| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
4. අනන්‌තරපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā
4. යථා ඔකාසදානවිසෙසභාවෙන නත්‌ථිවිගතා වුත්‌තා, න එවං අනන්‌තරසමනන්‌තරා, එතෙ පන චිත්‌තනියාමහෙතුවිසෙසභාවෙන වුත්‌තා, තස්‌මා තං චිත්‌තනියාමහෙතුවිසෙසභාවං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණධාතූ’’තිආදිනා ධාතුවසෙන කුසලාදිවසෙන ච නිද්‌දෙසමාහ. තත්‌ථ ‘‘මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු මනොවිඤ්‌ඤාණධාතුයා’’ති වුත්‌තෙ පච්‌චයපච්‌චයුප්‌පන්‌නවිසෙසො න විඤ්‌ඤායතීති ‘‘පුරිමා පුරිමා පච්‌ඡිමාය පච්‌ඡිමායා’’ති වත්‌තබ්‌බං සියා. තථා ච සති ධාතුවිසෙසෙන චිත්‌තවිසෙසෙ දස්‌සනං යං කාතුං ආරද්‌ධො, තං වොච්‌ඡිජ්‌ජෙය්‍ය. ‘‘මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු මනොධාතුයා’’ති ඉදම්‌පි න සක්‌කා වත්‌තුං නියාමාභාවතො, ‘‘මනොධාතු චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණධාතුයා’’ති ච තථෙව න සක්‌කා. න හි මනොධාතු චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණධාතුයායෙව අනන්‌තරපච්‌චයොති නියාමො අත්‌ථි, තස්‌මා පාකටා පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණධාතුයො ආදිං කත්‌වා යාව ධාතුවිසෙසනියාමො අත්‌ථි, තාව නිදස්‌සනෙන නයං දස්‌සෙත්‌වා පුන නිරවසෙසදස්‌සනත්‌ථං ‘‘පුරිමා පුරිමා කුසලා’’තිආදිමාහ. සදිසකුසලානන්‌ති වෙදනාය වා හෙතූහි වා සදිසකුසලානං අනුරූපකුසලානන්‌ති වා අත්‌ථො. තෙන භූමිභින්‌නානම්‌පි පච්‌චයභාවො වුත්‌තො හොති. භවඞ්‌ගග්‌ගහණෙන කුසලාකුසලමූලකෙසු චුතිපි ගහිතාති දට්‌ඨබ්‌බං, අබ්‍යාකතමූලකෙ තදාරම්‌මණම්‌පි.
4. Yathā okāsadānavisesabhāvena natthivigatā vuttā, na evaṃ anantarasamanantarā, ete pana cittaniyāmahetuvisesabhāvena vuttā, tasmā taṃ cittaniyāmahetuvisesabhāvaṃ dassento ‘‘cakkhuviññāṇadhātū’’tiādinā dhātuvasena kusalādivasena ca niddesamāha. Tattha ‘‘manoviññāṇadhātu manoviññāṇadhātuyā’’ti vutte paccayapaccayuppannaviseso na viññāyatīti ‘‘purimā purimā pacchimāya pacchimāyā’’ti vattabbaṃ siyā. Tathā ca sati dhātuvisesena cittavisese dassanaṃ yaṃ kātuṃ āraddho, taṃ vocchijjeyya. ‘‘Manoviññāṇadhātu manodhātuyā’’ti idampi na sakkā vattuṃ niyāmābhāvato, ‘‘manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyā’’ti ca tatheva na sakkā. Na hi manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyāyeva anantarapaccayoti niyāmo atthi, tasmā pākaṭā pañcaviññāṇadhātuyo ādiṃ katvā yāva dhātuvisesaniyāmo atthi, tāva nidassanena nayaṃ dassetvā puna niravasesadassanatthaṃ ‘‘purimā purimā kusalā’’tiādimāha. Sadisakusalānanti vedanāya vā hetūhi vā sadisakusalānaṃ anurūpakusalānanti vā attho. Tena bhūmibhinnānampi paccayabhāvo vutto hoti. Bhavaṅgaggahaṇena kusalākusalamūlakesu cutipi gahitāti daṭṭhabbaṃ, abyākatamūlake tadārammaṇampi.
කාමාවචරකිරියාවජ්‌ජනස්‌සාති කාමාවචරකිරියාය ආවජ්‌ජනස්‌සාති ආවජ්‌ජනග්‌ගහණෙන කාමාවචරකිරියං විසෙසෙතීති දට්‌ඨබ්‌බං. කාමාවචරවිපාකො කාමාවචරකිරියරාසිස්‌ස ච අනන්‌තරපච්‌චයො හොති, හොන්‌තො ච ආවජ්‌ජනස්‌සෙවාති අයඤ්‌හෙත්‌ථ අධිප්‌පායො. ආවජ්‌ජනග්‌ගහණෙනෙව චෙත්‌ථ වොට්‌ඨබ්‌බනම්‌පි ගහිතන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං.
Kāmāvacarakiriyāvajjanassāti kāmāvacarakiriyāya āvajjanassāti āvajjanaggahaṇena kāmāvacarakiriyaṃ visesetīti daṭṭhabbaṃ. Kāmāvacaravipāko kāmāvacarakiriyarāsissa ca anantarapaccayo hoti, honto ca āvajjanassevāti ayañhettha adhippāyo. Āvajjanaggahaṇeneva cettha voṭṭhabbanampi gahitanti daṭṭhabbaṃ.
අනන්‌තරපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්‌ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / (2) පච්‌චයනිද්‌දෙසො • (2) Paccayaniddeso
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 4. අනන්‌තරපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā
