Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൫. സളായതനവഗ്ഗോ
5. Saḷāyatanavaggo
൧. അനാഥപിണ്ഡികോവാദസുത്തം
1. Anāthapiṇḍikovādasuttaṃ
൩൮൩. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന അനാഥപിണ്ഡികോ ഗഹപതി ആബാധികോ ഹോതി ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ. അഥ ഖോ അനാഥപിണ്ഡികോ ഗഹപതി അഞ്ഞതരം പുരിസം ആമന്തേസി – ‘‘ഏഹി ത്വം, അമ്ഭോ പുരിസ, യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമ; ഉപസങ്കമിത്വാ മമ വചനേന ഭഗവതോ പാദേ സിരസാ വന്ദാഹി 1 – ‘അനാഥപിണ്ഡികോ, ഭന്തേ, ഗഹപതി ആബാധികോ ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ. സോ ഭഗവതോ പാദേ സിരസാ വന്ദതീ’തി. യേന ചായസ്മാ സാരിപുത്തോ തേനുപസങ്കമ; ഉപസങ്കമിത്വാ മമ വചനേന ആയസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ പാദേ സിരസാ വന്ദാഹി 2 – ‘അനാഥപിണ്ഡികോ, ഭന്തേ, ഗഹപതി ആബാധികോ ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ. സോ ആയസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ പാദേ സിരസാ വന്ദതീ’തി. ഏവഞ്ച വദേഹി – ‘സാധു കിര, ഭന്തേ, ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ യേന അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ഗഹപതിസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമതു അനുകമ്പം ഉപാദായാ’’’തി.
383. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi 3 – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandāhi 4 – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandatī’ti. Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ പുരിസോ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ഗഹപതിസ്സ പടിസ്സുത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോ പുരിസോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അനാഥപിണ്ഡികോ, ഭന്തേ, ഗഹപതി ആബാധികോ ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ. സോ ഭഗവതോ പാദേ സിരസാ വന്ദതീ’’തി. യേന ചായസ്മാ സാരിപുത്തോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോ പുരിസോ ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അനാഥപിണ്ഡികോ, ഭന്തേ, ഗഹപതി ആബാധികോ ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ. സോ ആയസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ പാദേ സിരസാ വന്ദതി; ഏവഞ്ച വദേതി – ‘സാധു കിര, ഭന്തേ, ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ യേന അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ഗഹപതിസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമതു അനുകമ്പം ഉപാദായാ’’’തി. അധിവാസേസി ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ തുണ്ഹീഭാവേന.
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso anāthapiṇḍikassa gahapatissa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandati; evañca vadeti – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā sāriputto tuṇhībhāvena.
൩൮൪. അഥ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ ആയസ്മതാ ആനന്ദേന പച്ഛാസമണേന യേന അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ഗഹപതിസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. നിസജ്ജ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ അനാഥപിണ്ഡികം ഗഹപതിം ഏതദവോച – ‘‘കച്ചി തേ, ഗഹപതി, ഖമനീയം, കച്ചി യാപനീയം? കച്ചി തേ ദുക്ഖാ വേദനാ പടിക്കമന്തി, നോ അഭിക്കമന്തി; പടിക്കമോസാനം പഞ്ഞായതി, നോ അഭിക്കമോ’’തി?
384. Atha kho āyasmā sāriputto nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena pacchāsamaṇena yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho āyasmā sāriputto anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ? Kacci te dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?
‘‘ന മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ഖമനീയം ന യാപനീയം. ബാള്ഹാ മേ ദുക്ഖാ വേദനാ അഭിക്കമന്തി, നോ പടിക്കമന്തി; അഭിക്കമോസാനം പഞ്ഞായതി, നോ പടിക്കമോ. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ബലവാ പുരിസോ തിണ്ഹേന സിഖരേന മുദ്ധനി 5 അഭിമത്ഥേയ്യ 6; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, അധിമത്താ വാതാ മുദ്ധനി 7 ഊഹനന്തി 8. ന മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ഖമനീയം ന യാപനീയം. ബാള്ഹാ മേ ദുക്ഖാ വേദനാ അഭിക്കമന്തി, നോ പടിക്കമന്തി; അഭിക്കമോസാനം പഞ്ഞായതി, നോ പടിക്കമോ. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ബലവാ പുരിസോ ദള്ഹേന വരത്തഖണ്ഡേന സീസേ സീസവേഠം ദദേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, അധിമത്താ സീസേ സീസവേദനാ. ന മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ഖമനീയം ന യാപനീയം. ബാള്ഹാ മേ ദുക്ഖാ വേദനാ അഭിക്കമന്തി, നോ പടിക്കമന്തി; അഭിക്കമോസാനം പഞ്ഞായതി, നോ പടിക്കമോ. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ദക്ഖോ ഗോഘാതകോ വാ ഗോഘാതകന്തേവാസീ വാ തിണ്ഹേന ഗോവികന്തനേന കുച്ഛിം പരികന്തേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, അധിമത്താ വാതാ കുച്ഛിം പരികന്തന്തി. ന മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ഖമനീയം ന യാപനീയം. ബാള്ഹാ മേ ദുക്ഖാ വേദനാ അഭിക്കമന്തി, നോ പടിക്കമന്തി; അഭിക്കമോസാനം പഞ്ഞായതി, നോ പടിക്കമോ. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ദ്വേ ബലവന്തോ പുരിസാ ദുബ്ബലതരം പുരിസം നാനാബാഹാസു ഗഹേത്വാ അങ്ഗാരകാസുയാ സന്താപേയ്യും, സമ്പരിതാപേയ്യും; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, അധിമത്തോ കായസ്മിം ഡാഹോ. ന മേ, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ഖമനീയം ന യാപനീയം. ബാള്ഹാ മേ ദുക്ഖാ വേദനാ അഭിക്കമന്തി, നോ പടിക്കമന്തി; അഭിക്കമോസാനം പഞ്ഞായതി, നോ പടിക്കമോ’’തി.
‘‘Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, balavā puriso tiṇhena sikharena muddhani 9 abhimattheyya 10; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā vātā muddhani 11 ūhananti 12. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, balavā puriso daḷhena varattakhaṇḍena sīse sīsaveṭhaṃ dadeyya; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā sīse sīsavedanā. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ, samparitāpeyyuṃ; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimatto kāyasmiṃ ḍāho. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.
൩൮൫. ‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചക്ഖും ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ ചക്ഖുനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
385. ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhuṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന സോതം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ സോതനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ഘാനം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ ഘാനനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ജിവ്ഹം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ ജിവ്ഹാനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന കായം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ കായനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന മനം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ മനോനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotaṃ upādiyissāmi, na ca me sotanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ghānaṃ upādiyissāmi, na ca me ghānanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na jivhaṃ upādiyissāmi, na ca me jivhānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na kāyaṃ upādiyissāmi, na ca me kāyanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na manaṃ upādiyissāmi, na ca me manonissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന രൂപം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ രൂപനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന സദ്ദം ഉപാദിയിസ്സാമി…പേ॰… ന ഗന്ധം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന രസം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ഫോട്ഠബ്ബം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ധമ്മം ഉപാദിയിസ്സാമി ന ച മേ ധമ്മനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na rūpaṃ upādiyissāmi, na ca me rūpanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na saddaṃ upādiyissāmi…pe… na gandhaṃ upādiyissāmi… na rasaṃ upādiyissāmi… na phoṭṭhabbaṃ upādiyissāmi… na dhammaṃ upādiyissāmi na ca me dhammanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചക്ഖുവിഞ്ഞാണം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ ചക്ഖുവിഞ്ഞാണനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന സോതവിഞ്ഞാണം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ഘാനവിഞ്ഞാണം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന കായവിഞ്ഞാണം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന മനോവിഞ്ഞാണം ഉപാദിയിസ്സാമി ന ച മേ മനോവിഞ്ഞാണനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhuviññāṇaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhuviññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na ghānaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na jivhāviññāṇaṃ upādiyissāmi… na kāyaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na manoviññāṇaṃ upādiyissāmi na ca me manoviññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചക്ഖുസമ്ഫസ്സം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ ചക്ഖുസമ്ഫസ്സനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന സോതസമ്ഫസ്സം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ഘാനസമ്ഫസ്സം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ജിവ്ഹാസമ്ഫസ്സം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന കായസമ്ഫസ്സം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന മനോസമ്ഫസ്സം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ മനോസമ്ഫസ്സനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhusamphassaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhusamphassanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotasamphassaṃ upādiyissāmi… na ghānasamphassaṃ upādiyissāmi… na jivhāsamphassaṃ upādiyissāmi… na kāyasamphassaṃ upādiyissāmi… na manosamphassaṃ upādiyissāmi, na ca me manosamphassanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചക്ഖുസമ്ഫസ്സജം വേദനം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ ചക്ഖുസമ്ഫസ്സജാവേദനാനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ , ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന സോതസമ്ഫസ്സജം വേദനം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ഘാനസമ്ഫസ്സജം വേദനം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ജിവ്ഹാസമ്ഫസ്സജം വേദനം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന കായസമ്ഫസ്സജം വേദനം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന മനോസമ്ഫസ്സജം വേദനം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ മനോസമ്ഫസ്സജാവേദനാനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhusamphassajāvedanānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te , gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na ghānasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na jivhāsamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na kāyasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na manosamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi, na ca me manosamphassajāvedanānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
൩൮൬. ‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന പഥവീധാതും ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ പഥവീധാതുനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ആപോധാതും ഉപാദിയിസ്സാമി… ന തേജോധാതും ഉപാദിയിസ്സാമി… ന വായോധാതും ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ആകാസധാതും ഉപാദിയിസ്സാമി… ന വിഞ്ഞാണധാതും ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ വിഞ്ഞാണധാതുനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
386. ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na pathavīdhātuṃ upādiyissāmi, na ca me pathavīdhātunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na āpodhātuṃ upādiyissāmi… na tejodhātuṃ upādiyissāmi… na vāyodhātuṃ upādiyissāmi… na ākāsadhātuṃ upādiyissāmi… na viññāṇadhātuṃ upādiyissāmi, na ca me viññāṇadhātunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന രൂപം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ രൂപനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന വേദനം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന സഞ്ഞം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന സങ്ഖാരേ ഉപാദിയിസ്സാമി… ന വിഞ്ഞാണം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ വിഞ്ഞാണനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na rūpaṃ upādiyissāmi, na ca me rūpanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na vedanaṃ upādiyissāmi… na saññaṃ upādiyissāmi… na saṅkhāre upādiyissāmi… na viññāṇaṃ upādiyissāmi, na ca me viññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ആകാസാനഞ്ചായതനം ഉപാദിയിസ്സാമി , ന ച മേ ആകാസാനഞ്ചായതനനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി . ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനം ഉപാദിയിസ്സാമി… ന നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനം ഉപാദിയിസ്സാമി ന ച മേ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ākāsānañcāyatanaṃ upādiyissāmi , na ca me ākāsānañcāyatananissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti . Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na viññāṇañcāyatanaṃ upādiyissāmi… na ākiñcaññāyatanaṃ upādiyissāmi… na nevasaññānāsaññāyatanaṃ upādiyissāmi na ca me nevasaññānāsaññāyatananissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ഇധലോകം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ ഇധലോകനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന പരലോകം ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ പരലോകനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബം. തസ്മാതിഹ തേ, ഗഹപതി, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘യമ്പി മേ ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം പത്തം പരിയേസിതം അനുപരിയേസിതം അനുചരിതം മനസാ തമ്പി ന ഉപാദിയിസ്സാമി, ന ച മേ തംനിസ്സിതം വിഞ്ഞാണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഗഹപതി, സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി.
‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na idhalokaṃ upādiyissāmi, na ca me idhalokanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na paralokaṃ upādiyissāmi, na ca me paralokanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yampi me diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anupariyesitaṃ anucaritaṃ manasā tampi na upādiyissāmi, na ca me taṃnissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabba’’nti.
൩൮൭. ഏവം വുത്തേ, അനാഥപിണ്ഡികോ ഗഹപതി പരോദി, അസ്സൂനി പവത്തേസി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ അനാഥപിണ്ഡികം ഗഹപതിം ഏതദവോച – ‘‘ഓലീയസി ഖോ ത്വം, ഗഹപതി, സംസീദസി ഖോ ത്വം, ഗഹപതീ’’തി? ‘‘നാഹം, ഭന്തേ ആനന്ദ, ഓലീയാമി, നപി സംസീദാമി; അപി ച മേ ദീഘരത്തം സത്ഥാ പയിരുപാസിതോ മനോഭാവനീയാ ച ഭിക്ഖൂ; ന ച മേ ഏവരൂപീ ധമ്മീ കഥാ സുതപുബ്ബാ’’തി. ‘‘ന ഖോ, ഗഹപതി, ഗിഹീനം ഓദാതവസനാനം ഏവരൂപീ ധമ്മീ കഥാ പടിഭാതി; പബ്ബജിതാനം ഖോ, ഗഹപതി, ഏവരൂപീ ധമ്മീ കഥാ പടിഭാതീ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭന്തേ സാരിപുത്ത, ഗിഹീനമ്പി ഓദാതവസനാനം ഏവരൂപീ ധമ്മീ കഥാ പടിഭാതു. സന്തി ഹി, ഭന്തേ, കുലപുത്താ അപ്പരജക്ഖജാതികാ, അസ്സവനതാ ധമ്മസ്സ പരിഹായന്തി; ഭവിസ്സന്തി ധമ്മസ്സ അഞ്ഞാതാരോ’’തി.
387. Evaṃ vutte, anāthapiṇḍiko gahapati parodi, assūni pavattesi. Atha kho āyasmā ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘olīyasi kho tvaṃ, gahapati, saṃsīdasi kho tvaṃ, gahapatī’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhante ānanda, olīyāmi, napi saṃsīdāmi; api ca me dīgharattaṃ satthā payirupāsito manobhāvanīyā ca bhikkhū; na ca me evarūpī dhammī kathā sutapubbā’’ti. ‘‘Na kho, gahapati, gihīnaṃ odātavasanānaṃ evarūpī dhammī kathā paṭibhāti; pabbajitānaṃ kho, gahapati, evarūpī dhammī kathā paṭibhātī’’ti. ‘‘Tena hi, bhante sāriputta, gihīnampi odātavasanānaṃ evarūpī dhammī kathā paṭibhātu. Santi hi, bhante, kulaputtā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti; bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti.
അഥ ഖോ ആയസ്മാ ച സാരിപുത്തോ ആയസ്മാ ച ആനന്ദോ അനാഥപിണ്ഡികം ഗഹപതിം ഇമിനാ ഓവാദേന ഓവദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കമിംസു. അഥ ഖോ അനാഥപിണ്ഡികോ ഗഹപതി, അചിരപക്കന്തേ ആയസ്മന്തേ ച സാരിപുത്തേ ആയസ്മന്തേ ച ആനന്ദേ , കാലമകാസി തുസിതം കായം ഉപപജ്ജി. അഥ ഖോ അനാഥപിണ്ഡികോ ദേവപുത്തോ അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണോ കേവലകപ്പം ജേതവനം ഓഭാസേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി. ഏകമന്തം ജ്ഠിതോ ഖോ അനാഥപിണ്ഡികോ ദേവപുത്തോ ഭഗവന്തം ഗാഥാഹി അജ്ഝഭാസി –
Atha kho āyasmā ca sāriputto āyasmā ca ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ iminā ovādena ovaditvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati, acirapakkante āyasmante ca sāriputte āyasmante ca ānande , kālamakāsi tusitaṃ kāyaṃ upapajji. Atha kho anāthapiṇḍiko devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ jṭhito kho anāthapiṇḍiko devaputto bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘ഇദഞ്ഹി തം ജേതവനം, ഇസിസങ്ഘനിസേവിതം;
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
ആവുത്ഥം ധമ്മരാജേന, പീതിസഞ്ജനനം മമ.
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.
‘‘കമ്മം വിജ്ജാ ച ധമ്മോ ച, സീലം ജീവിതമുത്തമം;
‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;
ഏതേന മച്ചാ സുജ്ഝന്തി, ന ഗോത്തേന ധനേന വാ.
Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.
‘‘തസ്മാ ഹി പണ്ഡിതോ പോസോ, സമ്പസ്സം അത്ഥമത്തനോ;
‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;
യോനിസോ വിചിനേ ധമ്മം, ഏവം തത്ഥ വിസുജ്ഝതി.
Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.
‘‘സാരിപുത്തോവ പഞ്ഞായ, സീലേന ഉപസമേന;
‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena;
യോപി പാരങ്ഗതോ ഭിക്ഖു, ഏതാവപരമോ സിയാ’’തി.
Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.
ഇദമവോച അനാഥപിണ്ഡികോ ദേവപുത്തോ. സമനുഞ്ഞോ സത്ഥാ അഹോസി. അഥ ഖോ അനാഥപിണ്ഡികോ ദേവപുത്തോ – ‘‘സമനുഞ്ഞോ മേ സത്ഥാ’’തി ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ തത്ഥേവന്തരധായി.
Idamavoca anāthapiṇḍiko devaputto. Samanuñño satthā ahosi. Atha kho anāthapiṇḍiko devaputto – ‘‘samanuñño me satthā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.
൩൮൮. അഥ ഖോ ഭഗവാ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഇമം, ഭിക്ഖവേ, രത്തിം അഞ്ഞതരോ ദേവപുത്തോ അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണോ കേവലകപ്പം ജേതവനം ഓഭാസേത്വാ യേനാഹം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ മം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി. ഏകമന്തം ഠിതോ ഖോ സോ ദേവപുത്തോ മം ഗാഥാഹി അജ്ഝഭാസി –
388. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho so devaputto maṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘ഇദഞ്ഹി തം ജേതവനം, ഇസിസങ്ഘനിസേവിതം;
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
ആവുത്ഥം ധമ്മരാജേന, പീതിസഞ്ജനനം മമ.
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.
‘‘കമ്മം വിജ്ജാ ച ധമ്മോ ച, സീലം ജീവിതമുത്തമം;
‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;
ഏതേന മച്ചാ സുജ്ഝന്തി, ന ഗോത്തേന ധനേന വാ.
Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.
‘‘തസ്മാ ഹി പണ്ഡിതോ പോസോ, സമ്പസ്സം അത്ഥമത്തനോ;
‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;
യോനിസോ വിചിനേ ധമ്മം, ഏവം തത്ഥ വിസുജ്ഝതി.
Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.
‘‘സാരിപുത്തോവ പഞ്ഞായ, സീലേന ഉപസമേന;
‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena;
യോപി പാരങ്ഗതോ ഭിക്ഖു, ഏതാവപരമോ സിയാ’’തി.
Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.
‘‘ഇദമവോച , ഭിക്ഖവേ, സോ ദേവപുത്തോ. ‘സമനുഞ്ഞോ മേ സത്ഥാ’തി മം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ തത്ഥേവന്തരധായീ’’തി.
‘‘Idamavoca , bhikkhave, so devaputto. ‘Samanuñño me satthā’ti maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyī’’ti.
ഏവം വുത്തേ, ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സോ ഹി നൂന സോ, ഭന്തേ, അനാഥപിണ്ഡികോ ദേവപുത്തോ ഭവിസ്സതി. അനാഥപിണ്ഡികോ, ഭന്തേ, ഗഹപതി ആയസ്മന്തേ സാരിപുത്തേ അഭിപ്പസന്നോ അഹോസീ’’തി. ‘‘സാധു, സാധു, ആനന്ദ! യാവതകം ഖോ, ആനന്ദ, തക്കായ പത്തബ്ബം, അനുപ്പത്തം തം തയാ. അനാഥപിണ്ഡികോ സോ, ആനന്ദ, ദേവപുത്തോ’’തി.
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘so hi nūna so, bhante, anāthapiṇḍiko devaputto bhavissati. Anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati āyasmante sāriputte abhippasanno ahosī’’ti. ‘‘Sādhu, sādhu, ānanda! Yāvatakaṃ kho, ānanda, takkāya pattabbaṃ, anuppattaṃ taṃ tayā. Anāthapiṇḍiko so, ānanda, devaputto’’ti.
ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദീതി.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
അനാഥപിണ്ഡികോവാദസുത്തം നിട്ഠിതം പഠമം.
Anāthapiṇḍikovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൧. അനാഥപിണ്ഡികോവാദസുത്തവണ്ണനാ • 1. Anāthapiṇḍikovādasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൧. അനാഥപിണ്ഡികോവാദസുത്തവണ്ണനാ • 1. Anāthapiṇḍikovādasuttavaṇṇanā