| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
९. अन्धसुत्तं
9. Andhasuttaṃ
२९. ‘‘तयोमे, भिक्खवे, पुग्गला सन्तो संविज्जमाना लोकस्मिं। कतमे तयो? अन्धो, एकचक्खु, द्विचक्खु। कतमो च, भिक्खवे, पुग्गलो अन्धो? इध, भिक्खवे, एकच्चस्स पुग्गलस्स तथारूपं चक्खु न होति यथारूपेन चक्खुना अनधिगतं वा भोगं अधिगच्छेय्य अधिगतं वा भोगं फातिं करेय्य 1; तथारूपम्पिस्स चक्खु न होति यथारूपेन चक्खुना कुसलाकुसले धम्मे जानेय्य, सावज्जानवज्जे धम्मे जानेय्य, हीनप्पणीते धम्मे जानेय्य, कण्हसुक्कसप्पटिभागे धम्मे जानेय्य। अयं वुच्चति, भिक्खवे, पुग्गलो अन्धो।
29. ‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo? Andho, ekacakkhu, dvicakkhu. Katamo ca, bhikkhave, puggalo andho? Idha, bhikkhave, ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya 2; tathārūpampissa cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo andho.
‘‘कतमो च, भिक्खवे, पुग्गलो एकचक्खु? इध, भिक्खवे, एकच्चस्स पुग्गलस्स तथारूपं चक्खु होति यथारूपेन चक्खुना अनधिगतं वा भोगं अधिगच्छेय्य अधिगतं वा भोगं फातिं करेय्य; तथारूपं पनस्स 3 चक्खु न होति यथारूपेन चक्खुना कुसलाकुसले धम्मे जानेय्य, सावज्जानवज्जे धम्मे जानेय्य, हीनप्पणीते धम्मे जानेय्य, कण्हसुक्कसप्पटिभागे धम्मे जानेय्य। अयं वुच्चति, भिक्खवे, पुग्गलो एकचक्खु।
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo ekacakkhu? Idha, bhikkhave, ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya; tathārūpaṃ panassa 4 cakkhu na hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo ekacakkhu.
‘‘कतमो च, भिक्खवे, पुग्गलो द्विचक्खु? इध, भिक्खवे, एकच्चस्स पुग्गलस्स तथारूपं चक्खु होति यथारूपेन चक्खुना अनधिगतं वा भोगं अधिगच्छेय्य, अधिगतं वा भोगं फातिं करेय्य; तथारूपम्पिस्स चक्खु होति यथारूपेन चक्खुना कुसलाकुसले धम्मे जानेय्य; सावज्जानवज्जे धम्मे जानेय्य, हीनप्पणीते धम्मे जानेय्य, कण्हसुक्कसप्पटिभागे धम्मे जानेय्य। अयं वुच्चति, भिक्खवे, पुग्गलो द्विचक्खु। ‘इमे खो, भिक्खवे, तयो पुग्गला सन्तो संविज्जमाना लोकस्मि’’’न्ति।
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo dvicakkhu? Idha, bhikkhave, ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā bhogaṃ phātiṃ kareyya; tathārūpampissa cakkhu hoti yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya; sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo dvicakkhu. ‘Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’’nti.
‘‘न चेव भोगा तथारूपा, न च पुञ्ञानि कुब्बति।
‘‘Na ceva bhogā tathārūpā, na ca puññāni kubbati;
उभयत्थ कलिग्गाहो, अन्धस्स हतचक्खुनो॥
Ubhayattha kaliggāho, andhassa hatacakkhuno.
‘‘अथापरायं अक्खातो, एकचक्खु च पुग्गलो।
‘‘Athāparāyaṃ akkhāto, ekacakkhu ca puggalo;
‘‘थेय्येन कूटकम्मेन, मुसावादेन चूभयं।
‘‘Theyyena kūṭakammena, musāvādena cūbhayaṃ;
इतो सो निरयं गन्त्वा, एकचक्खु विहञ्ञति॥
Ito so nirayaṃ gantvā, ekacakkhu vihaññati.
‘‘द्विचक्खु पन अक्खातो, सेट्ठो पुरिसपुग्गलो।
‘‘Dvicakkhu pana akkhāto, seṭṭho purisapuggalo;
धम्मलद्धेहि भोगेहि, उट्ठानाधिगतं धनं॥
Dhammaladdhehi bhogehi, uṭṭhānādhigataṃ dhanaṃ.
‘‘ददाति सेट्ठसङ्कप्पो, अब्यग्गमानसो नरो।
‘‘Dadāti seṭṭhasaṅkappo, abyaggamānaso naro;
उपेति भद्दकं ठानं, यत्थ गन्त्वा न सोचति॥
Upeti bhaddakaṃ ṭhānaṃ, yattha gantvā na socati.
‘‘अन्धञ्च एकचक्खुञ्च, आरका परिवज्जये।
‘‘Andhañca ekacakkhuñca, ārakā parivajjaye;
द्विचक्खुं पन सेवेथ, सेट्ठं पुरिसपुग्गल’’न्ति॥ नवमं।
Dvicakkhuṃ pana sevetha, seṭṭhaṃ purisapuggala’’nti. navamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ९. अन्धसुत्तवण्णना • 9. Andhasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ९. अन्धसुत्तवण्णना • 9. Andhasuttavaṇṇanā
