| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
អនាថបិណ្ឌិកវត្ថុកថាវណ្ណនា
Anāthapiṇḍikavatthukathāvaṇṇanā
៣០៤. អនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋិវត្ថុម្ហិ (សំ. និ. អដ្ឋ. ១.១.២៤២) កេនចិទេវ ករណីយេនាតិ វាណិជ្ជកម្មំ អធិប្បេតំ។ អនាថបិណ្ឌិកោ កិរ រាជគហសេដ្ឋិ ច អញ្ញមញ្ញំ ភគិនិបតិកា ហោន្តិ។ យទា រាជគហេ ឧដ្ឋានកភណ្ឌំ សមគ្ឃំ ហោតិ, តទា រាជគហសេដ្ឋិ តំ គហេត្វា សកដសតេហិ សាវត្ថិំ គន្ត្វា យោជនមត្តេ ឋិតោ អត្តនោ អាគតភាវំ ជានាបេតិ។ អនាថបិណ្ឌិកោ បច្ចុគ្គន្ត្វា តស្ស មហាសក្ការំ កត្វា ឯកំ យានំ អារោបេត្វា សាវត្ថិំ បវិសតិ។ សោ សចេ ភណ្ឌំ លហុកំ វិក្កីយតិ, វិក្កិណាតិ។ នោ ចេ, ភគិនិឃរេ ឋបេត្វា បក្កមតិ។ អនាថបិណ្ឌិកោបិ តថេវ ករោតិ។ ស្វាយំ តទាបិ តេនេវ ករណីយេន អគមាសិ។ តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។
304. Anāthapiṇḍikaseṭṭhivatthumhi (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.242) kenacideva karaṇīyenāti vāṇijjakammaṃ adhippetaṃ. Anāthapiṇḍiko kira rājagahaseṭṭhi ca aññamaññaṃ bhaginipatikā honti. Yadā rājagahe uṭṭhānakabhaṇḍaṃ samagghaṃ hoti, tadā rājagahaseṭṭhi taṃ gahetvā sakaṭasatehi sāvatthiṃ gantvā yojanamatte ṭhito attano āgatabhāvaṃ jānāpeti. Anāthapiṇḍiko paccuggantvā tassa mahāsakkāraṃ katvā ekaṃ yānaṃ āropetvā sāvatthiṃ pavisati. So sace bhaṇḍaṃ lahukaṃ vikkīyati, vikkiṇāti. No ce, bhaginighare ṭhapetvā pakkamati. Anāthapiṇḍikopi tatheva karoti. Svāyaṃ tadāpi teneva karaṇīyena agamāsi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
តំ ទិវសំ បន រាជគហសេដ្ឋិ យោជនមត្តេ ឋិតេន អនាថបិណ្ឌិកេន អាគតភាវជាននត្ថំ បេសិតំ បណ្ណំ ន សុណិ, ធម្មស្សវនត្ថាយ វិហារំ អគមាសិ។ សោ ធម្មកថំ សុត្វា ស្វាតនាយ ពុទ្ធប្បមុខំ ភិក្ខុសង្ឃំ និមន្តេត្វា អត្តនោ ឃរេ ឧទ្ធនខណាបនទារុផាលនាទីនិ ការេសិ។ អនាថបិណ្ឌិកោបិ ‘‘ឥទានិ មយ្ហំ បច្ចុគ្គមនំ ករិស្សតិ, ឥទានិ ករិស្សតី’’តិ ឃរទ្វារេបិ បច្ចុគ្គមនំ អលភិត្វា អន្តោឃរំ បវិដ្ឋោ បដិសន្ថារម្បិ ន ពហុំ អលត្ថ។ ‘‘កិំ មហាសេដ្ឋិ កុសលំ ទារករូបានំ, នសិ មគ្គេ កិលន្តោ’’តិ ឯត្តកោវ បដិសន្ថារោ អហោសិ។ តេន វុត្តំ ‘‘អថ ខោ អនាថបិណ្ឌិកស្ស គហបតិស្ស ឯតទហោសី’’តិអាទិ។
Taṃ divasaṃ pana rājagahaseṭṭhi yojanamatte ṭhitena anāthapiṇḍikena āgatabhāvajānanatthaṃ pesitaṃ paṇṇaṃ na suṇi, dhammassavanatthāya vihāraṃ agamāsi. So dhammakathaṃ sutvā svātanāya buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā attano ghare uddhanakhaṇāpanadāruphālanādīni kāresi. Anāthapiṇḍikopi ‘‘idāni mayhaṃ paccuggamanaṃ karissati, idāni karissatī’’ti gharadvārepi paccuggamanaṃ alabhitvā antogharaṃ paviṭṭho paṭisanthārampi na bahuṃ alattha. ‘‘Kiṃ mahāseṭṭhi kusalaṃ dārakarūpānaṃ, nasi magge kilanto’’ti ettakova paṭisanthāro ahosi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa etadahosī’’tiādi.
ពុទ្ធោតិ ត្វំ គហបតិ វទេសីតិ តស្ស កិរ មុខតោ ពុទ្ធសទ្ទំ សុត្វា អនាថបិណ្ឌិកោ បញ្ចវណ្ណំ បីតិំ បដិលភតិ, សា តស្ស សីសេ ឧដ្ឋហិត្វា យាវ បាទបិដ្ឋិយា, បាទបិដ្ឋិយា ឧដ្ឋាយ យាវ សីសា គច្ឆតិ, ឧភតោ ឧដ្ឋាយ មជ្ឈេ ឱសរតិ, មជ្ឈេ ឧដ្ឋាយ ឧភតោ គច្ឆតិ។ សោ បីតិយា និរន្តរំ ផុដោ ‘‘ពុទ្ធោតិ ត្វំ គហបតិ វទេសី’’តិ ឯវំ តិក្ខត្តុំ បុច្ឆិ។ អកាលោ ខោ, គហបតិ, ឥមំ កាលំ តំ ភគវន្តំ ទស្សនាយ ឧបសង្កមិតុន្តិ ‘‘ពុទ្ធា នាម ទុរាសទា អាសីវិសសទិសា ហោន្តិ, សត្ថា ច សិវថិកាយ សមីបេ វសតិ, ន សក្កា តត្ថ ឥមាយ វេលាយ ឥមិនា គន្តុ’’ន្តិ មញ្ញមានោ ឯវមាហ។ ពុទ្ធគតាយ សតិយា និបជ្ជីតិ អញ្ញំ កិញ្ចិ អចិន្តេត្វា ពុទ្ធគតាយ ឯវ សតិយា និបជ្ជិ។ តំ ទិវសំ កិរស្ស ភណ្ឌសកដេសុ វា ឧបដ្ឋាកេសុ វា ចិត្តម្បិ នុប្បជ្ជិ, សាយមាសម្បិ ន អកាសិ។ សត្តភូមិកំ បន បាសាទំ អារុយ្ហ សុបញ្ញត្តាលង្កតវរសយនេ ‘‘ពុទ្ធោ ពុទ្ធោ’’តិ សជ្ឈាយំ ករោន្តោវ និបជ្ជិត្វា និទ្ទំ ឱក្កមិ។ តិក្ខត្តុំ វុដ្ឋាសិ បភាតំ មញ្ញមានោតិ បឋមយាមេ តាវ វីតិវត្តេ ឧដ្ឋាយ ពុទ្ធំ អនុស្សរិ, អថស្ស ពលវប្បសាទោ ឧទបាទិ, បីតិអាលោកោ អហោសិ, សព្ពតមំ វិគច្ឆិ, ទីបសហស្សុជ្ជលនំ វិយ ចន្ទុដ្ឋានសូរិយុដ្ឋានំ វិយ ច ជាតំ។ សោ ‘‘បមាទំ អាបន្នោម្ហិ, វញ្ចិតោម្ហិ, សូរិយោ ឧគ្គតោ’’តិ ឧដ្ឋាយ អាកាសតលេ ឋត្វា ចន្ទំ ឱលោកេត្វា ‘‘ឯកោវ យាមោ គតោ, អញ្ញេ ទ្វេ អត្ថី’’តិ បុន បវិសិត្វា និបជ្ជិ, ឯតេនុបាយេន មជ្ឈិមយាមាវសានេបិ បច្ឆិមយាមាវសានេបិ តិក្ខត្តុំ ឧដ្ឋាសិ។ បច្ឆិមយាមាវសានេ បន ពលវបច្ចូសេយេវ ឧដ្ឋាយ អាកាសតលំ អាគន្ត្វា មហាទ្វារាភិមុខោ អហោសិ, សត្តភូមិកទ្វារំ សយមេវ វិវដំ អហោសិ, បាសាទា ឱរុយ្ហ អន្តរវីថិំ បដិបជ្ជិ។
Buddhoti tvaṃ gahapati vadesīti tassa kira mukhato buddhasaddaṃ sutvā anāthapiṇḍiko pañcavaṇṇaṃ pītiṃ paṭilabhati, sā tassa sīse uṭṭhahitvā yāva pādapiṭṭhiyā, pādapiṭṭhiyā uṭṭhāya yāva sīsā gacchati, ubhato uṭṭhāya majjhe osarati, majjhe uṭṭhāya ubhato gacchati. So pītiyā nirantaraṃ phuṭo ‘‘buddhoti tvaṃ gahapati vadesī’’ti evaṃ tikkhattuṃ pucchi. Akālo kho, gahapati, imaṃ kālaṃ taṃ bhagavantaṃdassanāya upasaṅkamitunti ‘‘buddhā nāma durāsadā āsīvisasadisā honti, satthā ca sivathikāya samīpe vasati, na sakkā tattha imāya velāya iminā gantu’’nti maññamāno evamāha. Buddhagatāya satiyā nipajjīti aññaṃ kiñci acintetvā buddhagatāya eva satiyā nipajji. Taṃ divasaṃ kirassa bhaṇḍasakaṭesu vā upaṭṭhākesu vā cittampi nuppajji, sāyamāsampi na akāsi. Sattabhūmikaṃ pana pāsādaṃ āruyha supaññattālaṅkatavarasayane ‘‘buddho buddho’’ti sajjhāyaṃ karontova nipajjitvā niddaṃ okkami. Tikkhattuṃ vuṭṭhāsi pabhātaṃ maññamānoti paṭhamayāme tāva vītivatte uṭṭhāya buddhaṃ anussari, athassa balavappasādo udapādi, pītiāloko ahosi, sabbatamaṃ vigacchi, dīpasahassujjalanaṃ viya canduṭṭhānasūriyuṭṭhānaṃ viya ca jātaṃ. So ‘‘pamādaṃ āpannomhi, vañcitomhi, sūriyo uggato’’ti uṭṭhāya ākāsatale ṭhatvā candaṃ oloketvā ‘‘ekova yāmo gato, aññe dve atthī’’ti puna pavisitvā nipajji, etenupāyena majjhimayāmāvasānepi pacchimayāmāvasānepi tikkhattuṃ uṭṭhāsi. Pacchimayāmāvasāne pana balavapaccūseyeva uṭṭhāya ākāsatalaṃ āgantvā mahādvārābhimukho ahosi, sattabhūmikadvāraṃ sayameva vivaṭaṃ ahosi, pāsādā oruyha antaravīthiṃ paṭipajji.
៣០៥. អមនុស្សាតិ អធិគតវិសេសា ទេវតា។ តថា ហិ តា សេដ្ឋិស្ស ភាវិនិសម្បត្តិំ បច្ចក្ខតោ សម្បស្សមានា ‘‘អយំ មហាសេដ្ឋិ ‘ពុទ្ធុបដ្ឋានំ គមិស្សាមី’តិ និក្ខន្តោ បឋមទស្សនេនេវ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋាយ តិណ្ណំ រតនានំ អគ្គុបដ្ឋាកោ ហុត្វា អសទិសំ សង្ឃារាមំ កត្វា ចាតុទ្ទិសស្ស អរិយសង្ឃស្ស អនាវដទ្វារោ ភវិស្សតិ, ន យុត្តមស្ស ទ្វារំ បិទហិតុ’’ន្តិ ចិន្តេត្វា ទ្វារំ វិវរិំសុ។ អន្តរធាយីតិ រាជគហំ កិរ អាកិណ្ណមនុស្សំ, អន្តោនគរេ នវ កោដិយោ ពហិនគរេ នវាតិ តំ ឧបនិស្សាយ អដ្ឋារស មនុស្សកោដិយោ វសន្តិ។ អវេលាយ មតមនុស្សេ ពហិ នីហរិតុំ អសក្កោន្តា អដ្ដាលកេ ឋត្វា ពហិទ្វារេ ខិបន្តិ។ មហាសេដ្ឋិ នគរតោ ពហិ និក្ខន្តមត្តោវ អល្លសរីរំ បាទេន អក្កមិ, អបរម្បិ បិដ្ឋិបាទេន បហរិ, មក្ខិកា ឧប្បតិត្វា បកិរិំសុ, ទុគ្គន្ធោ នាសាបុដំ អភិហនិ, ពុទ្ធប្បសាទោ តនុត្តំ គតោ។ តេនស្ស អាលោកោ អន្តរធាយិ អន្ធការោ បាតុរហោសិ បីតិវេគស្ស តនុភាវេ តំសមុដ្ឋិតរូបានំ បរិទុព្ពលភាវតោ ។ សទ្ទមនុស្សាវេសីតិ ‘‘សេដ្ឋិស្ស ឧស្សាហំ ជនេស្សាមី’’តិ សុវណ្ណកិង្កិណិកំ ឃដ្ដេន្តោ វិយ មធុរស្សរេន សទ្ទំ អនុស្សាវេសិ។
305.Amanussāti adhigatavisesā devatā. Tathā hi tā seṭṭhissa bhāvinisampattiṃ paccakkhato sampassamānā ‘‘ayaṃ mahāseṭṭhi ‘buddhupaṭṭhānaṃ gamissāmī’ti nikkhanto paṭhamadassaneneva sotāpattiphale patiṭṭhāya tiṇṇaṃ ratanānaṃ aggupaṭṭhāko hutvā asadisaṃ saṅghārāmaṃ katvā cātuddisassa ariyasaṅghassa anāvaṭadvāro bhavissati, na yuttamassa dvāraṃ pidahitu’’nti cintetvā dvāraṃ vivariṃsu. Antaradhāyīti rājagahaṃ kira ākiṇṇamanussaṃ, antonagare nava koṭiyo bahinagare navāti taṃ upanissāya aṭṭhārasa manussakoṭiyo vasanti. Avelāya matamanusse bahi nīharituṃ asakkontā aṭṭālake ṭhatvā bahidvāre khipanti. Mahāseṭṭhi nagarato bahi nikkhantamattova allasarīraṃ pādena akkami, aparampi piṭṭhipādena pahari, makkhikā uppatitvā pakiriṃsu, duggandho nāsāpuṭaṃ abhihani, buddhappasādo tanuttaṃ gato. Tenassa āloko antaradhāyi andhakāro pāturahosi pītivegassa tanubhāve taṃsamuṭṭhitarūpānaṃ paridubbalabhāvato . Saddamanussāvesīti ‘‘seṭṭhissa ussāhaṃ janessāmī’’ti suvaṇṇakiṅkiṇikaṃ ghaṭṭento viya madhurassarena saddaṃ anussāvesi.
សតំ កញ្ញាសហស្សានីតិ បុរិមបទានិបិ ឥមិនាវ សហស្ស-បទេន សទ្ធិំ សម្ពន្ធិតព្ពានិ។ យថេវ ហិ សតំ កញ្ញាសហស្សានិ, ឯវំ សតំ សហស្សានិ ហត្ថី, សតំ សហស្សានិ អស្សា, សតំ សហស្សានិ រថាតិ អយមេត្ថ អត្ថោ, ឥតិ ឯកេកំ សតសហស្សំ ទីបិតំ ហោតិ។ បទវីតិហារស្សាតិ បទំ វីតិហរតិ ឯត្ថាតិ បទវីតិហារោ។ សោ ទុតវិលម្ពិតំ អកត្វា សមគមនេ ទ្វិន្នំ បទានំ អន្តរេ មុដ្ឋិរតនមត្តំ។ កលំ នាគ្ឃន្តិ សោឡសិន្តិ តំ ឯកំ បទវីតិហារំ សោឡស ភាគេ កត្វា តតោ ឯកោ កោដ្ឋាសោ បុន សោឡសធា, តតោ ឯកោ សោឡសធាតិ ឯវំ សោឡស វារេ សោឡសធា ភិន្នស្ស ឯកោ កោដ្ឋាសោ សោឡសី កលា នាម, តំ សោឡសិំ កលំ ឯតានិ ចត្តារិ សតសហស្សានិ ន អគ្ឃន្តិ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – សតំ ហត្ថិសហស្សានិ សតំ អស្សសហស្សានិ សតំ រថសហស្សានិ សតំ កញ្ញាសហស្សានិ, តា ច ខោ អាមុក្កមណិកុណ្ឌលា សកលជម្ពុទីបរាជធីតរោវាតិ ឥមស្មា ឯត្តកា លាភា វិហារំ គច្ឆន្តស្ស តស្មិំ សោឡសិកលាសង្ខាតេ បទេសេ លង្ឃនសាធនវសេន បវត្តចេតនាវ ឧត្តរិតរាតិ។ បទំ វា វីតិហរតិ ឯតេនាតិ បទវីតិហារោ, តថាបវត្តា កុសលចេតនា, តស្សា ផលំ សោឡសធា កត្វាតិ ច វទន្តិ។ ឥទំ បន វិហារគមនំ កស្ស វសេន គហិតន្តិ? វិហារំ គន្ត្វា អនន្តរាយេន សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋហន្តស្ស វសេន គហិតំ។ ‘‘គន្ធមាលាទីហិ បូជំ ករិស្សាមិ, ចេតិយំ វន្ទិស្សាមិ, ធម្មំ សោស្សាមិ, ទីបបូជំ ករិស្សាមិ, សង្ឃំ និមន្តេត្វា ទានំ ទស្សាមិ, សិក្ខាបទេសុ វា សរណេសុ វា បតិដ្ឋហិស្សាមី’’តិ គច្ឆតោបិ វសេន វដ្ដតិយេវ។
Sataṃ kaññāsahassānīti purimapadānipi imināva sahassa-padena saddhiṃ sambandhitabbāni. Yatheva hi sataṃ kaññāsahassāni, evaṃ sataṃ sahassāni hatthī, sataṃ sahassāni assā, sataṃ sahassāni rathāti ayamettha attho, iti ekekaṃ satasahassaṃ dīpitaṃ hoti. Padavītihārassāti padaṃ vītiharati etthāti padavītihāro. So dutavilambitaṃ akatvā samagamane dvinnaṃ padānaṃ antare muṭṭhiratanamattaṃ. Kalaṃ nāgghanti soḷasinti taṃ ekaṃ padavītihāraṃ soḷasa bhāge katvā tato eko koṭṭhāso puna soḷasadhā, tato eko soḷasadhāti evaṃ soḷasa vāre soḷasadhā bhinnassa eko koṭṭhāso soḷasī kalā nāma, taṃ soḷasiṃ kalaṃ etāni cattāri satasahassāni na agghanti. Idaṃ vuttaṃ hoti – sataṃ hatthisahassāni sataṃ assasahassāni sataṃ rathasahassāni sataṃ kaññāsahassāni, tā ca kho āmukkamaṇikuṇḍalā sakalajambudīparājadhītarovāti imasmā ettakā lābhā vihāraṃ gacchantassa tasmiṃ soḷasikalāsaṅkhāte padese laṅghanasādhanavasena pavattacetanāva uttaritarāti. Padaṃ vā vītiharati etenāti padavītihāro, tathāpavattā kusalacetanā, tassā phalaṃ soḷasadhā katvāti ca vadanti. Idaṃ pana vihāragamanaṃ kassa vasena gahitanti? Vihāraṃ gantvā anantarāyena sotāpattiphale patiṭṭhahantassa vasena gahitaṃ. ‘‘Gandhamālādīhi pūjaṃ karissāmi, cetiyaṃ vandissāmi, dhammaṃ sossāmi, dīpapūjaṃ karissāmi, saṅghaṃ nimantetvā dānaṃ dassāmi, sikkhāpadesu vā saraṇesu vā patiṭṭhahissāmī’’ti gacchatopi vasena vaṭṭatiyeva.
អន្ធការោ អន្តរធាយីតិ សោ កិរ ចិន្តេសិ ‘‘អហំ ឯកកោតិ សញ្ញំ ករោមិ, អមនុស្សា ច មេ អនុគាមិនោ សហាយា អត្ថិ, កស្មា ភាយាមី’’តិ សូរោ អហោសិ។ អថស្ស ពលវា ពុទ្ធប្បសាទោ ឧទបាទិ, តស្មា អន្ធការោ អន្តរធាយិ។ សេសវារេសុបិ ឯសេវ នយោ។ អាលោកោ បាតុរហោសីតិ បុរិមពុទ្ធេសុ ចិរកាលបរិចយសម្ភូតស្ស ពលវតោ បសាទស្ស វសេន ឧប្បន្នាយ ឧឡារាយ ពុទ្ធារម្មណាយ បីតិយា សមុដ្ឋាបិតោ វិបស្សនោភាសសទិសោ សាតិសយោ ចិត្តបច្ចយឧតុសមុដ្ឋានោ អាលោកោ បាតុរហោសិ។ ទេវតាហិ កតោតិបិ វទន្តិ, បុរិមោយេវេត្ថ យុត្តតរោ។ ឯហិ សុទត្តាតិ សោ កិរ សេដ្ឋិ គច្ឆមានោវ ចិន្តេសិ ‘‘ឥមស្មិំ លោកេ ពហូ បូរណកស្សបាទយោ តិត្ថិយា ‘មយំ ពុទ្ធា, មយំ ពុទ្ធា’តិ វទន្តិ, កថំ នុ ខោ អហំ សត្ថុ ពុទ្ធភាវំ ជានេយ្យ’’ន្តិ។ អថស្ស ឯតទហោសិ ‘‘មយ្ហំ គុណវសេន ឧប្បន្នំ នាមំ មហាជនោ ជានាតិ, កុលទត្តិយំ បន មេ នាមំ អញ្ញត្រ មយា ន កោចិ ជានាតិ, សចេ ពុទ្ធោ ភវិស្សតិ, កុលទត្តិកនាមេន មំ អាលបិស្សតី’’តិ។ សត្ថា តស្ស ចិត្តំ ញត្វា ឯវមាហ។
Andhakāro antaradhāyīti so kira cintesi ‘‘ahaṃ ekakoti saññaṃ karomi, amanussā ca me anugāmino sahāyā atthi, kasmā bhāyāmī’’ti sūro ahosi. Athassa balavā buddhappasādo udapādi, tasmā andhakāro antaradhāyi. Sesavāresupi eseva nayo. Āloko pāturahosīti purimabuddhesu cirakālaparicayasambhūtassa balavato pasādassa vasena uppannāya uḷārāya buddhārammaṇāya pītiyā samuṭṭhāpito vipassanobhāsasadiso sātisayo cittapaccayautusamuṭṭhāno āloko pāturahosi. Devatāhi katotipi vadanti, purimoyevettha yuttataro. Ehi sudattāti so kira seṭṭhi gacchamānova cintesi ‘‘imasmiṃ loke bahū pūraṇakassapādayo titthiyā ‘mayaṃ buddhā, mayaṃ buddhā’ti vadanti, kathaṃ nu kho ahaṃ satthu buddhabhāvaṃ jāneyya’’nti. Athassa etadahosi ‘‘mayhaṃ guṇavasena uppannaṃ nāmaṃ mahājano jānāti, kuladattiyaṃ pana me nāmaṃ aññatra mayā na koci jānāti, sace buddho bhavissati, kuladattikanāmena maṃ ālapissatī’’ti. Satthā tassa cittaṃ ñatvā evamāha.
បរិនិព្ពុតោតិ កិលេសបរិនិព្ពានេន បរិនិព្ពុតោ។ អាសត្តិយោតិ រូបាទីសុ អាសញ្ជនដ្ឋេន អាសត្តិយោ, តណ្ហាយោ។ សន្តិន្តិ កិលេសវូបសមំ។ បប្បុយ្យាតិ អគ្គមគ្គេន បត្វា។ សេសមេត្ថ បាឡិអនុសារេនេវ វេទិតព្ពំ។ យញ្ចេត្ថ អនុត្តានមត្ថំ, តំ អដ្ឋកថាយំ វុត្តមេវ។
Parinibbutoti kilesaparinibbānena parinibbuto. Āsattiyoti rūpādīsu āsañjanaṭṭhena āsattiyo, taṇhāyo. Santinti kilesavūpasamaṃ. Pappuyyāti aggamaggena patvā. Sesamettha pāḷianusāreneva veditabbaṃ. Yañcettha anuttānamatthaṃ, taṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttameva.
៣០៦. វយមេវ វេយ្យាយិកន្តិ អាហ ‘‘វេយ្យាយិកន្តិ វយករណំ វុច្ចតី’’តិ។
306. Vayameva veyyāyikanti āha ‘‘veyyāyikanti vayakaraṇaṃ vuccatī’’ti.
អនាថបិណ្ឌិកវត្ថុកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Anāthapiṇḍikavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi / អនាថបិណ្ឌិកវត្ថុ • Anāthapiṇḍikavatthu
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / វិហារានុជាននកថា • Vihārānujānanakathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / វិហារានុជាននកថាវណ្ណនា • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / វិហារានុជាននកថាវណ្ណនា • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / វិហារានុជាននកថា • Vihārānujānanakathā
