| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อิติวุตฺตกปาฬิ • Itivuttakapāḷi |
๘. อนฺธกรณสุตฺตํ
8. Andhakaraṇasuttaṃ
๘๗. วุตฺตเญฺหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
87. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ตโยเม , ภิกฺขเว, อกุสลวิตกฺกา อนฺธกรณา อจกฺขุกรณา อญฺญาณกรณา ปญฺญานิโรธิกา วิฆาตปกฺขิกา อนิพฺพานสํวตฺตนิกา ฯ กตเม ตโย? กามวิตโกฺก, ภิกฺขเว, อนฺธกรโณ อจกฺขุกรโณ อญฺญาณกรโณ ปญฺญานิโรธิโก วิฆาตปกฺขิโก อนิพฺพานสํวตฺตนิโกฯ พฺยาปาทวิตโกฺก, ภิกฺขเว, อนฺธกรโณ อจกฺขุกรโณ อญฺญาณกรโณ ปญฺญานิโรธิโก วิฆาตปกฺขิโก อนิพฺพานสํวตฺตนิโกฯ วิหิํสาวิตโกฺก, ภิกฺขเว, อนฺธกรโณ อจกฺขุกรโณ อญฺญาณกรโณ ปญฺญานิโรธิโก วิฆาตปกฺขิโก อนิพฺพานสํวตฺตนิโกฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย อกุสลวิตกฺกา อนฺธกรณา อจกฺขุกรณา อญฺญาณกรณา ปญฺญานิโรธิกา วิฆาตปกฺขิกา อนิพฺพานสํวตฺตนิกาฯ
‘‘Tayome , bhikkhave, akusalavitakkā andhakaraṇā acakkhukaraṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā vighātapakkhikā anibbānasaṃvattanikā . Katame tayo? Kāmavitakko, bhikkhave, andhakaraṇo acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko. Byāpādavitakko, bhikkhave, andhakaraṇo acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko. Vihiṃsāvitakko, bhikkhave, andhakaraṇo acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko. Ime kho, bhikkhave, tayo akusalavitakkā andhakaraṇā acakkhukaraṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā vighātapakkhikā anibbānasaṃvattanikā.
‘‘ตโยเม, ภิกฺขเว, กุสลวิตกฺกา อนนฺธกรณา จกฺขุกรณา ญาณกรณา ปญฺญาวุทฺธิกา อวิฆาตปกฺขิกา นิพฺพานสํวตฺตนิกาฯ กตเม ตโย? เนกฺขมฺมวิตโกฺก, ภิกฺขเว, อนนฺธกรโณ จกฺขุกรโณ ญาณกรโณ ปญฺญาวุทฺธิโก อวิฆาตปกฺขิโก นิพฺพานสํวตฺตนิโกฯ อพฺยาปาทวิตโกฺก, ภิกฺขเว, อนนฺธกรโณ จกฺขุกรโณ ญาณกรโณ ปญฺญาวุทฺธิโก อวิฆาตปกฺขิโก นิพฺพานสํวตฺตนิโกฯ อวิหิํสาวิตโกฺก, ภิกฺขเว, อนนฺธกรโณ จกฺขุกรโณ ญาณกรโณ ปญฺญาวุทฺธิโก อวิฆาตปกฺขิโก นิพฺพานสํวตฺตนิโกฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย กุสลวิตกฺกา อนนฺธกรณา จกฺขุกรณา ญาณกรณา ปญฺญาวุทฺธิกา อวิฆาตปกฺขิกา นิพฺพานสํวตฺตนิกา’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตเตฺถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘Tayome, bhikkhave, kusalavitakkā anandhakaraṇā cakkhukaraṇā ñāṇakaraṇā paññāvuddhikā avighātapakkhikā nibbānasaṃvattanikā. Katame tayo? Nekkhammavitakko, bhikkhave, anandhakaraṇo cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko. Abyāpādavitakko, bhikkhave, anandhakaraṇo cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko. Avihiṃsāvitakko, bhikkhave, anandhakaraṇo cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko. Ime kho, bhikkhave, tayo kusalavitakkā anandhakaraṇā cakkhukaraṇā ñāṇakaraṇā paññāvuddhikā avighātapakkhikā nibbānasaṃvattanikā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘ตโย วิตเกฺก กุสเล วิตกฺกเย, ตโย ปน อกุสเล นิรากเร;
‘‘Tayo vitakke kusale vitakkaye, tayo pana akusale nirākare;
ส เว วิตกฺกานิ วิจาริตานิ, สเมติ วุฎฺฐีว รชํ สมูหตํ;
Sa ve vitakkāni vicāritāni, sameti vuṭṭhīva rajaṃ samūhataṃ;
ส เว วิตกฺกูปสเมน เจตสา, อิเธว โส สนฺติปทํ สมชฺฌคา’’ติฯ
Sa ve vitakkūpasamena cetasā, idheva so santipadaṃ samajjhagā’’ti.
อยมฺปิ อโตฺถ วุโตฺต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ อฎฺฐมํฯ
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อิติวุตฺตก-อฎฺฐกถา • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ๘. อนฺธกรณสุตฺตวณฺณนา • 8. Andhakaraṇasuttavaṇṇanā
