| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
४३. अनापुच्छावरणवत्थुआदिकथा
43. Anāpucchāvaraṇavatthuādikathā
१०८. उपज्झायं अनापुच्छाति एत्थ उपज्झायं अनापुच्छित्वा। सब्बथा किं न कातब्बन्ति आह ‘‘तुम्हाक’’न्तिआदि। दण्डकम्ममस्साति दण्डकम्मं अस्स। अस्साति सामणेरस्स। सद्धिं उपज्झायेन विहरन्तीति सद्धिविहारिका। निस्सयाचरियादीनं अन्ते समीपे वसन्तीति अन्तेवासिका, उपसम्पन्नायेव।
108.Upajjhāyaṃ anāpucchāti ettha upajjhāyaṃ anāpucchitvā. Sabbathā kiṃ na kātabbanti āha ‘‘tumhāka’’ntiādi. Daṇḍakammamassāti daṇḍakammaṃ assa. Assāti sāmaṇerassa. Saddhiṃ upajjhāyena viharantīti saddhivihārikā. Nissayācariyādīnaṃ ante samīpe vasantīti antevāsikā, upasampannāyeva.
अपलाळेन्तीति एत्थ लळ उपसेवायन्ति धातुपाठेसु वुत्तत्ता (सद्दनीतिधातुमालायं १८ ळकारन्तधातु) थेरे लळतो उपसेवतो अपगमेन्तीति अत्थो दट्ठब्बो। इध पन अधिप्पायत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘तुम्हाक’’न्तिआदि। अपलाळेतब्बाति अञ्ञं लळतो उपसेवतो अपगमेतब्बा। परिसभूते सामणेरूपसम्पन्नेति योजना। आदीनवन्ति दुस्सीलं निस्साय वसनस्स दोसं। न्हायितुं आगतेन तया गूथमक्खनं कतं विय दुस्सीलं निस्साय विहरन्तेन दुस्सीलं कतन्ति योजना। ‘‘दुस्सील’’न्ति पदं पुरिमपच्छिमपदापेक्खं, तस्मा द्विन्नं पदानं मज्झे वुत्तं। तत्थ पुरिमपदापेक्खकाले वुत्तकम्मं, पच्छिमपदापेक्खकाले अवुत्तकम्मं। सोति सामणेरूपसम्पन्नो। उपज्झायं वाति सामणेरं सन्धाय वुत्तं। निस्सयं वाति उपसम्पन्नं सन्धाय वुत्तं।
Apalāḷentīti ettha laḷa upasevāyanti dhātupāṭhesu vuttattā (saddanītidhātumālāyaṃ 18 ḷakārantadhātu) there laḷato upasevato apagamentīti attho daṭṭhabbo. Idha pana adhippāyatthaṃ dassento āha ‘‘tumhāka’’ntiādi. Apalāḷetabbāti aññaṃ laḷato upasevato apagametabbā. Parisabhūte sāmaṇerūpasampanneti yojanā. Ādīnavanti dussīlaṃ nissāya vasanassa dosaṃ. Nhāyituṃ āgatena tayā gūthamakkhanaṃ kataṃ viya dussīlaṃ nissāya viharantena dussīlaṃ katanti yojanā. ‘‘Dussīla’’nti padaṃ purimapacchimapadāpekkhaṃ, tasmā dvinnaṃ padānaṃ majjhe vuttaṃ. Tattha purimapadāpekkhakāle vuttakammaṃ, pacchimapadāpekkhakāle avuttakammaṃ. Soti sāmaṇerūpasampanno. Upajjhāyaṃ vāti sāmaṇeraṃ sandhāya vuttaṃ. Nissayaṃ vāti upasampannaṃ sandhāya vuttaṃ.
तीसु नासनासूति संवासलिङ्गदण्डकम्मनासनसङ्खातासु तीसु नासनासु। योति सामणेरो। नानाआपत्तियोति पाराजिकथुल्लच्चय पाचित्तियापत्तियो। हीति सच्चं, यस्मा वा। कुन्थकिपिल्लिकम्पीति एत्थ पाणखादकेहि सत्तेहि कुथियति हिंसियतीति कुन्थो, कुं पथविं वा धारेतीति कुन्धो।
Tīsunāsanāsūti saṃvāsaliṅgadaṇḍakammanāsanasaṅkhātāsu tīsu nāsanāsu. Yoti sāmaṇero. Nānāāpattiyoti pārājikathullaccaya pācittiyāpattiyo. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Kunthakipillikampīti ettha pāṇakhādakehi sattehi kuthiyati hiṃsiyatīti kuntho, kuṃ pathaviṃ vā dhāretīti kundho.
किमियेव पिल्लिकं पोतकं किपिल्लिकं मिकारस्स लोपं कत्वा। पिल्लिकसद्दो हि पोतकपरियायो। किमीनं, किमीसु वा पिल्लिकं किपिल्लिकं। नासेतब्बतंयेवाति लिङ्गेन नासेतब्बभावमेव। तावदेवाति तस्मिं मारणभिन्दनक्खणेयेव। अस्साति सामणेरस्स। सेनासनग्गाहो च पटिप्पस्सम्भतीति वस्सच्छेदो होतीति अधिप्पायो। आकिण्णदोसोवाति लिङ्गनासनदोसेन च दण्डकम्मनासनदोसेन च आकुलदोसोव। विरज्झित्वाति विराधेत्वा। यथानिवत्थपारुतस्सेव सामणेरस्साति सम्बन्धो। तस्माति सरणगमनउपसम्पदकम्मवाचानं सदिसत्ता। भिक्खुना समादिन्नं विय इमिनापि समादिन्नानेव होन्तीति योजना। एवन्ति एवमिज्झने, समादिन्ने वा। दळ्हीकरणत्थन्ति सिक्खापदानं दळ्हीकरणत्थं। पतिट्ठापनत्थन्ति सामणेरस्स पतिट्ठापनत्थं। लच्छतीति लभिस्सति। सङ्घेन दातब्बोति सम्बन्धो। अपलोकेत्वाति सङ्घं आपुच्छित्वा। इमिना छिन्नवस्सकं दस्सेति।
Kimiyeva pillikaṃ potakaṃ kipillikaṃ mikārassa lopaṃ katvā. Pillikasaddo hi potakapariyāyo. Kimīnaṃ, kimīsu vā pillikaṃ kipillikaṃ. Nāsetabbataṃyevāti liṅgena nāsetabbabhāvameva. Tāvadevāti tasmiṃ māraṇabhindanakkhaṇeyeva. Assāti sāmaṇerassa. Senāsanaggāho ca paṭippassambhatīti vassacchedo hotīti adhippāyo. Ākiṇṇadosovāti liṅganāsanadosena ca daṇḍakammanāsanadosena ca ākuladosova. Virajjhitvāti virādhetvā. Yathānivatthapārutasseva sāmaṇerassāti sambandho. Tasmāti saraṇagamanaupasampadakammavācānaṃ sadisattā. Bhikkhunā samādinnaṃ viya imināpi samādinnāneva hontīti yojanā. Evanti evamijjhane, samādinne vā. Daḷhīkaraṇatthanti sikkhāpadānaṃ daḷhīkaraṇatthaṃ. Patiṭṭhāpanatthanti sāmaṇerassa patiṭṭhāpanatthaṃ. Lacchatīti labhissati. Saṅghena dātabboti sambandho. Apaloketvāti saṅghaṃ āpucchitvā. Iminā chinnavassakaṃ dasseti.
अदिन्नादाने तिणसलाकमत्तेनापि वत्थुना असमणो होतीति योजना। विप्पटिपत्तियाति विकारेन पटिपज्जनतो। भणितेति भणने। जानित्वाति जानित्वा एव। एवकारो हेत्थ अज्झाहरितब्बो, तेन वुत्तं ‘‘न अजानित्वा’’ति। यानि पञ्च सिक्खापदानीति योजना। अस्साति सामणेरस्स। ठपनत्थायाति सिक्खापदानं ठपनत्थाय। अयन्ति पाराजिको। विसेसोति भिक्खूनं पाचित्तियतो विसेसो।
Adinnādāne tiṇasalākamattenāpi vatthunā asamaṇo hotīti yojanā. Vippaṭipattiyāti vikārena paṭipajjanato. Bhaṇiteti bhaṇane. Jānitvāti jānitvā eva. Evakāro hettha ajjhāharitabbo, tena vuttaṃ ‘‘na ajānitvā’’ti. Yāni pañca sikkhāpadānīti yojanā. Assāti sāmaṇerassa. Ṭhapanatthāyāti sikkhāpadānaṃ ṭhapanatthāya. Ayanti pārājiko. Visesoti bhikkhūnaṃ pācittiyato viseso.
पटिपक्खवसेनाति ‘‘अनरहं असम्मासम्बुद्धो’’तिआदिना च ‘‘द्वाक्खातो’’तिआदिना च ‘‘दुप्पटिप्पन्नो’’तिआदिना च पटिविरुद्धवसेन गरहन्तो सामणेरो निवारेतब्बोति सम्बन्धो। कण्डकनासनायाति कण्डकनामकस्स सामणेरस्स दण्डकम्मनासनाय। तं लद्धिन्ति अवण्णभासनदिट्ठिं। अच्चयन्ति अतिक्कमं, दोसं वा। देसापेतब्बोति ‘‘अच्चयो मं भन्ते अच्चगमा’’तिआदिना देसापेतब्बा। तं युत्तन्ति ‘‘लिङ्गनासनाय नासेतब्बो’’ति तं वचनं पतिरूपं। हीति सच्चं, यस्मा वा। इधाति खन्धके, ‘‘सामणेरं नासेतु’’न्तिवचने वा।
Paṭipakkhavasenāti ‘‘anarahaṃ asammāsambuddho’’tiādinā ca ‘‘dvākkhāto’’tiādinā ca ‘‘duppaṭippanno’’tiādinā ca paṭiviruddhavasena garahanto sāmaṇero nivāretabboti sambandho. Kaṇḍakanāsanāyāti kaṇḍakanāmakassa sāmaṇerassa daṇḍakammanāsanāya. Taṃ laddhinti avaṇṇabhāsanadiṭṭhiṃ. Accayanti atikkamaṃ, dosaṃ vā. Desāpetabboti ‘‘accayo maṃ bhante accagamā’’tiādinā desāpetabbā. Taṃ yuttanti ‘‘liṅganāsanāya nāsetabbo’’ti taṃ vacanaṃ patirūpaṃ. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Idhāti khandhake, ‘‘sāmaṇeraṃ nāsetu’’ntivacane vā.
‘‘एसेव नयो’’ति वुत्तवचनं पाकटं करोन्तो आह ‘‘सस्सतुच्छेदानञ्ही’’तिआदि। अञ्ञतरदिट्ठिको सामणेरोति योजना। एत्थाति दससु नासनङ्गेसु। ‘‘काम’’न्तिपदेन पुनरुत्तिनिरत्थकदोसारोपनेन गरहं दस्सेति। ‘‘पना’’तिपदेन तेसं दोसानं पहानेन सम्भावनं दस्सेति। अब्रह्मचारिं सामणेरन्ति सम्बन्धो। उपसम्पादेतुं वट्टतीति उपसम्पादनं वट्टति। भिक्खुनिदूसको सामणेरोति सम्बन्धो। पब्बज्जम्पीति एत्थ पिसद्दस्स गरहत्थभावं दस्सेतुं वुत्तं ‘‘पगेव उपसम्पद’’न्ति। एतमत्थन्ति एतादिसमत्थं।
‘‘Eseva nayo’’ti vuttavacanaṃ pākaṭaṃ karonto āha ‘‘sassatucchedānañhī’’tiādi. Aññataradiṭṭhiko sāmaṇeroti yojanā. Etthāti dasasu nāsanaṅgesu. ‘‘Kāma’’ntipadena punaruttiniratthakadosāropanena garahaṃ dasseti. ‘‘Panā’’tipadena tesaṃ dosānaṃ pahānena sambhāvanaṃ dasseti. Abrahmacāriṃ sāmaṇeranti sambandho. Upasampādetuṃ vaṭṭatīti upasampādanaṃ vaṭṭati. Bhikkhunidūsako sāmaṇeroti sambandho. Pabbajjampīti ettha pisaddassa garahatthabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘pageva upasampada’’nti. Etamatthanti etādisamatthaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / ४४. अनापुच्छावरणवत्थु • 44. Anāpucchāvaraṇavatthu
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / अनापुच्छावरणवत्थुआदिकथा • Anāpucchāvaraṇavatthuādikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / अनापुच्छावरणवत्थुआदिकथावण्णना • Anāpucchāvaraṇavatthuādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अनापुच्छावरणवत्थुआदिकथावण्णना • Anāpucchāvaraṇavatthuādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / अनापुच्छावरणवत्थुआदिकथावण्णना • Anāpucchāvaraṇavatthuādikathāvaṇṇanā
