| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៨. អន្ធករណសុត្តវណ្ណនា
8. Andhakaraṇasuttavaṇṇanā
៨៧. អដ្ឋមេ អកុសលវិតក្កាតិ អកោសល្លសម្ភូតា វិតក្កា។ អន្ធករណាតិអាទីសុ យស្ស សយំ ឧប្បជ្ជន្តិ, តំ យថាភូតទស្សននិវារណេន អន្ធំ ករោន្តីតិ អន្ធករណា។ ន បញ្ញាចក្ខុំ ករោន្តីតិ អចក្ខុករណា។ អញ្ញាណំ ករោន្តីតិ អញ្ញាណករណា។ បញ្ញានិរោធិកាតិ កម្មស្សកតាបញ្ញា, ឈានបញ្ញា, វិបស្សនាបញ្ញាតិ ឥមា តិស្សោ បញ្ញា អប្បវត្តិករណេន និរោធេន្តីតិ បញ្ញានិរោធិកា។ អនិដ្ឋផលទាយកត្តា ទុក្ខសង្ខាតស្ស វិឃាតស្ស បក្ខេ វត្តន្តីតិ វិឃាតបក្ខិកា។ កិលេសនិព្ពានំ ន សំវត្តយន្តីតិ អនិព្ពានសំវត្តនិកា។
87. Aṭṭhame akusalavitakkāti akosallasambhūtā vitakkā. Andhakaraṇātiādīsu yassa sayaṃ uppajjanti, taṃ yathābhūtadassananivāraṇena andhaṃ karontīti andhakaraṇā. Na paññācakkhuṃ karontīti acakkhukaraṇā. Aññāṇaṃ karontīti aññāṇakaraṇā. Paññānirodhikāti kammassakatāpaññā, jhānapaññā, vipassanāpaññāti imā tisso paññā appavattikaraṇena nirodhentīti paññānirodhikā. Aniṭṭhaphaladāyakattā dukkhasaṅkhātassa vighātassa pakkhe vattantīti vighātapakkhikā. Kilesanibbānaṃ na saṃvattayantīti anibbānasaṃvattanikā.
កាមវិតក្កោតិ កាមបដិសំយុត្តោ វិតក្កោ។ សោ ហិ កិលេសកាមសហិតោ ហុត្វា វត្ថុកាមេសុ បវត្តតិ។ ព្យាបាទបដិសំយុត្តោ វិតក្កោ ព្យាបាទវិតក្កោ។ វិហិំសាបដិសំយុត្តោ វិតក្កោ វិហិំសាវិតក្កោ។ ឥមេ ទ្វេ ច សត្តេសុបិ សង្ខារេសុបិ ឧប្បជ្ជន្តិ។ កាមវិតក្កោ ហិ បិយមនាបេ សត្តេ វា សង្ខារេ វា វិតក្កេន្តស្ស ឧប្បជ្ជតិ, ព្យាបាទវិតក្កោ អប្បិយេ អមនាបេ សត្តេ វា សង្ខារេ វា កុជ្ឈិត្វា ឱលោកនកាលតោ បដ្ឋាយ យាវ នាសនា ឧប្បជ្ជតិ, វិហិំសាវិតក្កោ សង្ខារេសុ ន ឧប្បជ្ជតិ, សង្ខារា ទុក្ខាបេតព្ពា នាម នត្ថិ, ‘‘ឥមេ សត្តា ហញ្ញន្តុ វា ពជ្ឈន្តុ វា ឧច្ឆិជ្ជន្តុ វា វិនស្សន្តុ វា មា វា អហេសុ’’ន្តិ ចិន្តនកាលេ បន សត្តេសុ ឧប្បជ្ជតិ។
Kāmavitakkoti kāmapaṭisaṃyutto vitakko. So hi kilesakāmasahito hutvā vatthukāmesu pavattati. Byāpādapaṭisaṃyutto vitakko byāpādavitakko. Vihiṃsāpaṭisaṃyutto vitakko vihiṃsāvitakko. Ime dve ca sattesupi saṅkhāresupi uppajjanti. Kāmavitakko hi piyamanāpe satte vā saṅkhāre vā vitakkentassa uppajjati, byāpādavitakko appiye amanāpe satte vā saṅkhāre vā kujjhitvā olokanakālato paṭṭhāya yāva nāsanā uppajjati, vihiṃsāvitakko saṅkhāresu na uppajjati, saṅkhārā dukkhāpetabbā nāma natthi, ‘‘ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesu’’nti cintanakāle pana sattesu uppajjati.
ឥមេយេវ បន កាមសង្កប្បាទយោ។ អត្ថតោ ហិ កាមវិតក្កាទីនំ កាមសង្កប្បាទីនញ្ច នានាករណំ នត្ថិ, តំសម្បយុត្តា បន សញ្ញាទយោ កាមសញ្ញាទយោ។ កាមធាតុអាទីនំ បន យស្មា បាឡិយំ –
Imeyeva pana kāmasaṅkappādayo. Atthato hi kāmavitakkādīnaṃ kāmasaṅkappādīnañca nānākaraṇaṃ natthi, taṃsampayuttā pana saññādayo kāmasaññādayo. Kāmadhātuādīnaṃ pana yasmā pāḷiyaṃ –
‘‘កាមបដិសំយុត្តោ តក្កោ វិតក្កោ…បេ.… មិច្ឆាសង្កប្បោ, អយំ វុច្ចតិ កាមធាតុ, សព្ពេបិ អកុសលា ធម្មា កាមធាតុ។ ព្យាបាទបដិសំយុត្តោ តក្កោ វិតក្កោ…បេ.… មិច្ឆាសង្កប្បោ, អយំ វុច្ចតិ ព្យាបាទធាតុ។ ទសសុ អាឃាតវត្ថូសុ ចិត្តស្ស អាឃាតោ បដិឃាតោ…បេ.… អនត្តមនតា ចិត្តស្ស, អយំ វុច្ចតិ ព្យាបាទធាតុ។ វិហិំសាបដិសំយុត្តោ តក្កោ វិតក្កោ មិច្ឆាសង្កប្បោ , អយំ វុច្ចតិ វិហិំសាធាតុ។ ឥធេកច្ចោ បាណិនា វា លេឌ្ឌុនា វា ទណ្ឌេន វា សត្ថេន វា រជ្ជុយា វា អញ្ញតរញ្ញតរេន សត្តេ វិហេឋេតិ, អយំ វិហិំសាធាតូ’’តិ (វិភ. ១៨២, ៩១០) –
‘‘Kāmapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo, ayaṃ vuccati kāmadhātu, sabbepi akusalā dhammā kāmadhātu. Byāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko…pe… micchāsaṅkappo, ayaṃ vuccati byāpādadhātu. Dasasu āghātavatthūsu cittassa āghāto paṭighāto…pe… anattamanatā cittassa, ayaṃ vuccati byāpādadhātu. Vihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko micchāsaṅkappo , ayaṃ vuccati vihiṃsādhātu. Idhekacco pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā rajjuyā vā aññataraññatarena satte viheṭheti, ayaṃ vihiṃsādhātū’’ti (vibha. 182, 910) –
អាគតត្តា វិសេសោ លព្ភតិ។
Āgatattā viseso labbhati.
តត្ថ ទ្វេ កថា សព្ពសង្គាហិកា ច អសម្ភិន្នា ច។ តត្ថ កាមធាតុយា គហិតាយ ឥតរា ទ្វេបិ គហិតា នាម ហោន្តិ។ តតោ បន នីហរិត្វា អយំ ព្យាបាទធាតុ, អយំ វិហិំសាធាតូតិ ទស្សេតីតិ អយំ សព្ពសង្គាហិកា នាម។ កាមធាតុំ កថេន្តោ បន ភគវា ព្យាបាទធាតុំ ព្យាបាទធាតុដ្ឋានេ , វិហិំសាធាតុំ វិហិំសាធាតុដ្ឋានេ ឋបេត្វាវ អវសេសំ កាមធាតុ នាមាតិ កថេសីតិ អយំ អសម្ភិន្នកថា នាម។
Tattha dve kathā sabbasaṅgāhikā ca asambhinnā ca. Tattha kāmadhātuyā gahitāya itarā dvepi gahitā nāma honti. Tato pana nīharitvā ayaṃ byāpādadhātu, ayaṃ vihiṃsādhātūti dassetīti ayaṃ sabbasaṅgāhikā nāma. Kāmadhātuṃ kathento pana bhagavā byāpādadhātuṃ byāpādadhātuṭṭhāne , vihiṃsādhātuṃ vihiṃsādhātuṭṭhāne ṭhapetvāva avasesaṃ kāmadhātu nāmāti kathesīti ayaṃ asambhinnakathā nāma.
សុក្កបក្ខេ វុត្តវិបរិយាយេន អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ នេក្ខម្មបដិសំយុត្តោ វិតក្កោ នេក្ខម្មវិតក្កោ។ សោ អសុភបុព្ពភាគេ កាមាវចរោ ហោតិ, អសុភជ្ឈានេ រូបាវចរោ, តំ ឈានំ បាទកំ កត្វា ឧប្បន្នមគ្គផលកាលេ លោកុត្តរោ។ អព្យាបាទបដិសំយុត្តោ វិតក្កោ អព្យាបាទវិតក្កោ។ សោ មេត្តាបុព្ពភាគេ កាមាវចរោ ហោតិ, មេត្តាឈានេ រូបាវចរោ, តំ ឈានំ បាទកំ កត្វា ឧប្បន្នមគ្គផលកាលេ លោកុត្តរោ។ អវិហិំសាបដិសំយុត្តោ វិតក្កោ អវិហិំសាវិតក្កោ។ សោ ករុណាបុព្ពភាគេ កាមាវចរោ, ករុណាជ្ឈានេ រូបាវចរោ, តំ ឈានំ បាទកំ កត្វា ឧប្បន្នមគ្គផលកាលេ លោកុត្តរោ។ យទា បន អលោភោ សីសំ ហោតិ, តទា ឥតរេ ទ្វេ តទន្វាយិកា ហោន្តិ។ យទា មេត្តា សីសំ ហោតិ, តទា ឥតរេ ទ្វេ តទន្វាយិកា ហោន្តិ។ យទា ករុណា សីសំ ហោតិ, តទា ឥតរេ ទ្វេ តទន្វាយិកា ហោន្តិ។
Sukkapakkhe vuttavipariyāyena attho veditabbo. Nekkhammapaṭisaṃyutto vitakko nekkhammavitakko. So asubhapubbabhāge kāmāvacaro hoti, asubhajjhāne rūpāvacaro, taṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā uppannamaggaphalakāle lokuttaro. Abyāpādapaṭisaṃyutto vitakko abyāpādavitakko. So mettāpubbabhāge kāmāvacaro hoti, mettājhāne rūpāvacaro, taṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā uppannamaggaphalakāle lokuttaro. Avihiṃsāpaṭisaṃyutto vitakko avihiṃsāvitakko. So karuṇāpubbabhāge kāmāvacaro, karuṇājjhāne rūpāvacaro, taṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā uppannamaggaphalakāle lokuttaro. Yadā pana alobho sīsaṃ hoti, tadā itare dve tadanvāyikā honti. Yadā mettā sīsaṃ hoti, tadā itare dve tadanvāyikā honti. Yadā karuṇā sīsaṃ hoti, tadā itare dve tadanvāyikā honti.
ឥមេយេវ បន នេក្ខម្មសង្កប្បាទយោ។ អត្ថតោ ហិ នេក្ខម្មវិតក្កាទីនំ នេក្ខម្មសង្កប្បាទីនញ្ច នានាករណំ នត្ថិ, តំសម្បយុត្តា បន សញ្ញាទយោ នេក្ខម្មសញ្ញាទយោ។ នេក្ខម្មធាតុអាទីនំ បន យស្មា បាឡិយំ –
Imeyeva pana nekkhammasaṅkappādayo. Atthato hi nekkhammavitakkādīnaṃ nekkhammasaṅkappādīnañca nānākaraṇaṃ natthi, taṃsampayuttā pana saññādayo nekkhammasaññādayo. Nekkhammadhātuādīnaṃ pana yasmā pāḷiyaṃ –
‘‘នេក្ខម្មបដិសំយុត្តោ តក្កោ វិតក្កោ សង្កប្បោ, អយំ វុច្ចតិ នេក្ខម្មធាតុ, សព្ពេបិ កុសលា ធម្មា នេក្ខម្មធាតុ។ អព្យាបាទបដិសំយុត្តោ តក្កោ វិតក្កោ សង្កប្បោ, អយំ វុច្ចតិ អព្យាបាទធាតុ។ យា សត្តេសុ មេត្តិ មេត្តាយនា មេត្តាចេតោវិមុត្តិ , អយំ វុច្ចតិ អព្យាបាទធាតុ។ អវិហិំសាបដិសំយុត្តោ តក្កោ វិតក្កោ សង្កប្បោ – អយំ វុច្ចតិ អវិហិំសាធាតុ។ យា សត្តេសុ ករុណា ករុណាយនា ករុណាចេតោវិមុត្តិ – អយំ វុច្ចតិ អវិហិំសាធាតូ’’តិ។ (វិភ. ១៨២) –
‘‘Nekkhammapaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo, ayaṃ vuccati nekkhammadhātu, sabbepi kusalā dhammā nekkhammadhātu. Abyāpādapaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo, ayaṃ vuccati abyāpādadhātu. Yā sattesu metti mettāyanā mettācetovimutti , ayaṃ vuccati abyāpādadhātu. Avihiṃsāpaṭisaṃyutto takko vitakko saṅkappo – ayaṃ vuccati avihiṃsādhātu. Yā sattesu karuṇā karuṇāyanā karuṇācetovimutti – ayaṃ vuccati avihiṃsādhātū’’ti. (Vibha. 182) –
អាគតត្តា វិសេសោ លព្ភតិ។ ឥធាបិ សព្ពសង្គាហិកា, អសម្ភិន្នាតិ ទ្វេ កថា វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពា។ សេសំ សុវិញ្ញេយ្យមេវ។
Āgatattā viseso labbhati. Idhāpi sabbasaṅgāhikā, asambhinnāti dve kathā vuttanayeneva veditabbā. Sesaṃ suviññeyyameva.
គាថាសុ វិតក្កយេតិ វិតក្កេយ្យ។ និរាករេតិ អត្តនោ សន្តានតោ នីហរេយ្យ វិនោទេយ្យ, បជហេយ្យាតិ អត្ថោ។ សវេ វិតក្កានិ វិចារិតានិ, សមេតិ វុដ្ឋីវ រជំ សមូហតន្តិ យថា នាម គិម្ហានំ បច្ឆិមេ មាសេ បថវិយំ សមូហតំ សមន្តតោ ឧដ្ឋិតំ រជំ មហតោ អកាលមេឃស្ស វស្សតោ វុដ្ឋិ ឋានសោ វូបសមេតិ, ឯវមេវ សោ យោគាវចរោ វិតក្កានិ មិច្ឆាវិតក្កេ ច វិចារិតានិ តំសម្បយុត្តវិចារេ ច សមេតិ វូបសមេតិ សមុច្ឆិន្ទតិ។ តថាភូតោ ច វិតក្កូបសមេន ចេតសា សព្ពេសំ មិច្ឆាវិតក្កានំ ឧបសមនតោ វិតក្កូបសមេន អរិយមគ្គចិត្តេន។ ឥធេវ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ, សន្តិបទំ និព្ពានំ, សមជ្ឈគា សមធិគតោ ហោតីតិ។
Gāthāsu vitakkayeti vitakkeyya. Nirākareti attano santānato nīhareyya vinodeyya, pajaheyyāti attho. Save vitakkāni vicāritāni, sameti vuṭṭhīva rajaṃ samūhatanti yathā nāma gimhānaṃ pacchime māse pathaviyaṃ samūhataṃ samantato uṭṭhitaṃ rajaṃ mahato akālameghassa vassato vuṭṭhi ṭhānaso vūpasameti, evameva so yogāvacaro vitakkāni micchāvitakke ca vicāritāni taṃsampayuttavicāre ca sameti vūpasameti samucchindati. Tathābhūto ca vitakkūpasamena cetasā sabbesaṃ micchāvitakkānaṃ upasamanato vitakkūpasamena ariyamaggacittena. Idheva diṭṭheva dhamme, santipadaṃ nibbānaṃ, samajjhagā samadhigato hotīti.
អដ្ឋមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៨. អន្ធករណសុត្តំ • 8. Andhakaraṇasuttaṃ
