| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Ānāpānassatisuttavaṇṇanā
೧೪೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚಾತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೇ ದಸ ಥೇರೇ ಅಞ್ಞೇಹಿಪಿ ಅಭಿಞ್ಞಾತೇಹಿ ಬಹೂಹಿ ಸಾವಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ। ತದಾ ಕಿರ ಮಹಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಅಹೋಸಿ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಗಣನೋ।
144.Evaṃme sutanti ānāpānassatisuttaṃ. Tattha aññehi cāti ṭhapetvā pāḷiyaṃ āgate dasa there aññehipi abhiññātehi bahūhi sāvakehi saddhiṃ. Tadā kira mahā bhikkhusaṅgho ahosi aparicchinnagaṇano.
ಓವದನ್ತಿ ಅನುಸಾಸನ್ತೀತಿ ಆಮಿಸಸಙ್ಗಹೇನ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಹೇನ ಚಾತಿ ದ್ವೀಹಿ ಸಙ್ಗಹೇಹಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೋವಾದಾನುಸಾಸನೀಹಿ ಓವದನ್ತಿ ಚ ಅನುಸಾಸನ್ತಿ ಚ। ತೇ ಚಾತಿ ಚಕಾರೋ ಆಗಮಸನ್ಧಿಮತ್ತಂ। ಉಳಾರಂ ಪುಬ್ಬೇನಾಪರಂ ವಿಸೇಸಂ ಜಾನನ್ತೀತಿ ಸೀಲಪರಿಪೂರಣಾದಿತೋ ಪುಬ್ಬವಿಸೇಸತೋ ಉಳಾರತರಂ ಅಪರಂ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಾದಿವಿಸೇಸಂ ಜಾನನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Ovadanti anusāsantīti āmisasaṅgahena dhammasaṅgahena cāti dvīhi saṅgahehi saṅgaṇhitvā kammaṭṭhānovādānusāsanīhi ovadanti ca anusāsanti ca. Te cāti cakāro āgamasandhimattaṃ. Uḷāraṃ pubbenāparaṃ visesaṃ jānantīti sīlaparipūraṇādito pubbavisesato uḷārataraṃ aparaṃ kasiṇaparikammādivisesaṃ jānantīti attho.
೧೪೫. ಆರದ್ಧೋತಿ ತುಟ್ಠೋ। ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಸ್ಸ ಪಾಪುಣನತ್ಥಂ। ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಪಿ ಅಯಮೇವ ಅತ್ಥೋ। ಕೋಮುದಿಂ ಚಾತುಮಾಸಿನಿನ್ತಿ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಚಾತುಮಾಸಪುಣ್ಣಮಂ। ಸಾ ಹಿ ಕುಮುದಾನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಕೋಮುದೀ, ಚತುನ್ನಂ ವಸ್ಸಿಕಾನಂ ಮಾಸಾನಂ ಪರಿಯೋಸಾನತ್ತಾ ಚಾತುಮಾಸಿನೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಆಗಮೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಉದಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಜ್ಜ ಅಪವಾರೇತ್ವಾ ಯಾವ ಸಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಕತ್ಥಚಿ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಇಧೇವ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪವಾರಣಸಙ್ಗಹಂ ಅನುಜಾನನ್ತೋ ಏವಮಾಹ।
145.Āraddhoti tuṭṭho. Appattassa pattiyāti appattassa arahattassa pāpuṇanatthaṃ. Sesapadadvayepi ayameva attho. Komudiṃ cātumāsininti pacchimakattikacātumāsapuṇṇamaṃ. Sā hi kumudānaṃ atthitāya komudī, catunnaṃ vassikānaṃ māsānaṃ pariyosānattā cātumāsinīti vuccati. Āgamessāmīti udikkhissāmi, ajja apavāretvā yāva sā āgacchati, tāva katthaci agantvā idheva vasissāmīti attho. Iti bhikkhūnaṃ pavāraṇasaṅgahaṃ anujānanto evamāha.
ಪವಾರಣಸಙ್ಗಹೋ ನಾಮ ಞತ್ತಿದುತಿಯೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದಿಯ್ಯತಿ ಕಸ್ಸ ಪನೇಸ ದಿಯ್ಯತಿ, ಕಸ್ಸ ನ ದಿಯ್ಯತೀತಿ। ಅಕಾರಕಸ್ಸ ತಾವ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ನ ದಿಯ್ಯತಿ, ತಥಾ ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಚೇವ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಚ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಸಮಥೋ ವಾ ತರುಣೋ ಹೋತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ ವಾ, ತಸ್ಸ ದಿಯ್ಯತಿ। ಭಗವಾಪಿ ತದಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಪರಿವೀಮಂಸನ್ತೋ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ತರುಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾ – ‘‘ಮಯಿ ಅಜ್ಜ ಪವಾರೇನ್ತೇ ದಿಸಾಸು ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಇಧ ಓಸರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತತೋ ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವುಡ್ಢತರೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸೇನಾಸನೇ ಗಹಿತೇ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಸಚೇಪಿ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇಮೇಸಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ದುಲ್ಲಭಮೇವ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಮಯಿ ಪನ ಅಪವಾರೇನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂಪಿ ಇಮಂ ಸಾವತ್ಥಿಂ ನ ಓಸರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ಚಾರಿಕಂ ನ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ಇಮೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಅಪಲಿಬುದ್ಧಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಫಾಸು ವಿಹರನ್ತಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ಥಾಮಜಾತಾ ಕತ್ವಾ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಸೋ ತಂದಿವಸಂ ಅಪವಾರೇತ್ವಾ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಯಂ ಪವಾರೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪವಾರಣಸಙ್ಗಹಂ ಅನುಜಾನಿ। ಪವಾರಣಸಙ್ಗಹಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಲದ್ಧೇ ಯಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಸೋಪಿ ‘‘ಸಚೇ ಪತಿರೂಪೋ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಾವ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮಮಾಸಾ ವಸಿತುಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇಪಿ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ। ಅಯಞ್ಚ ಪನ ಪವಾರಣಸಙ್ಗಹೋ ಏಕಸ್ಸ ದಿನ್ನೋಪಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಿನ್ನೋಯೇವ ಹೋತಿ।
Pavāraṇasaṅgaho nāma ñattidutiyena kammena diyyati kassa panesa diyyati, kassa na diyyatīti. Akārakassa tāva bālaputhujjanassa na diyyati, tathā āraddhavipassakassa ceva ariyasāvakassa ca. Yassa pana samatho vā taruṇo hoti vipassanā vā, tassa diyyati. Bhagavāpi tadā bhikkhūnaṃ cittācāraṃ parivīmaṃsanto samathavipassanānaṃ taruṇabhāvaṃ ñatvā – ‘‘mayi ajja pavārente disāsu vassaṃvuṭṭhā bhikkhū idha osarissanti. Tato ime bhikkhū vuḍḍhatarehi bhikkhūhi senāsane gahite visesaṃ nibbattetuṃ na sakkhissanti. Sacepi cārikaṃ pakkamissāmi, imesaṃ vasanaṭṭhānaṃ dullabhameva bhavissati. Mayi pana apavārente bhikkhūpi imaṃ sāvatthiṃ na osarissanti, ahampi cārikaṃ na pakkamissāmi, evaṃ imesaṃ bhikkhūnaṃ vasanaṭṭhānaṃ apalibuddhaṃ bhavissati. Te attano attano vasanaṭṭhāne phāsu viharantā samathavipassanā thāmajātā katvā visesaṃ nibbattetuṃ sakkhissantī’’ti so taṃdivasaṃ apavāretvā kattikapuṇṇamāyaṃ pavāressāmīti bhikkhūnaṃ pavāraṇasaṅgahaṃ anujāni. Pavāraṇasaṅgahasmiñhi laddhe yassa nissayapaṭipannassa ācariyupajjhāyā pakkamanti, sopi ‘‘sace patirūpo nissayadāyako āgamissati, tassa santike nissayaṃ gaṇhissāmī’’ti yāva gimhānaṃ pacchimamāsā vasituṃ labhati. Sacepi saṭṭhivassā bhikkhū āgacchanti, tassa senāsanaṃ gahetuṃ na labhanti. Ayañca pana pavāraṇasaṅgaho ekassa dinnopi sabbesaṃ dinnoyeva hoti.
ಸಾವತ್ಥಿಂ ಓಸರನ್ತೀತಿ ಭಗವತಾ ಪವಾರಣಸಙ್ಗಹೋ ದಿನ್ನೋತಿ ಸುತಸುತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಯಥಾಸಭಾವೇನ ಏಕಂ ಮಾಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಯ ಉಪೋಸಥಂ ಕತ್ವಾ ಓಸರನ್ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ಇದಂ ವುತ್ತಂ। ಪುಬ್ಬೇನಾಪರನ್ತಿ ಇಧ ತರುಣಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಸು ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ಥಾಮಜಾತಾ ಅಕಂಸು, ಅಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ವಿಸೇಸೋ ನಾಮ। ತತೋ ಸಮಾಹಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಕೇಚಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ…ಪೇ॰… ಕೇಚಿ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕರಿಂಸು। ಅಯಂ ಅಪರೋ ಉಳಾರೋ ವಿಸೇಸೋ ನಾಮ।
Sāvatthiṃ osarantīti bhagavatā pavāraṇasaṅgaho dinnoti sutasutaṭṭhāneyeva yathāsabhāvena ekaṃ māsaṃ vasitvā kattikapuṇṇamāya uposathaṃ katvā osarante sandhāya idaṃ vuttaṃ. Pubbenāparanti idha taruṇasamathavipassanāsu kammaṃ katvā samathavipassanā thāmajātā akaṃsu, ayaṃ pubbe viseso nāma. Tato samāhitena cittena saṅkhāre sammasitvā keci sotāpattiphalaṃ…pe… keci arahattaṃ sacchikariṃsu. Ayaṃ aparo uḷāro viseso nāma.
೧೪೬. ಅಲನ್ತಿ ಯುತ್ತಂ। ಯೋಜನಗಣನಾನೀತಿ ಏಕಂ ಯೋಜನಂ ಯೋಜನಮೇವ, ದಸಪಿ ಯೋಜನಾನಿ ಯೋಜನಾನೇವ, ತತೋ ಉದ್ಧಂ ಯೋಜನಗಣನಾನೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಇಧ ಪನ ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಯೋಜನಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಪುಟೋಸೇನಾಪೀತಿ ಪುಟೋಸಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ. ತಂ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಯುತ್ತಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಪುಟಂಸೇನಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಪುಟೋ ಅಂಸೇ ಅಸ್ಸಾತಿ ಪುಟಂಸೋ, ತೇನ ಪುಟಂಸೇನ, ಅಂಸೇ ಪಾಥೇಯ್ಯಪುಟಂ ವಹನ್ತೇನಾಪೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
146.Alanti yuttaṃ. Yojanagaṇanānīti ekaṃ yojanaṃ yojanameva, dasapi yojanāni yojanāneva, tato uddhaṃ yojanagaṇanānīti vuccanti. Idha pana yojanasatampi yojanasahassampi adhippetaṃ. Puṭosenāpīti puṭosaṃ vuccati pātheyyaṃ. taṃ pātheyyaṃ gahetvāpi upasaṅkamituṃ yuttamevāti attho. ‘‘Puṭaṃsenā’’tipi pāṭho, tassattho – puṭo aṃse assāti puṭaṃso, tena puṭaṃsena, aṃse pātheyyapuṭaṃ vahantenāpīti vuttaṃ hoti.
೧೪೭. ಇದಾನಿ ಏವರೂಪೇಹಿ ಚರಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಏತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಅತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಚತುನ್ನಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾನನ್ತಿಆದೀನಿ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಕಮ್ಮಟ್ಠಾನದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ಸತ್ತತಿಂಸ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಾ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಾ ಕಥಿತಾ। ತತ್ರ ಹಿ ಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಹೋನ್ತಿ। ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಾನಂ ಲೋಕಿಯಾ। ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾಭಾವನಾನುಯೋಗನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಞ್ಞಾಸೀಸೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಕಥಿತಾ । ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಆನಾಪಾನಕಮ್ಮಟ್ಠಾನವಸೇನ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಾವ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ, ತಸ್ಮಾ ಸೇಸಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕಥೇತ್ವಾ ಆನಾಪಾನಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಕಥೇನ್ತೋ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ। ಇದಂ ಪನ ಆನಾಪಾನಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವಸ್ಸ ಪಾಳಿತ್ಥೋ ಚ ಭಾವನಾನಯೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
147. Idāni evarūpehi caraṇehi samannāgatā ettha bhikkhū atthīti dassetuṃ santi, bhikkhavetiādimāha. Tattha catunnaṃ satipaṭṭhānānantiādīni tesaṃ bhikkhūnaṃ abhiniviṭṭhakammaṭṭhānadassanatthaṃ vuttāni. Tattha sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā lokiyalokuttarā kathitā. Tatra hi ye bhikkhū tasmiṃ khaṇe maggaṃ bhāventi, tesaṃ lokuttarā honti. Āraddhavipassakānaṃ lokiyā. Aniccasaññābhāvanānuyoganti ettha saññāsīsena vipassanā kathitā . Yasmā panettha ānāpānakammaṭṭhānavasena abhiniviṭṭhāva bahū bhikkhū, tasmā sesakammaṭṭhānāni saṅkhepena kathetvā ānāpānakammaṭṭhānaṃ vitthārena kathento ānāpānassati, bhikkhavetiādimāha. Idaṃ pana ānāpānakammaṭṭhānaṃ sabbākārena visuddhimagge vitthāritaṃ, tasmā tattha vuttanayenevassa pāḷittho ca bhāvanānayo ca veditabbo.
೧೪೯. ಕಾಯಞ್ಞತರನ್ತಿ ಪಥವೀಕಾಯಾದೀಸು ಚತೂಸು ಕಾಯೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ವದಾಮಿ, ವಾಯೋ ಕಾಯಂ ವದಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ರೂಪಾಯತನಂ…ಪೇ॰… ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋತಿ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ರೂಪಕೋಟ್ಠಾಸಾ ರೂಪಕಾಯೋ ನಾಮ। ತೇಸು ಆನಾಪಾನಂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನೇ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಕಾಯಞ್ಞತರಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾಪಿ ಏವಮಾಹ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಚತೂಸು ಕಾಯೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ವಾಯೋಕಾಯಂ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿರೂಪಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವಾ ರೂಪಕಾಯೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಆನಾಪಾನಂ ಅನುಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ವೇದನಾಞ್ಞತರನ್ತಿ ತೀಸು ವೇದನಾಸು ಅಞ್ಞತರಂ, ಸುಖವೇದನಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕಾರನ್ತಿ ಪೀತಿಪಟಿಸಂವೇದಿತಾದಿವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಸುನ್ದರಮನಸಿಕಾರಂ। ಕಿಂ ಪನ ಮನಸಿಕಾರೋ ಸುಖವೇದನಾ ಹೋತೀತಿ। ನ ಹೋತಿ, ದೇಸನಾಸೀಸಂ ಪನೇತಂ। ಯಥೇವ ಹಿ ‘‘ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾಭಾವನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಞ್ಞಾನಾಮೇನ ಪಞ್ಞಾ ವುತ್ತಾ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ಮನಸಿಕಾರನಾಮೇನ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏತಸ್ಮಿಂ ಚತುಕ್ಕೇ ಪಠಮಪದೇ ಪೀತಿಸೀಸೇನ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ, ದುತಿಯಪದೇ ಸುಖನ್ತಿ ಸರೂಪೇನೇವ ವುತ್ತಾ। ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಪದದ್ವಯೇ ‘‘ಸಞ್ಞಾ ಚ ವೇದನಾ ಚ ಚೇತಸಿಕಾ, ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತಪಟಿಬದ್ಧಾ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೧೭೪) ವಚನತೋ ‘‘ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೇ ಸಙ್ಗಹಿತಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರನಾಮೇನ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ। ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಮನಸಿಕಾರನಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಇಧ ‘‘ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕಾರ’’ನ್ತಿ ಆಹ।
149.Kāyaññataranti pathavīkāyādīsu catūsu kāyesu aññataraṃ vadāmi, vāyo kāyaṃ vadāmīti attho. Atha vā rūpāyatanaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāroti pañcavīsati rūpakoṭṭhāsā rūpakāyo nāma. Tesu ānāpānaṃ phoṭṭhabbāyatane saṅgahitattā kāyaññataraṃ hoti, tasmāpi evamāha. Tasmātihāti yasmā catūsu kāyesu aññataraṃ vāyokāyaṃ, pañcavīsatirūpakoṭṭhāse vā rūpakāye aññataraṃ ānāpānaṃ anupassati, tasmā kāye kāyānupassīti attho. Evaṃ sabbattha attho veditabbo. Vedanāññataranti tīsu vedanāsu aññataraṃ, sukhavedanaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sādhukaṃ manasikāranti pītipaṭisaṃveditādivasena uppannaṃ sundaramanasikāraṃ. Kiṃ pana manasikāro sukhavedanā hotīti. Na hoti, desanāsīsaṃ panetaṃ. Yatheva hi ‘‘aniccasaññābhāvanānuyogamanuyuttā’’ti ettha saññānāmena paññā vuttā, evamidhāpi manasikāranāmena vedanā vuttāti veditabbā. Etasmiṃ catukke paṭhamapade pītisīsena vedanā vuttā, dutiyapade sukhanti sarūpeneva vuttā. Cittasaṅkhārapadadvaye ‘‘saññā ca vedanā ca cetasikā, ete dhammā cittapaṭibaddhā cittasaṅkhārā’’ti (paṭi. ma. 1.174) vacanato ‘‘vitakkavicāre ṭhapetvā sabbepi cittasampayuttakā dhammā cittasaṅkhāre saṅgahitā’’ti vacanato cittasaṅkhāranāmena vedanā vuttā. Taṃ sabbaṃ manasikāranāmena saṅgahetvā idha ‘‘sādhukaṃ manasikāra’’nti āha.
ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಯಸ್ಮಾ ಏಸಾ ವೇದನಾ ಆರಮ್ಮಣಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವೇದನಾನುಪಸ್ಸನಾ ನ ಯುಜ್ಜತೀತಿ। ನೋ ನ ಯುಜ್ಜತಿ, ಸತಿಪಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾಯಮ್ಪಿ ಹಿ ‘‘ತಂತಂಸುಖಾದೀನಂ ವತ್ಥುಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ವೇದನಾವ ವೇದಯತಿ, ತಂ ಪನ ವೇದನಾಪವತ್ತಿಂ ಉಪಾದಾಯ ‘ಅಹಂ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ ವೋಹಾರಮತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ । ಅಪಿಚ ಪೀತಿಪಟಿಸಂವೇದೀತಿಆದೀನಂ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾಯಮೇತಸ್ಸ ಪರಿಹಾರೋ ವುತ್ತೋಯೇವ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ –
Evaṃ santepi yasmā esā vedanā ārammaṇaṃ na hoti, tasmā vedanānupassanā na yujjatīti. No na yujjati, satipaṭṭhānavaṇṇanāyampi hi ‘‘taṃtaṃsukhādīnaṃ vatthuṃ ārammaṇaṃ katvā vedanāva vedayati, taṃ pana vedanāpavattiṃ upādāya ‘ahaṃ vedayāmī’ti vohāramattaṃ hotī’’ti vuttaṃ . Apica pītipaṭisaṃvedītiādīnaṃ atthavaṇṇanāyametassa parihāro vuttoyeva. Vuttañhetaṃ visuddhimagge –
‘‘ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹಿ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಚ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಚ। ಕಥಂ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ? ಸಪ್ಪೀತಿಕೇ ದ್ವೇ ಝಾನೇ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಝಾನಪಟಿಲಾಭೇನ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಪಟಿಸಂವಿದಿತತ್ತಾ। ಕಥಂ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ (ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ)? ಸಪ್ಪೀತಿಕೇ ದ್ವೇ ಝಾನೇ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಝಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಪೀತಿಂ ಖಯತೋ ವಯತೋ ಸಮ್ಮಸತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಾಕ್ಖಣೇ ಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧಾ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯಂ ‘ದೀಘಂ ಅಸ್ಸಾಸವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಂ ಅವಿಕ್ಖೇಪಂ ಪಜಾನತೋ ಸತಿ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ತಾಯ ಸತಿಯಾ, ತೇನ ಞಾಣೇನ ಸಾ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತೀ’ತಿ। ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ಅವಸೇಸಪದಾನಿಪಿ ಅತ್ಥತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ।
‘‘Dvīhākārehi pīti paṭisaṃviditā hoti ārammaṇato ca asammohato ca. Kathaṃ ārammaṇato pīti paṭisaṃviditā hoti? Sappītike dve jhāne samāpajjati, tassa samāpattikkhaṇe jhānapaṭilābhena ārammaṇato pīti paṭisaṃviditā hoti ārammaṇassa paṭisaṃviditattā. Kathaṃ asammohato (pīti paṭisaṃviditā hoti)? Sappītike dve jhāne samāpajjitvā vuṭṭhāya jhānasampayuttaṃ pītiṃ khayato vayato sammasati, tassa vipassanākkhaṇe lakkhaṇapaṭivedhā asammohato pīti paṭisaṃviditā hoti. Vuttampi cetaṃ paṭisambhidāyaṃ ‘dīghaṃ assāsavasena cittassa ekaggataṃ avikkhepaṃ pajānato sati upaṭṭhitā hoti, tāya satiyā, tena ñāṇena sā pīti paṭisaṃviditā hotī’ti. Eteneva nayena avasesapadānipi atthato veditabbānī’’ti.
ಇತಿ ಯಥೇವ ಝಾನಪಟಿಲಾಭೇನ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಾ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಇಮಿನಾಪಿ ಝಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನ ವೇದನಾಸಙ್ಖಾತಮನಸಿಕಾರಪಟಿಲಾಭೇನ ಆರಮ್ಮಣತೋ ವೇದನಾ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸುವುತ್ತಮೇತಂ ಹೋತಿ ‘‘ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರತೀ’’ತಿ।
Iti yatheva jhānapaṭilābhena ārammaṇato pītisukhacittasaṅkhārā paṭisaṃviditā honti, evaṃ imināpi jhānasampayuttena vedanāsaṅkhātamanasikārapaṭilābhena ārammaṇato vedanā paṭisaṃviditā hoti. Tasmā suvuttametaṃ hoti ‘‘vedanāsu vedanānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharatī’’ti.
ನಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಯಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯಸ್ಮಾ ಚಿತ್ತಪಟಿಸಂವೇದೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪವತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸನಿಮಿತ್ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಪನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣೇ ಸತಿಞ್ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪವತ್ತನತೋ ಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸೀಯೇವ ನಾಮೇಸ ಹೋತಿ। ನ ಹಿ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಭಾವನಾ ಅತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಚಿತ್ತಪಟಿಸಂವಿದಿತಾದಿವಸೇನ ಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸೀ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರತೀತಿ। ಸೋ ಯಂ ತಂ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಪಹಾನಂ, ತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಅಭಿಜ್ಝಾಯ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ, ದೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ ದಸ್ಸಿತಂ। ಇದಞ್ಹಿ ಚತುಕ್ಕಂ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನೇವ ವುತ್ತಂ, ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸನಾ ಚ ನೀವರಣಪಬ್ಬಾದಿವಸೇನ ಛಬ್ಬಿಧಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸಾ ನೀವರಣಪಬ್ಬಂ ಆದಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಇದಂ ನೀವರಣದ್ವಯಂ ಆದಿ, ಇತಿ ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸನಾಯ ಆದಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಪಹಾನನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾಯ ನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ ಪಜಹತೀತಿ ಏವಂ ಪಹಾನಕರಞಾಣಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾತಿ ತಂ ಅನಿಚ್ಚವಿರಾಗನಿರೋಧಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಞಾಣಸಙ್ಖಾತಂ ಪಹಾನಞಾಣಂ ಅಪರಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯ, ತಮ್ಪಿ ಅಪರಾಯಾತಿ ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಪರಮ್ಪರಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತೀತಿ ಯಞ್ಚ ಸಮಥಪಟಿಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖತಿ, ಯಞ್ಚ ಏಕತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖತೀತಿ ದ್ವಿಧಾ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖತಿ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಸಹಜಾತಾನಮ್ಪಿ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸಪಿ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ, ಇಧ ಆರಮ್ಮಣಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪವತ್ತೋ ನ ಕೇವಲಂ ನೀವರಣಾದಿಧಮ್ಮೇ, ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಸೀಸೇನ ಪನ ವುತ್ತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಞಾಣಮ್ಪಿ ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರತೀ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Nāhaṃ, bhikkhave, muṭṭhassatissa asampajānassāti ettha ayamadhippāyo – yasmā cittapaṭisaṃvedī assasissāmītiādinā nayena pavatto bhikkhu kiñcāpi assāsapassāsanimittaṃ ārammaṇaṃ karoti, tassa pana cittassa ārammaṇe satiñca sampajaññañca upaṭṭhapetvā pavattanato citte cittānupassīyeva nāmesa hoti. Na hi muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānassatibhāvanā atthi. Tasmā ārammaṇato cittapaṭisaṃviditādivasena citte cittānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharatīti. So yaṃ taṃ abhijjhādomanassānaṃ pahānaṃ, taṃ paññāya disvā sādhukaṃ ajjhupekkhitā hotīti ettha abhijjhāya kāmacchandanīvaraṇaṃ, domanassavasena byāpādanīvaraṇaṃ dassitaṃ. Idañhi catukkaṃ vipassanāvaseneva vuttaṃ, dhammānupassanā ca nīvaraṇapabbādivasena chabbidhā hoti, tassā nīvaraṇapabbaṃ ādi, tassapi idaṃ nīvaraṇadvayaṃ ādi, iti dhammānupassanāya ādiṃ dassetuṃ ‘‘abhijjhādomanassāna’’nti āha. Pahānanti aniccānupassanāya niccasaññaṃ pajahatīti evaṃ pahānakarañāṇaṃ adhippetaṃ. Taṃ paññāya disvāti taṃ aniccavirāganirodhapaṭinissaggāñāṇasaṅkhātaṃ pahānañāṇaṃ aparāya vipassanāpaññāya, tampi aparāyāti evaṃ vipassanāparamparaṃ dasseti. Ajjhupekkhitā hotīti yañca samathapaṭipannaṃ ajjhupekkhati, yañca ekato upaṭṭhānaṃ ajjhupekkhatīti dvidhā ajjhupekkhati nāma. Tattha sahajātānampi ajjhupekkhanā hoti ārammaṇassapi ajjhupekkhanā, idha ārammaṇaajjhupekkhanā adhippetā. Tasmātiha, bhikkhaveti yasmā aniccānupassī assasissāmītiādinā nayena pavatto na kevalaṃ nīvaraṇādidhamme, abhijjhādomanassasīsena pana vuttānaṃ dhammānaṃ pahānañāṇampi paññāya disvā ajjhupekkhitā hoti, tasmā ‘‘dhammesu dhammānupassī tasmiṃ samaye bhikkhu viharatī’’ti veditabbo.
೧೫೦. ಪವಿಚಿನತೀತಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಪವಿಚಿನತಿ। ಇತರಂ ಪದದ್ವಯಂ ಏತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ನಿರಾಮಿಸಾತಿ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸಾ। ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕದರಥಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಕಾಯೋಪಿ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಮಾಧಿಯತೀತಿ ಸಮ್ಮಾ ಠಪಿಯತಿ, ಅಪ್ಪನಾಪತ್ತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತೀತಿ ಸಹಜಾತಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾಯ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ।
150.Pavicinatīti aniccādivasena pavicinati. Itaraṃ padadvayaṃ etasseva vevacanaṃ. Nirāmisāti nikkilesā. Passambhatīti kāyikacetasikadarathapaṭippassaddhiyā kāyopi cittampi passambhati. Samādhiyatīti sammā ṭhapiyati, appanāpattaṃ viya hoti. Ajjhupekkhitā hotīti sahajātaajjhupekkhanāya ajjhupekkhitā hoti.
ಏವಂ ಚುದ್ದಸವಿಧೇನ ಕಾಯಪರಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ ಸತಿ ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ, ಸತಿಯಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಞಾಣಂ ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ, ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಮೇವ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕವೀರಿಯಂ ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ, ಪೀತಿ, ಪಸ್ಸದ್ಧಿ, ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ, ಇಮೇಸಂ ಛನ್ನಂ ಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ಅನೋಸಕ್ಕನಅನತಿವತ್ತನಸಙ್ಖಾತೋ ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರೋ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ। ಯಥೇವ ಹಿ ಸಮಪ್ಪವತ್ತೇಸು ಅಸ್ಸೇಸು ಸಾರಥಿನೋ ‘‘ಅಯಂ ಓಲೀಯತೀ’’ತಿ ತುದನಂ ವಾ, ‘‘ಅಯಂ ಅತಿಧಾವತೀ’’ತಿ ಆಕಡ್ಢನಂ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಕೇವಲಂ ಏವಂ ಪಸ್ಸಮಾನಸ್ಸ ಠಿತಾಕಾರೋವ ಹೋತಿ, ಏವಮೇವ ಇಮೇಸಂ ಛನ್ನಂ ಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ಅನೋಸಕ್ಕನಅನತಿವತ್ತನಸಙ್ಖಾತೋ ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರೋ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಕಿಂ ಕಥಿತಂ? ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಾ ನಾನಾರಸಲಕ್ಖಣಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ನಾಮ ಕಥಿತಾ।
Evaṃ cuddasavidhena kāyapariggāhakassa bhikkhuno tasmiṃ kāye sati satisambojjhaṅgo, satiyā sampayuttaṃ ñāṇaṃ dhammavicayasambojjhaṅgo, taṃsampayuttameva kāyikacetasikavīriyaṃ vīriyasambojjhaṅgo, pīti, passaddhi, cittekaggatā samādhisambojjhaṅgo, imesaṃ channaṃ sambojjhaṅgānaṃ anosakkanaanativattanasaṅkhāto majjhattākāro upekkhāsambojjhaṅgo. Yatheva hi samappavattesu assesu sārathino ‘‘ayaṃ olīyatī’’ti tudanaṃ vā, ‘‘ayaṃ atidhāvatī’’ti ākaḍḍhanaṃ vā natthi, kevalaṃ evaṃ passamānassa ṭhitākārova hoti, evameva imesaṃ channaṃ sambojjhaṅgānaṃ anosakkanaanativattanasaṅkhāto majjhattākāro upekkhāsambojjhaṅgo nāma hoti. Ettāvatā kiṃ kathitaṃ? Ekacittakkhaṇikā nānārasalakkhaṇā vipassanāsambojjhaṅgā nāma kathitā.
೧೫೨. ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿಆದೀನಿ ವುತ್ತತ್ಥಾನೇವ। ಏತ್ಥ ಪನ ಆನಾಪಾನಪರಿಗ್ಗಾಹಿಕಾ ಸತಿ ಲೋಕಿಯಾ ಹೋತಿ, ಲೋಕಿಯಾ ಆನಾಪಾನಾ ಲೋಕಿಯಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಲೋಕಿಯಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಲೋಕುತ್ತರಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಲೋಕುತ್ತರಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಫಲನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ। ಇತಿ ಲೋಕಿಯಸ್ಸ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಲೋಕಿಯಂ ಕಥಿತಂ, ಲೋಕುತ್ತರಸ್ಸ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಕಥಿತನ್ತಿ। ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ಅಞ್ಞತ್ಥ ಏವಂ ಹೋತಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸುತ್ತೇ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಉಪರಿ ಆಗತಂ, ಲೋಕಿಯಾ ಆನಾಪಾನಾ ಲೋಕಿಯಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಲೋಕಿಯಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಲೋಕಿಯೇ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಲೋಕಿಯಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಲೋಕುತ್ತರಂ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಫಲನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಪದೇನ ಹಿ ಇಧ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಫಲನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ।
152.Vivekanissitantiādīni vuttatthāneva. Ettha pana ānāpānapariggāhikā sati lokiyā hoti, lokiyā ānāpānā lokiyasatipaṭṭhānaṃ paripūrenti, lokiyā satipaṭṭhānā lokuttarabojjhaṅge paripūrenti, lokuttarā bojjhaṅgā vijjāvimuttiphalanibbānaṃ paripūrenti. Iti lokiyassa āgataṭṭhāne lokiyaṃ kathitaṃ, lokuttarassa āgataṭṭhāne lokuttaraṃ kathitanti. Thero panāha ‘‘aññattha evaṃ hoti, imasmiṃ pana sutte lokuttaraṃ upari āgataṃ, lokiyā ānāpānā lokiyasatipaṭṭhāne paripūrenti, lokiyā satipaṭṭhānā lokiye bojjhaṅge paripūrenti, lokiyā bojjhaṅgā lokuttaraṃ vijjāvimuttiphalanibbānaṃ paripūrenti, vijjāvimuttipadena hi idha vijjāvimuttiphalanibbānaṃ adhippeta’’nti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Ānāpānassatisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತಂ • 8. Ānāpānassatisuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೮. ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Ānāpānassatisuttavaṇṇanā
