| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
៤. អនន្តរបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា
4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā
៤. យថាវុត្តា និរោធានន្តរសុញ្ញតា និរោធប្បត្តតា ឱកាសទានវិសេសោ, អត្តនោ អនុរូបចិត្តុប្បាទនសមត្ថតា ចិត្តនិយមហេតុតា, តត្ថ អនន្តរុប្បាទនសមត្ថតា ច សណ្ឋានាភាវតោ សុដ្ឋុតរំ និរន្តរុប្បាទនសមត្ថតា ច ចិត្តនិយមហេតុវិសេសោ ទដ្ឋព្ពោ។ ធាតុវសេនាតិ វិញ្ញាណធាតុមនោធាតុមនោវិញ្ញាណធាតុវសេន។ ឯត្តកា ឯវ ហិ ធាតុយោ ភិន្នសភាវា អនន្តរបច្ចយតាយ និយមេត្វា វត្តព្ពា, អភិន្នសភាវា បន វិសេសាភាវតោ បុរិមតាមត្តំយេវ វិសេសំ បុរក្ខត្វា វត្តព្ពាតិ តា កុសលាទិភេទេន តថា វុត្តា។ តេនាហ ‘‘កុសលាទិវសេន ចា’’តិ។ យា បន មនោធាតុមនោវិញ្ញាណធាតុវសេន អនន្តរបច្ចយតា វត្តព្ពា, តត្ថ មនោវិញ្ញាណធាតុ មនោធាតុយា អនន្តរបច្ចយេន បច្ចយោតិ វុច្ចមានោ សម្មោហោ សិយា, បុរេ មនោធាតុយា អនន្តរបច្ចយភាវេន វុត្តា, ឥទានិ មនោវិញ្ញាណធាតុ មនោធាតុយាតិ បច្ចយបច្ចយុប្បន្នវិសេសា ន វិញ្ញាយេយ្យ, មនោធាតុយា បន ចក្ខុវិញ្ញាណាទិធាតូនំ អនន្តរបច្ចយភាវេ វុច្ចមានេ និយមោ នត្ថិ។ តេនាហ ‘‘មនោធាតុ ចក្ខុវិញ្ញាណធាតុយាតិ ចា’’តិ ។ តថេវាតិ និយមាភាវតោ ឯវាតិ អត្ថោ។ តស្មាតិ យស្មា ឥតោ អញ្ញថា ទេសនាយ បច្ចយបច្ចយុប្បន្នានំ វិសេសាភាវោ ចិត្តវិសេសទស្សនវិច្ឆេទោ និយមាភាវោ ចាតិ ឥមេ ទោសា អាបជ្ជន្តិ, តស្មា។ និទស្សនេនាតិ ធាតុវសេន និទស្សនេន។ នយំ ទស្សេត្វាតិ ‘‘មនោវិញ្ញាណធាតុ តំសម្បយុត្តកា ច ធម្មា មនោធាតុយា តំសម្បយុត្តកានញ្ច ធម្មានំ អនន្តរបច្ចយេន បច្ចយោ’’តិ ឯវមាទិកស្ស អនន្តរបច្ចយតាគ្គហណស្ស នយំ ទស្សេត្វា។ និរវសេសទស្សនត្ថន្តិ និរវសេសស្ស អនន្តរបច្ចយភាវិនោ ចិត្តុប្បាទស្ស ទស្សនត្ថំ។
4. Yathāvuttā nirodhānantarasuññatā nirodhappattatā okāsadānaviseso, attano anurūpacittuppādanasamatthatā cittaniyamahetutā, tattha anantaruppādanasamatthatā ca saṇṭhānābhāvato suṭṭhutaraṃ nirantaruppādanasamatthatā ca cittaniyamahetuviseso daṭṭhabbo. Dhātuvasenāti viññāṇadhātumanodhātumanoviññāṇadhātuvasena. Ettakā eva hi dhātuyo bhinnasabhāvā anantarapaccayatāya niyametvā vattabbā, abhinnasabhāvā pana visesābhāvato purimatāmattaṃyeva visesaṃ purakkhatvā vattabbāti tā kusalādibhedena tathā vuttā. Tenāha ‘‘kusalādivasena cā’’ti. Yā pana manodhātumanoviññāṇadhātuvasena anantarapaccayatā vattabbā, tattha manoviññāṇadhātu manodhātuyā anantarapaccayena paccayoti vuccamāno sammoho siyā, pure manodhātuyā anantarapaccayabhāvena vuttā, idāni manoviññāṇadhātu manodhātuyāti paccayapaccayuppannavisesā na viññāyeyya, manodhātuyā pana cakkhuviññāṇādidhātūnaṃ anantarapaccayabhāve vuccamāne niyamo natthi. Tenāha ‘‘manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyāti cā’’ti . Tathevāti niyamābhāvato evāti attho. Tasmāti yasmā ito aññathā desanāya paccayapaccayuppannānaṃ visesābhāvo cittavisesadassanavicchedo niyamābhāvo cāti ime dosā āpajjanti, tasmā. Nidassanenāti dhātuvasena nidassanena. Nayaṃ dassetvāti ‘‘manoviññāṇadhātu taṃsampayuttakā ca dhammā manodhātuyā taṃsampayuttakānañca dhammānaṃ anantarapaccayena paccayo’’ti evamādikassa anantarapaccayatāggahaṇassa nayaṃ dassetvā. Niravasesadassanatthanti niravasesassa anantarapaccayabhāvino cittuppādassa dassanatthaṃ.
សទិសកុសលានន្តិ សមានកុសលានំ, សមានតា ចេត្ថ ឯកវីថិបរិយាបន្នតាយ វេទិតព្ពា។ តេនេវាហ ‘‘ភូមិភិន្នានម្បិ បច្ចយភាវោ វុត្តោ ហោតី’’តិ។ សមានវីថិតា ច យស្មា សមានវេទនា សមានហេតុកា ច ហោន្តិ, តស្មា ‘‘វេទនាយ វា ហេតូហិ វា សទិសកុសលាន’’ន្តិ អាហ។ វា-សទ្ទោ ចេត្ថ អនិយមត្ថោ។ តេន ញាណសង្ខារាទិភេទស្សបិ វិកប្បនវសេន សង្គហោ ទដ្ឋព្ពោ។ ចុតិបិ គហិតា តំសភាវត្តា។ ភវង្គចិត្តមេវ ហិ បរិយោសានេ ‘‘ចុតី’’តិ វុច្ចតិ។ កុសលាកុសលានន្តរញ្ច កទាចិ សា ឧប្បជ្ជតីតិ តទារម្មណម្បិ គហិតន្តិ ទដ្ឋព្ពំ, កិរិយជវនានន្តរំ តទារម្មណុប្បត្តិយន្តិ អធិប្បាយោ។
Sadisakusalānanti samānakusalānaṃ, samānatā cettha ekavīthipariyāpannatāya veditabbā. Tenevāha ‘‘bhūmibhinnānampi paccayabhāvo vutto hotī’’ti. Samānavīthitā ca yasmā samānavedanā samānahetukā ca honti, tasmā ‘‘vedanāya vā hetūhi vā sadisakusalāna’’nti āha. Vā-saddo cettha aniyamattho. Tena ñāṇasaṅkhārādibhedassapi vikappanavasena saṅgaho daṭṭhabbo. Cutipi gahitā taṃsabhāvattā. Bhavaṅgacittameva hi pariyosāne ‘‘cutī’’ti vuccati. Kusalākusalānantarañca kadāci sā uppajjatīti tadārammaṇampi gahitanti daṭṭhabbaṃ, kiriyajavanānantaraṃ tadārammaṇuppattiyanti adhippāyo.
កាមាវចរកិរិយាយ អាវជ្ជនស្សាតិ អយមេត្ថ អត្ថោ អធិប្បេតោតិ ទស្សេន្តោ ‘‘អាវជ្ជនគ្គហណេន កាមាវចរកិរិយំ វិសេសេតី’’តិ អាហ។ តមេវ ហិ អត្ថំ បាកដតរំ កាតុំ ‘‘កាមាវចរវិបាកោ’’តិអាទិ វុត្តំ។ វោដ្ឋព្ពនម្បិ គហិតំ សន្តីរណានន្តរត្តាតិ អធិប្បាយោ។
Kāmāvacarakiriyāya āvajjanassāti ayamettha attho adhippetoti dassento ‘‘āvajjanaggahaṇena kāmāvacarakiriyaṃ visesetī’’ti āha. Tameva hi atthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘kāmāvacaravipāko’’tiādi vuttaṃ. Voṭṭhabbanampi gahitaṃ santīraṇānantarattāti adhippāyo.
អនន្តរបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi / (២) បច្ចយនិទ្ទេសោ • (2) Paccayaniddeso
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៤. អនន្តរបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា • 4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā
