| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೪. ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā
೪. ಯಥಾವುತ್ತಾ ನಿರೋಧಾನನ್ತರಸುಞ್ಞತಾ ನಿರೋಧಪ್ಪತ್ತತಾ ಓಕಾಸದಾನವಿಸೇಸೋ, ಅತ್ತನೋ ಅನುರೂಪಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದನಸಮತ್ಥತಾ ಚಿತ್ತನಿಯಮಹೇತುತಾ, ತತ್ಥ ಅನನ್ತರುಪ್ಪಾದನಸಮತ್ಥತಾ ಚ ಸಣ್ಠಾನಾಭಾವತೋ ಸುಟ್ಠುತರಂ ನಿರನ್ತರುಪ್ಪಾದನಸಮತ್ಥತಾ ಚ ಚಿತ್ತನಿಯಮಹೇತುವಿಸೇಸೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಧಾತುವಸೇನಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಮನೋಧಾತುಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುವಸೇನ। ಏತ್ತಕಾ ಏವ ಹಿ ಧಾತುಯೋ ಭಿನ್ನಸಭಾವಾ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯತಾಯ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಅಭಿನ್ನಸಭಾವಾ ಪನ ವಿಸೇಸಾಭಾವತೋ ಪುರಿಮತಾಮತ್ತಂಯೇವ ವಿಸೇಸಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಾತಿ ತಾ ಕುಸಲಾದಿಭೇದೇನ ತಥಾ ವುತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕುಸಲಾದಿವಸೇನ ಚಾ’’ತಿ। ಯಾ ಪನ ಮನೋಧಾತುಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುವಸೇನ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯತಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ತತ್ಥ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಮನೋಧಾತುಯಾ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಸಮ್ಮೋಹೋ ಸಿಯಾ, ಪುರೇ ಮನೋಧಾತುಯಾ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ವುತ್ತಾ, ಇದಾನಿ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಮನೋಧಾತುಯಾತಿ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನವಿಸೇಸಾ ನ ವಿಞ್ಞಾಯೇಯ್ಯ, ಮನೋಧಾತುಯಾ ಪನ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾದಿಧಾತೂನಂ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯಭಾವೇ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ನಿಯಮೋ ನತ್ಥಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮನೋಧಾತು ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾತಿ ಚಾ’’ತಿ । ತಥೇವಾತಿ ನಿಯಮಾಭಾವತೋ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಇತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ದೇಸನಾಯ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ವಿಸೇಸಾಭಾವೋ ಚಿತ್ತವಿಸೇಸದಸ್ಸನವಿಚ್ಛೇದೋ ನಿಯಮಾಭಾವೋ ಚಾತಿ ಇಮೇ ದೋಸಾ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ। ನಿದಸ್ಸನೇನಾತಿ ಧಾತುವಸೇನ ನಿದಸ್ಸನೇನ। ನಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾ ಚ ಧಮ್ಮಾ ಮನೋಧಾತುಯಾ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಕಸ್ಸ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯತಾಗ್ಗಹಣಸ್ಸ ನಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ। ನಿರವಸೇಸದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ನಿರವಸೇಸಸ್ಸ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯಭಾವಿನೋ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ।
4. Yathāvuttā nirodhānantarasuññatā nirodhappattatā okāsadānaviseso, attano anurūpacittuppādanasamatthatā cittaniyamahetutā, tattha anantaruppādanasamatthatā ca saṇṭhānābhāvato suṭṭhutaraṃ nirantaruppādanasamatthatā ca cittaniyamahetuviseso daṭṭhabbo. Dhātuvasenāti viññāṇadhātumanodhātumanoviññāṇadhātuvasena. Ettakā eva hi dhātuyo bhinnasabhāvā anantarapaccayatāya niyametvā vattabbā, abhinnasabhāvā pana visesābhāvato purimatāmattaṃyeva visesaṃ purakkhatvā vattabbāti tā kusalādibhedena tathā vuttā. Tenāha ‘‘kusalādivasena cā’’ti. Yā pana manodhātumanoviññāṇadhātuvasena anantarapaccayatā vattabbā, tattha manoviññāṇadhātu manodhātuyā anantarapaccayena paccayoti vuccamāno sammoho siyā, pure manodhātuyā anantarapaccayabhāvena vuttā, idāni manoviññāṇadhātu manodhātuyāti paccayapaccayuppannavisesā na viññāyeyya, manodhātuyā pana cakkhuviññāṇādidhātūnaṃ anantarapaccayabhāve vuccamāne niyamo natthi. Tenāha ‘‘manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyāti cā’’ti . Tathevāti niyamābhāvato evāti attho. Tasmāti yasmā ito aññathā desanāya paccayapaccayuppannānaṃ visesābhāvo cittavisesadassanavicchedo niyamābhāvo cāti ime dosā āpajjanti, tasmā. Nidassanenāti dhātuvasena nidassanena. Nayaṃ dassetvāti ‘‘manoviññāṇadhātu taṃsampayuttakā ca dhammā manodhātuyā taṃsampayuttakānañca dhammānaṃ anantarapaccayena paccayo’’ti evamādikassa anantarapaccayatāggahaṇassa nayaṃ dassetvā. Niravasesadassanatthanti niravasesassa anantarapaccayabhāvino cittuppādassa dassanatthaṃ.
ಸದಿಸಕುಸಲಾನನ್ತಿ ಸಮಾನಕುಸಲಾನಂ, ಸಮಾನತಾ ಚೇತ್ಥ ಏಕವೀಥಿಪರಿಯಾಪನ್ನತಾಯ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಭೂಮಿಭಿನ್ನಾನಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚಯಭಾವೋ ವುತ್ತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಸಮಾನವೀಥಿತಾ ಚ ಯಸ್ಮಾ ಸಮಾನವೇದನಾ ಸಮಾನಹೇತುಕಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ವೇದನಾಯ ವಾ ಹೇತೂಹಿ ವಾ ಸದಿಸಕುಸಲಾನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ವಾ-ಸದ್ದೋ ಚೇತ್ಥ ಅನಿಯಮತ್ಥೋ। ತೇನ ಞಾಣಸಙ್ಖಾರಾದಿಭೇದಸ್ಸಪಿ ವಿಕಪ್ಪನವಸೇನ ಸಙ್ಗಹೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಚುತಿಪಿ ಗಹಿತಾ ತಂಸಭಾವತ್ತಾ। ಭವಙ್ಗಚಿತ್ತಮೇವ ಹಿ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ‘‘ಚುತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನನ್ತರಞ್ಚ ಕದಾಚಿ ಸಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ತದಾರಮ್ಮಣಮ್ಪಿ ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಕಿರಿಯಜವನಾನನ್ತರಂ ತದಾರಮ್ಮಣುಪ್ಪತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Sadisakusalānanti samānakusalānaṃ, samānatā cettha ekavīthipariyāpannatāya veditabbā. Tenevāha ‘‘bhūmibhinnānampi paccayabhāvo vutto hotī’’ti. Samānavīthitā ca yasmā samānavedanā samānahetukā ca honti, tasmā ‘‘vedanāya vā hetūhi vā sadisakusalāna’’nti āha. Vā-saddo cettha aniyamattho. Tena ñāṇasaṅkhārādibhedassapi vikappanavasena saṅgaho daṭṭhabbo. Cutipi gahitā taṃsabhāvattā. Bhavaṅgacittameva hi pariyosāne ‘‘cutī’’ti vuccati. Kusalākusalānantarañca kadāci sā uppajjatīti tadārammaṇampi gahitanti daṭṭhabbaṃ, kiriyajavanānantaraṃ tadārammaṇuppattiyanti adhippāyo.
ಕಾಮಾವಚರಕಿರಿಯಾಯ ಆವಜ್ಜನಸ್ಸಾತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಆವಜ್ಜನಗ್ಗಹಣೇನ ಕಾಮಾವಚರಕಿರಿಯಂ ವಿಸೇಸೇತೀ’’ತಿ ಆಹ। ತಮೇವ ಹಿ ಅತ್ಥಂ ಪಾಕಟತರಂ ಕಾತುಂ ‘‘ಕಾಮಾವಚರವಿಪಾಕೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಮ್ಪಿ ಗಹಿತಂ ಸನ್ತೀರಣಾನನ್ತರತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Kāmāvacarakiriyāya āvajjanassāti ayamettha attho adhippetoti dassento ‘‘āvajjanaggahaṇena kāmāvacarakiriyaṃ visesetī’’ti āha. Tameva hi atthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘kāmāvacaravipāko’’tiādi vuttaṃ. Voṭṭhabbanampi gahitaṃ santīraṇānantarattāti adhippāyo.
ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / (೨) ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ • (2) Paccayaniddeso
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೪. ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā
