| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
४. अनन्तकायपञ्हो
4. Anantakāyapañho
४. अथ खो मिलिन्दस्स रञ्ञो एतदहोसि ‘‘पण्डितो खो अयं भिक्खु पटिबलो मया सद्धिं सल्लपितुं, बहुकानि च मे ठानानि पुच्छितब्बानि भविस्सन्ति, याव अपुच्छितानि येव तानि ठानानि भविस्सन्ति, अथ सूरियो अत्थं गमिस्सति, यंनूनाहं स्वे अन्तेपुरे सल्लपेय्य’’न्ति। अथ खो राजा देवमन्तियं एतदवोच ‘‘तेन हि, त्वं देवमन्तिय, भदन्तस्स आरोचेय्यासि ‘स्वे अन्तेपुरे रञ्ञा सद्धिं सल्लापो भविस्सती’’’ति। इदं वत्वा मिलिन्दो राजा उट्ठायासना थेरं नागसेनं आपुच्छित्वा रथं अभिरूहित्वा ‘‘नागसेनो नागसेनो’’ति सज्झायं करोन्तो पक्कामि।
4. Atha kho milindassa rañño etadahosi ‘‘paṇḍito kho ayaṃ bhikkhu paṭibalo mayā saddhiṃ sallapituṃ, bahukāni ca me ṭhānāni pucchitabbāni bhavissanti, yāva apucchitāni yeva tāni ṭhānāni bhavissanti, atha sūriyo atthaṃ gamissati, yaṃnūnāhaṃ sve antepure sallapeyya’’nti. Atha kho rājā devamantiyaṃ etadavoca ‘‘tena hi, tvaṃ devamantiya, bhadantassa āroceyyāsi ‘sve antepure raññā saddhiṃ sallāpo bhavissatī’’’ti. Idaṃ vatvā milindo rājā uṭṭhāyāsanā theraṃ nāgasenaṃ āpucchitvā rathaṃ abhirūhitvā ‘‘nāgaseno nāgaseno’’ti sajjhāyaṃ karonto pakkāmi.
अथ खो देवमन्तियो आयस्मन्तं नागसेनं एतदवोच ‘‘राजा, भन्ते, मिलिन्दो एवमाह ‘स्वे अन्तेपुरे रञ्ञा सद्धिं सल्लापो भविस्सती’’’ति। ‘‘सुट्ठू’’ति थेरो अब्भानुमोदि। अथ खो तस्सा रत्तिया अच्चयेन देवमन्तियो च अनन्तकायो च मङ्कुरो च सब्बदिन्नो च येन मिलिन्दो राजा तेनुपसङ्कमिंसु, उपसङ्कमित्वा राजानं मिलिन्दं एतदवोचुं ‘‘आगच्छतु, महाराज, भदन्तो नागसेनो’’ति ? ‘‘आम आगच्छतू’’ति। ‘‘कित्तकेहि भिक्खूहि सद्धिं आगच्छतू’’ति? ‘‘यत्तके भिक्खू इच्छति, तत्तकेहि भिक्खूहि सद्धिं आगच्छतू’’ति।
Atha kho devamantiyo āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavoca ‘‘rājā, bhante, milindo evamāha ‘sve antepure raññā saddhiṃ sallāpo bhavissatī’’’ti. ‘‘Suṭṭhū’’ti thero abbhānumodi. Atha kho tassā rattiyā accayena devamantiyo ca anantakāyo ca maṅkuro ca sabbadinno ca yena milindo rājā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā rājānaṃ milindaṃ etadavocuṃ ‘‘āgacchatu, mahārāja, bhadanto nāgaseno’’ti ? ‘‘Āma āgacchatū’’ti. ‘‘Kittakehi bhikkhūhi saddhiṃ āgacchatū’’ti? ‘‘Yattake bhikkhū icchati, tattakehi bhikkhūhi saddhiṃ āgacchatū’’ti.
अथ खो सब्बदिन्नो आह ‘‘आगच्छतु, महाराज, दसहि भिक्खूहि सद्धि’’न्ति, दुतियम्पि खो राजा आह ‘‘यत्तके भिक्खू इच्छति, तत्तकेहि भिक्खूहि सद्धिं आगच्छतू’’ति । दुतियम्पि खो सब्बदिन्नो आह ‘‘आगच्छतु, महाराज, दसहि भिक्खूहि सद्धि’’न्ति। ततियम्पि खो राजा आह ‘‘यत्तके भिक्खू इच्छति, तत्तकेहि भिक्खूहि सद्धिं आगच्छतू’’ति। ततियम्पि खो सब्बदिन्नो आह ‘‘आगच्छतु, महाराज, दसहि भिक्खूहि सद्धि’’न्ति। ‘‘सब्बो पनायं सक्कारो पटियादितो, अहं भणामि ‘यत्तके भिक्खू इच्छति, तत्तकेहि भिक्खूहि सद्धिं आगच्छतू’ति। अयं, भणे सब्बदिन्नो, अञ्ञथा भणति, किं नु मयं नप्पटिबला भिक्खूनं भोजनं दातु’’न्ति? एवं वुत्ते सब्बदिन्नो मङ्कु अहोसि।
Atha kho sabbadinno āha ‘‘āgacchatu, mahārāja, dasahi bhikkhūhi saddhi’’nti, dutiyampi kho rājā āha ‘‘yattake bhikkhū icchati, tattakehi bhikkhūhi saddhiṃ āgacchatū’’ti . Dutiyampi kho sabbadinno āha ‘‘āgacchatu, mahārāja, dasahi bhikkhūhi saddhi’’nti. Tatiyampi kho rājā āha ‘‘yattake bhikkhū icchati, tattakehi bhikkhūhi saddhiṃ āgacchatū’’ti. Tatiyampi kho sabbadinno āha ‘‘āgacchatu, mahārāja, dasahi bhikkhūhi saddhi’’nti. ‘‘Sabbo panāyaṃ sakkāro paṭiyādito, ahaṃ bhaṇāmi ‘yattake bhikkhū icchati, tattakehi bhikkhūhi saddhiṃ āgacchatū’ti. Ayaṃ, bhaṇe sabbadinno, aññathā bhaṇati, kiṃ nu mayaṃ nappaṭibalā bhikkhūnaṃ bhojanaṃ dātu’’nti? Evaṃ vutte sabbadinno maṅku ahosi.
अथ खो देवमन्तियो च अनन्तकायो च मङ्कुरो च येनायस्मा नागसेनो तेनुपसङ्कमिंसु, उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं नागसेनं एतदवोचुं ‘‘राजा, भन्ते, मिलिन्दो एवमाह ‘यत्तके भिक्खू इच्छति, तत्तकेहि भिक्खूहि सद्धिं आगच्छतू’’’ति। अथ खो आयस्मा नागसेनो पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय असीतिया भिक्खुसहस्सेहि सद्धिं सागलं पाविसि।
Atha kho devamantiyo ca anantakāyo ca maṅkuro ca yenāyasmā nāgaseno tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavocuṃ ‘‘rājā, bhante, milindo evamāha ‘yattake bhikkhū icchati, tattakehi bhikkhūhi saddhiṃ āgacchatū’’’ti. Atha kho āyasmā nāgaseno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya asītiyā bhikkhusahassehi saddhiṃ sāgalaṃ pāvisi.
अथ खो अनन्तकायो आयस्मन्तं नागसेनं निस्साय गच्छन्तो आयस्मन्तं नागसेनं एतदवोच ‘‘भन्ते नागसेन, यं पनेतं ब्रूसि ‘नागसेनो’ति, कतमो एत्थ, नागसेनो’’ति? थेरो आह ‘‘को पनेत्थ ‘नागसेनो’ति मञ्ञसी’’ति? ‘‘यो सो, भन्ते, अब्भन्तरे वातो जीवो पविसति च निक्खमति च, सो ‘नागसेनो’ति मञ्ञामी’’ति। ‘‘यदि पनेसो वातो निक्खमित्वा नप्पविसेय्य, पविसित्वा न निक्खमेय्य, जीवेय्य नु खो सो पुरिसो’’ति? ‘‘न हि भन्ते’’ति । ‘‘ये पनिमे सङ्खधमका सङ्खं धमेन्ति, तेसं वातो पुन पविसती’’ति? ‘‘न हि भन्ते’’ति। ‘‘ये पनिमे वंसधमका वंसं धमेन्ति, तेसं वातो पुन पविसती’’ति? ‘‘न हि भन्ते’’ति। ‘‘ये पनिमे सिङ्गधमका सिङ्गं धमेन्ति, तेसं वातो पुन पविसती’’ति? ‘‘न हि भन्ते’’ति। ‘‘अथ किस्स पन तेन न मरन्ती’’ति। ‘‘नाहं पटिबलो तया वादिना सद्धिं सल्लपितुं, साधु, भन्ते, अत्थं जप्पेही’’ति। ‘‘नेसो जीवो, अस्सासपस्सासा नामेते कायसङ्खारा’’ति थेरो अभिधम्मकथं कथेसि। अथ अनन्तकायो उपासकत्तं पटिवेदेसीति।
Atha kho anantakāyo āyasmantaṃ nāgasenaṃ nissāya gacchanto āyasmantaṃ nāgasenaṃ etadavoca ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘nāgaseno’ti, katamo ettha, nāgaseno’’ti? Thero āha ‘‘ko panettha ‘nāgaseno’ti maññasī’’ti? ‘‘Yo so, bhante, abbhantare vāto jīvo pavisati ca nikkhamati ca, so ‘nāgaseno’ti maññāmī’’ti. ‘‘Yadi paneso vāto nikkhamitvā nappaviseyya, pavisitvā na nikkhameyya, jīveyya nu kho so puriso’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti . ‘‘Ye panime saṅkhadhamakā saṅkhaṃ dhamenti, tesaṃ vāto puna pavisatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Ye panime vaṃsadhamakā vaṃsaṃ dhamenti, tesaṃ vāto puna pavisatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Ye panime siṅgadhamakā siṅgaṃ dhamenti, tesaṃ vāto puna pavisatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Atha kissa pana tena na marantī’’ti. ‘‘Nāhaṃ paṭibalo tayā vādinā saddhiṃ sallapituṃ, sādhu, bhante, atthaṃ jappehī’’ti. ‘‘Neso jīvo, assāsapassāsā nāmete kāyasaṅkhārā’’ti thero abhidhammakathaṃ kathesi. Atha anantakāyo upāsakattaṃ paṭivedesīti.
अनन्तकायपञ्हो चतुत्थो।
Anantakāyapañho catuttho.
