| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๐. อนาถปิณฺฑิกสุตฺตํ
10. Anāthapiṇḍikasuttaṃ
๑๐๑. เอกมนฺตํ ฐิโต โข อนาถปิณฺฑิโก เทวปุโตฺต ภควโต สนฺติเก อิมา คาถาโย อภาสิ –
101. Ekamantaṃ ṭhito kho anāthapiṇḍiko devaputto bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi –
‘‘อิทญฺหิ ตํ เชตวนํ, อิสิสงฺฆนิเสวิตํ;
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
อาวุตฺถํ ธมฺมราเชน, ปีติสญฺชนนํ มมฯ
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.
‘‘กมฺมํ วิชฺชา จ ธโมฺม จ, สีลํ ชีวิตมุตฺตมํ;
‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;
เอเตน มจฺจา สุชฺฌนฺติ, น โคเตฺตน ธเนน วาฯ
Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.
‘‘ตสฺมา หิ ปณฺฑิโต โปโส, สมฺปสฺสํ อตฺถมตฺตโน;
‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;
โยนิโส วิจิเน ธมฺมํ, เอวํ ตตฺถ วิสุชฺฌติฯ
Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.
‘‘สาริปุโตฺตว ปญฺญาย, สีเลน อุปสเมน จ;
‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena ca;
โยปิ ปารงฺคโต ภิกฺขุ, เอตาวปรโม สิยา’’ติฯ
Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.
อิทมโวจ อนาถปิณฺฑิโก เทวปุโตฺตฯ อิทํ วตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ตเตฺถวนฺตรธายีติฯ
Idamavoca anāthapiṇḍiko devaputto. Idaṃ vatvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.
อถ โข ภควา ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน ภิกฺขู อามเนฺตสิ – ‘‘อิมํ, ภิกฺขเว, รตฺติํ อญฺญตโร เทวปุโตฺต อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวโณฺณ เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยนาหํ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา มํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฎฺฐาสิฯ เอกมนฺตํ ฐิโต โข, ภิกฺขเว, โส เทวปุโตฺต มม สนฺติเก อิมา คาถาโย อภาสิ –
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, bhikkhave, so devaputto mama santike imā gāthāyo abhāsi –
‘‘อิทญฺหิ ตํ เชตวนํ, อิสิสงฺฆนิเสวิตํ;
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
อาวุตฺถํ ธมฺมราเชน, ปีติสญฺชนนํ มมฯ
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.
‘‘กมฺมํ วิชฺชา จ ธโมฺม จ, สีลํ ชีวิตมุตฺตมํ;
‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;
เอเตน มจฺจา สุชฺฌนฺติ, น โคเตฺตน ธเนน วาฯ
Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.
‘‘ตสฺมา หิ ปณฺฑิโต โปโส, สมฺปสฺสํ อตฺถมตฺตโน;
‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;
โยนิโส วิจิเน ธมฺมํ, เอวํ ตตฺถ วิสุชฺฌติฯ
Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.
‘‘สาริปุโตฺตว ปญฺญาย, สีเลน อุปสเมน จ;
‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena ca;
โยปิ ปารงฺคโต ภิกฺขุ, เอตาวปรโม สิยา’’ติฯ
Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.
‘‘อิทมโวจ, ภิกฺขเว, โส เทวปุโตฺตฯ อิทํ วตฺวา มํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ตเตฺถวนฺตรธายี’’ติฯ
‘‘Idamavoca, bhikkhave, so devaputto. Idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyī’’ti.
เอวํ วุเตฺต, อายสฺมา อานโนฺท ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘โส หิ นูน, ภเนฺต, อนาถปิณฺฑิโก เทวปุโตฺต ภวิสฺสติฯ อนาถปิณฺฑิโก คหปติ อายสฺมเนฺต สาริปุเตฺต อภิปฺปสโนฺน อโหสี’’ติฯ ‘‘สาธุ สาธุ, อานนฺท, ยาวตกํ โข, อานนฺท, ตกฺกาย ปตฺตพฺพํ อนุปฺปตฺตํ ตํ ตยาฯ อนาถปิณฺฑิโก หิ โส, อานนฺท, เทวปุโตฺต’’ติฯ
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘so hi nūna, bhante, anāthapiṇḍiko devaputto bhavissati. Anāthapiṇḍiko gahapati āyasmante sāriputte abhippasanno ahosī’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, ānanda, yāvatakaṃ kho, ānanda, takkāya pattabbaṃ anuppattaṃ taṃ tayā. Anāthapiṇḍiko hi so, ānanda, devaputto’’ti.
อนาถปิณฺฑิกวโคฺค ทุติโยฯ
Anāthapiṇḍikavaggo dutiyo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
จนฺทโน วาสุทโตฺต จ, สุพฺรหฺมา กกุเธน จ;
Candano vāsudatto ca, subrahmā kakudhena ca;
อุตฺตโร นวโม วุโตฺต, ทสโม อนาถปิณฺฑิโกติฯ
Uttaro navamo vutto, dasamo anāthapiṇḍikoti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๘-๑๐. กกุธสุตฺตาทิวณฺณนา • 8-10. Kakudhasuttādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. อนาถปิณฺฑิกสุตฺตวณฺณนา • 10. Anāthapiṇḍikasuttavaṇṇanā
