Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya

    5. සළායතනවග්‌ගො

    5. Saḷāyatanavaggo

    1. අනාථපිණ්‌ඩිකොවාදසුත්‌තං

    1. Anāthapiṇḍikovādasuttaṃ

    383. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අනාථපිණ්‌ඩිකො ගහපති ආබාධිකො හොති දුක්‌ඛිතො බාළ්‌හගිලානො. අථ ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකො ගහපති අඤ්‌ඤතරං පුරිසං ආමන්‌තෙසි – ‘‘එහි ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මම වචනෙන භගවතො පාදෙ සිරසා වන්‌දාහි 1 – ‘අනාථපිණ්‌ඩිකො, භන්‌තෙ, ගහපති ආබාධිකො දුක්‌ඛිතො බාළ්‌හගිලානො. සො භගවතො පාදෙ සිරසා වන්‌දතී’ති. යෙන චායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මම වචනෙන ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පාදෙ සිරසා වන්‌දාහි 2 – ‘අනාථපිණ්‌ඩිකො, භන්‌තෙ, ගහපති ආබාධිකො දුක්‌ඛිතො බාළ්‌හගිලානො. සො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පාදෙ සිරසා වන්‌දතී’ති. එවඤ්‌ච වදෙහි – ‘සාධු කිර, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො යෙන අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ගහපතිස්‌ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමතු අනුකම්‌පං උපාදායා’’’ති.

    383. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi 3 – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandāhi 4 – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandatī’ti. Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.

    ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො සො පුරිසො අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ගහපතිස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සො පුරිසො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අනාථපිණ්‌ඩිකො, භන්‌තෙ, ගහපති ආබාධිකො දුක්‌ඛිතො බාළ්‌හගිලානො. සො භගවතො පාදෙ සිරසා වන්‌දතී’’ති. යෙන චායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සො පුරිසො ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘අනාථපිණ්‌ඩිකො, භන්‌තෙ, ගහපති ආබාධිකො දුක්‌ඛිතො බාළ්‌හගිලානො. සො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පාදෙ සිරසා වන්‌දති; එවඤ්‌ච වදෙති – ‘සාධු කිර, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො යෙන අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ගහපතිස්‌ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමතු අනුකම්‌පං උපාදායා’’’ති. අධිවාසෙසි ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො තුණ්‌හීභාවෙන.

    ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso anāthapiṇḍikassa gahapatissa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandati; evañca vadeti – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā sāriputto tuṇhībhāvena.

    384. අථ ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය ආයස්‌මතා ආනන්‌දෙන පච්‌ඡාසමණෙන යෙන අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ගහපතිස්‌ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි. නිසජ්‌ජ ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො අනාථපිණ්‌ඩිකං ගහපතිං එතදවොච – ‘‘කච්‌චි තෙ, ගහපති, ඛමනීයං, කච්‌චි යාපනීයං? කච්‌චි තෙ දුක්‌ඛා වෙදනා පටික්‌කමන්‌ති, නො අභික්‌කමන්‌ති; පටික්‌කමොසානං පඤ්‌ඤායති, නො අභික්‌කමො’’ති?

    384. Atha kho āyasmā sāriputto nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena pacchāsamaṇena yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho āyasmā sāriputto anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ? Kacci te dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?

    ‘‘න මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, ඛමනීයං න යාපනීයං. බාළ්‌හා මෙ දුක්‌ඛා වෙදනා අභික්‌කමන්‌ති, නො පටික්‌කමන්‌ති; අභික්‌කමොසානං පඤ්‌ඤායති, නො පටික්‌කමො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, බලවා පුරිසො තිණ්‌හෙන සිඛරෙන මුද්‌ධනි 5 අභිමත්‌ථෙය්‍ය 6; එවමෙව ඛො මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, අධිමත්‌තා වාතා මුද්‌ධනි 7 ඌහනන්‌ති 8. න මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, ඛමනීයං න යාපනීයං. බාළ්‌හා මෙ දුක්‌ඛා වෙදනා අභික්‌කමන්‌ති, නො පටික්‌කමන්‌ති; අභික්‌කමොසානං පඤ්‌ඤායති, නො පටික්‌කමො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, බලවා පුරිසො දළ්‌හෙන වරත්‌තඛණ්‌ඩෙන සීසෙ සීසවෙඨං දදෙය්‍ය; එවමෙව ඛො මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, අධිමත්‌තා සීසෙ සීසවෙදනා. න මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, ඛමනීයං න යාපනීයං. බාළ්‌හා මෙ දුක්‌ඛා වෙදනා අභික්‌කමන්‌ති, නො පටික්‌කමන්‌ති; අභික්‌කමොසානං පඤ්‌ඤායති, නො පටික්‌කමො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, දක්‌ඛො ගොඝාතකො වා ගොඝාතකන්‌තෙවාසී වා තිණ්‌හෙන ගොවිකන්‌තනෙන කුච්‌ඡිං පරිකන්‌තෙය්‍ය; එවමෙව ඛො මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, අධිමත්‌තා වාතා කුච්‌ඡිං පරිකන්‌තන්‌ති. න මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, ඛමනීයං න යාපනීයං. බාළ්‌හා මෙ දුක්‌ඛා වෙදනා අභික්‌කමන්‌ති, නො පටික්‌කමන්‌ති; අභික්‌කමොසානං පඤ්‌ඤායති, නො පටික්‌කමො. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, ද්‌වෙ බලවන්‌තො පුරිසා දුබ්‌බලතරං පුරිසං නානාබාහාසු ගහෙත්‌වා අඞ්‌ගාරකාසුයා සන්‌තාපෙය්‍යුං, සම්‌පරිතාපෙය්‍යුං; එවමෙව ඛො මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, අධිමත්‌තො කායස්‌මිං ඩාහො. න මෙ, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, ඛමනීයං න යාපනීයං. බාළ්‌හා මෙ දුක්‌ඛා වෙදනා අභික්‌කමන්‌ති, නො පටික්‌කමන්‌ති; අභික්‌කමොසානං පඤ්‌ඤායති, නො පටික්‌කමො’’ති.

    ‘‘Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, balavā puriso tiṇhena sikharena muddhani 9 abhimattheyya 10; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā vātā muddhani 11 ūhananti 12. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, balavā puriso daḷhena varattakhaṇḍena sīse sīsaveṭhaṃ dadeyya; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā sīse sīsavedanā. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ, samparitāpeyyuṃ; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimatto kāyasmiṃ ḍāho. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.

    385. ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න චක්‌ඛුං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ චක්‌ඛුනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    385. ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhuṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න සොතං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ සොතනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න ඝානං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ ඝානනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න ජිව්‌හං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ ජිව්‌හානිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න කායං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ කායනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න මනං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ මනොනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotaṃ upādiyissāmi, na ca me sotanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ghānaṃ upādiyissāmi, na ca me ghānanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na jivhaṃ upādiyissāmi, na ca me jivhānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na kāyaṃ upādiyissāmi, na ca me kāyanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na manaṃ upādiyissāmi, na ca me manonissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න රූපං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ රූපනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න සද්‌දං උපාදියිස්‌සාමි…පෙ.… න ගන්‌ධං උපාදියිස්‌සාමි… න රසං උපාදියිස්‌සාමි… න ඵොට්‌ඨබ්‌බං උපාදියිස්‌සාමි… න ධම්‌මං උපාදියිස්‌සාමි න ච මෙ ධම්‌මනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na rūpaṃ upādiyissāmi, na ca me rūpanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na saddaṃ upādiyissāmi…pe… na gandhaṃ upādiyissāmi… na rasaṃ upādiyissāmi… na phoṭṭhabbaṃ upādiyissāmi… na dhammaṃ upādiyissāmi na ca me dhammanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න සොතවිඤ්‌ඤාණං උපාදියිස්‌සාමි… න ඝානවිඤ්‌ඤාණං උපාදියිස්‌සාමි… න ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං උපාදියිස්‌සාමි… න කායවිඤ්‌ඤාණං උපාදියිස්‌සාමි… න මනොවිඤ්‌ඤාණං උපාදියිස්‌සාමි න ච මෙ මනොවිඤ්‌ඤාණනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhuviññāṇaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhuviññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na ghānaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na jivhāviññāṇaṃ upādiyissāmi… na kāyaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na manoviññāṇaṃ upādiyissāmi na ca me manoviññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න සොතසම්‌ඵස්‌සං උපාදියිස්‌සාමි… න ඝානසම්‌ඵස්‌සං උපාදියිස්‌සාමි… න ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සං උපාදියිස්‌සාමි… න කායසම්‌ඵස්‌සං උපාදියිස්‌සාමි… න මනොසම්‌ඵස්‌සං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ මනොසම්‌ඵස්‌සනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhusamphassaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhusamphassanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotasamphassaṃ upādiyissāmi… na ghānasamphassaṃ upādiyissāmi… na jivhāsamphassaṃ upādiyissāmi… na kāyasamphassaṃ upādiyissāmi… na manosamphassaṃ upādiyissāmi, na ca me manosamphassanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සජං වෙදනං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සජාවෙදනානිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ , ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න සොතසම්‌ඵස්‌සජං වෙදනං උපාදියිස්‌සාමි… න ඝානසම්‌ඵස්‌සජං වෙදනං උපාදියිස්‌සාමි… න ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සජං වෙදනං උපාදියිස්‌සාමි… න කායසම්‌ඵස්‌සජං වෙදනං උපාදියිස්‌සාමි… න මනොසම්‌ඵස්‌සජං වෙදනං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ මනොසම්‌ඵස්‌සජාවෙදනානිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhusamphassajāvedanānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te , gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na ghānasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na jivhāsamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na kāyasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na manosamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi, na ca me manosamphassajāvedanānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    386. ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න පථවීධාතුං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ පථවීධාතුනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න ආපොධාතුං උපාදියිස්‌සාමි… න තෙජොධාතුං උපාදියිස්‌සාමි… න වායොධාතුං උපාදියිස්‌සාමි… න ආකාසධාතුං උපාදියිස්‌සාමි… න විඤ්‌ඤාණධාතුං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ විඤ්‌ඤාණධාතුනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    386. ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na pathavīdhātuṃ upādiyissāmi, na ca me pathavīdhātunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na āpodhātuṃ upādiyissāmi… na tejodhātuṃ upādiyissāmi… na vāyodhātuṃ upādiyissāmi… na ākāsadhātuṃ upādiyissāmi… na viññāṇadhātuṃ upādiyissāmi, na ca me viññāṇadhātunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න රූපං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ රූපනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න වෙදනං උපාදියිස්‌සාමි… න සඤ්‌ඤං උපාදියිස්‌සාමි… න සඞ්‌ඛාරෙ උපාදියිස්‌සාමි… න විඤ්‌ඤාණං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ විඤ්‌ඤාණනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na rūpaṃ upādiyissāmi, na ca me rūpanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na vedanaṃ upādiyissāmi… na saññaṃ upādiyissāmi… na saṅkhāre upādiyissāmi… na viññāṇaṃ upādiyissāmi, na ca me viññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න ආකාසානඤ්‌චායතනං උපාදියිස්‌සාමි , න ච මෙ ආකාසානඤ්‌චායතනනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති . එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපාදියිස්‌සාමි… න ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපාදියිස්‌සාමි… න නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං උපාදියිස්‌සාමි න ච මෙ නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ākāsānañcāyatanaṃ upādiyissāmi , na ca me ākāsānañcāyatananissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti . Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na viññāṇañcāyatanaṃ upādiyissāmi… na ākiñcaññāyatanaṃ upādiyissāmi… na nevasaññānāsaññāyatanaṃ upādiyissāmi na ca me nevasaññānāsaññāyatananissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න ඉධලොකං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ ඉධලොකනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘න පරලොකං උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ පරලොකනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බං. තස්‌මාතිහ තෙ, ගහපති, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘යම්‌පි මෙ දිට්‌ඨං සුතං මුතං විඤ්‌ඤාතං පත්‌තං පරියෙසිතං අනුපරියෙසිතං අනුචරිතං මනසා තම්‌පි න උපාදියිස්‌සාමි, න ච මෙ තංනිස්‌සිතං විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සතී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, ගහපති, සික්‌ඛිතබ්‌බ’’න්‌ති.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na idhalokaṃ upādiyissāmi, na ca me idhalokanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na paralokaṃ upādiyissāmi, na ca me paralokanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yampi me diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anupariyesitaṃ anucaritaṃ manasā tampi na upādiyissāmi, na ca me taṃnissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabba’’nti.

    387. එවං වුත්‌තෙ, අනාථපිණ්‌ඩිකො ගහපති පරොදි, අස්‌සූනි පවත්‌තෙසි. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො අනාථපිණ්‌ඩිකං ගහපතිං එතදවොච – ‘‘ඔලීයසි ඛො ත්‌වං, ගහපති, සංසීදසි ඛො ත්‌වං, ගහපතී’’ති? ‘‘නාහං, භන්‌තෙ ආනන්‌ද, ඔලීයාමි, නපි සංසීදාමි; අපි ච මෙ දීඝරත්‌තං සත්‌ථා පයිරුපාසිතො මනොභාවනීයා ච භික්‌ඛූ; න ච මෙ එවරූපී ධම්‌මී කථා සුතපුබ්‌බා’’ති. ‘‘න ඛො, ගහපති, ගිහීනං ඔදාතවසනානං එවරූපී ධම්‌මී කථා පටිභාති; පබ්‌බජිතානං ඛො, ගහපති, එවරූපී ධම්‌මී කථා පටිභාතී’’ති. ‘‘තෙන හි, භන්‌තෙ සාරිපුත්‌ත, ගිහීනම්‌පි ඔදාතවසනානං එවරූපී ධම්‌මී කථා පටිභාතු. සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, කුලපුත්‌තා අප්‌පරජක්‌ඛජාතිකා, අස්‌සවනතා ධම්‌මස්‌ස පරිහායන්‌ති; භවිස්‌සන්‌ති ධම්‌මස්‌ස අඤ්‌ඤාතාරො’’ති.

    387. Evaṃ vutte, anāthapiṇḍiko gahapati parodi, assūni pavattesi. Atha kho āyasmā ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘olīyasi kho tvaṃ, gahapati, saṃsīdasi kho tvaṃ, gahapatī’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhante ānanda, olīyāmi, napi saṃsīdāmi; api ca me dīgharattaṃ satthā payirupāsito manobhāvanīyā ca bhikkhū; na ca me evarūpī dhammī kathā sutapubbā’’ti. ‘‘Na kho, gahapati, gihīnaṃ odātavasanānaṃ evarūpī dhammī kathā paṭibhāti; pabbajitānaṃ kho, gahapati, evarūpī dhammī kathā paṭibhātī’’ti. ‘‘Tena hi, bhante sāriputta, gihīnampi odātavasanānaṃ evarūpī dhammī kathā paṭibhātu. Santi hi, bhante, kulaputtā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti; bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti.

    අථ ඛො ආයස්‌මා ච සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මා ච ආනන්‌දො අනාථපිණ්‌ඩිකං ගහපතිං ඉමිනා ඔවාදෙන ඔවදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කමිංසු. අථ ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකො ගහපති, අචිරපක්‌කන්‌තෙ ආයස්‌මන්‌තෙ ච සාරිපුත්‌තෙ ආයස්‌මන්‌තෙ ච ආනන්‌දෙ , කාලමකාසි තුසිතං කායං උපපජ්‌ජි. අථ ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකො දෙවපුත්‌තො අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණො කෙවලකප්‌පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ජ්‌ඨිතො ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකො දෙවපුත්‌තො භගවන්‌තං ගාථාහි අජ්‌ඣභාසි –

    Atha kho āyasmā ca sāriputto āyasmā ca ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ iminā ovādena ovaditvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati, acirapakkante āyasmante ca sāriputte āyasmante ca ānande , kālamakāsi tusitaṃ kāyaṃ upapajji. Atha kho anāthapiṇḍiko devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ jṭhito kho anāthapiṇḍiko devaputto bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘ඉදඤ්‌හි තං ජෙතවනං, ඉසිසඞ්‌ඝනිසෙවිතං;

    ‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;

    ආවුත්‌ථං ධම්‌මරාජෙන, පීතිසඤ්‌ජනනං මම.

    Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.

    ‘‘කම්‌මං විජ්‌ජා ච ධම්‌මො ච, සීලං ජීවිතමුත්‌තමං;

    ‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;

    එතෙන මච්‌චා සුජ්‌ඣන්‌ති, න ගොත්‌තෙන ධනෙන වා.

    Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.

    ‘‘තස්‌මා හි පණ්‌ඩිතො පොසො, සම්‌පස්‌සං අත්‌ථමත්‌තනො;

    ‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    යොනිසො විචිනෙ ධම්‌මං, එවං තත්‌ථ විසුජ්‌ඣති.

    Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.

    ‘‘සාරිපුත්‌තොව පඤ්‌ඤාය, සීලෙන උපසමෙන;

    ‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena;

    යොපි පාරඞ්‌ගතො භික්‌ඛු, එතාවපරමො සියා’’ති.

    Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.

    ඉදමවොච අනාථපිණ්‌ඩිකො දෙවපුත්‌තො. සමනුඤ්‌ඤො සත්‌ථා අහොසි. අථ ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකො දෙවපුත්‌තො – ‘‘සමනුඤ්‌ඤො මෙ සත්‌ථා’’ති භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායි.

    Idamavoca anāthapiṇḍiko devaputto. Samanuñño satthā ahosi. Atha kho anāthapiṇḍiko devaputto – ‘‘samanuñño me satthā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.

    388. අථ ඛො භගවා තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘ඉමං, භික්‌ඛවෙ, රත්‌තිං අඤ්‌ඤතරො දෙවපුත්‌තො අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණො කෙවලකප්‌පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්‌වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතො ඛො සො දෙවපුත්‌තො මං ගාථාහි අජ්‌ඣභාසි –

    388. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho so devaputto maṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘ඉදඤ්‌හි තං ජෙතවනං, ඉසිසඞ්‌ඝනිසෙවිතං;

    ‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;

    ආවුත්‌ථං ධම්‌මරාජෙන, පීතිසඤ්‌ජනනං මම.

    Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.

    ‘‘කම්‌මං විජ්‌ජා ච ධම්‌මො ච, සීලං ජීවිතමුත්‌තමං;

    ‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;

    එතෙන මච්‌චා සුජ්‌ඣන්‌ති, න ගොත්‌තෙන ධනෙන වා.

    Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.

    ‘‘තස්‌මා හි පණ්‌ඩිතො පොසො, සම්‌පස්‌සං අත්‌ථමත්‌තනො;

    ‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    යොනිසො විචිනෙ ධම්‌මං, එවං තත්‌ථ විසුජ්‌ඣති.

    Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.

    ‘‘සාරිපුත්‌තොව පඤ්‌ඤාය, සීලෙන උපසමෙන;

    ‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena;

    යොපි පාරඞ්‌ගතො භික්‌ඛු, එතාවපරමො සියා’’ති.

    Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.

    ‘‘ඉදමවොච , භික්‌ඛවෙ, සො දෙවපුත්‌තො. ‘සමනුඤ්‌ඤො මෙ සත්‌ථා’ති මං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායී’’ති.

    ‘‘Idamavoca , bhikkhave, so devaputto. ‘Samanuñño me satthā’ti maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyī’’ti.

    එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සො හි නූන සො, භන්‌තෙ, අනාථපිණ්‌ඩිකො දෙවපුත්‌තො භවිස්‌සති. අනාථපිණ්‌ඩිකො, භන්‌තෙ, ගහපති ආයස්‌මන්‌තෙ සාරිපුත්‌තෙ අභිප්‌පසන්‌නො අහොසී’’ති. ‘‘සාධු, සාධු, ආනන්‌ද! යාවතකං ඛො, ආනන්‌ද, තක්‌කාය පත්‌තබ්‌බං, අනුප්‌පත්‌තං තං තයා. අනාථපිණ්‌ඩිකො සො, ආනන්‌ද, දෙවපුත්‌තො’’ති.

    Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘so hi nūna so, bhante, anāthapiṇḍiko devaputto bhavissati. Anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati āyasmante sāriputte abhippasanno ahosī’’ti. ‘‘Sādhu, sādhu, ānanda! Yāvatakaṃ kho, ānanda, takkāya pattabbaṃ, anuppattaṃ taṃ tayā. Anāthapiṇḍiko so, ānanda, devaputto’’ti.

    ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.

    Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    අනාථපිණ්‌ඩිකොවාදසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඨමං.

    Anāthapiṇḍikovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. වන්‌දාහි එවඤ්‌ච වදෙහි (සබ්‌බත්‌ථ) අඤ්‌ඤසුත්‌තෙසු පන නත්‌ථි
    2. වන්‌දාහි එවඤ්‌ච වදෙහි (සබ්‌බත්‌ථ) අඤ්‌ඤසුත්‌තෙසු පන නත්‌ථි
    3. vandāhi evañca vadehi (sabbattha) aññasuttesu pana natthi
    4. vandāhi evañca vadehi (sabbattha) aññasuttesu pana natthi
    5. මුද්‌ධානං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    6. අභිමන්‌ථෙය්‍ය (සී. පී.)
    7. ඔහනන්‌ති (ස්‍යා. කං.)
    8. අධිමත්‌තා වාතා සීලං පරිකන්‌තන්‌ති (සී. ස්‍යා. කං.)
    9. muddhānaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    10. abhimantheyya (sī. pī.)
    11. ohananti (syā. kaṃ.)
    12. adhimattā vātā sīlaṃ parikantanti (sī. syā. kaṃ.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 1. අනාථපිණ්‌ඩිකොවාදසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Anāthapiṇḍikovādasuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 1. අනාථපිණ්‌ඩිකොවාදසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Anāthapiṇḍikovādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact