Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ౩౨. ఆనన్తరికసమాధిఞాణనిద్దేసవణ్ణనా

    32. Ānantarikasamādhiñāṇaniddesavaṇṇanā

    ౮౦. ఆనన్తరికసమాధిఞాణనిద్దేసే నేక్ఖమ్మవసేనాతిఆదీసు నేక్ఖమ్మఅబ్యాపాదఆలోకసఞ్ఞాఅవిక్ఖేపధమ్మవవత్థానఞాణపామోజ్జాని సుక్ఖవిపస్సకస్స ఉపచారజ్ఝానసమ్పయుత్తా తస్స తస్స కిలేసస్స విపక్ఖభూతా సత్త ధమ్మా ఏకచిత్తసమ్పయుత్తా ఏవ. చిత్తస్స ఏకగ్గతా అవిక్ఖేపోతి ఏకగ్గస్స భావో ఏకగ్గతా, నానారమ్మణే న విక్ఖిపతి తేన చిత్తన్తి అవిక్ఖేపో, చిత్తస్స ఏకగ్గతాసఙ్ఖాతో అవిక్ఖేపోతి అత్థో. సమాధీతి ఏకారమ్మణే సమం ఆధీయతి తేన చిత్తన్తి సమాధి నామాతి అత్థో. తస్స సమాధిస్స వసేనాతి ఉపచారసమాధినాపి సమాహితచిత్తస్స యథాభూతావబోధతో వుత్తప్పకారస్స సమాధిస్స వసేన. ఉప్పజ్జతి ఞాణన్తి మగ్గఞాణం యథాక్కమేన ఉప్పజ్జతి. ఖీయన్తీతి సముచ్ఛేదవసేన ఖీయన్తి. ఇతీతి వుత్తప్పకారస్స అత్థస్స నిగమనం. పఠమం సమథోతి పుబ్బభాగే సమాధి హోతి. పచ్ఛా ఞాణన్తి అపరభాగే మగ్గక్ఖణే ఞాణం హోతి.

    80. Ānantarikasamādhiñāṇaniddese nekkhammavasenātiādīsu nekkhammaabyāpādaālokasaññāavikkhepadhammavavatthānañāṇapāmojjāni sukkhavipassakassa upacārajjhānasampayuttā tassa tassa kilesassa vipakkhabhūtā satta dhammā ekacittasampayuttā eva. Cittassa ekaggatā avikkhepoti ekaggassa bhāvo ekaggatā, nānārammaṇe na vikkhipati tena cittanti avikkhepo, cittassa ekaggatāsaṅkhāto avikkhepoti attho. Samādhīti ekārammaṇe samaṃ ādhīyati tena cittanti samādhi nāmāti attho. Tassa samādhissa vasenāti upacārasamādhināpi samāhitacittassa yathābhūtāvabodhato vuttappakārassa samādhissa vasena. Uppajjati ñāṇanti maggañāṇaṃ yathākkamena uppajjati. Khīyantīti samucchedavasena khīyanti. Itīti vuttappakārassa atthassa nigamanaṃ. Paṭhamaṃ samathoti pubbabhāge samādhi hoti. Pacchā ñāṇanti aparabhāge maggakkhaṇe ñāṇaṃ hoti.

    కామాసవోతి పఞ్చకామగుణికరాగో. భవాసవోతి రూపారూపభవేసు ఛన్దరాగో ఝాననికన్తి సస్సతదిట్ఠిసహజాతో రాగో భవవసేన పత్థనా. దిట్ఠాసవోతి ద్వాసట్ఠి దిట్ఠియో. అవిజ్జాసవోతి దుక్ఖాదీసు అట్ఠసు ఠానేసు అఞ్ఞాణం. భుమ్మవచనేన ఓకాసపుచ్ఛం కత్వా ‘‘సోతాపత్తిమగ్గేనా’’తిఆదినా ఆసవక్ఖయకరేన మగ్గేన ఆసవక్ఖయం దస్సేత్వా ‘‘ఏత్థా’’తి ఓకాసవిస్సజ్జనం కతం, మగ్గక్ఖణేతి వుత్తం హోతి. అనవసేసోతి నత్థి ఏతస్స అవసేసోతి అనవసేసో. అపాయగమనీయోతి నిరయతిరచ్ఛానయోనిపేత్తివిసయాసురకాయా చత్తారో సుఖసఙ్ఖాతా అయా అపేతత్తా అపాయా, యస్స సంవిజ్జతి , తం పుగ్గలం అపాయే గమేతీతి అపాయగమనీయో. ఆసవక్ఖయకథా దుభతోవుట్ఠానకథాయం వుత్తా.

    Kāmāsavoti pañcakāmaguṇikarāgo. Bhavāsavoti rūpārūpabhavesu chandarāgo jhānanikanti sassatadiṭṭhisahajāto rāgo bhavavasena patthanā. Diṭṭhāsavoti dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo. Avijjāsavoti dukkhādīsu aṭṭhasu ṭhānesu aññāṇaṃ. Bhummavacanena okāsapucchaṃ katvā ‘‘sotāpattimaggenā’’tiādinā āsavakkhayakarena maggena āsavakkhayaṃ dassetvā ‘‘etthā’’ti okāsavissajjanaṃ kataṃ, maggakkhaṇeti vuttaṃ hoti. Anavasesoti natthi etassa avasesoti anavaseso. Apāyagamanīyoti nirayatiracchānayonipettivisayāsurakāyā cattāro sukhasaṅkhātā ayā apetattā apāyā, yassa saṃvijjati , taṃ puggalaṃ apāye gametīti apāyagamanīyo. Āsavakkhayakathā dubhatovuṭṭhānakathāyaṃ vuttā.

    అవిక్ఖేపవసేనాతి పవత్తమానస్స సమాధిస్స ఉపనిస్సయభూతసమాధివసేన. పథవీకసిణవసేనాతిఆదీసు దస కసిణాని తదారమ్మణికఅప్పనాసమాధివసేన వుత్తాని, బుద్ధానుస్సతిఆదయో మరణస్సతి ఉపసమానుస్సతి చ ఉపచారజ్ఝానవసేన వుత్తా, ఆనాపానస్సతి కాయగతాసతి చ అప్పనాసమాధివసేన వుత్తా, దస అసుభా పఠమజ్ఝానవసేన వుత్తా.

    Avikkhepavasenāti pavattamānassa samādhissa upanissayabhūtasamādhivasena. Pathavīkasiṇavasenātiādīsu dasa kasiṇāni tadārammaṇikaappanāsamādhivasena vuttāni, buddhānussatiādayo maraṇassati upasamānussati ca upacārajjhānavasena vuttā, ānāpānassati kāyagatāsati ca appanāsamādhivasena vuttā, dasa asubhā paṭhamajjhānavasena vuttā.

    బుద్ధం ఆరబ్భ ఉప్పన్నా అనుస్సతి బుద్ధానుస్సతి. ‘‘ఇతిపి సో భగవా అరహ’’న్తిఆదిబుద్ధగుణారమ్మణాయ (మ॰ ని॰ ౧.౭౪; అ॰ ని॰ ౩.౭౧; ౯.౨౭) సతియా ఏతం అధివచనం, తస్సా బుద్ధానుస్సతియా వసేన. తథా ధమ్మం ఆరబ్భ ఉప్పన్నా అనుస్సతి ధమ్మానుస్సతి. ‘‘స్వాక్ఖాతో భగవతా ధమ్మో’’తిఆదిధమ్మగుణారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. సఙ్ఘం ఆరబ్భ ఉప్పన్నా అనుస్సతి సఙ్ఘానుస్సతి. ‘‘సుప్పటిపన్నో భగవతో సావకసఙ్ఘో’’తిఆదిసఙ్ఘగుణారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. సీలం ఆరబ్భ ఉప్పన్నా అనుస్సతి సీలానుస్సతి. అత్తనో అఖణ్డతాదిసీలగుణారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. చాగం ఆరబ్భ ఉప్పన్నా అనుస్సతి చాగానుస్సతి. అత్తనో ముత్తచాగతాదిచాగగుణారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. దేవతా ఆరబ్భ ఉప్పన్నా అనుస్సతి దేవతానుస్సతి. దేవతా సక్ఖిట్ఠానే ఠపేత్వా అత్తనో సద్ధాదిగుణారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. ఆనాపానే ఆరబ్భ ఉప్పన్నా సతి ఆనాపానస్సతి. ఆనాపాననిమిత్తారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. మరణం ఆరబ్భ ఉప్పన్నా సతి మరణస్సతి. ఏకభవపరియాపన్నజీవితిన్ద్రియుపచ్ఛేదసఙ్ఖాతమరణారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. కుచ్ఛితానం కేసాదీనం పటికూలానం ఆయత్తా ఆకరత్తా కాయోతిసఙ్ఖాతే సరీరే గతా పవత్తా, తాదిసం వా కాయం గతా సతి కాయగతాసతి. ‘‘కాయగతసతీ’’తి వత్తబ్బే రస్సం అకత్వా ‘‘కాయగతాసతీ’’తి వుత్తా. తథేవ ఇధాపి కాయగతాసతివసేనాతి వుత్తం. కేసాదికేసు కాయకోట్ఠాసేసు పటికూలనిమిత్తారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. ఉపసమం ఆరబ్భ ఉప్పన్నా అనుస్సతి ఉపసమానుస్సతి. సబ్బదుక్ఖూపసమారమ్మణాయ సతియా ఏతం అధివచనం. దస అసుభా హేట్ఠా వుత్తత్థా.

    Buddhaṃ ārabbha uppannā anussati buddhānussati. ‘‘Itipi so bhagavā araha’’ntiādibuddhaguṇārammaṇāya (ma. ni. 1.74; a. ni. 3.71; 9.27) satiyā etaṃ adhivacanaṃ, tassā buddhānussatiyā vasena. Tathā dhammaṃ ārabbha uppannā anussati dhammānussati. ‘‘Svākkhāto bhagavatā dhammo’’tiādidhammaguṇārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Saṅghaṃ ārabbha uppannā anussati saṅghānussati. ‘‘Suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho’’tiādisaṅghaguṇārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Sīlaṃ ārabbha uppannā anussati sīlānussati. Attano akhaṇḍatādisīlaguṇārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Cāgaṃ ārabbha uppannā anussati cāgānussati. Attano muttacāgatādicāgaguṇārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Devatā ārabbha uppannā anussati devatānussati. Devatā sakkhiṭṭhāne ṭhapetvā attano saddhādiguṇārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Ānāpāne ārabbha uppannā sati ānāpānassati. Ānāpānanimittārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Maraṇaṃ ārabbha uppannā sati maraṇassati. Ekabhavapariyāpannajīvitindriyupacchedasaṅkhātamaraṇārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Kucchitānaṃ kesādīnaṃ paṭikūlānaṃ āyattā ākarattā kāyotisaṅkhāte sarīre gatā pavattā, tādisaṃ vā kāyaṃ gatā sati kāyagatāsati. ‘‘Kāyagatasatī’’ti vattabbe rassaṃ akatvā ‘‘kāyagatāsatī’’ti vuttā. Tatheva idhāpi kāyagatāsativasenāti vuttaṃ. Kesādikesu kāyakoṭṭhāsesu paṭikūlanimittārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Upasamaṃ ārabbha uppannā anussati upasamānussati. Sabbadukkhūpasamārammaṇāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Dasa asubhā heṭṭhā vuttatthā.

    ౮౧. దీఘం అస్సాసవసేనాతిఆదీని అప్పనూపచారసమాధిభేదంయేవ దస్సేతుం వుత్తాని. దీఘం అస్సాసవసేనాతి దీఘన్తి వుత్తఅస్సాసవసేన. ‘‘దీఘం వా అస్ససన్తో దీఘం అస్ససామీతి పజానాతీ’’తి (దీ॰ ని॰ ౨.౩౭౪; మ॰ ని॰ ౧.౧౦౭; ౩.౧౪౮) హి వుత్తం. ఏస నయో సేసేసుపి. సబ్బకాయపటిసంవేదీతి సబ్బస్స అస్సాసపస్సాసకాయస్స పటిసంవేదీ. పస్సమ్భయం కాయసఙ్ఖారన్తి ఓళారికం అస్సాసపస్సాసఙ్ఖాతం కాయసఙ్ఖారం పస్సమ్భేన్తో వూపసమేన్తో. ‘‘దీఘం రస్సం సబ్బకాయపటిసంవేదీ పస్సమ్భయం కాయసఙ్ఖార’’న్తి ఇమినావ చతుక్కేన అప్పనాసమాధి వుత్తో. పీతిపటిసంవేదీతి పీతిం పాకటం కరోన్తో. చిత్తసఙ్ఖారపటిసంవేదీతి సఞ్ఞావేదనాసఙ్ఖాతం చిత్తసఙ్ఖారం పాకటం కరోన్తో. అభిప్పమోదయం చిత్తన్తి చిత్తం మోదేన్తో. సమాదహం చిత్తన్తి ఆరమ్మణే చిత్తం సమం ఠపేన్తో. విమోచయం చిత్తన్తి చిత్తం నీవరణాదీహి విమోచేన్తో. పీతిపటిసంవేదీ సుఖపటిసంవేదీ చిత్తసఙ్ఖారపటిసంవేదీ పస్సమ్భయం చిత్తసఙ్ఖారన్తి చతుక్కఞ్చ చిత్తపటిసంవేదీ అభిప్పమోదయం చిత్తం సమాదహం చిత్తం విమోచయం చిత్తన్తి చతుక్కఞ్చ అప్పనాసమాధివసేన విపస్సనాసమ్పయుత్తసమాధివసేన చ వుత్తాని. అనిచ్చానుపస్సీతి అనిచ్చానుపస్సనావసేన. విరాగానుపస్సీతి నిబ్బిదానుపసనావసేన. నిరోధానుపస్సీతి భఙ్గానుపస్సనావసేన. పటినిస్సగ్గానుపస్సీతి వుట్ఠానగామినీవిపస్సనావసేన. సా హి తదఙ్గవసేన సద్ధిం ఖన్ధాభిసఙ్ఖారేహి కిలేసే పరిచ్చజతి. సఙ్ఖతదోసదస్సనేన చ తబ్బిపరీతే నిబ్బానే తన్నిన్నతాయ పక్ఖన్దతి. ఇదం చతుక్కం విపస్సనాసమ్పయుత్తసమాధివసేనేవ వుత్తం. అస్సాసవసేన పస్సాసవసేనాతి చేత్థ అస్సాసపస్సాసపవత్తిమత్తం గహేత్వా వుత్తం, న తదారమ్మణకరణవసేన. విత్థారో పనేత్థ ఆనాపానకథాయం ఆవిభవిస్సతి.

    81.Dīghaṃassāsavasenātiādīni appanūpacārasamādhibhedaṃyeva dassetuṃ vuttāni. Dīghaṃ assāsavasenāti dīghanti vuttaassāsavasena. ‘‘Dīghaṃ vā assasanto dīghaṃ assasāmīti pajānātī’’ti (dī. ni. 2.374; ma. ni. 1.107; 3.148) hi vuttaṃ. Esa nayo sesesupi. Sabbakāyapaṭisaṃvedīti sabbassa assāsapassāsakāyassa paṭisaṃvedī. Passambhayaṃ kāyasaṅkhāranti oḷārikaṃ assāsapassāsaṅkhātaṃ kāyasaṅkhāraṃ passambhento vūpasamento. ‘‘Dīghaṃ rassaṃ sabbakāyapaṭisaṃvedī passambhayaṃ kāyasaṅkhāra’’nti imināva catukkena appanāsamādhi vutto. Pītipaṭisaṃvedīti pītiṃ pākaṭaṃ karonto. Cittasaṅkhārapaṭisaṃvedīti saññāvedanāsaṅkhātaṃ cittasaṅkhāraṃ pākaṭaṃ karonto. Abhippamodayaṃ cittanti cittaṃ modento. Samādahaṃ cittanti ārammaṇe cittaṃ samaṃ ṭhapento. Vimocayaṃ cittanti cittaṃ nīvaraṇādīhi vimocento. Pītipaṭisaṃvedī sukhapaṭisaṃvedī cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī passambhayaṃ cittasaṅkhāranti catukkañca cittapaṭisaṃvedī abhippamodayaṃ cittaṃ samādahaṃ cittaṃ vimocayaṃ cittanti catukkañca appanāsamādhivasena vipassanāsampayuttasamādhivasena ca vuttāni. Aniccānupassīti aniccānupassanāvasena. Virāgānupassīti nibbidānupasanāvasena. Nirodhānupassīti bhaṅgānupassanāvasena. Paṭinissaggānupassīti vuṭṭhānagāminīvipassanāvasena. Sā hi tadaṅgavasena saddhiṃ khandhābhisaṅkhārehi kilese pariccajati. Saṅkhatadosadassanena ca tabbiparīte nibbāne tanninnatāya pakkhandati. Idaṃ catukkaṃ vipassanāsampayuttasamādhivaseneva vuttaṃ. Assāsavasena passāsavasenāti cettha assāsapassāsapavattimattaṃ gahetvā vuttaṃ, na tadārammaṇakaraṇavasena. Vitthāro panettha ānāpānakathāyaṃ āvibhavissati.

    ఆనన్తరికసమాధిఞాణనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Ānantarikasamādhiñāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ౩౨. ఆనన్తరికసమాధిఞాణనిద్దేసో • 32. Ānantarikasamādhiñāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact