| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၆. အာနေဉ္ဇသပ္ပာယသုတ္တံ
6. Āneñjasappāyasuttaṃ
၆၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ကုရူသု ဝိဟရတိ ကမ္မာသဓမ္မံ နာမ ကုရူနံ နိဂမော။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘အနိစ္စာ, ဘိက္ခဝေ, ကာမာ တုစ္ဆာ မုသာ မောသဓမ္မာ။ မာယာကတမေ တံ, ဘိက္ခဝေ, ဗာလလာပနံ။ ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမသညာ – ဥဘယမေတံ မာရဓေယ္ယံ, မာရသ္သေသ 1 ဝိသယော, မာရသ္သေသ နိဝာပော, မာရသ္သေသ ဂောစရော။ ဧတ္ထေတေ ပာပကာ အကုသလာ မာနသာ အဘိဇ္ဈာပိ ဗ္ယာပာဒာပိ သာရမ္ဘာပိ သံဝတ္တန္တိ။ တေဝ အရိယသာဝကသ္သ ဣဓမနုသိက္ခတော အန္တရာယာယ သမ္ဘဝန္တိ။ တတ္ရ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမသညာ – ဥဘယမေတံ မာရဓေယ္ယံ, မာရသ္သေသ ဝိသယော, မာရသ္သေသ နိဝာပော, မာရသ္သေသ ဂောစရော။ ဧတ္ထေတေ ပာပကာ အကုသလာ မာနသာ အဘိဇ္ဈာပိ ဗ္ယာပာဒာပိ သာရမ္ဘာပိ သံဝတ္တန္တိ, တေဝ အရိယသာဝကသ္သ ဣဓမနုသိက္ခတော အန္တရာယာယ သမ္ဘဝန္တိ။ ယံနူနာဟံ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန စေတသာ ဝိဟရေယ္ယံ အဘိဘုယ္ယ လောကံ အဓိဋ္ဌာယ မနသာ။ ဝိပုလေန ဟိ မေ မဟဂ္ဂတေန စေတသာ ဝိဟရတော အဘိဘုယ္ယ လောကံ အဓိဋ္ဌာယ မနသာ ယေ ပာပကာ အကုသလာ မာနသာ အဘိဇ္ဈာပိ ဗ္ယာပာဒာပိ သာရမ္ဘာပိ တေ န ဘဝိသ္သန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ အပရိတ္တဉ္စ မေ စိတ္တံ ဘဝိသ္သတိ အပ္ပမာဏံ သုဘာဝိတ’န္တိ။ တသ္သ ဧဝံပဋိပန္နသ္သ တဗ္ဗဟုလဝိဟာရိနော အာယတနေ စိတ္တံ ပသီဒတိ။ သမ္ပသာဒေ သတိ ဧတရဟိ ဝာ အာနေဉ္ဇံ သမာပဇ္ဇတိ ပညာယ ဝာ အဓိမုစ္စတိ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ တံသံဝတ္တနိကံ ဝိညာဏံ အသ္သ အာနေဉ္ဇူပဂံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမာ အာနေဉ္ဇသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ အက္ခာယတိ’’။
66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘aniccā, bhikkhave, kāmā tucchā musā mosadhammā. Māyākatame taṃ, bhikkhave, bālalāpanaṃ. Ye ca diṭṭhadhammikā kāmā, ye ca samparāyikā kāmā; yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā, yā ca samparāyikā kāmasaññā – ubhayametaṃ māradheyyaṃ, mārassesa 2 visayo, mārassesa nivāpo, mārassesa gocaro. Etthete pāpakā akusalā mānasā abhijjhāpi byāpādāpi sārambhāpi saṃvattanti. Teva ariyasāvakassa idhamanusikkhato antarāyāya sambhavanti. Tatra, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ye ca diṭṭhadhammikā kāmā, ye ca samparāyikā kāmā; yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā, yā ca samparāyikā kāmasaññā – ubhayametaṃ māradheyyaṃ, mārassesa visayo, mārassesa nivāpo, mārassesa gocaro. Etthete pāpakā akusalā mānasā abhijjhāpi byāpādāpi sārambhāpi saṃvattanti, teva ariyasāvakassa idhamanusikkhato antarāyāya sambhavanti. Yaṃnūnāhaṃ vipulena mahaggatena cetasā vihareyyaṃ abhibhuyya lokaṃ adhiṭṭhāya manasā. Vipulena hi me mahaggatena cetasā viharato abhibhuyya lokaṃ adhiṭṭhāya manasā ye pāpakā akusalā mānasā abhijjhāpi byāpādāpi sārambhāpi te na bhavissanti. Tesaṃ pahānā aparittañca me cittaṃ bhavissati appamāṇaṃ subhāvita’nti. Tassa evaṃpaṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati. Sampasāde sati etarahi vā āneñjaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā. Ṭhānametaṃ vijjati yaṃ taṃsaṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa āneñjūpagaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamā āneñjasappāyā paṭipadā akkhāyati’’.
၆၇. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမသညာ , ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမသညာ; ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ (သဗ္ဗံ ရူပံ) 3 စတ္တာရိ စ မဟာဘူတာနိ, စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပာဒာယရူပ’န္တိ။ တသ္သ ဧဝံပဋိပန္နသ္သ တဗ္ဗဟုလဝိဟာရိနော အာယတနေ စိတ္တံ ပသီဒတိ။ သမ္ပသာဒေ သတိ ဧတရဟိ ဝာ အာနေဉ္ဇံ သမာပဇ္ဇတိ ပညာယ ဝာ အဓိမုစ္စတိ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ တံသံဝတ္တနိကံ ဝိညာဏံ အသ္သ အာနေဉ္ဇူပဂံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယာ အာနေဉ္ဇသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ အက္ခာယတိ။
67. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ye ca diṭṭhadhammikā kāmā, ye ca samparāyikā kāmā; yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā , yā ca samparāyikā kāmasaññā; yaṃ kiñci rūpaṃ (sabbaṃ rūpaṃ) 4 cattāri ca mahābhūtāni, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpa’nti. Tassa evaṃpaṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati. Sampasāde sati etarahi vā āneñjaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā. Ṭhānametaṃ vijjati yaṃ taṃsaṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa āneñjūpagaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyā āneñjasappāyā paṭipadā akkhāyati.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမသညာ; ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပသညာ – ဥဘယမေတံ အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ နာလံ အဘိနန္ဒိတုံ, နာလံ အဘိဝဒိတုံ, နာလံ အဇ္ဈောသိတု’န္တိ။ တသ္သ ဧဝံပဋိပန္နသ္သ တဗ္ဗဟုလဝိဟာရိနော အာယတနေ စိတ္တံ ပသီဒတိ။ သမ္ပသာဒေ သတိ ဧတရဟိ ဝာ အာနေဉ္ဇံ သမာပဇ္ဇတိ ပညာယ ဝာ အဓိမုစ္စတိ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ တံသံဝတ္တနိကံ ဝိညာဏံ အသ္သ အာနေဉ္ဇူပဂံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယာ အာနေဉ္ဇသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ အက္ခာယတိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ye ca diṭṭhadhammikā kāmā, ye ca samparāyikā kāmā; yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā, yā ca samparāyikā kāmasaññā; ye ca diṭṭhadhammikā rūpā, ye ca samparāyikā rūpā; yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā, yā ca samparāyikā rūpasaññā – ubhayametaṃ aniccaṃ. Yadaniccaṃ taṃ nālaṃ abhinandituṃ, nālaṃ abhivadituṃ, nālaṃ ajjhositu’nti. Tassa evaṃpaṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati. Sampasāde sati etarahi vā āneñjaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā. Ṭhānametaṃ vijjati yaṃ taṃsaṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa āneñjūpagaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyā āneñjasappāyā paṭipadā akkhāyati.
၆၈. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမသညာ; ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပသညာ; ယာ စ အာနေဉ္ဇသညာ – သဗ္ဗာ သညာ။ ယတ္ထေတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ – ယဒိဒံ အာကိဉ္စညာယတန’န္တိ။ တသ္သ ဧဝံပဋိပန္နသ္သ တဗ္ဗဟုလဝိဟာရိနော အာယတနေ စိတ္တံ ပသီဒတိ။ သမ္ပသာဒေ သတိ ဧတရဟိ ဝာ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇတိ ပညာယ ဝာ အဓိမုစ္စတိ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ တံသံဝတ္တနိကံ ဝိညာဏံ အသ္သ အာကိဉ္စညာယတနူပဂံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမာ အာကိဉ္စညာယတနသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ အက္ခာယတိ။
68. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ye ca diṭṭhadhammikā kāmā, ye ca samparāyikā kāmā; yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā, yā ca samparāyikā kāmasaññā; ye ca diṭṭhadhammikā rūpā, ye ca samparāyikā rūpā; yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā, yā ca samparāyikā rūpasaññā; yā ca āneñjasaññā – sabbā saññā. Yatthetā aparisesā nirujjhanti etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ – yadidaṃ ākiñcaññāyatana’nti. Tassa evaṃpaṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati. Sampasāde sati etarahi vā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā. Ṭhānametaṃ vijjati yaṃ taṃsaṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa ākiñcaññāyatanūpagaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyati.
၆၉. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော အရညဂတော ဝာ ရုက္ခမူလဂတော ဝာ သုညာဂာရဂတော ဝာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သုညမိဒံ အတ္တေန ဝာ အတ္တနိယေန ဝာ’တိ။ တသ္သ ဧဝံပဋိပန္နသ္သ တဗ္ဗဟုလဝိဟာရိနော အာယတနေ စိတ္တံ ပသီဒတိ။ သမ္ပသာဒေ သတိ ဧတရဟိ ဝာ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇတိ ပညာယ ဝာ အဓိမုစ္စတိ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ တံသံဝတ္တနိကံ ဝိညာဏံ အသ္သ အာကိဉ္စညာယတနူပဂံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုတိယာ အာကိဉ္စညာယတနသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ အက္ခာယတိ။
69. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’ti. Tassa evaṃpaṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati. Sampasāde sati etarahi vā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā. Ṭhānametaṃ vijjati yaṃ taṃsaṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa ākiñcaññāyatanūpagaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyati.
၇၀. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘နာဟံ က္ဝစနိ 5 ကသ္သစိ ကိဉ္စနတသ္မိံ 6, န စ မမ က္ဝစနိ ကိသ္မိဉ္စိ ကိဉ္စနံ နတ္ထီ’တိ။ တသ္သ ဧဝံပဋိပန္နသ္သ တဗ္ဗဟုလဝိဟာရိနော အာယတနေ စိတ္တံ ပသီဒတိ။ သမ္ပသာဒေ သတိ ဧတရဟိ ဝာ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇတိ ပညာယ ဝာ အဓိမုစ္စတိ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ တံသံဝတ္တနိကံ ဝိညာဏံ အသ္သ အာကိဉ္စညာယတနူပဂံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, တတိယာ အာကိဉ္စညာယတနသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ အက္ခာယတိ။
70. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘nāhaṃ kvacani 7 kassaci kiñcanatasmiṃ 8, na ca mama kvacani kismiñci kiñcanaṃ natthī’ti. Tassa evaṃpaṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati. Sampasāde sati etarahi vā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā. Ṭhānametaṃ vijjati yaṃ taṃsaṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa ākiñcaññāyatanūpagaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyati.
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမသညာ; ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပသညာ ; ယာ စ အာနေဉ္ဇသညာ, ယာ စ အာကိဉ္စညာယတနသညာ – သဗ္ဗာ သညာ။ ယတ္ထေတာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ – ယဒိဒံ နေဝသညာနာသညာယတန’န္တိ။ တသ္သ ဧဝံပဋိပန္နသ္သ တဗ္ဗဟုလဝိဟာရိနော အာယတနေ စိတ္တံ ပသီဒတိ။ သမ္ပသာဒေ သတိ ဧတရဟိ ဝာ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇတိ ပညာယ ဝာ အဓိမုစ္စတိ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ။ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ တံသံဝတ္တနိကံ ဝိညာဏံ အသ္သ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂံ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, နေဝသညာနာသညာယတနသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ အက္ခာယတီ’’တိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ye ca diṭṭhadhammikā kāmā, ye ca samparāyikā kāmā; yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā, yā ca samparāyikā kāmasaññā; ye ca diṭṭhadhammikā rūpā, ye ca samparāyikā rūpā; yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā, yā ca samparāyikā rūpasaññā ; yā ca āneñjasaññā, yā ca ākiñcaññāyatanasaññā – sabbā saññā. Yatthetā aparisesā nirujjhanti etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ – yadidaṃ nevasaññānāsaññāyatana’nti. Tassa evaṃpaṭipannassa tabbahulavihārino āyatane cittaṃ pasīdati. Sampasāde sati etarahi vā nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajjati paññāya vā adhimuccati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā. Ṭhānametaṃ vijjati yaṃ taṃsaṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa nevasaññānāsaññāyatanūpagaṃ. Ayaṃ, bhikkhave, nevasaññānāsaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyatī’’ti.
၇၁. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – ‘နော စသ္သ, နော စ မေ သိယာ; န ဘဝိသ္သတိ, န မေ ဘဝိသ္သတိ; ယဒတ္ထိ ယံ, ဘူတံ – တံ ပဇဟာမီ’တိ။ ဧဝံ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ ပရိနိဗ္ဗာယေယ္ယ နု ခော သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု န ဝာ ပရိနိဗ္ဗာယေယ္ယာ’’တိ? ‘‘အပေတ္ထေကစ္စော, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ပရိနိဗ္ဗာယေယ္ယ, အပေတ္ထေကစ္စော ဘိက္ခု န ပရိနိဗ္ဗာယေယ္ယာ’’တိ။ ‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေနပေတ္ထေကစ္စော ဘိက္ခု ပရိနိဗ္ဗာယေယ္ယ, အပေတ္ထေကစ္စော ဘိက္ခု န ပရိနိဗ္ဗာယေယ္ယာ’’တိ? ‘‘ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – ‘နော စသ္သ, နော စ မေ သိယာ; န ဘဝိသ္သတိ, န မေ ဘဝိသ္သတိ; ယဒတ္ထိ, ယံ ဘူတံ – တံ ပဇဟာမီ’တိ။ ဧဝံ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ သော တံ ဥပေက္ခံ အဘိနန္ဒတိ, အဘိဝဒတိ, အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တသ္သ တံ ဥပေက္ခံ အဘိနန္ဒတော အဘိဝဒတော အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော တန္နိသ္သိတံ ဟောတိ ဝိညာဏံ တဒုပာဒာနံ။ သဥပာဒာနော, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု န ပရိနိဗ္ဗာယတီ’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပန သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဥပာဒိယမာနော ဥပာဒိယတီ’’တိ? ‘‘နေဝသညာနာသညာယတနံ, အာနန္ဒာ’’တိ။ ‘‘ဥပာဒာနသေဋ္ဌံ ကိရ သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဥပာဒိယမာနော ဥပာဒိယတီ’’တိ? ‘‘ဥပာဒာနသေဋ္ဌဉ္ဟိ သော, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဥပာဒိယမာနော ဥပာဒိယတိ။ ဥပာဒာနသေဋ္ဌဉ္ဟေတံ, အာနန္ဒ, ယဒိဒံ – နေဝသညာနာသညာယတနံ’’။
71. Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa, no ca me siyā; na bhavissati, na me bhavissati; yadatthi yaṃ, bhūtaṃ – taṃ pajahāmī’ti. Evaṃ upekkhaṃ paṭilabhati. Parinibbāyeyya nu kho so, bhante, bhikkhu na vā parinibbāyeyyā’’ti? ‘‘Apetthekacco, ānanda, bhikkhu parinibbāyeyya, apetthekacco bhikkhu na parinibbāyeyyā’’ti. ‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo yenapetthekacco bhikkhu parinibbāyeyya, apetthekacco bhikkhu na parinibbāyeyyā’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa, no ca me siyā; na bhavissati, na me bhavissati; yadatthi, yaṃ bhūtaṃ – taṃ pajahāmī’ti. Evaṃ upekkhaṃ paṭilabhati. So taṃ upekkhaṃ abhinandati, abhivadati, ajjhosāya tiṭṭhati. Tassa taṃ upekkhaṃ abhinandato abhivadato ajjhosāya tiṭṭhato tannissitaṃ hoti viññāṇaṃ tadupādānaṃ. Saupādāno, ānanda, bhikkhu na parinibbāyatī’’ti. ‘‘Kahaṃ pana so, bhante, bhikkhu upādiyamāno upādiyatī’’ti? ‘‘Nevasaññānāsaññāyatanaṃ, ānandā’’ti. ‘‘Upādānaseṭṭhaṃ kira so, bhante, bhikkhu upādiyamāno upādiyatī’’ti? ‘‘Upādānaseṭṭhañhi so, ānanda, bhikkhu upādiyamāno upādiyati. Upādānaseṭṭhañhetaṃ, ānanda, yadidaṃ – nevasaññānāsaññāyatanaṃ’’.
၇၂. ‘‘ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – ‘နော စသ္သ, နော စ မေ သိယာ; န ဘဝိသ္သတိ, န မေ ဘဝိသ္သတိ; ယဒတ္ထိ, ယံ ဘူတံ – တံ ပဇဟာမီ’တိ။ ဧဝံ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ သော တံ ဥပေက္ခံ နာဘိနန္ဒတိ, နာဘိဝဒတိ, န အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တသ္သ တံ ဥပေက္ခံ အနဘိနန္ဒတော အနဘိဝဒတော အနဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော န တန္နိသ္သိတံ ဟောတိ ဝိညာဏံ န တဒုပာဒာနံ။ အနုပာဒာနော, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ပရိနိဗ္ဗာယတီ’’တိ။
72. ‘‘Idhānanda, bhikkhu evaṃ paṭipanno hoti – ‘no cassa, no ca me siyā; na bhavissati, na me bhavissati; yadatthi, yaṃ bhūtaṃ – taṃ pajahāmī’ti. Evaṃ upekkhaṃ paṭilabhati. So taṃ upekkhaṃ nābhinandati, nābhivadati, na ajjhosāya tiṭṭhati. Tassa taṃ upekkhaṃ anabhinandato anabhivadato anajjhosāya tiṭṭhato na tannissitaṃ hoti viññāṇaṃ na tadupādānaṃ. Anupādāno, ānanda, bhikkhu parinibbāyatī’’ti.
၇၃. ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! နိသ္သာယ နိသ္သာယ ကိရ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩဃသ္သ နိတ္ထရဏာ အက္ခာတာ။ ကတမော ပန, ဘန္တေ, အရိယော ဝိမောက္ခော’’တိ? ‘‘ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ကာမသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ကာမသညာ; ယေ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပာ, ယေ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပာ; ယာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ ရူပသညာ, ယာ စ သမ္ပရာယိကာ ရူပသညာ; ယာ စ အာနေဉ္ဇသညာ, ယာ စ အာကိဉ္စညာယတနသညာ , ယာ စ နေဝသညာနာသညာယတနသညာ – ဧသ သက္ကာယော ယာဝတာ သက္ကာယော။ ဧတံ အမတံ ယဒိဒံ အနုပာဒာ စိတ္တသ္သ ဝိမောက္ခော။ ဣတိ, ခော, အာနန္ဒ, ဒေသိတာ မယာ အာနေဉ္ဇသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ, ဒေသိတာ အာကိဉ္စညာယတနသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ, ဒေသိတာ နေဝသညာနာသညာယတနသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ, ဒေသိတာ နိသ္သာယ နိသ္သာယ ဩဃသ္သ နိတ္ထရဏာ, ဒေသိတော အရိယော ဝိမောက္ခော။ ယံ ခော, အာနန္ဒ, သတ္ထာရာ ကရဏီယံ သာဝကာနံ ဟိတေသိနာ အနုကမ္ပကေန အနုကမ္ပံ ဥပာဒာယ, ကတံ ဝော တံ မယာ။ ဧတာနိ, အာနန္ဒ, ရုက္ခမူလာနိ, ဧတာနိ သုညာဂာရာနိ။ ဈာယထာနန္ဒ, မာ ပမာဒတ္ထ, မာ ပစ္ဆာ ဝိပ္ပဋိသာရိနော အဟုဝတ္ထ။ အယံ ဝော အမ္ဟာကံ အနုသာသနီ’’’တိ။
73. ‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Nissāya nissāya kira no, bhante, bhagavatā oghassa nittharaṇā akkhātā. Katamo pana, bhante, ariyo vimokkho’’ti? ‘‘Idhānanda, bhikkhu ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ye ca diṭṭhadhammikā kāmā, ye ca samparāyikā kāmā; yā ca diṭṭhadhammikā kāmasaññā, yā ca samparāyikā kāmasaññā; ye ca diṭṭhadhammikā rūpā, ye ca samparāyikā rūpā; yā ca diṭṭhadhammikā rūpasaññā, yā ca samparāyikā rūpasaññā; yā ca āneñjasaññā, yā ca ākiñcaññāyatanasaññā , yā ca nevasaññānāsaññāyatanasaññā – esa sakkāyo yāvatā sakkāyo. Etaṃ amataṃ yadidaṃ anupādā cittassa vimokkho. Iti, kho, ānanda, desitā mayā āneñjasappāyā paṭipadā, desitā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā, desitā nevasaññānāsaññāyatanasappāyā paṭipadā, desitā nissāya nissāya oghassa nittharaṇā, desito ariyo vimokkho. Yaṃ kho, ānanda, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā. Etāni, ānanda, rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni. Jhāyathānanda, mā pamādattha, mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
အာနေဉ္ဇသပ္ပာယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
Āneñjasappāyasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၆. အာနေဉ္ဇသပ္ပာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Āneñjasappāyasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၆. အာနေဉ္ဇသပ္ပာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Āneñjasappāyasuttavaṇṇanā
