| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१०. अनाथपिण्डिकसुत्तं
10. Anāthapiṇḍikasuttaṃ
१०१. एकमन्तं ठितो खो अनाथपिण्डिको देवपुत्तो भगवतो सन्तिके इमा गाथायो अभासि –
101. Ekamantaṃ ṭhito kho anāthapiṇḍiko devaputto bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi –
‘‘इदञ्हि तं जेतवनं, इसिसङ्घनिसेवितं।
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
आवुत्थं धम्मराजेन, पीतिसञ्जननं मम॥
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.
‘‘कम्मं विज्जा च धम्मो च, सीलं जीवितमुत्तमं।
‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;
एतेन मच्चा सुज्झन्ति, न गोत्तेन धनेन वा॥
Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.
‘‘तस्मा हि पण्डितो पोसो, सम्पस्सं अत्थमत्तनो।
‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;
योनिसो विचिने धम्मं, एवं तत्थ विसुज्झति॥
Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.
‘‘सारिपुत्तोव पञ्ञाय, सीलेन उपसमेन च।
‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena ca;
योपि पारङ्गतो भिक्खु, एतावपरमो सिया’’ति॥
Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.
इदमवोच अनाथपिण्डिको देवपुत्तो। इदं वत्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायीति।
Idamavoca anāthapiṇḍiko devaputto. Idaṃ vatvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.
अथ खो भगवा तस्सा रत्तिया अच्चयेन भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘इमं, भिक्खवे, रत्तिं अञ्ञतरो देवपुत्तो अभिक्कन्ताय रत्तिया अभिक्कन्तवण्णो केवलकप्पं जेतवनं ओभासेत्वा येनाहं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा मं अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठासि। एकमन्तं ठितो खो, भिक्खवे, सो देवपुत्तो मम सन्तिके इमा गाथायो अभासि –
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, bhikkhave, so devaputto mama santike imā gāthāyo abhāsi –
‘‘इदञ्हि तं जेतवनं, इसिसङ्घनिसेवितं।
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
आवुत्थं धम्मराजेन, पीतिसञ्जननं मम॥
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.
‘‘कम्मं विज्जा च धम्मो च, सीलं जीवितमुत्तमं।
‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;
एतेन मच्चा सुज्झन्ति, न गोत्तेन धनेन वा॥
Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.
‘‘तस्मा हि पण्डितो पोसो, सम्पस्सं अत्थमत्तनो।
‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;
योनिसो विचिने धम्मं, एवं तत्थ विसुज्झति॥
Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.
‘‘सारिपुत्तोव पञ्ञाय, सीलेन उपसमेन च।
‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena ca;
योपि पारङ्गतो भिक्खु, एतावपरमो सिया’’ति॥
Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.
‘‘इदमवोच, भिक्खवे, सो देवपुत्तो। इदं वत्वा मं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायी’’ति।
‘‘Idamavoca, bhikkhave, so devaputto. Idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyī’’ti.
एवं वुत्ते, आयस्मा आनन्दो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘सो हि नून, भन्ते, अनाथपिण्डिको देवपुत्तो भविस्सति। अनाथपिण्डिको गहपति आयस्मन्ते सारिपुत्ते अभिप्पसन्नो अहोसी’’ति। ‘‘साधु साधु, आनन्द, यावतकं खो, आनन्द, तक्काय पत्तब्बं अनुप्पत्तं तं तया। अनाथपिण्डिको हि सो, आनन्द, देवपुत्तो’’ति।
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘so hi nūna, bhante, anāthapiṇḍiko devaputto bhavissati. Anāthapiṇḍiko gahapati āyasmante sāriputte abhippasanno ahosī’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, ānanda, yāvatakaṃ kho, ānanda, takkāya pattabbaṃ anuppattaṃ taṃ tayā. Anāthapiṇḍiko hi so, ānanda, devaputto’’ti.
अनाथपिण्डिकवग्गो दुतियो।
Anāthapiṇḍikavaggo dutiyo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
चन्दनो वासुदत्तो च, सुब्रह्मा ककुधेन च।
Candano vāsudatto ca, subrahmā kakudhena ca;
उत्तरो नवमो वुत्तो, दसमो अनाथपिण्डिकोति॥
Uttaro navamo vutto, dasamo anāthapiṇḍikoti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८-१०. ककुधसुत्तादिवण्णना • 8-10. Kakudhasuttādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १०. अनाथपिण्डिकसुत्तवण्णना • 10. Anāthapiṇḍikasuttavaṇṇanā
