| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೮. ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Ānāpānassatisuttavaṇṇanā
೧೪೪. ಪುಬ್ಬೇನಾತಿ ನಿಸ್ಸಕ್ಕೇ ಕರಣವಚನಂ। ‘‘ಅಪರಂ ವಿಸೇಸ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ವಿಸೇಸವಿಸಯೋ ಚ ಪುಬ್ಬಸದ್ದೋತಿ ಆಹ – ‘‘ಸೀಲಪರಿಪೂರಣಾದಿತೋ ಪುಬ್ಬವಿಸೇಸತೋ’’ತಿ।
144.Pubbenāti nissakke karaṇavacanaṃ. ‘‘Aparaṃ visesa’’nti vuttattā visesavisayo ca pubbasaddoti āha – ‘‘sīlaparipūraṇādito pubbavisesato’’ti.
೧೪೫. ಆರದ್ಧೋ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಆರಾಧಿತೋ। ಯದತ್ಥಾಯ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ವಿಸೇಸಾಪತ್ತಿ ಚ, ತದೇವೇತ್ಥ ಅಪ್ಪತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಂ ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಕೋಮುದೀತಿ ಕುಮುದವತೀ। ತದಾ ಕಿರ ಕುಮುದಾನಿ ಸುಪುಪ್ಫಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಕುಮುದಾನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಕೋಮುದೀ’’ತಿ। ಕುಮುದಾನಂ ಸಮೂಹೋ, ಕುಮುದಾನಿ ಏವ ವಾ ಕೋಮುದಾ, ತೇ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೀತಿ ಕೋಮುದೀತಿ। ಪವಾರಣಸಙ್ಗಹನ್ತಿ ಮಹಾಪವಾರಣಂ ಅಕತ್ವಾ ಆಗಮನೀಯಸಙ್ಗಹಣಂ।
145.Āraddho yathānusiṭṭhaṃ paṭipattiyā ārādhito. Yadatthāya sāsane pabbajjā, visesāpatti ca, tadevettha appattanti adhippetaṃ, taṃ jhānavipassanānimittanti āha – ‘‘appattassa arahattassā’’ti. Komudīti kumudavatī. Tadā kira kumudāni supupphitāni honti. Tenāha – ‘‘kumudānaṃ atthitāya komudī’’ti. Kumudānaṃ samūho, kumudāni eva vā komudā, te ettha atthīti komudīti. Pavāraṇasaṅgahanti mahāpavāraṇaṃ akatvā āgamanīyasaṅgahaṇaṃ.
ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸಾತಿ ಆರಭಿತವಿಪಸ್ಸನಸ್ಸ, ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ। ಭಿಕ್ಖೂ ಇಧ ಓಸರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವುತ್ಥವಸ್ಸಾ ಪವಾರಿತಪವಾರಣಾ ‘‘ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿಸ್ಸಾಮ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸೋಧೇಸ್ಸಾಮ, ಯಥಾಲದ್ಧಂ ವಿಸೇಸಞ್ಚ ಪವೇದಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅಜ್ಝಾಸಯೇನ। ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಇಮೇ ತರುಣಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ಭಿಕ್ಖೂ। ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸೇನಾಸನಸಪ್ಪಾಯಾದಿಅಲಾಭೇನ। ಅಪಲಿಬುದ್ಧನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅನುಪದ್ದುತಂ। ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ ಅನ್ತೋವಸ್ಸಭಾವತೋ। ಏಕಸ್ಸ ದಿನ್ನೋಪಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಿನ್ನೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುತಸುತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಏಕಮಾಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ಓಸರಿಂಸು।
Āraddhavipassakassāti ārabhitavipassanassa, vipassanaṃ vaḍḍhetvā ussukkāpetvā vipassissa. Bhikkhū idha osarissanti vutthavassā pavāritapavāraṇā ‘‘bhagavantaṃ vandissāma, kammaṭṭhānaṃ sodhessāma, yathāladdhaṃ visesañca pavedissāmā’’ti ajjhāsayena. Ime bhikkhūti ime taruṇasamathavipassanā bhikkhū. Visesaṃ nibbattetuṃ na sakkhissanti senāsanasappāyādialābhena. Apalibuddhanti aññehi anupaddutaṃ. Senāsanaṃ gahetuṃ na labhanti antovassabhāvato. Ekassa dinnopi sabbesaṃ dinnoyeva hoti, tasmā sutasutaṭṭhāneyeva ekamāsaṃ vasitvā osariṃsu.
೧೪೬. ಅಲನ್ತಿ ಯುತ್ತಂ, ಓಪಾಯಿಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ, ‘‘ಅಲಮೇವ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿತು’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೭೨; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೨೪, ೧೨೮, ೧೩೪, ೧೪೩) ವಿಯ। ಪುಟಬದ್ಧಂ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ಅಸಿತಂ ಪುಟೋಸಂ ಅ-ಕಾರಸ್ಸ ಓ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಾಥೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
146.Alanti yuttaṃ, opāyikanti attho, ‘‘alameva nibbinditu’’ntiādīsu (dī. ni. 2.272; saṃ. ni. 2.124, 128, 134, 143) viya. Puṭabaddhaṃ pariharitvā asitaṃ puṭosaṃ a-kārassa o-kāraṃ katvā. Tenāha ‘‘pātheyya’’nti.
೧೪೭. ವಿಪಸ್ಸನಾ ಕಥಿತಾತಿ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾಮುಖೇನೇವ ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾ ಕಥಿತಾ। ನ ಹಿ ಕೇವಲಾಯ ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಕಿಚ್ಚಂ ಸಮಿಜ್ಝತಿ। ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇ ಚ ವಿತ್ಥಾರರುಚಿಕಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿ।
147.Vipassanā kathitāti aniccasaññāmukheneva vipassanābhāvanā kathitā. Na hi kevalāya aniccānupassanāya vipassanākiccaṃ samijjhati. Bahū bhikkhū te ca vitthārarucikāti adhippāyo. Tenāha ‘‘tasmā’’tiādi.
೧೪೯. ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು। ‘‘ತಸ್ಮಾ ತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ ಪೀತಿಪಟಿಸಂವೇದಿತಾದಿವಸೇನೇವ ವೇದನಾನುಪಸ್ಸನಾಯ ವುತ್ತತ್ತಾ, ‘‘ಸುಖವೇದನಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಸತಿಪಟ್ಠಾನಭಾವನಾಮನಸಿಕಾರತಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕಾರ’’ನ್ತಿ। ಸಞ್ಞಾನಾಮೇನ ಪಞ್ಞಾ ವುತ್ತಾ ತೇಸಂ ಪಯೋಗತ್ತಾ। ಮನಸಿಕಾರನಾಮೇನ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ, ಭಾವನಾಯ ಪರಿಚಿತತ್ತಾ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಮನಸಿಕಾರನ್ತಿ ಕತ್ವಾ। ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರೇ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ವಚೀಸಙ್ಖಾರತ್ತಾ ತೇಸಂ।
149.Sabbatthāti sabbavāresu. ‘‘Tasmā tiha, bhikkhave, vedanānupassī’’tiādīsupi pītipaṭisaṃveditādivaseneva vedanānupassanāya vuttattā, ‘‘sukhavedanaṃ sandhāyetaṃ vutta’’nti āha. Satipaṭṭhānabhāvanāmanasikāratāya vuttaṃ – ‘‘sādhukaṃ manasikāra’’nti. Saññānāmena paññā vuttā tesaṃ payogattā. Manasikāranāmena vedanā vuttā, bhāvanāya paricitattā ārammaṇassa manasikāranti katvā. Vitakkavicāre ṭhapetvāti vuttaṃ vacīsaṅkhārattā tesaṃ.
ಏವಂ ಸನ್ತೇಪೀತಿ ಯದಿಪಿ ಮನಸಿಕಾರಪರಿಯಾಪನ್ನತಾಯ ‘‘ಮನಸಿಕಾರೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ವೇದನಾನುಪಸ್ಸನಾಭಾವೋ ನ ಯುಜ್ಜತಿ, ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ ಹಿಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಂ। ವತ್ಥುನ್ತಿ ಸುಖಾದೀನಂ ವೇದನಾನಂ ಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನಭೂತಂ ವತ್ಥುಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ವೇದನಾವ ವೇದಿಯತಿ, ವೇದನಾಯ ಏಕನ್ತಭಾವದಸ್ಸನೇನ ತಸ್ಸ ವೇದನಾನುಪಸ್ಸನಾಭಾವೋ ಯುಜ್ಜತಿ ಏವಾತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏತಸ್ಸ ಅನುಯೋಗಸ್ಸ।
Evaṃ santepīti yadipi manasikārapariyāpannatāya ‘‘manasikāro’’ti vuttaṃ, evaṃ sante vedanānupassanābhāvo na yujjati, assāsapassāsā hissa ārammaṇaṃ. Vatthunti sukhādīnaṃ vedanānaṃ pavattiṭṭhānabhūtaṃ vatthuṃ ārammaṇaṃ katvā vedanāva vediyati, vedanāya ekantabhāvadassanena tassa vedanānupassanābhāvo yujjati evāti imamatthaṃ dasseti. Etassa anuyogassa.
ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹೀತಿ ಯೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ತೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಆರಮ್ಮಣತೋ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಚಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸಪ್ಪೀತಿಕೇ ದ್ವೇ ಝಾನೇತಿ ಪೀತಿಸಹಗತಾನಿ ಪಠಮದುತಿಯಜ್ಝಾನಾನಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇತಿ ಸಮಾಪಜ್ಜನಕ್ಖಣೇ। ಝಾನಪಟಿಲಾಭೇನಾತಿ ಝಾನೇನ ಸಮಙ್ಗೀಭಾವೇನ। ಆರಮ್ಮಣತೋ ಆರಮ್ಮಣಮುಖೇನ ತದಾರಮ್ಮಣಝಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಪಟಿಸಂವಿದಿತತ್ತಾ। ಯಥಾ ನಾಮ ಸಪ್ಪಪರಿಯೇಸನಂ ಚರನ್ತೇನ ತಸ್ಸ ಆಸಯೇ ಪಟಿಸಂವಿದಿತೇ ಸೋಪಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತೋವ ಹೋತಿ ಮನ್ತಾಗದಬಲೇನ ತಸ್ಸ ಗಹಣಸ್ಸ ಸುಕರತ್ತಾ; ಏವಂ ಪೀತಿಯಾ ಆಸಯಭೂತೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ಪಟಿಸಂವಿದಿತೇ ಸಾ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಏವ ಹೋತಿ ಸಲಕ್ಖಣತೋ ಸಾಮಞ್ಞಲಕ್ಖಣತೋ ಚ ತಸ್ಸಾ ಗಹಣಸ್ಸ ಸುಕರತ್ತಾ। ವಿಪಸ್ಸನಾಕ್ಖಣೇತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ವಿಸೇಸತೋ ದಸ್ಸನಕ್ಖಣೇ। ಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧಾತಿ ಪೀತಿಯಾ ಸಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಸಾಮಞ್ಞಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಚ ಪಟಿವಿಜ್ಝನೇನ। ಯಞ್ಹಿ ಪೀತಿಯಾ ವಿಸೇಸತೋ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ಚ ಲಕ್ಖಣಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿದಿತೇ ಸಾ ಯಾಥಾವತೋ ವಿದಿತಾ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತೀ’’ತಿ।
Dvīhākārehīti ye sandhāya vuttaṃ, te dassento ‘‘ārammaṇato asammohato cā’’ti āha. Sappītike dve jhāneti pītisahagatāni paṭhamadutiyajjhānāni paṭipāṭiyā samāpajjati. Samāpattikkhaṇeti samāpajjanakkhaṇe. Jhānapaṭilābhenāti jhānena samaṅgībhāvena. Ārammaṇato ārammaṇamukhena tadārammaṇajhānapariyāpannā pīti paṭisaṃviditā hoti ārammaṇassa paṭisaṃviditattā. Yathā nāma sappapariyesanaṃ carantena tassa āsaye paṭisaṃvidite sopi paṭisaṃviditova hoti mantāgadabalena tassa gahaṇassa sukarattā; evaṃ pītiyā āsayabhūte ārammaṇe paṭisaṃvidite sā pīti paṭisaṃviditā eva hoti salakkhaṇato sāmaññalakkhaṇato ca tassā gahaṇassa sukarattā. Vipassanākkhaṇeti vipassanāpaññāpubbaṅgamāya maggapaññāya visesato dassanakkhaṇe. Lakkhaṇapaṭivedhāti pītiyā salakkhaṇassa sāmaññalakkhaṇassa ca paṭivijjhanena. Yañhi pītiyā visesato sāmaññato ca lakkhaṇaṃ, tasmiṃ vidite sā yāthāvato viditā hoti. Tenāha – ‘‘asammohato pīti paṭisaṃviditā hotī’’ti.
ಇದಾನಿ ತಮತ್ಥಂ ಪಾಳಿಯಾ ವಿಭಾವೇತುಂ, ‘‘ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ದೀಘಂ ಅಸ್ಸಾಸವಸೇನಾತಿ ದೀಘಸ್ಸ ಅಸ್ಸಾಸಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಭೂತಸ್ಸ ವಸೇನ। ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಂ ಅವಿಕ್ಖೇಪಂ ಪಜಾನತೋತಿ ಝಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸೇಕಗ್ಗತಂ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಜಾನತೋ। ಯಥೇವ ಹಿ ಆರಮ್ಮಣಮುಖೇನ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ಆರಮ್ಮಣಮುಖೇನ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಏವ ಹೋನ್ತಿ। ಸತಿ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋತೀತಿ ದೀಘಂ ಅಸ್ಸಾಸವಸೇನ ಝಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಉಪಟ್ಠಿತೇ ಆರಮ್ಮಣಮುಖೇನ ಝಾನೇಪಿ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಏವ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತಾಯ ಸತಿಯಾತಿ ಏವಂ ಉಪಟ್ಠಿತಾಯ ತಾಯ ಸತಿಯಾ ಯಥಾವುತ್ತೇನ ತೇನ ಞಾಣೇನ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದಿತತ್ತಾ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ತಸ್ಸ ವಸೇನ ತದಾರಮ್ಮಣಾ ಸಾ ಪೀತಿ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾ ಹೋತಿ। ಅವಸೇಸಪದಾನಿಪೀತಿ ‘‘ದೀಘಂ ಪಸ್ಸಾಸವಸೇನಾ’’ತಿಆದಿಪದಾನಿಪಿ।
Idāni tamatthaṃ pāḷiyā vibhāvetuṃ, ‘‘vuttampi ceta’’ntiādi vuttaṃ. Tattha dīghaṃ assāsavasenāti dīghassa assāsassa ārammaṇabhūtassa vasena. Cittassa ekaggataṃ avikkhepaṃ pajānatoti jhānapariyāpannaṃ avikkhepoti laddhanāmaṃ cittassekaggataṃ taṃsampayuttāya paññāya pajānato. Yatheva hi ārammaṇamukhena pīti paṭisaṃviditā hoti, evaṃ taṃsampayuttadhammāpi ārammaṇamukhena paṭisaṃviditā eva honti. Sati upaṭṭhitā hotīti dīghaṃ assāsavasena jhānasampayuttā sati tasmiṃ ārammaṇe upaṭṭhite ārammaṇamukhena jhānepi upaṭṭhitā eva nāma hoti. Tāya satiyāti evaṃ upaṭṭhitāya tāya satiyā yathāvuttena tena ñāṇena suppaṭividitattā ārammaṇassa tassa vasena tadārammaṇā sā pīti paṭisaṃviditā hoti. Avasesapadānipīti ‘‘dīghaṃ passāsavasenā’’tiādipadānipi.
ಏವಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ, ‘‘ಇತೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಇಮಿನಾಪಿ ಯೋಗಿನಾ ಮನಸಿಕಾರೇನ ಪಟಿಲಭಿತಬ್ಬತೋ ಪಟಿಲಾಭೋತಿ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಝಾನಸಮ್ಪಯುತ್ತೇ ವೇದನಾಸಙ್ಖಾತಮನಸಿಕಾರಪಟಿಲಾಭೇನಾ’’ತಿ।
Evaṃ paṭisambhidāmagge vuttamatthaṃ imasmiṃ sutte yojetvā dassetuṃ, ‘‘itī’’tiādi vuttaṃ. Imināpi yoginā manasikārena paṭilabhitabbato paṭilābhoti vuttaṃ – ‘‘jhānasampayutte vedanāsaṅkhātamanasikārapaṭilābhenā’’ti.
ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಟಿಲದ್ಧಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಕರೋತಿ; ಸತಿಞ್ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪವತ್ತನತೋ ಆರಮ್ಮಣಮುಖೇನ ತದಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಪಟಿಸಂವಿದಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸೀಯೇವ ನಾಮೇಸ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸನಾಪಿ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಬಲೇನೇವ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಪಜಹತಿ ಏತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ಪಜಹತೀತಿ ಪಹಾನಂ, ಞಾಣಂ। ದೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ ದಸ್ಸಿತಂ ತದೇಕಟ್ಠಭಾವತೋ। ತಸ್ಸಾತಿ ನೀವರಣಪಬ್ಬಸ್ಸ। ಪಹಾನಕರಞಾಣನ್ತಿ ಪಜಹನಞಾಣಂ। ವಿಪಸ್ಸನಾಪರಮ್ಪರನ್ತಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಿಪಸ್ಸನಮಾಹ। ಸಮಥಪಟಿಪನ್ನನ್ತಿ ಮಜ್ಝಿಮಸಮಥನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಪನ್ನಚಿತ್ತಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖತಿ। ಏಕತೋ ಉಪಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಪಟಿಪಕ್ಖವಿಗಮೇನ ಏಕಭಾವೇನ ಉಪಟ್ಠಾನಂ। ಸಹಜಾತಾನಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ ಹೋತೀತಿ ಪಗ್ಗಹನಿಗ್ಗಹಸಮ್ಪಹಂಸನೇಸು ಬ್ಯಾಪಾರಸ್ಸ ಅನಾಪಜ್ಜಿತತ್ತಾ ಆರಮ್ಮಣಾನಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ, ‘‘ಯದತ್ಥಿ ಯಂ ಭೂತಂ ತಂ ಪಜಹತಿ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಪಟಿಲಭತೀ’’ತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ ಪವತ್ತಾತಿ ಪಟಿಪನ್ನಾ। ಕೇವಲಂ ನೀವರಣಾದಿಧಮ್ಮೇತಿ ನೀವರಣಾದಿಧಮ್ಮೇ ಏವ ಪಹೀನೇ ದಿಸ್ವಾ, ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಪಜಹನಞಾಣಮ್ಪಿ ಯಾಥಾವತೋ ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ ‘‘ಧಮ್ಮಾಪಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಹಾತಬ್ಬಾ, ಪಗೇವ ಅಧಮ್ಮಾ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೪೦)।
Assāsapassāsanimittanti assāsapassāse nissāya paṭiladdhapaṭibhāganimittaṃ ārammaṇaṃ kiñcāpi karoti; satiñca sampajaññañca upaṭṭhapetvā pavattanato ārammaṇamukhena tadārammaṇassa paṭisaṃviditattā citte cittānupassīyeva nāmesa hoti. Evaṃ cittānupassanāpi satisampajaññabaleneva hotīti āha ‘‘na hī’’tiādi. Pajahati etena, sayaṃ vā pajahatīti pahānaṃ, ñāṇaṃ. Domanassavasena byāpādanīvaraṇaṃ dassitaṃ tadekaṭṭhabhāvato. Tassāti nīvaraṇapabbassa. Pahānakarañāṇanti pajahanañāṇaṃ. Vipassanāparamparanti paṭipāṭiyā vipassanamāha. Samathapaṭipannanti majjhimasamathanimittaṃ paṭipannacittaṃ ajjhupekkhati. Ekato upaṭṭhānanti paṭipakkhavigamena ekabhāvena upaṭṭhānaṃ. Sahajātānaṃ ajjhupekkhanā hotīti paggahaniggahasampahaṃsanesu byāpārassa anāpajjitattā ārammaṇānaṃ ajjhupekkhanā, ‘‘yadatthi yaṃ bhūtaṃ taṃ pajahati upekkhaṃ paṭilabhatī’’ti, evaṃ vuttaajjhupekkhanā pavattāti paṭipannā. Kevalaṃ nīvaraṇādidhammeti nīvaraṇādidhamme eva pahīne disvā, atha kho tesaṃ pajahanañāṇampi yāthāvato paññāya disvā ajjhupekkhitā hoti. Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘dhammāpi kho, bhikkhave, pahātabbā, pageva adhammā’’ti (ma. ni. 1.240).
೧೫೦. ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಪವಿಚಿನತೀತಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿಪ್ಪಕಾರೇಹಿ ವಿಚಿನತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ನಿರಾಮಿಸಾತಿ ಕಿಲೇಸಾಮಿಸರಹಿತಾ। ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕದರಥಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಸಾಧುಭಾವೂಪಗಮನೇನ ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತತ್ತಾ। ಸಹಜಾತಧಮ್ಮಾನಂ ಏಕಸಭಾವೇನ ಪವತ್ತಿಯಾ ಸಹಜಾತಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾಯ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ।
150.Aniccādivasenapavicinatīti aniccādippakārehi vicinati passati. Nirāmisāti kilesāmisarahitā. Kāyikacetasikadarathapaṭippassaddhiyāti kāyacittānaṃ sādhubhāvūpagamanena vikkhambhitattā. Sahajātadhammānaṃ ekasabhāvena pavattiyā sahajātaajjhupekkhanāya ajjhupekkhitā hoti.
ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ ಪವತ್ತಾ ಕಾಯಾರಮ್ಮಣಾ ಸತಿ, ಪುಬ್ಬಭಾಗಿಯೋ ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದವಸೇನ ಚೇತಂ ಓಕ್ಕಮನಂ ಓಲಿಯನಂ ಕೋಸಜ್ಜಂ, ತತೋ ಅತಿವತ್ತನಂ ಅತಿಧಾವನಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ, ತದುಭಯವಿಧುರಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗುಪೇಕ್ಖಾಭೂತಾ ಅನೋಸಕ್ಕನಅನತಿವತ್ತನಸಙ್ಖಾತಾ ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರತಾ। ಇದಾನಿ ಯಥೇವ ಹೀತಿಆದಿನಾ ತಮೇವ ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರಂ ಉಪಮಾಯ ವಿಭಾವೇತಿ। ತುದನಂ ವಾ ಪತೋದೇನ। ಆಕಡ್ಢನಂ ವಾ ರಸ್ಮಿನಾ। ನತ್ಥಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ। ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಾತಿ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಚಿತ್ತೇ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಸಹ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಾ। ನಾನಾರಸಲಕ್ಖಣಾತಿ ನಾನಾಕಿಚ್ಚಾ ಚೇವ ನಾನಾಸಭಾವಾ ಚ।
Tasmiṃ kāye pavattā kāyārammaṇā sati, pubbabhāgiyo satisambojjhaṅgo. Esa nayo sesesupi. Somanassasahagatacittuppādavasena cetaṃ okkamanaṃ oliyanaṃ kosajjaṃ, tato ativattanaṃ atidhāvanaṃ uddhaccaṃ, tadubhayavidhurā bojjhaṅgupekkhābhūtā anosakkanaanativattanasaṅkhātā majjhattākāratā. Idāni yatheva hītiādinā tameva majjhattākāraṃ upamāya vibhāveti. Tudanaṃ vā patodena. Ākaḍḍhanaṃ vā rasminā. Natthi na kātabbaṃ atthi. Ekacittakkhaṇikāti ekekasmiṃ citte vipassanāvasena saha uppajjanakā. Nānārasalakkhaṇāti nānākiccā ceva nānāsabhāvā ca.
೧೫೨. ವುತ್ತತ್ಥಾನೇವ ಸಬ್ಬಾಸವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೭) ಆನಾಪಾನಾರಮ್ಮಣಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪವತ್ತಸತಿಯೋ ಆರಮ್ಮಣಸೀಸೇನ ತದಾರಮ್ಮಣಾ ಧಮ್ಮಾ ಗಹಿತಾ, ತಾ ಪನೇಕಸನ್ತಾನೇ ಲೋಕಿಯಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾತಿ ಲೋಕಿಯಾ, ತಾ ವಡ್ಢಮಾನಾ ಲೋಕಿಯಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ। ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಫಲನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ವಿಮುತ್ತೀನಂ ಫಲಭೂತಂ ತೇಹಿಯೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಕಿಲೇಸನಿಬ್ಬಾನಂ, ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತೀನಂ ಅಧಿಗಮೇನ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬತಾಯ ತಥಾ ವುತ್ತಂ। ಪರಿಪೂರಣಞ್ಚಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಅಮತಸ್ಸಾನುಭವನಮೇವ। ಇಧ ಸುತ್ತೇ ಲೋಕಿಯಾಪಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಕಥಿತಾ ಲೋಕುತ್ತರಾಪೀತಿ ಏತ್ತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ‘‘ಇತಿ ಲೋಕಿಯಸ್ಸ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಲೋಕಿಯಂ ಕಥಿತ’’ನ್ತಿ ಚ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾವಸೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಕಥಿತಂ। ಥೇರೋತಿ ಮಹಾಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತತ್ಥೇರೋ। ಅಞ್ಞತ್ಥ ಏವಂ ಹೋತೀತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಾನಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವೋಮಿಸ್ಸಕನಯೇನ ಆಗತಸುತ್ತೇ ಏವಂ ಲೋಕಿಯಂ ಆಗತಂ, ಇಧ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಆಗತನ್ತಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ। ಲೋಕುತ್ತರಂ ಉಪರಿ ಆಗತನ್ತಿ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಉಪರಿ ದೇಸನಾಯಂ ಆಗತಂ; ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಿಯಾ ಏವ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿ ಪರಿಪೂರಿಕಾ ಕಥೇತಬ್ಬಾ ಲೋಕುತ್ತರಾನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಗಹಣೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಥೇರೇನ ವುತ್ತೋಯೇವೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
152.Vuttatthāneva sabbāsavasuttavaṇṇanāyaṃ (ma. ni. aṭṭha. 27) ānāpānārammaṇā aparāparaṃ pavattasatiyo ārammaṇasīsena tadārammaṇā dhammā gahitā, tā panekasantāne lokiyacittasampayuttāti lokiyā, tā vaḍḍhamānā lokiyaṃ catubbidhampi satipaṭṭhānaṃ paripūrenti. Vijjāvimuttiphalanibbānanti vimuttīnaṃ phalabhūtaṃ tehiyeva veditabbaṃ kilesanibbānaṃ, amatamahānibbānameva vijjāvimuttīnaṃ adhigamena adhigantabbatāya tathā vuttaṃ. Paripūraṇañcassa ārammaṇaṃ katvā amatassānubhavanameva. Idha sutte lokiyāpi bojjhaṅgā kathitā lokuttarāpīti ettakaṃ gahetvā, ‘‘iti lokiyassa āgataṭṭhāne lokiyaṃ kathita’’nti ca atthavaṇṇanāvasena aṭṭhakathāyaṃ kathitaṃ. Theroti mahādhammarakkhitatthero. Aññattha evaṃ hotīti aññasmiṃ lokiyalokuttaradhammānaṃ tattha tattha vomissakanayena āgatasutte evaṃ lokiyaṃ āgataṃ, idha lokuttaraṃ āgatanti kathetabbaṃ hoti. Lokuttaraṃ upari āgatanti vijjāvimuttiṃ paripūrentīti evaṃ lokuttaraṃ upari desanāyaṃ āgataṃ; tasmā lokiyā eva bojjhaṅgā vijjāvimutti paripūrikā kathetabbā lokuttarānaṃ bojjhaṅgānaṃ vijjāgahaṇena gahitattā, tasmā therena vuttoyevettha attho gahetabbo. Sesaṃ vuttanayattā suviññeyyameva.
ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Ānāpānassatisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತಂ • 8. Ānāpānassatisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Ānāpānassatisuttavaṇṇanā
