| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๙. อนฺธสุตฺตวณฺณนา
9. Andhasuttavaṇṇanā
๒๙. นวเม จกฺขุ น โหตีติ ปญฺญาจกฺขุ น โหติฯ ผาติํ กเรยฺยาติ ผีตํ วฑฺฒิตํ กเรยฺยฯ สาวชฺชานวเชฺชติ สโทสนิโทฺทเสฯ หีนปฺปณีเตติ อธมุตฺตเมฯ กณฺหสุกฺกสปฺปฎิภาเคติ กณฺหสุกฺกาเยว อญฺญมญฺญํ ปฎิพาหนโต ปฎิปกฺขวเสน สปฺปฎิภาคาติ วุจฺจนฺติฯ อยํ ปเนตฺถ สเงฺขโป – กุสเล ธเมฺม ‘‘กุสลา ธมฺมา’’ติ ชาเนยฺย, อกุสเล ธเมฺม ‘‘อกุสลา ธมฺมา’’ติ ชาเนยฺยฯ สาวชฺชาทีสุปิ เอเสว นโยฯ กณฺหสุกฺกสปฺปฎิภาเคสุ ปน กณฺหธเมฺม ‘‘สุกฺกสปฺปฎิภาคา’’ติ ชาเนยฺย, สุกฺกธเมฺม ‘‘กณฺหสปฺปฎิภาคา’’ติ เยน ปญฺญาจกฺขุนา ชาเนยฺย, ตถารูปมฺปิสฺส จกฺขุ น โหตีติฯ อิมินา นเยน เสสวาเรสุปิ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
29. Navame cakkhu na hotīti paññācakkhu na hoti. Phātiṃ kareyyāti phītaṃ vaḍḍhitaṃ kareyya. Sāvajjānavajjeti sadosaniddose. Hīnappaṇīteti adhamuttame. Kaṇhasukkasappaṭibhāgeti kaṇhasukkāyeva aññamaññaṃ paṭibāhanato paṭipakkhavasena sappaṭibhāgāti vuccanti. Ayaṃ panettha saṅkhepo – kusale dhamme ‘‘kusalā dhammā’’ti jāneyya, akusale dhamme ‘‘akusalā dhammā’’ti jāneyya. Sāvajjādīsupi eseva nayo. Kaṇhasukkasappaṭibhāgesu pana kaṇhadhamme ‘‘sukkasappaṭibhāgā’’ti jāneyya, sukkadhamme ‘‘kaṇhasappaṭibhāgā’’ti yena paññācakkhunā jāneyya, tathārūpampissa cakkhu na hotīti. Iminā nayena sesavāresupi attho veditabbo.
น เจว โภคา ตถารูปาติ ตถาชาติกา โภคาปิสฺส น โหนฺติฯ น จ ปุญฺญานิ กุพฺพตีติ ปุญฺญานิ จ น กโรติฯ เอตฺตาวตา โภคุปฺปาทนจกฺขุโน จ ปุญฺญกรณจกฺขุโน จ อภาโว วุโตฺตฯ อุภยตฺถ กลิคฺคาโหติ อิธโลเก จ ปรโลเก จาติ อุภยสฺมิมฺปิ อปรทฺธคฺคาโห, ปราชยคฺคาโห โหตีติ อโตฺถฯ อถ วา อุภยตฺถ กลิคฺคาโหติ อุภเยสมฺปิ ทิฎฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกานํ อตฺถานํ กลิคฺคาโห, ปราชยคฺคาโหติ อโตฺถฯ ธมฺมาธเมฺมนาติ ทสกุสลกมฺมปถธเมฺมนปิ ทสอกุสลกมฺมปถอธเมฺมนปิฯ สโฐติ เกราฎิโกฯ โภคานิ ปริเยสตีติ โภเค คเวสติฯ เถเยฺยน กูฎกเมฺมน, มุสาวาเทน จูภยนฺติ เถยฺยาทีสุ อุภเยน ปริเยสตีติ อโตฺถฯ กถํ? เถเยฺยน กูฎกเมฺมน จ ปริเยสติ, เถเยฺยน มุสาวาเทน จ ปริเยสติ , กูฎกเมฺมน มุสาวาเทน จ ปริเยสติฯ สงฺฆาตุนฺติ สงฺฆริตุํฯ ธมฺมลเทฺธหีติ ทสกุสลกมฺมปถธมฺมํ อโกเปตฺวา ลเทฺธหิฯ อุฎฺฐานาธิคตนฺติ วีริเยน อธิคตํฯ อพฺยคฺฆมานโสติ นิพฺพิจิกิจฺฉจิโตฺตฯ ภทฺทกํ ฐานนฺติ เสฎฺฐํ เทวฎฺฐานํฯ น โสจตีติ ยสฺมิํ ฐาเน อโนฺตโสเกน น โสจติฯ
Na ceva bhogā tathārūpāti tathājātikā bhogāpissa na honti. Na ca puññāni kubbatīti puññāni ca na karoti. Ettāvatā bhoguppādanacakkhuno ca puññakaraṇacakkhuno ca abhāvo vutto. Ubhayattha kaliggāhoti idhaloke ca paraloke cāti ubhayasmimpi aparaddhaggāho, parājayaggāho hotīti attho. Atha vā ubhayattha kaliggāhoti ubhayesampi diṭṭhadhammikasamparāyikānaṃ atthānaṃ kaliggāho, parājayaggāhoti attho. Dhammādhammenāti dasakusalakammapathadhammenapi dasaakusalakammapathaadhammenapi. Saṭhoti kerāṭiko. Bhogāni pariyesatīti bhoge gavesati. Theyyenakūṭakammena, musāvādena cūbhayanti theyyādīsu ubhayena pariyesatīti attho. Kathaṃ? Theyyena kūṭakammena ca pariyesati, theyyena musāvādena ca pariyesati , kūṭakammena musāvādena ca pariyesati. Saṅghātunti saṅgharituṃ. Dhammaladdhehīti dasakusalakammapathadhammaṃ akopetvā laddhehi. Uṭṭhānādhigatanti vīriyena adhigataṃ. Abyagghamānasoti nibbicikicchacitto. Bhaddakaṃ ṭhānanti seṭṭhaṃ devaṭṭhānaṃ. Na socatīti yasmiṃ ṭhāne antosokena na socati.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๙. อนฺธสุตฺตํ • 9. Andhasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๙. อนฺธสุตฺตวณฺณนา • 9. Andhasuttavaṇṇanā
