Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    ൪. അനന്തരപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā

    . യഥാ ഓകാസദാനവിസേസഭാവേന നത്ഥിവിഗതാ വുത്താ, ന ഏവം അനന്തരസമനന്തരാ, ഏതേ പന ചിത്തനിയാമഹേതുവിസേസഭാവേന വുത്താ, തസ്മാ തം ചിത്തനിയാമഹേതുവിസേസഭാവം ദസ്സേന്തോ ‘‘ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതൂ’’തിആദിനാ ധാതുവസേന കുസലാദിവസേന ച നിദ്ദേസമാഹ. തത്ഥ ‘‘മനോവിഞ്ഞാണധാതു മനോവിഞ്ഞാണധാതുയാ’’തി വുത്തേ പച്ചയപച്ചയുപ്പന്നവിസേസോ ന വിഞ്ഞായതീതി ‘‘പുരിമാ പുരിമാ പച്ഛിമായ പച്ഛിമായാ’’തി വത്തബ്ബം സിയാ. തഥാ ച സതി ധാതുവിസേസേന ചിത്തവിസേസേ ദസ്സനം യം കാതും ആരദ്ധോ, തം വോച്ഛിജ്ജേയ്യ. ‘‘മനോവിഞ്ഞാണധാതു മനോധാതുയാ’’തി ഇദമ്പി ന സക്കാ വത്തും നിയാമാഭാവതോ, ‘‘മനോധാതു ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതുയാ’’തി ച തഥേവ ന സക്കാ. ന ഹി മനോധാതു ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതുയായേവ അനന്തരപച്ചയോതി നിയാമോ അത്ഥി, തസ്മാ പാകടാ പഞ്ചവിഞ്ഞാണധാതുയോ ആദിം കത്വാ യാവ ധാതുവിസേസനിയാമോ അത്ഥി, താവ നിദസ്സനേന നയം ദസ്സേത്വാ പുന നിരവസേസദസ്സനത്ഥം ‘‘പുരിമാ പുരിമാ കുസലാ’’തിആദിമാഹ. സദിസകുസലാനന്തി വേദനായ വാ ഹേതൂഹി വാ സദിസകുസലാനം അനുരൂപകുസലാനന്തി വാ അത്ഥോ. തേന ഭൂമിഭിന്നാനമ്പി പച്ചയഭാവോ വുത്തോ ഹോതി. ഭവങ്ഗഗ്ഗഹണേന കുസലാകുസലമൂലകേസു ചുതിപി ഗഹിതാതി ദട്ഠബ്ബം, അബ്യാകതമൂലകേ തദാരമ്മണമ്പി.

    4. Yathā okāsadānavisesabhāvena natthivigatā vuttā, na evaṃ anantarasamanantarā, ete pana cittaniyāmahetuvisesabhāvena vuttā, tasmā taṃ cittaniyāmahetuvisesabhāvaṃ dassento ‘‘cakkhuviññāṇadhātū’’tiādinā dhātuvasena kusalādivasena ca niddesamāha. Tattha ‘‘manoviññāṇadhātu manoviññāṇadhātuyā’’ti vutte paccayapaccayuppannaviseso na viññāyatīti ‘‘purimā purimā pacchimāya pacchimāyā’’ti vattabbaṃ siyā. Tathā ca sati dhātuvisesena cittavisese dassanaṃ yaṃ kātuṃ āraddho, taṃ vocchijjeyya. ‘‘Manoviññāṇadhātu manodhātuyā’’ti idampi na sakkā vattuṃ niyāmābhāvato, ‘‘manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyā’’ti ca tatheva na sakkā. Na hi manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyāyeva anantarapaccayoti niyāmo atthi, tasmā pākaṭā pañcaviññāṇadhātuyo ādiṃ katvā yāva dhātuvisesaniyāmo atthi, tāva nidassanena nayaṃ dassetvā puna niravasesadassanatthaṃ ‘‘purimā purimā kusalā’’tiādimāha. Sadisakusalānanti vedanāya vā hetūhi vā sadisakusalānaṃ anurūpakusalānanti vā attho. Tena bhūmibhinnānampi paccayabhāvo vutto hoti. Bhavaṅgaggahaṇena kusalākusalamūlakesu cutipi gahitāti daṭṭhabbaṃ, abyākatamūlake tadārammaṇampi.

    കാമാവചരകിരിയാവജ്ജനസ്സാതി കാമാവചരകിരിയായ ആവജ്ജനസ്സാതി ആവജ്ജനഗ്ഗഹണേന കാമാവചരകിരിയം വിസേസേതീതി ദട്ഠബ്ബം. കാമാവചരവിപാകോ കാമാവചരകിരിയരാസിസ്സ ച അനന്തരപച്ചയോ ഹോതി, ഹോന്തോ ച ആവജ്ജനസ്സേവാതി അയഞ്ഹേത്ഥ അധിപ്പായോ. ആവജ്ജനഗ്ഗഹണേനേവ ചേത്ഥ വോട്ഠബ്ബനമ്പി ഗഹിതന്തി ദട്ഠബ്ബം.

    Kāmāvacarakiriyāvajjanassāti kāmāvacarakiriyāya āvajjanassāti āvajjanaggahaṇena kāmāvacarakiriyaṃ visesetīti daṭṭhabbaṃ. Kāmāvacaravipāko kāmāvacarakiriyarāsissa ca anantarapaccayo hoti, honto ca āvajjanassevāti ayañhettha adhippāyo. Āvajjanaggahaṇeneva cettha voṭṭhabbanampi gahitanti daṭṭhabbaṃ.

    അനന്തരപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പട്ഠാനപാളി • Paṭṭhānapāḷi / (൨) പച്ചയനിദ്ദേസോ • (2) Paccayaniddeso

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൪. അനന്തരപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact