiādīsu viya antarenapi atisayatthabodhakasaddena atisayattho ñāyatīti āha ‘‘malaggahitatarāti vuttaṃ hotī’’ti. Paṭipucchāvacananti anumatipucchāviseso. Evaṃkariyamānāti aparibhoga-apariyodapanarajopathanikkhipanehi kiliṭṭhabhāvaṃ āpādiyamānā. Opammaṃ sampaṭipādentoti yathūpanītaṃ upamaṃ upameyyatthena samaṃ katvā paṭipādento, saṃsandentoti attho. Sāṅgaṇo puggaloti sāṅgaṇo tasmiṃ attabhāve asujjhanakapuggalo. Āpaṇādito kulagharaṃ ānītassa malaggahitakaṃsabhājanassa tattha laddhabbāya visuddhiyā alābhato yathā anukkamena saṃkiliṭṭhatarabhāvo, evaṃ gharato nikkhantassa puggalassa pabbajjāya laddhabbāya visuddhiyā alābhato anukkamena saṃkiliṭṭhatarabhāvoti dassento ‘‘saṃkiliṭṭhakaṃsapātiyā’’tiādimāha. Saṃkiliṭṭhatarabhāvo ca nāma pabbajitassa ājīvavipattivasena vā siyā ācāradiṭṭhisīlavipattīsu aññataravasena vāti taṃ sabbaṃ saṅgahetvā dassetuṃ ‘‘tassa puggalassā’’tiādi vuttaṃ. Pācittiyavītikkamanaggahaṇena hi ekaccadiṭṭhivipattiyāpi saṅgaho hotīti. Ettha ṭhitassāti etissaṃ ājīvavipattiyaṃ ṭhitassa. Iminā nayena sesesupi yathārahaṃ vattabbaṃ. Sabbaparisasādhāraṇā mahātherassa desanā, tasmā gahapativasenapi yojetabbaṃ. Tattha ukkaṃsagatasaṃkiliṭṭhatarabhāvaṃ dassento ‘‘mātughātādiānantariyakaraṇa’’nti āha. Avisodhetvāti yathā attano sīle vā diṭṭhiyā vā visuddhi hoti, evaṃ kilesamalinacittasantānaṃ avisodhetvā.

    ப⁴ப்³ப³புக்³க³லோதி உபனிஸ்ஸயாதி³ஸம்பத்தியா தஸ்மிங் அத்தபா⁴வே விஸுத்³த⁴புக்³க³லோ. ஆதி³ங் கத்வாதி இமினா தோ⁴வனக⁴ங்ஸனாதீ³ஹி பரியோத³பனங் ஆதி³மந்தங் கத்வா வத³தி. ஸுத்³த⁴ட்டா²னங் யத்த² வா ந ரஜேன ஓகிரீயதி. த³ண்ட³கம்மங் கத்வாதி ‘‘எத்தகா உத³கா, வாலுகா வா ஆனேதப்³பா³’’தி த³ண்ட³கம்மங் கத்வா. எத்த² டி²தஸ்ஸாதி பரிஸுத்³தே⁴ ஸீலே டி²தஸ்ஸ. ஸம்மாவத்தபடிபத்திஸீலேஹி ஸீலவிஸுத்³தி⁴ த³ஸ்ஸிதா. வத்தபடிபத்தியாபி ஹி அங்க³ணானங் விக்க²ம்ப⁴னங் ஸியா. ததா² ஹிஸ்ஸா ஸங்கிலிட்ட²கங்ஸபாதியா பரிஸுத்³த⁴பரியோதா³தபா⁴வோ உபமாபா⁴வேன வுத்தோ. பந்தஸேனாஸனவாஸோ கிலேஸவிக்க²ம்ப⁴னங் கிலேஸானங் தத³ங்க³னிவாரணங். ஸோதாபத்திப²லாதி⁴க³மோ…பே॰… அரஹத்தஸச்சி²கிரியாதி ஸத்தஸுபி டா²னேஸு ‘‘பரிஸுத்³த⁴பரியோதா³தபா⁴வோ வியா’’தி பத³ங் ஆனெத்வா ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். பப்³ப³ஜிதஸ்ஸ ஹி விஸுத்³தி⁴ நாம ஹெட்டி²மந்தேன ஸீலவிஸுத்³தி⁴யா வா ஸியா கம்மட்டா²னானுயோக³வஸேன விவேகவாஸேன ஜா²னஸ்ஸாதி⁴க³மேன வா விபஸ்ஸனாபா⁴வனாய வா ஸாமஞ்ஞப²லாதி⁴க³மேன வாதி.

    Bhabbapuggaloti upanissayādisampattiyā tasmiṃ attabhāve visuddhapuggalo. Ādiṃ katvāti iminā dhovanaghaṃsanādīhi pariyodapanaṃ ādimantaṃ katvā vadati. Suddhaṭṭhānaṃ yattha vā na rajena okirīyati. Daṇḍakammaṃ katvāti ‘‘ettakā udakā, vālukā vā ānetabbā’’ti daṇḍakammaṃ katvā. Ettha ṭhitassāti parisuddhe sīle ṭhitassa. Sammāvattapaṭipattisīlehi sīlavisuddhi dassitā. Vattapaṭipattiyāpi hi aṅgaṇānaṃ vikkhambhanaṃ siyā. Tathā hissā saṃkiliṭṭhakaṃsapātiyā parisuddhapariyodātabhāvo upamābhāvena vutto. Pantasenāsanavāso kilesavikkhambhanaṃ kilesānaṃ tadaṅganivāraṇaṃ. Sotāpattiphalādhigamo…pe… arahattasacchikiriyāti sattasupi ṭhānesu ‘‘parisuddhapariyodātabhāvo viyā’’ti padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Pabbajitassa hi visuddhi nāma heṭṭhimantena sīlavisuddhiyā vā siyā kammaṭṭhānānuyogavasena vivekavāsena jhānassādhigamena vā vipassanābhāvanāya vā sāmaññaphalādhigamena vāti.

    ராக³ட்டா²னியந்தி ராகு³ப்பத்திஹேதுபூ⁴தங். விஸபா⁴கா³ரம்மணங் ஸந்தா⁴ய வத³தி ‘‘இட்டா²ரம்மண’’ந்தி. தஸ்மிந்தி இட்டா²ரம்மணே. விபன்னஸ்ஸதீதி முட்ட²ஸ்ஸதி. தங் நிமித்தந்தி ஸுப⁴னிமித்தங். ஆவஜ்ஜிஸ்ஸதீதி அயோனிஸோ ஆவஜ்ஜிஸ்ஸதி. ஸயமேவ அஞ்ஞேன அவோமிஸ்ஸோ. குஸலவாரபச்சி²ந்த³னமேவ செத்த² அனுத்³த⁴ங்ஸனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸேஸந்தி ‘‘ஸாங்க³ணோ ஸங்கிலிட்ட²சித்தோ’’திஆதி³. வுத்தனயானுஸாரேனாதி பட²மவாரே வுத்தனயானுஸாரேன. ஸப்³ப³ந்தி மாதுகா⁴தாதி³ஆனந்தரியகரணபரியோஸானங் ஸப்³ப³ங் உபமாஸங்ஸந்த³னவசனங்.

    Rāgaṭṭhāniyanti rāguppattihetubhūtaṃ. Visabhāgārammaṇaṃ sandhāya vadati ‘‘iṭṭhārammaṇa’’nti. Tasminti iṭṭhārammaṇe. Vipannassatīti muṭṭhassati. Taṃ nimittanti subhanimittaṃ. Āvajjissatīti ayoniso āvajjissati. Sayameva aññena avomisso. Kusalavārapacchindanameva cettha anuddhaṃsanaṃ daṭṭhabbaṃ. Sesanti ‘‘sāṅgaṇo saṃkiliṭṭhacitto’’tiādi. Vuttanayānusārenāti paṭhamavāre vuttanayānusārena. Sabbanti mātughātādiānantariyakaraṇapariyosānaṃ sabbaṃ upamāsaṃsandanavacanaṃ.

    அதிவிரஹாபா⁴வதோதி ஸதிஸம்மோஸாபா⁴வதோ, உபட்டி²தஸ்ஸதி பா⁴வதோதி அத்தோ². ஸேஸந்தி ‘‘ஸோ அராகோ³’’திஆதி³. ‘‘தோ⁴வனக⁴ங்ஸனஸண்ஹசா²ரிகாபரிமஜ்ஜனாதீ³ஹீ’’திஆதி³னா து³தியவாரானுஸாரேன. ‘‘கோ நு கோ²’’திஆதி³ புச்சா²வஸேன ஆக³தங், இத³ங் நிக³மனவஸேனாதி அயமேவ விஸேஸோ.

    Ativirahābhāvatoti satisammosābhāvato, upaṭṭhitassati bhāvatoti attho. Sesanti ‘‘so arāgo’’tiādi. ‘‘Dhovanaghaṃsanasaṇhachārikāparimajjanādīhī’’tiādinā dutiyavārānusārena. ‘‘Ko nu kho’’tiādi pucchāvasena āgataṃ, idaṃ nigamanavasenāti ayameva viseso.

    60. அங்க³ணந்தி தத்த² தத்த² நாமதோ ஏவ விபா⁴விதங், ந பன ஸபா⁴வதோ, பபே⁴த³தோ வாதி ஸபா⁴வாதி³தோ விபா⁴வனங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘நானப்பகாரதோ பாகடங் காராபேதுகாமேனா’’தி. இச்சா²ய அவசரானந்தி இச்சா²வஸேன அவசரணானங். ஓதிண்ணானந்தி சித்தஸந்தானங் அனுபவிட்டா²னங். தே பன தத்த² பச்சயவஸேன நிப்³ப³த்தத்தா பவத்தா நாம ஹொந்தீதி ஆஹ ‘‘பவத்தான’’ந்தி. நானப்பகாரானந்தி விஸயபே⁴தே³ன பவத்திஆகாரபே⁴தே³ன ச நானாவிதா⁴னங். யேனகாரணேன. ந கேவலங் லாப⁴த்தி²கதா ஏவ, அத² கோ² புஞ்ஞவந்ததா ஸக்கதக³ருகதா ச எத்த² காரணபா⁴வேன க³ஹேதப்³பா³தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பகதியாபி சா’’திஆதி³மாஹ. தேன லாப⁴த்தி²கோபி ந யோ கோசி ஏவங் சித்தங் உப்பாதே³தி புஞ்ஞவா ஸம்பா⁴வனீயோதி த³ஸ்ஸேதி. தே²ரா அவஜ்ஜபடிச்சா²த³னப⁴யேன மஜ்ஜி²மானங் ஆரோசெந்தி, ததா² மஜ்ஜி²மா நவகானங், நவகா பன அத்தனோ நவகபா⁴வேன விகா⁴ஸாதா³தீ³னங் ஆரோசெந்தி ‘‘பஸ்ஸத² தும்ஹாகங் தே²ரஸ்ஸ கம்ம’’ந்தி. விகா⁴ஸாதா³த³யோ நாம ‘‘ஈதி³ஸஸ்ஸ ஸந்திகே ஓவாத³த்த²ங் தும்ஹே ஆக³தா’’தி பி⁴க்கு²னீனங் ஆரோசெந்தி. ந ச மங் பி⁴க்கூ² ஜானெய்யுந்தி ந ச வத மங் பி⁴க்கூ² ஜானெய்யுங், அஹோ வத மங் பி⁴க்கூ² ந ஜானெய்யுந்தி யோஜனா. டா²னங் கோ² பனேதந்தி எத்த² கோ²-ஸத்³தோ³ அவதா⁴ரணத்தோ², பன-ஸத்³தோ³ வசனாலங்காரோதி ஆஹ ‘‘அத்தி²யேவா’’தி. புப்³பே³ இச்சு²ப்பாத³வாரவண்ணனாய வுத்தனயேன. இதி-ஸத்³தோ³ இத⁴ ஆஸன்னகாரணத்தோ²தி தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இமினா காரணேனா’’தி ஆஹ . இத³ஞ்ச கோபஅப்பச்சயானமேவ க³ஹணங். தாதி³ஸானந்தி கோபஅப்பச்சயாதி⁴பூ⁴தானந்தி அதி⁴ப்பாயோ.

    60.Aṅgaṇanti tattha tattha nāmato eva vibhāvitaṃ, na pana sabhāvato, pabhedato vāti sabhāvādito vibhāvanaṃ sandhāyāha ‘‘nānappakārato pākaṭaṃ kārāpetukāmenā’’ti. Icchāya avacarānanti icchāvasena avacaraṇānaṃ. Otiṇṇānanti cittasantānaṃ anupaviṭṭhānaṃ. Te pana tattha paccayavasena nibbattattā pavattā nāma hontīti āha ‘‘pavattāna’’nti. Nānappakārānanti visayabhedena pavattiākārabhedena ca nānāvidhānaṃ. Yenakāraṇena. Na kevalaṃ lābhatthikatā eva, atha kho puññavantatā sakkatagarukatā ca ettha kāraṇabhāvena gahetabbāti dassento ‘‘pakatiyāpi cā’’tiādimāha. Tena lābhatthikopi na yo koci evaṃ cittaṃ uppādeti puññavā sambhāvanīyoti dasseti. Therā avajjapaṭicchādanabhayena majjhimānaṃ ārocenti, tathā majjhimā navakānaṃ, navakā pana attano navakabhāvena vighāsādādīnaṃ ārocenti ‘‘passatha tumhākaṃ therassa kamma’’nti. Vighāsādādayo nāma ‘‘īdisassa santike ovādatthaṃ tumhe āgatā’’ti bhikkhunīnaṃ ārocenti. Na ca maṃ bhikkhū jāneyyunti na ca vata maṃ bhikkhū jāneyyuṃ, aho vata maṃ bhikkhū na jāneyyunti yojanā. Ṭhānaṃ kho panetanti ettha kho-saddo avadhāraṇattho, pana-saddo vacanālaṅkāroti āha ‘‘atthiyevā’’ti. Pubbe icchuppādavāravaṇṇanāya vuttanayena. Iti-saddo idha āsannakāraṇatthoti taṃ dassento ‘‘iminā kāraṇenā’’ti āha . Idañca kopaappaccayānameva gahaṇaṃ. Tādisānanti kopaappaccayādhibhūtānanti adhippāyo.

    அனுரஹோதி அனுரூபே ரஹஸி. ஏவமேவ ஹி அத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘விஹாரபச்சந்தே’’திஆதி³ வுத்தங். புரிமஸதி³ஸமேவாதி ‘‘லாப⁴த்தி²கோ ஹீ’’திஆதி³னா வுத்தேன புரிமேன யோஜனானயேன ஸதி³ஸமேவ.

    Anurahoti anurūpe rahasi. Evameva hi atthaṃ dassetuṃ ‘‘vihārapaccante’’tiādi vuttaṃ. Purimasadisamevāti ‘‘lābhatthiko hī’’tiādinā vuttena purimena yojanānayena sadisameva.

    சோத³னாய படிபுக்³க³லபா⁴வோ, சோத³னா ச ஆபத்தியாதி சுதி³தகேன சோத³கஸ்ஸ ஸமானபா⁴வோ ஆபத்திஆபன்னதாயாதி ஆஹ ‘‘ஸமானோதி ஸாபத்திகோ’’தி. ஸப்படிபுக்³க³லேனேவஸ்ஸ சோத³னிச்சா²ய காரணங் விபா⁴வேதுங் ‘‘அய’’ந்திஆதி³ வுத்தங். ந சாயங் ஸாபத்திகதாய ஏவ ஸமானதங் இச்ச²தி, அத² கோ² அஞ்ஞதா²பீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அபிசா’’திஆதி³மாஹ. அஞ்ஞேன வா படிபுக்³க³லேன ஸப்படிபுக்³க³லோ. அயஞ்ஹி ‘‘ஸப்படிபுக்³க³லோவ மங் சோதெ³ய்யா’’தி இச்ச²தி ‘‘ஏவாஹங் தஸ்ஸ படிபுக்³க³லேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஏகஜ்ஜா²ஸயோ ஹுத்வா தஸ்ஸ உபரி கிஞ்சி வத்துங் காதுங் வா லபி⁴ஸ்ஸாமீ’’தி மஞ்ஞமானோ . இமஸ்மிங் பன பக்கே² நோ அப்படிபுக்³க³லோதி நத்தி² ஏதஸ்ஸ படிபுக்³க³லோதி அப்படிபுக்³க³லோதி ஏவமத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    Codanāya paṭipuggalabhāvo, codanā ca āpattiyāti cuditakena codakassa samānabhāvo āpattiāpannatāyāti āha ‘‘samānoti sāpattiko’’ti. Sappaṭipuggalenevassa codanicchāya kāraṇaṃ vibhāvetuṃ ‘‘aya’’ntiādi vuttaṃ. Na cāyaṃ sāpattikatāya eva samānataṃ icchati, atha kho aññathāpīti dassento ‘‘apicā’’tiādimāha. Aññena vā paṭipuggalena sappaṭipuggalo. Ayañhi ‘‘sappaṭipuggalova maṃ codeyyā’’ti icchati ‘‘evāhaṃ tassa paṭipuggalehi saddhiṃ ekajjhāsayo hutvā tassa upari kiñci vattuṃ kātuṃ vā labhissāmī’’ti maññamāno. Imasmiṃ pana pakkhe no appaṭipuggaloti natthi etassa paṭipuggaloti appaṭipuggaloti evamattho veditabbo.

    ‘‘அஹோ வதா’’தி இத³ங் பத³ங் தி³ஸ்ஸதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴, இமஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ இச்சா²சாரே டி²தத்தா பி⁴க்கூ²னங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்யாதி வசனதோ ‘‘தஞ்ச கோ² அனுமதிபுச்சா²யா’’தி வுத்தங். ந ஹேஸ ‘‘ஸச்சங் கிர த்வங் பி⁴க்கூ²’’திஆதி³னா கிஞ்சி வீதிக்கமங் உத்³தி³ஸ்ஸ ப⁴க³வதா புச்சி²தப்³ப³தங் இச்ச²தி. நோ மக்³க³ங் வா ப²லங் வா விபஸ்ஸனங் வா அந்தரங் கத்வாதி மக்³க³பா⁴வனங் வா ப²லஸச்சி²கிரியங் வா ஸிகா²ப்பத்தவிபஸ்ஸனானுயோக³ங் வா நிரோத⁴ஸமாபஜ்ஜனங் வா ஜா²னஸமாபஜ்ஜனமேவ வா அந்தரங் காரணங் கத்வா ப⁴க³வதா அத்தானங் படிபுச்சி²தப்³ப³ங் நோ இச்ச²தி. நிச்சங் அனிச்சந்திஆதி³னா அனுமதிக்³க³ஹணவஸேன புச்சி²தப்³ப³ங் இச்ச²தி, உத்தானமேவ கத்வா புச்சி²தப்³ப³ங் இச்ச²தீதி அத்தோ². உபஹரந்தே பஸ்ஸதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. அப⁴ப்³ப³ட்டா²னபி⁴க்கு²தாய நிஹரிஸ்ஸந்தி ஸாஸனதோ.

    ‘‘Aho vatā’’ti idaṃ padaṃ dissatīti sambandho, imassa puggalassa icchācāre ṭhitattā bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseyyāti vacanato ‘‘tañca kho anumatipucchāyā’’ti vuttaṃ. Na hesa ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhū’’tiādinā kiñci vītikkamaṃ uddissa bhagavatā pucchitabbataṃ icchati. No maggaṃ vā phalaṃ vā vipassanaṃ vā antaraṃ katvāti maggabhāvanaṃ vā phalasacchikiriyaṃ vā sikhāppattavipassanānuyogaṃ vā nirodhasamāpajjanaṃ vā jhānasamāpajjanameva vā antaraṃ kāraṇaṃ katvā bhagavatā attānaṃ paṭipucchitabbaṃ no icchati. Niccaṃ aniccantiādinā anumatiggahaṇavasena pucchitabbaṃ icchati, uttānameva katvā pucchitabbaṃ icchatīti attho. Upaharante passatīti sambandho. Abhabbaṭṭhānabhikkhutāya niharissanti sāsanato.

    தங் ஸம்பத்திந்தி பரிவாரஸம்பத்திஞ்சேவ பி⁴க்கூ²ஹி கரியமானங் ஸக்காரக³ருகாரஸம்பத்திஞ்ச. க³ஹெத்வா பரிபு⁴ஞ்ஜந்தி மயா ஸங்விபா⁴கே³ கரியமானே. ஸயமேவ பஞ்ஞாயதீதி ஸயமேவ க³ந்த்வா பி⁴க்கூ²னங் புரதோ அத்தானங் த³ஸ்ஸேதி, புரதோ வஸந்தங் பன பி⁴க்கு² புரக்க²த்வா க³ச்ச²ந்தியேவாதி அதி⁴ப்பாயோ.

    Taṃ sampattinti parivārasampattiñceva bhikkhūhi kariyamānaṃ sakkāragarukārasampattiñca. Gahetvā paribhuñjanti mayā saṃvibhāge kariyamāne. Sayameva paññāyatīti sayameva gantvā bhikkhūnaṃ purato attānaṃ dasseti, purato vasantaṃ pana bhikkhu purakkhatvā gacchantiyevāti adhippāyo.

    த³க்கி²ணோத³கந்தி அக்³க³தோ உபனீயமானங் த³க்கி²ணோத³கங். யதோ ஏவ-காரோ, ததோ அஞ்ஞத்த² நியமோ இச்சி²தோ. அவதா⁴ரணத்த²ங் வா ஏவ-காரக்³க³ஹணந்தி கத்வா அஹமேவ லபெ⁴ய்யந்தி அஹங் லபெ⁴ய்யமேவாதி ஏவமேதங் அவதா⁴ரணங் த³ட்ட²ப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயேனாஹ ‘‘அஹமேவ லபெ⁴ய்யந்தி இச்சா² நாதிமஹாஸாவஜ்ஜா’’தி, அஞ்ஞதா² யதா²ருதவஸேன அவதா⁴ரணே க³ய்ஹமானே ‘‘ந அஞ்ஞே லபெ⁴ய்யு’’ந்தி அயமேவெத்த² அத்தோ² ஸியாதி. பாஸாதி³கோ ஹோதீதி இத³ங் தஸ்ஸ அக்³கா³ஸனாதி³பச்சாஸீஸனாய காரணத³ஸ்ஸனங்.

    Dakkhiṇodakanti aggato upanīyamānaṃ dakkhiṇodakaṃ. Yato eva-kāro, tato aññattha niyamo icchito. Avadhāraṇatthaṃ vā eva-kāraggahaṇanti katvā ahameva labheyyanti ahaṃ labheyyamevāti evametaṃ avadhāraṇaṃ daṭṭhabbanti adhippāyenāha ‘‘ahameva labheyyanti icchā nātimahāsāvajjā’’ti, aññathā yathārutavasena avadhāraṇe gayhamāne ‘‘na aññe labheyyu’’nti ayamevettha attho siyāti. Pāsādiko hotīti idaṃ tassa aggāsanādipaccāsīsanāya kāraṇadassanaṃ.

    அனுமோத³னந்தி மங்க³லாமங்க³லேஸு அனுமோத³னாவஸேன பவத்தேதப்³ப³த⁴ம்மகத²ங். க²ண்டா³னுமோத³னந்தி அனுமோத³னேகதே³ஸங். ‘‘புப்³பே³ அனுமோதி³தபுப்³போ³ அனுமோத³தூ’’தி அவத்வா தே²ரேன வுத்தமத்தேயேவ.

    Anumodananti maṅgalāmaṅgalesu anumodanāvasena pavattetabbadhammakathaṃ. Khaṇḍānumodananti anumodanekadesaṃ. ‘‘Pubbe anumoditapubbo anumodatū’’ti avatvā therena vuttamatteyeva.

    தாதி³ஸேஸு டா²னேஸூதி தாதி³ஸேஸு பேஸலானங் ப³ஹுஸ்ஸுதானங் வஸனட்டா²னேஸு. ஸப்³ப³ம்பி ரதிங் பவத்தனதோ ஸப்³ப³ரத்திகானி. வினிச்ச²யகுஸலானந்தி அனேகவிஹிதேஸு கங்க²ட்டா²னியேஸு கங்கா²வினயனாய தங் தங் பஞ்ஹானங் வினிச்ச²யே குஸலானங் சே²கானங். தேஸு தேஸு த⁴ம்மகதி²கேஸு அஜ்ஜி²ட்டே²ஸு வாரேன த⁴ம்மங் கதெ²ந்தேஸு ‘‘அயங் ப்³யத்தோ’’தி த⁴ம்மஜ்ஜே²ஸகேன அஜ்ஜி²ட்ட²த்தா ஓகாஸங் அலப⁴மானோ.

    Tādisesu ṭhānesūti tādisesu pesalānaṃ bahussutānaṃ vasanaṭṭhānesu. Sabbampi ratiṃ pavattanato sabbarattikāni. Vinicchayakusalānanti anekavihitesu kaṅkhaṭṭhāniyesu kaṅkhāvinayanāya taṃ taṃ pañhānaṃ vinicchaye kusalānaṃ chekānaṃ. Tesu tesu dhammakathikesu ajjhiṭṭhesu vārena dhammaṃ kathentesu ‘‘ayaṃ byatto’’ti dhammajjhesakena ajjhiṭṭhattā okāsaṃ alabhamāno.

    ஸக்கச்சஞ்ச கரெய்யுந்தி பி⁴க்கூ² யங் மம அபி⁴வாத³னபச்சுட்டா²னஞ்ஜலிகம்மஸாமீசிகம்மாதி³ங் கரொந்தி. தங் ஆத³ரேனேவ கரெய்யுங், யஞ்ச மே பரிக்கா²ரஜாதங் படியாதெ³ந்தி, தம்பி ஸுந்த³ரங் ஸம்மதே³வ அபி⁴ஸங்க²தங் கரெய்யுந்தி அத்தோ². பா⁴ரியந்தி பாஸாணச்ச²த்தங் விய க³ருகாதப்³ப³ங். ஏதங் விதி⁴ந்தி ஏதங் ‘‘ஸக்கரெய்யு’’ந்திஆதி³னா வுத்தஸக்காராதி³விதி⁴ங். தேனாதி தேன காரணேன, பா³ஹுஸச்சாதி³கு³ணவிஸேஸவதோ ஏவ ஸக்காராதீ³னங் அரஹத்தாதி அத்தோ². ஏவரூபந்தி ஈதி³ஸங் ‘‘பியோ க³ரூ’’திஆதி³னா (அ॰ நி॰ 7.37) வுத்தப்பகாரங். ஏவங் கரெய்யுந்தி ஏவங் ‘‘ஸக்கரெய்யு’’ந்திஆதி³னா வுத்தப்பகாரங் ஸக்காராதி³ங் கரெய்யுங். ஏஸ நயோதி யோயங் பி⁴க்கு²வாரே வுத்தவிதி⁴, ஏஸேவ நயோ. இதோ பரேஸு பி⁴க்கு²னீவாராதீ³ஸு வாரேஸு.

    Sakkaccañcakareyyunti bhikkhū yaṃ mama abhivādanapaccuṭṭhānañjalikammasāmīcikammādiṃ karonti. Taṃ ādareneva kareyyuṃ, yañca me parikkhārajātaṃ paṭiyādenti, tampi sundaraṃ sammadeva abhisaṅkhataṃ kareyyunti attho. Bhāriyanti pāsāṇacchattaṃ viya garukātabbaṃ. Etaṃ vidhinti etaṃ ‘‘sakkareyyu’’ntiādinā vuttasakkārādividhiṃ. Tenāti tena kāraṇena, bāhusaccādiguṇavisesavato eva sakkārādīnaṃ arahattāti attho. Evarūpanti īdisaṃ ‘‘piyo garū’’tiādinā (a. ni. 7.37) vuttappakāraṃ. Evaṃ kareyyunti evaṃ ‘‘sakkareyyu’’ntiādinā vuttappakāraṃ sakkārādiṃ kareyyuṃ. Esa nayoti yoyaṃ bhikkhuvāre vuttavidhi, eseva nayo. Ito paresu bhikkhunīvārādīsu vāresu.

    அஹமேவ லாபீ⁴ அஸ்ஸந்தி எத்தா²பி ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ அவதா⁴ரணங் க³ஹேதப்³ப³ங். பிண்ட³பாதஸ்ஸ பணீததா உபஸேசனாதி³வஸேனாதி ஆஹ ‘‘ஸப்பிதேலமது⁴ஸக்க²ராதி³பூரிதான’’ந்தி . மஞ்சபீடா²தீ³னந்தி நித³ஸ்ஸனமத்தங் உதுஸப்பாயானங் நிவாதானங் ப²ஸ்ஸிததலானங் பிஹிதத்³வாரகவாளவாதபானாதீ³னம்பி பணீதஸேனாஸனபா⁴வதோ. ஆதி³-ஸத்³தே³ன வா தேஸம்பி க³ஹணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸப்³ப³த்தா²பீதி ஸப்³பே³ஸு தேஸு சதூஸுபி பச்சயவாரேஸு.

    Ahameva lābhī assanti etthāpi heṭṭhā vuttanayeneva avadhāraṇaṃ gahetabbaṃ. Piṇḍapātassa paṇītatā upasecanādivasenāti āha ‘‘sappitelamadhusakkharādipūritāna’’nti . Mañcapīṭhādīnanti nidassanamattaṃ utusappāyānaṃ nivātānaṃ phassitatalānaṃ pihitadvārakavāḷavātapānādīnampi paṇītasenāsanabhāvato. Ādi-saddena vā tesampi gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Sabbatthāpīti sabbesu tesu catūsupi paccayavāresu.

    61. காயகம்மங் தி³ஸ்வாதி இத³ங் ந காயகம்மங் சக்கு²விஞ்ஞெய்யங், காயகம்முனா பன ஸஹ பவத்தங் ஒட்ட²பரிப்ப²ந்த³னங் பா⁴குடிகரணங் காயங்கா³தி³த³ஸ்ஸனங் காயகம்மத³ஸ்ஸனங் விய ஹோதீதி கத்வா வுத்தங். வசீகம்மங் ஸுத்வாதி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ, தஸ்மா காயவிகாரஜனகா த⁴ம்மா ‘‘தி³ஸ்ஸந்தீ’’தி வுத்தா, வசீவிகாரஜனகா ‘‘ஸூயந்தீ’’தி. ததோ ஏவ ச தே பச்சக்க²காலே ஸம்முக²காலே தி³ஸ்ஸந்தி நாம. திரொக்க²காலே அஸம்முக²காலே ஸூயந்தி நாம. அனுரூபதோ க³ஹணங் அனுக்³க³ஹோ. ஆரஞ்ஞிகத்தந்தி தஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ து⁴தகு³ணத்தானுரூபதோ க³ண்ஹாதி. தேனாஹ ‘‘ஆரஞ்ஞிகத்தங் அனுக்³க³ண்ஹாதீ’’தி. அரஞ்ஞே நிவாஸோ அஸ்ஸாதி ஆரஞ்ஞிகோ. பந்தங் பரியந்தங் தூ³ரதரங் ஸேனாஸனங் அஸ்ஸாதி பந்தஸேனாஸனோ. தங் பன அத்த²மத்தேன த³ஸ்ஸெந்தேன ‘‘பந்தஸேனாஸனே வஸதீ’’தி வுத்தங். பி⁴க்கா²ஸங்கா²தானங் பிண்டா³னங் பாதோ பிண்டா³பாதோ, தங் பிண்ட³பாதங் உஞ்ச²தி க³வேஸதீதி பிண்ட³பாதிகோ. பிண்டா³ய பதிதுங் சரிதுங் வதமேதஸ்ஸாதி வா பிண்ட³பாதி, ஸோ ஏவ பிண்ட³பாதிகோ. தா³னதோ அவக²ண்ட³னதோ அபேதங் அபதா³னங், ஸஹ அபதா³னேன ஸபதா³னங், அனவக²ண்ட³னங். அனுக⁴ரங் சரணஸீலோ ஸபதா³னசாரீ. உன்னதபா⁴வேன பங்ஸுகூலங் விய பங்ஸுகூலங், பங்ஸு விய வா குச்சி²தபா⁴வங் உலதி க³ச்ச²தீதி பங்ஸுகூலங், தஸ்ஸ தா⁴ரணங் இத⁴ பங்ஸுகூலங், தங் ஸீலமஸ்ஸாதி பங்ஸுகூலிகோ.

    61.Kāyakammaṃ disvāti idaṃ na kāyakammaṃ cakkhuviññeyyaṃ, kāyakammunā pana saha pavattaṃ oṭṭhaparipphandanaṃ bhākuṭikaraṇaṃ kāyaṅgādidassanaṃ kāyakammadassanaṃ viya hotīti katvā vuttaṃ. Vacīkammaṃ sutvāti etthāpi eseva nayo, tasmā kāyavikārajanakā dhammā ‘‘dissantī’’ti vuttā, vacīvikārajanakā ‘‘sūyantī’’ti. Tato eva ca te paccakkhakāle sammukhakāle dissanti nāma. Tirokkhakāle asammukhakāle sūyanti nāma. Anurūpato gahaṇaṃ anuggaho. Āraññikattanti tassa bhikkhuno dhutaguṇattānurūpato gaṇhāti. Tenāha ‘‘āraññikattaṃ anuggaṇhātī’’ti. Araññe nivāso assāti āraññiko. Pantaṃ pariyantaṃ dūrataraṃ senāsanaṃ assāti pantasenāsano. Taṃ pana atthamattena dassentena ‘‘pantasenāsane vasatī’’ti vuttaṃ. Bhikkhāsaṅkhātānaṃ piṇḍānaṃ pāto piṇḍāpāto, taṃ piṇḍapātaṃ uñchati gavesatīti piṇḍapātiko. Piṇḍāya patituṃ carituṃ vatametassāti vā piṇḍapāti, so eva piṇḍapātiko. Dānato avakhaṇḍanato apetaṃ apadānaṃ, saha apadānena sapadānaṃ, anavakhaṇḍanaṃ. Anugharaṃ caraṇasīlo sapadānacārī. Unnatabhāvena paṃsukūlaṃ viya paṃsukūlaṃ, paṃsu viya vā kucchitabhāvaṃ ulati gacchatīti paṃsukūlaṃ, tassa dhāraṇaṃ idha paṃsukūlaṃ, taṃ sīlamassāti paṃsukūliko.

    தீஹி காரணேஹி லூக²ங் வேதி³தப்³ப³ங் அக்³க⁴ப²ஸ்ஸவண்ணபரிஹானிதோ அபங்ஸுகூலம்பி, கோ பன வாதோ³ பங்ஸுகூலந்தி அதி⁴ப்பாயோ. தூ²லதீ³க⁴ஸுத்தகேனாதி தூ²லேன ஓலம்ப³மானேன தீ³க⁴ஸுத்தகேன. வண்ணேனாதி எத்த² ப²ஸ்ஸேனபி பரிஹாயதீதி வத்தப்³ப³ங். தஞ்ஹி தத்த² க²ரப²ஸ்ஸம்பி ஹோதியேவாதி. கஸ்மா பன பாளியங் ஆரஞ்ஞிகாதி³க்³க³ஹணேன சத்தாரோவ து⁴தகு³ணா வுத்தாதி? பதா⁴னத்தா, தக்³க³ஹணேனேவ ச இதோ பரேஸம்பி ஸுக²பரிபோ⁴க³தாய க³ஹணஸம்ப⁴வதோ. யோ ஹி ஆரஞ்ஞிகோ பந்தஸேனாஸனோ, தஸ்ஸ அப்³போ⁴காஸிக-ருக்க²மூலிக-நேஸஜ்ஜிக-யதா²ஸந்த²திக-ஸோஸானிகங்கா³னி ஸுபரிபூரானி. யோ ச பிண்ட³பாதிகோ ஸபதா³னசாரீ ச, தஸ்ஸ பத்தபிண்டி³கக²லுபச்சா²ப⁴த்திகஏகாஸனிகங்கா³னி. யோ பன பங்ஸுகூலிகோ, தஸ்ஸ தேசீவரிகங்க³ங் ஸுபரிஹரமேவாதி. பதா⁴னத்தா ஹி ப⁴க³வதாபி ‘‘கதா³ஹங் நந்த³ங் பஸ்ஸெய்யங், ஆரஞ்ஞங் பங்ஸுகூலிக’’ந்திஆதி³னா (ஸங்॰ நி॰ 2.242; நெத்தி॰ 100) தத்த² தத்த² ஆரஞ்ஞிகாத³யோ ஏவ க³ய்ஹந்தி. எத்தகாதி பாளியங் ஆக³தானங் பரிச்சி²ஜ்ஜ க³ஹணமேதங், ந எத்தகா ஸப்³பே³பி ஏகஸ்ஸ ஏகங்ஸதோ ஸம்ப⁴வந்தி, நாபி எத்தகாயேவ பாபத⁴ம்மா பஹாதப்³பா³. ந ஹி மக்க²பளாஸாதீ³னங் அப்பஹீனபா⁴வேபி ஸப்³ரஹ்மசாரீ நேவ ஸக்கரொந்தி…பே॰… ந பூஜெந்தீதி.

    Tīhikāraṇehi lūkhaṃ veditabbaṃ agghaphassavaṇṇaparihānito apaṃsukūlampi, ko pana vādo paṃsukūlanti adhippāyo. Thūladīghasuttakenāti thūlena olambamānena dīghasuttakena. Vaṇṇenāti ettha phassenapi parihāyatīti vattabbaṃ. Tañhi tattha kharaphassampi hotiyevāti. Kasmā pana pāḷiyaṃ āraññikādiggahaṇena cattārova dhutaguṇā vuttāti? Padhānattā, taggahaṇeneva ca ito paresampi sukhaparibhogatāya gahaṇasambhavato. Yo hi āraññiko pantasenāsano, tassa abbhokāsika-rukkhamūlika-nesajjika-yathāsanthatika-sosānikaṅgāni suparipūrāni. Yo ca piṇḍapātiko sapadānacārī ca, tassa pattapiṇḍikakhalupacchābhattikaekāsanikaṅgāni. Yo pana paṃsukūliko, tassa tecīvarikaṅgaṃ supariharamevāti. Padhānattā hi bhagavatāpi ‘‘kadāhaṃ nandaṃ passeyyaṃ, āraññaṃ paṃsukūlika’’ntiādinā (saṃ. ni. 2.242; netti. 100) tattha tattha āraññikādayo eva gayhanti. Ettakāti pāḷiyaṃ āgatānaṃ paricchijja gahaṇametaṃ, na ettakā sabbepi ekassa ekaṃsato sambhavanti, nāpi ettakāyeva pāpadhammā pahātabbā. Na hi makkhapaḷāsādīnaṃ appahīnabhāvepi sabrahmacārī neva sakkaronti…pe… na pūjentīti.

    தமத்த²ந்தி ‘‘யஸ்ஸ கஸ்ஸசீ’’திஆதி³னா வுத்தமத்த²ங். உபமாய பாகடங் கரொந்தோதி அன்வயதோ ப்³யதிரேகதோ ச உதா³ஹரணேன விபா⁴வெந்தோ. அஹிகுணபாதீ³னங் அதிபடிகூலஜிகு³ச்ச²னீயதா அதிவிய து³க்³க³ந்த⁴தாய. ஸா ச அஹீனங் திகி²ணகோபதாய, குக்குரமனுஸ்ஸானங் ஓத³னகும்மாஸூபசயதாய ஸரீரஸ்ஸ ஹோதீதி வத³ந்தி. இமேஸந்தி அஹிஆதீ³னங். வட்³டெ⁴த்வாதி உபரூபரி கி²பனேன ரசிதங் கத்வா. தங் பன வட்³டி⁴தங் தேன ச பா⁴ஜனங் பூரிதங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘வட்³டெ⁴த்வா பரிபூரெத்வா’’தி. ஜனஸ்ஸ த³ஸ்ஸனயொக்³யங் த³ஸ்ஸனீயங் ஜஞ்ஞங், தங் பரமபரிஸுத்³த⁴ங் மனோஹரஞ்ச ஹோதீதி ஆஹ ‘‘சொக்க²சொக்க²’’ந்தி. அபி⁴னவனிவிட்டா² மஹாமாதா வது⁴கா. ஸா பன புத்தலாப⁴யொக்³யதங் உபாதா³ய மங்க³லவசனேன ‘‘ஜனீ’’தி வுச்சதி, தஸ்ஸா நிய்யமானங் பண்ணாகாரங் ஜனியா ஹரதீதி ஜஞ்ஞங். உப⁴யத்தா²தி அத்த²த்³வயே. புனருத்தந்தி ஆமேடி³தவசனமாஹ. ந மனாபங் ஏதஸ்ஸாதி அமனாபோ, தஸ்ஸ பா⁴வோ அமனாபதா, ததா²பவத்தோ சித்துப்பாதோ³தி ஆஹ ‘‘அமனாபங் இத³ந்தி…பே॰… அதி⁴வசன’’ந்தி. பு³த்³த⁴வேஸத்தா லிங்க³ஸ்ஸ பரிஸுத்³த⁴கங்ஸபாதிஸதி³ஸகா. குணபரசனங் விய இச்சா²வசரேஹி ஸந்தானஸ்ஸ ப⁴ரிதபா⁴வோ. ஸோ பன தேஸங் அப்பஹீனதாயாதி ஆஹ ‘‘இச்சா²வசரானங் அப்பஹான’’ந்தி.

    Tamatthanti ‘‘yassa kassacī’’tiādinā vuttamatthaṃ. Upamāya pākaṭaṃ karontoti anvayato byatirekato ca udāharaṇena vibhāvento. Ahikuṇapādīnaṃ atipaṭikūlajigucchanīyatā ativiya duggandhatāya. Sā ca ahīnaṃ tikhiṇakopatāya, kukkuramanussānaṃ odanakummāsūpacayatāya sarīrassa hotīti vadanti. Imesanti ahiādīnaṃ. Vaḍḍhetvāti uparūpari khipanena racitaṃ katvā. Taṃ pana vaḍḍhitaṃ tena ca bhājanaṃ pūritaṃ hotīti āha ‘‘vaḍḍhetvā paripūretvā’’ti. Janassa dassanayogyaṃ dassanīyaṃ jaññaṃ, taṃ paramaparisuddhaṃ manoharañca hotīti āha ‘‘cokkhacokkha’’nti. Abhinavaniviṭṭhā mahāmātā vadhukā. Sā pana puttalābhayogyataṃ upādāya maṅgalavacanena ‘‘janī’’ti vuccati, tassā niyyamānaṃ paṇṇākāraṃ janiyā haratīti jaññaṃ. Ubhayatthāti atthadvaye. Punaruttanti āmeḍitavacanamāha. Na manāpaṃ etassāti amanāpo, tassa bhāvo amanāpatā, tathāpavatto cittuppādoti āha ‘‘amanāpaṃ idanti…pe… adhivacana’’nti. Buddhavesattā liṅgassa parisuddhakaṃsapātisadisakā. Kuṇaparacanaṃ viya icchāvacarehi santānassa bharitabhāvo. So pana tesaṃ appahīnatāyāti āha ‘‘icchāvacarānaṃ appahāna’’nti.

    62. ‘‘தேன கா³மந்தவிஹாரங் அனுக்³க³ண்ஹாதீ’’தி வத்தப்³பே³ ‘‘ஆரஞ்ஞிகத்த’’ந்தி பன பொத்த²கே லிகி²தங். ந ஹி ஸுக்கபக்கே² பாளியங் ஆரஞ்ஞிகக்³க³ஹணங் அத்தி², ஸதி ச இச்சா²வசரப்பஹானே கா³மந்தவிஹாரோ ஏகந்தேன ந படிக்கி²பிதப்³போ³, இச்சி²தப்³போ³வ தாதி³ஸானங் உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மபடிச்சா²த³னதோ . ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘அப்பிச்ச²தாஸமுட்டா²னேஹீ’’திஆதி³. ஸாலிவரப⁴த்தரசனங் விய இச்சா²வசரப்பஹானங் மனுஞ்ஞபா⁴வதோ தித்திஹேதுதோ ச.

    62. ‘‘Tena gāmantavihāraṃ anuggaṇhātī’’ti vattabbe ‘‘āraññikatta’’nti pana potthake likhitaṃ. Na hi sukkapakkhe pāḷiyaṃ āraññikaggahaṇaṃ atthi, sati ca icchāvacarappahāne gāmantavihāro ekantena na paṭikkhipitabbo, icchitabbova tādisānaṃ uttarimanussadhammapaṭicchādanato . Tathā hi vakkhati ‘‘appicchatāsamuṭṭhānehī’’tiādi. Sālivarabhattaracanaṃ viya icchāvacarappahānaṃ manuññabhāvato tittihetuto ca.

    63. மங் ந்தி ச உபயோக³வசனங் படி-ஸத்³த³யோகே³ன, அத்தோ² பன ஸம்பதா³னமேவாதி ஆஹ ‘‘மய்ஹங் துய்ஹ’’ந்தி ச. ‘‘ஸமயே’’தி பு⁴ம்மத்தே² ‘‘ஸமய’’ந்தி உபயோக³வசனங். கி³ஜ்ஜ²கூடபண்ட³வஇஸிகி³லிவேபா⁴ரவேபுல்லபப்³ப³தானங் வஸேன ஸமந்ததோ கி³ரிபரிக்கே²பேன. ராஜக³ஹேதி ஸமீபத்தே² பு⁴ம்மவசனந்தி ஆஹ ‘‘தங் நிஸ்ஸாய விஹராமீ’’தி.

    63.Maṃtanti ca upayogavacanaṃ paṭi-saddayogena, attho pana sampadānamevāti āha ‘‘mayhaṃ tuyha’’nti ca. ‘‘Samaye’’ti bhummatthe ‘‘samaya’’nti upayogavacanaṃ. Gijjhakūṭapaṇḍavaisigilivebhāravepullapabbatānaṃ vasena samantato giriparikkhepena. Rājagaheti samīpatthe bhummavacananti āha ‘‘taṃ nissāya viharāmī’’ti.

    புராணயானகாரபுத்தோதி புராணே பப்³ப³ஜிததோ புப்³பே³ யானகாரபுத்தோ ததா²பஞ்ஞாதோ. ஜிம்ஹந்தி கோ³முத்தகுடிலங். தேனாஹ ‘‘ஸப்பக³தமக்³க³ஸதி³ஸ’’ந்தி. ஸோதி பண்டு³புத்தோ. இதரோதி ஸமிதி. சிந்திதட்டா²னமேவாதி சிந்திதசிந்திதட்டா²னமேவ தச்ச²தி, தஞ்ச கோ² ந தஸ்ஸ சித்தானுஸாரேன, அத² கோ² அத்தனோ ஸுத்தானுஸாரேன தச்ச²ந்தோ யானகாரபுத்தோ. சித்தந்தி அத்தனோ சித்தேன மம சித்தங் ஜானித்வா விய.

    Purāṇayānakāraputtoti purāṇe pabbajitato pubbe yānakāraputto tathāpaññāto. Jimhanti gomuttakuṭilaṃ. Tenāha ‘‘sappagatamaggasadisa’’nti. Soti paṇḍuputto. Itaroti samiti. Cintitaṭṭhānamevāti cintitacintitaṭṭhānameva tacchati, tañca kho na tassa cittānusārena, atha kho attano suttānusārena tacchanto yānakāraputto. Cittanti attano cittena mama cittaṃ jānitvā viya.

    ‘‘ந ஸத்³தா⁴ய பப்³ப³ஜிதோ’’தி இமினாவ கம்மப²லஸத்³தா⁴ய அபா⁴வோ நேஸங் பகாஸிதோதி ஆஹ ‘‘அஸ்ஸத்³தா⁴தி பு³த்³த⁴த⁴ம்மஸங்கே⁴ஸு ஸத்³தா⁴விரஹிதா’’தி. பப்³ப³ஜிதானங் ஜீவிகா அத்தோ² ஏதேஸந்தி ஜீவிகத்தா². தேனாஹ ‘‘இணப⁴யாதீ³ஹீ’’திஆதி³. கேராடிகங் வுச்சதி ஸாடெ²ய்யங். ஸடா²னங் கு³ணவாணிஜகானங் கம்மங் ஸாடெ²ய்யந்தி ஆஹ ‘‘ஸாடெ²ய்யஞ்ஹீ’’திஆதி³. துச்ச²ஸபா⁴வேன மானோ நளோ வியாதி நளோ, மானஸங்கா²தோ உக்³க³தோ நளோ ஏதேஸந்தி உன்னளா. தேனாஹ ‘‘உட்டி²ததுச்ச²மானா’’தி. லஹுகதாய வா சபலா. ப²ருஸவசனதாய க²ரவசனா. திரச்சா²னகதா²ப³ஹுலதாய நிரத்த²கவசனபலாபினோ. அஸங்வுதகம்மத்³வாராதி இத³ங் கம்மத்³வாராதீ³னங் அஸங்வுதபா⁴வோ உப்பத்தித்³வாரானங் அஸங்வுததாய ஏவ ஹோதீதி கத்வா வுத்தங். அத² வா ச²ஸு இந்த்³ரியேஸூதி நிமித்தே பு⁴ம்மங், ச²ஸு இந்த்³ரியேஸு நிமித்தபூ⁴தேஸு அஸங்வுதகம்மத்³வாராதி அத்தோ². யா மத்தாதி போ⁴ஜனே அயுத்தபரியேஸன-அயுத்தபடிக்³க³ஹண-அயுத்தபரிபோ⁴கே³ வஜ்ஜெத்வா யுத்தபரியேஸன-யுத்தபடிக்³க³ஹண-யுத்தபரிபோ⁴க³ஸங்கா²தா யா மத்தா அப்பமத்தேஹி ஜானிதப்³பா³. தேனாஹ ‘‘யுத்ததா’’தி. ஜாக³ரேதி ரத்திந்தி³வங் ஆவரணியேஹி த⁴ம்மேஹி சித்தபரிஸோத⁴னஸங்கா²தே ஜாக³ரே. தேஸங் ஜாக³ரிதாய அதி⁴ஸீலஸிக்கா²ய கா³ரவரஹிதானங் இதரஸிக்கா²ஸு பதிட்டா² ஏவ நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸிக்கா²பதே³ஸு ப³ஹுலகா³ரவா ந ஹொந்தீ’’தி வத்வா தமேவ கா³ரவாபா⁴வங் ஸரூபேன விபா⁴வெந்தோ ‘‘ஆபத்திவீதிக்கமப³ஹுலா’’தி ஆஹ.

    ‘‘Na saddhāya pabbajito’’ti imināva kammaphalasaddhāya abhāvo nesaṃ pakāsitoti āha ‘‘assaddhāti buddhadhammasaṅghesu saddhāvirahitā’’ti. Pabbajitānaṃ jīvikā attho etesanti jīvikatthā. Tenāha ‘‘iṇabhayādīhī’’tiādi. Kerāṭikaṃ vuccati sāṭheyyaṃ. Saṭhānaṃ guṇavāṇijakānaṃ kammaṃ sāṭheyyanti āha ‘‘sāṭheyyañhī’’tiādi. Tucchasabhāvena māno naḷo viyāti naḷo, mānasaṅkhāto uggato naḷo etesanti unnaḷā. Tenāha ‘‘uṭṭhitatucchamānā’’ti. Lahukatāya vā capalā. Pharusavacanatāya kharavacanā. Tiracchānakathābahulatāya niratthakavacanapalāpino. Asaṃvutakammadvārāti idaṃ kammadvārādīnaṃ asaṃvutabhāvo uppattidvārānaṃ asaṃvutatāya eva hotīti katvā vuttaṃ. Atha vā chasu indriyesūti nimitte bhummaṃ, chasu indriyesu nimittabhūtesu asaṃvutakammadvārāti attho. Yā mattāti bhojane ayuttapariyesana-ayuttapaṭiggahaṇa-ayuttaparibhoge vajjetvā yuttapariyesana-yuttapaṭiggahaṇa-yuttaparibhogasaṅkhātā yā mattā appamattehi jānitabbā. Tenāha ‘‘yuttatā’’ti. Jāgareti rattindivaṃ āvaraṇiyehi dhammehi cittaparisodhanasaṅkhāte jāgare. Tesaṃ jāgaritāya adhisīlasikkhāya gāravarahitānaṃ itarasikkhāsu patiṭṭhā eva natthīti dassento ‘‘sikkhāpadesu bahulagāravā na hontī’’ti vatvā tameva gāravābhāvaṃ sarūpena vibhāvento ‘‘āpattivītikkamabahulā’’ti āha.

    பகதியாபி ஸித்³தா⁴ய ரதனத்தயஸத்³தா⁴ய கம்மப²லஸத்³தா⁴ய ச ஸத்³தா⁴. பிவந்தி மஞ்ஞே யதா² தங் த்³ரவபூ⁴தங் அமதங் லத்³தா⁴. க⁴ஸந்தி மஞ்ஞே யதா² தங் ப³ஹலபிண்டி³கஸுதா⁴போ⁴ஜனங் லத்³தா⁴. அத்தமனவாசங் நிச்சா²ரெந்தா ‘‘ஸாது⁴ ஸாதூ⁴’’தி. தமேவ பன ஸாது⁴காரங் ஹத³யே ட²பெத்வா அப்³ப⁴னுமோத³ந்தா. எத்த² ச அத்தமனவாசானிச்சா²ரணங் பிவனஸதி³ஸங் கத்வா வுத்தங் ப³ஹித்³தா⁴பா⁴வதோ, மனஸா அப்³ப⁴னுமோத³னங் பன அப்³ப⁴ந்தரபா⁴வதோ க⁴ஸனஸதி³ஸங் வுத்தங். ஸங்கா²த³னஜ்ஜோ²ஹரணஞ்ஹி க⁴ஸனந்தி. ரஸ்ஸஞ்ச ஏகவசனங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ரஸ்ஸே ஸதி ஸாரிபுத்தஸ்ஸ உபரி ஹோதீ’’தி. தீ³க⁴ஞ்ச ப³ஹுவசனங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘தீ³கே⁴ ஸதி ஸப்³ரஹ்மசாரீன’’ந்தி. ‘‘உபரி ஹோதீ’’தி ஆனெத்வா ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஆலஸியப்³யஸனாதீ³ஹீதி ஆலஸியேன வா ஞாதிப்³யஸனாதீ³ஹி வா. ‘‘மஹானாகா³தி வுச்சந்தீ’’தி வத்வா தத்த² காரணங் விபா⁴வெந்தோ ‘‘தத்ரா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ‘‘ந க³ச்ச²ந்தீதி நாகா³, ந ஆக³ச்ச²ந்தீதி நாகா³, ந ஆகு³ங் கரொந்தீதி நாகா³’’தி யோ விவிதோ⁴ வசனத்தோ² இச்சி²தோ, தங் விசாரெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ச²ந்தா³தீ³ஹீ’’திஆதி³ வுத்தங், தங் பன ஞெய்யாவபோ³தா⁴ய வசனதோ அப்பமத்தகாரணங்.

    Pakatiyāpi siddhāya ratanattayasaddhāya kammaphalasaddhāya ca saddhā. Pivanti maññe yathā taṃ dravabhūtaṃ amataṃ laddhā. Ghasanti maññe yathā taṃ bahalapiṇḍikasudhābhojanaṃ laddhā. Attamanavācaṃ nicchārentā ‘‘sādhu sādhū’’ti. Tameva pana sādhukāraṃ hadaye ṭhapetvā abbhanumodantā. Ettha ca attamanavācānicchāraṇaṃ pivanasadisaṃ katvā vuttaṃ bahiddhābhāvato, manasā abbhanumodanaṃ pana abbhantarabhāvato ghasanasadisaṃ vuttaṃ. Saṅkhādanajjhoharaṇañhi ghasananti. Rassañca ekavacanaṃ hotīti āha ‘‘rasse sati sāriputtassa upari hotī’’ti. Dīghañca bahuvacanaṃ hotīti āha ‘‘dīghe sati sabrahmacārīna’’nti. ‘‘Upari hotī’’ti ānetvā sambandho. Ālasiyabyasanādīhīti ālasiyena vā ñātibyasanādīhi vā. ‘‘Mahānāgāti vuccantī’’ti vatvā tattha kāraṇaṃ vibhāvento ‘‘tatrā’’tiādimāha. Tattha ‘‘na gacchantīti nāgā, na āgacchantīti nāgā, na āguṃ karontīti nāgā’’ti yo vividho vacanattho icchito, taṃ vicāretvā dassetuṃ ‘‘chandādīhī’’tiādi vuttaṃ, taṃ pana ñeyyāvabodhāya vacanato appamattakāraṇaṃ.

    ஸயமேவ ஆகு³ங் ந கரோதி ஸப்³ப³தா² மக்³கே³ன பஹீனஆகு³த்தா. ஸோ காமயோகா³தி³கே ஸப்³ப³ஸங்யோகே³ த³ஸவித⁴ஸங்யோஜனப்பபே⁴தா³னி ச ஸப்³ப³ப³ந்த⁴னானி விஸஜ்ஜ ஜஹித்வா ஸப்³ப³த்த² யக்கா²தீ³ஸு, ஸப்³பே³ஸு வா ப⁴வேஸு கேனசி ஸங்கே³ன ந ஸஜ்ஜதி தீஹி ச விமுத்தீஹி விமுத்தோ, ததோ ஏவ இட்டா²தீ³ஸு தாதி³பா⁴வப்பத்தியா தாதி³, ஸோ வுத்தலக்க²ணேன தத²த்தா தங்ஸபா⁴வத்தா நாகோ³ பவுச்சதேதி அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. தேனாஹ ‘‘ஏவமெத்த² அத்தோ² வேதி³தப்³போ³’’தி. அஞ்ஞேஹி கீ²ணாஸவனாகே³ஹி அக்³க³ஸாவகத்தா கு³ணவிஸேஸயோக³தோ புஜ்ஜதரா ச பாஸங்ஸதரா ச. ஸமங் அனுமோதி³ஸுந்தி அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸ ஸுபா⁴ஸிததோ ஸம்படிச்ச²னேன ஸமப்பவத்தமோத³தாய ஸமங் ஸதி³ஸங் அப்³ப⁴னுமோதி³ங்ஸு. தங் பன ஸமனுமோத³னங் ‘‘தத்தா²’’திஆதி³னா பாளிவஸேனேவ த³ஸ்ஸேதி.

    Sayameva āguṃ na karoti sabbathā maggena pahīnaāguttā. So kāmayogādike sabbasaṃyoge dasavidhasaṃyojanappabhedāni ca sabbabandhanāni visajja jahitvā sabbattha yakkhādīsu, sabbesu vā bhavesu kenaci saṅgena na sajjati tīhi ca vimuttīhi vimutto, tato eva iṭṭhādīsu tādibhāvappattiyā tādi, so vuttalakkhaṇena tathattā taṃsabhāvattā nāgo pavuccateti attho veditabbo. Tenāha ‘‘evamettha attho veditabbo’’ti. Aññehi khīṇāsavanāgehi aggasāvakattā guṇavisesayogato pujjatarā ca pāsaṃsatarā ca. Samaṃ anumodisunti aññamaññassa subhāsitato sampaṭicchanena samappavattamodatāya samaṃ sadisaṃ abbhanumodiṃsu. Taṃ pana samanumodanaṃ ‘‘tatthā’’tiādinā pāḷivaseneva dasseti.

    ஸம்முதிபரமத்த²தே³ஸனாகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Sammutiparamatthadesanākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    அனங்க³ணஸுத்தவண்ணனாய லீனத்த²ப்பகாஸனா ஸமத்தா.

    Anaṅgaṇasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / மஜ்ஜி²மனிகாய • Majjhimanikāya / 5. அனங்க³ணஸுத்தங் • 5. Anaṅgaṇasuttaṃ

    அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஜ்ஜி²மனிகாய (அட்ட²கதா²) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 5. அனங்க³ணஸுத்தவண்ணனா • 5. Anaṅgaṇasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact