| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೬. ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
೩೪೭. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಙ್ಗುಲೀನಂ ಮಾಲಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ಧಾರೇತಿ? ಆಚರಿಯವಚನೇನ। ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ –
347.Evaṃme sutanti aṅgulimālasuttaṃ. Tattha aṅgulīnaṃ mālaṃ dhāretīti kasmā dhāreti? Ācariyavacanena. Tatrāyaṃ anupubbikathā –
ಅಯಂ ಕಿರ ಕೋಸಲರಞ್ಞೋ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ಮನ್ತಾಣಿಯಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಗಬ್ಭವುಟ್ಠಾನಂ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮನಕಾಲೇ ಸಕಲನಗರೇ ಆವುಧಾನಿ ಪಜ್ಜಲಿಂಸು, ರಞ್ಞೋ ಮಙ್ಗಲಸಕುನ್ತೋಪಿ ಸಿರಿಸಯನೇ ಠಪಿತಾ ಅಸಿಲಟ್ಠಿಪಿ ಪಜ್ಜಲಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ನಕ್ಖತ್ತಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಚೋರನಕ್ಖತ್ತೇನ ಜಾತೋತಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸುಖಸೇಯ್ಯಭಾವಂ ಪುಚ್ಛಿ।
Ayaṃ kira kosalarañño purohitassa mantāṇiyā nāma brāhmaṇiyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ aggahesi. Brāhmaṇiyā rattibhāge gabbhavuṭṭhānaṃ ahosi. Tassa mātukucchito nikkhamanakāle sakalanagare āvudhāni pajjaliṃsu, rañño maṅgalasakuntopi sirisayane ṭhapitā asilaṭṭhipi pajjali. Brāhmaṇo nikkhamitvā nakkhattaṃ olokento coranakkhattena jātoti rañño santikaṃ gantvā sukhaseyyabhāvaṃ pucchi.
ರಾಜಾ ‘‘ಕುತೋ, ಮೇ ಆಚರಿಯ, ಸುಖಸೇಯ್ಯಾ? ಮಯ್ಹಂ ಮಙ್ಗಲಾವುಧಂ ಪಜ್ಜಲಿ, ರಜ್ಜಸ್ಸ ವಾ ಜೀವಿತಸ್ಸ ವಾ ಅನ್ತರಾಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ। ಮಾ ಭಾಯಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಮಯ್ಹಂ ಘರೇ ಕುಮಾರೋ ಜಾತೋ, ತಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ನ ಕೇವಲಂ ತುಯ್ಹಂ ನಿವೇಸನೇ, ಸಕಲನಗರೇಪಿ ಆವುಧಾನಿ ಪಜ್ಜಲಿತಾನೀತಿ। ಕಿಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಆಚರಿಯಾತಿ? ಚೋರೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಮಹಾರಾಜಾತಿ। ಕಿಂ ಏಕಚೋರಕೋ, ಉದಾಹು ರಜ್ಜದೂಸಕೋ ಚೋರೋತಿ? ಏಕಚೋರಕೋ ದೇವಾತಿ। ಏವಂ ವತ್ವಾ ಚ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಮನಂ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋ ಆಹ – ‘‘ಮಾರೇಥ ನಂ ದೇವಾ’’ತಿ। ಏಕಚೋರಕೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ? ಕರೀಸಸಹಸ್ಸಖೇತ್ತೇ ಏಕಸಾಲಿಸೀಸಂ ವಿಯ ಹೋತಿ, ಪಟಿಜಗ್ಗಥ ನನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾ ಸಯನೇ ಠಪಿತಮಙ್ಗಲಅಸಿಲಟ್ಠಿ, ಛದನೇ ಠಪಿತಾ ಸರಾ, ಕಪ್ಪಾಸಪಿಚುಮ್ಹಿ ಠಪಿತಂ ತಾಲವಣ್ಟಕರಣಸತ್ಥಕನ್ತಿ ಏತೇ ಪಜ್ಜಲನ್ತಾ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಹಿಂಸಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ಅಹಿಂಸಕೋತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ತಂ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣಕಾಲೇ ತಕ್ಕಸೀಲಂ ಪೇಸಯಿಂಸು।
Rājā ‘‘kuto, me ācariya, sukhaseyyā? Mayhaṃ maṅgalāvudhaṃ pajjali, rajjassa vā jīvitassa vā antarāyo bhavissati maññe’’ti. Mā bhāyi, mahārāja, mayhaṃ ghare kumāro jāto, tassānubhāvena na kevalaṃ tuyhaṃ nivesane, sakalanagarepi āvudhāni pajjalitānīti. Kiṃ bhavissati ācariyāti? Coro bhavissati mahārājāti. Kiṃ ekacorako, udāhu rajjadūsako coroti? Ekacorako devāti. Evaṃ vatvā ca pana rañño manaṃ gaṇhitukāmo āha – ‘‘māretha naṃ devā’’ti. Ekacorako samāno kiṃ karissati? Karīsasahassakhette ekasālisīsaṃ viya hoti, paṭijaggatha nanti. Tassa nāmaggahaṇaṃ gaṇhantā sayane ṭhapitamaṅgalaasilaṭṭhi, chadane ṭhapitā sarā, kappāsapicumhi ṭhapitaṃ tālavaṇṭakaraṇasatthakanti ete pajjalantā kiñci na hiṃsiṃsu, tasmā ahiṃsakoti nāmaṃ akaṃsu. Taṃ sippuggahaṇakāle takkasīlaṃ pesayiṃsu.
ಸೋ ಧಮ್ಮನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ। ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ ಅಹೋಸಿ। ಸೇಸಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಬಾಹಿರಕಾ ಅಹೇಸುಂ। ತೇ – ‘‘ಅಹಿಂಸಕಮಾಣವಕಸ್ಸ ಆಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಯಂ ನ ಪಞ್ಞಾಯಾಮ, ಕಥಂ ನಂ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ? ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮನ್ತಯನ್ತಾ – ‘‘ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಞತ್ತಾ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋತಿ। ನ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುಂ, ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ದುಬ್ಬತ್ತೋತಿ। ನ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುಂ, ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ದುಜ್ಜಾತೋತಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುಂ, ಕಿನ್ತಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ? ತತೋ ಏಕಂ ಖರಮನ್ತಂ ಮನ್ತಯಿಂಸು ‘‘ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಅನ್ತರಂ ಕತ್ವಾ ನಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತಯೋ ರಾಸೀ ಹುತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಚರಿಯಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು। ಕಿಂ ತಾತಾತಿ? ಇಮಸ್ಮಿಂ ಗೇಹೇ ಏಕಾ ಕಥಾ ಸುಯ್ಯತೀತಿ। ಕಿಂ ತಾತಾತಿ? ಅಹಿಂಸಕಮಾಣವೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತರೇ ದುಬ್ಭತೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಾತಿ। ಆಚರಿಯೋ ಸನ್ತಜ್ಜೇತ್ವಾ – ‘‘ಗಚ್ಛಥ ವಸಲಾ, ಮಾ ಮೇ ಪುತ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಅನ್ತರೇ ಪರಿಭಿನ್ದಥಾ’’ತಿ ನಿಟ್ಠುಭಿ। ತತೋ ಇತರೇ, ಅಥ ಇತರೇಹಿ ತಯೋಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಥೇವ ವತ್ವಾ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಸದ್ದಹನ್ತಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು।
So dhammantevāsiko hutvā sippaṃ paṭṭhapesi. Vattasampanno kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī ahosi. Sesaantevāsikā bāhirakā ahesuṃ. Te – ‘‘ahiṃsakamāṇavakassa āgatakālato paṭṭhāya mayaṃ na paññāyāma, kathaṃ naṃ bhindeyyāmā’’ti? Nisīditvā mantayantā – ‘‘sabbehi atirekapaññattā duppaññoti. Na sakkā vattuṃ, vattasampannattā dubbattoti. Na sakkā vattuṃ, jātisampannattā dujjātoti na sakkā vattuṃ, kinti karissāmā’’ti? Tato ekaṃ kharamantaṃ mantayiṃsu ‘‘ācariyassa antaraṃ katvā naṃ bhindissāmā’’ti tayo rāsī hutvā paṭhamaṃ ekacce ācariyaṃ upasaṅkamitvā vanditvā aṭṭhaṃsu. Kiṃ tātāti? Imasmiṃ gehe ekā kathā suyyatīti. Kiṃ tātāti? Ahiṃsakamāṇavo tumhākaṃ antare dubbhatīti maññāmāti. Ācariyo santajjetvā – ‘‘gacchatha vasalā, mā me puttaṃ mayhaṃ antare paribhindathā’’ti niṭṭhubhi. Tato itare, atha itarehi tayopi koṭṭhāsā āgantvā tatheva vatvā – ‘‘amhākaṃ asaddahantā upaparikkhitvā jānāthā’’ti āhaṃsu.
ಆಚರಿಯೋ ಸಿನೇಹೇನ ವದನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಮಞ್ಞೇ ಸನ್ಥವೋ’’ತಿ ಪರಿಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಘಾತೇಮಿ ನ’’ನ್ತಿ। ತತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚೇ ಘಾತೇಸ್ಸಾಮಿ ‘ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಆಚರಿಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ ಆಗತೇ ಮಾಣವಕೇ ದೋಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತೀ’ತಿ। ಪುನ ಕೋಚಿ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ ನ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮೇ ಲಾಭೋ ಪರಿಹಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ನಂ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಪರಿಯೋಸಾನುಪಚಾರೋತಿ ವತ್ವಾ ಜಙ್ಘಸಹಸ್ಸಂ ಘಾತೇಹೀತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ। ಅವಸ್ಸಂ ಏತ್ಥ ಏಕೋ ಉಟ್ಠಾಯ ತಂ ಘಾತೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
Ācariyo sinehena vadante disvā ‘‘atthi maññe santhavo’’ti paribhijjitvā cintesi ‘‘ghātemi na’’nti. Tato cintesi – ‘‘sace ghātessāmi ‘disāpāmokkho ācariyo attano santikaṃ sippuggahaṇatthaṃ āgate māṇavake dosaṃ uppādetvā jīvitā voropetī’ti. Puna koci sippuggahaṇatthaṃ na āgamissati, evaṃ me lābho parihāyissati, atha naṃ sippassa pariyosānupacāroti vatvā jaṅghasahassaṃ ghātehīti vakkhāmi. Avassaṃ ettha eko uṭṭhāya taṃ ghātessatī’’ti.
ಅಥ ನಂ ಆಹ – ‘‘ಏಹಿ ತಾತ ಜಙ್ಘಸಹಸ್ಸಂ ಘಾತೇಹಿ, ಏವಂ ತೇ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಉಪಚಾರೋ ಕತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಮಯಂ ಅಹಿಂಸಕಕುಲೇ ಜಾತಾ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಆಚರಿಯಾತಿ। ಅಲದ್ಧುಪಚಾರಂ ಸಿಪ್ಪಂ ಫಲಂ ನ ದೇತಿ ತಾತಾತಿ। ಸೋ ಪಞ್ಚಾವುಧಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚರಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟವಿಂ ಪವಿಟ್ಠೋ। ಅಟವಿಂ ಪವಿಸನಟ್ಠಾನೇಪಿ ಅಟವಿಮಜ್ಝೇಪಿ ಅಟವಿತೋ ನಿಕ್ಖಮನಟ್ಠಾನೇಪಿ ಠತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇ ಘಾತೇತಿ। ವತ್ಥಂ ವಾ ವೇಠನಂ ವಾ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಏಕೋ ದ್ವೇತಿ ಗಣಿತಮತ್ತಮೇವ ಕರೋನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಗಣನಮ್ಪಿ ನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಪಕತಿಯಾಪಿ ಪಞ್ಞವಾ ಏಸ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಿನೋ ಪನ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಗಣನಮ್ಪಿ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸಿ, ಏಕೇಕಂ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಪೇತಿ। ಠಪಿತಟ್ಠಾನೇ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ತತೋ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಲೀನಂ ಮಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಧಾರೇಸಿ, ತೇನೇವ ಚಸ್ಸ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋತಿ ಸಙ್ಖಾ ಉದಪಾದಿ। ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ಅರಞ್ಞಂ ನಿಸ್ಸಞ್ಚಾರಮಕಾಸಿ, ದಾರುಆದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಅರಞ್ಞಂ ಗನ್ತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।
Atha naṃ āha – ‘‘ehi tāta jaṅghasahassaṃ ghātehi, evaṃ te sippassa upacāro kato bhavissatī’’ti. Mayaṃ ahiṃsakakule jātā, na sakkā ācariyāti. Aladdhupacāraṃ sippaṃ phalaṃ na deti tātāti. So pañcāvudhaṃ gahetvā ācariyaṃ vanditvā aṭaviṃ paviṭṭho. Aṭaviṃ pavisanaṭṭhānepi aṭavimajjhepi aṭavito nikkhamanaṭṭhānepi ṭhatvā manusse ghāteti. Vatthaṃ vā veṭhanaṃ vā na gaṇhāti. Eko dveti gaṇitamattameva karonto gacchati, gaṇanampi na uggaṇhāti. Pakatiyāpi paññavā esa, pāṇātipātino pana cittaṃ na patiṭṭhāti, tasmā anukkamena gaṇanampi na sallakkhesi, ekekaṃ aṅguliṃ chinditvā ṭhapeti. Ṭhapitaṭṭhāne aṅguliyo vinassanti, tato vijjhitvā aṅgulīnaṃ mālaṃ katvā dhāresi, teneva cassa aṅgulimāloti saṅkhā udapādi. So sabbaṃ araññaṃ nissañcāramakāsi, dāruādīnaṃ atthāya araññaṃ gantuṃ samattho nāma natthi.
ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಅನ್ತೋಗಾಮಮ್ಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಉಗ್ಘಾತೇತಿ। ತತೋ ಸಯಿತೇಯೇವ ಮಾರೇತ್ವಾ ಏಕೋ ಏಕೋತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ಗಾಮೋ ಓಸರಿತ್ವಾ ನಿಗಮೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ನಿಗಮೋ ನಗರೇ। ಮನುಸ್ಸಾ ತಿಯೋಜನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಘರಾನಿ ಪಹಾಯ ದಾರಕೇ ಹತ್ಥೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಮ್ಮ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ – ‘‘ಚೋರೋ, ತೇ ದೇವ, ವಿಜಿತೇ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋ ನಾಮಾ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತಾ ಕನ್ದನ್ತಿ। ಭಗ್ಗವೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಆಹ – ಭೋತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋ ನಾಮ ಚೋರೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ಸೋ ನ ಅಞ್ಞೋ, ತವ ಪುತ್ತೋ ಅಹಿಂಸಕಕುಮಾರೋ। ಇದಾನಿ ರಾಜಾ ತಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ಕತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ? ಗಚ್ಛ ಸಾಮಿ, ಪುತ್ತಂ ಮೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಹೀತಿ। ನಾಹಂ ಭದ್ದೇ ಉಸ್ಸಹಾಮಿ, ಚತೂಸು ಹಿ ಜನೇಸು ವಿಸ್ಸಾಸೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಚೋರೋ ಮೇ ಪುರಾಣಸಹಾಯೋತಿ ಅವಿಸ್ಸಾಸನೀಯೋ, ಸಾಖಾ ಮೇ ಪುರಾಣಸನ್ಥತಾತಿ ಅವಿಸ್ಸಾಸನೀಯಾ, ರಾಜಾ ಮಂ ಪೂಜೇತೀತಿ ಅವಿಸ್ಸಾಸನೀಯೋ, ಇತ್ಥೀ ಮೇ ವಸಂ ಗತಾತಿ ಅವಿಸ್ಸಾಸನೀಯಾತಿ। ಮಾತು ಹದಯಂ ಪನ ಮುದುಕಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಪನ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಂ ಆನೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ।
Rattibhāge antogāmampi āgantvā pādena paharitvā dvāraṃ ugghāteti. Tato sayiteyeva māretvā eko ekoti gahetvā gacchati. Gāmo osaritvā nigame aṭṭhāsi, nigamo nagare. Manussā tiyojanato paṭṭhāya gharāni pahāya dārake hatthesu gahetvā āgamma sāvatthiṃ parivāretvā khandhāvāraṃ bandhitvā rājaṅgaṇe sannipatitvā – ‘‘coro, te deva, vijite aṅgulimālo nāmā’’tiādīni vadantā kandanti. Bhaggavo ‘‘mayhaṃ putto bhavissatī’’ti ñatvā brāhmaṇiṃ āha – bhoti aṅgulimālo nāma coro uppanno, so na añño, tava putto ahiṃsakakumāro. Idāni rājā taṃ gaṇhituṃ nikkhamissati, kiṃ kattabbanti? Gaccha sāmi, puttaṃ me gahetvā ehīti. Nāhaṃ bhadde ussahāmi, catūsu hi janesu vissāso nāma natthi, coro me purāṇasahāyoti avissāsanīyo, sākhā me purāṇasanthatāti avissāsanīyā, rājā maṃ pūjetīti avissāsanīyo, itthī me vasaṃ gatāti avissāsanīyāti. Mātu hadayaṃ pana mudukaṃ hoti. Tasmā ahaṃ pana gantvā mayhaṃ puttaṃ ānessāmīti nikkhantā.
ತಂದಿವಸಞ್ಚ ಭಗವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಮಯಿ ಗತೇ ಏತಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅಗಾಮಕೇ ಅರಞ್ಞೇ ಠಿತೋ ಚತುಪ್ಪದಿಕಂ ಗಾಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕರಿಸ್ಸತಿ। ಸಚೇ ನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾತರಿ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅನುದ್ಧರಣೀಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕರಿಸ್ಸಾಮಿಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹ’’ನ್ತಿ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ತಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋ ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮಿ। ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Taṃdivasañca bhagavā paccūsasamaye lokaṃ volokento aṅgulimālaṃ disvā – ‘‘mayi gate etassa sotthi bhavissati. Agāmake araññe ṭhito catuppadikaṃ gāthaṃ sutvā mama santike pabbajitvā cha abhiññā sacchikarissati. Sace na gamissāmi, mātari aparajjhitvā anuddharaṇīyo bhavissati, karissāmissa saṅgaha’’nti pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā piṇḍāya pavisitvā katabhattakicco taṃ saṅgaṇhitukāmo vihārā nikkhami. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘atha kho bhagavā’’tiādi vuttaṃ.
೩೪೮. ಸಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕರಿತ್ವಾತಿ ಸಙ್ಕೇತಂ ಕತ್ವಾ ವಗ್ಗವಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ। ಹತ್ಥತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಹತ್ಥೇ ಅತ್ಥಂ ವಿನಾಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಕಿಂ ಪನ ತೇ ಭಗವನ್ತಂ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ ಅಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾತಿ? ಅಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ। ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ ಹಿ ಭಗವಾ ಏಕಕೋವ ಅಗಮಾಸಿ। ಚೋರೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ದೀಘರತ್ತಂ ದುಬ್ಭೋಜನೇನ ಚ ದುಕ್ಖಸೇಯ್ಯಾಯ ಚ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ। ಕಿತ್ತಕಾ ಪನಾನೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಾರಿತಾತಿ? ಏಕೇನೂನಸಹಸ್ಸಂ। ಸೋ ಪನ ಇದಾನಿ ಏಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ಪೂರೇಸ್ಸತೀತಿ ಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಯಮೇವ ಪಠಮಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಗಣನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ಕತ್ವಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ವತ್ಥಾನಿ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಟವಿಮಜ್ಝತೋ ಅಟವಿಮುಖಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋವ ಭಗವನ್ತಂ ಅದ್ದಸ। ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅದ್ದಸಾ ಖೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
348.Saṅkaritvā saṅkaritvāti saṅketaṃ katvā vaggavaggā hutvā. Hatthatthaṃ gacchantīti hatthe atthaṃ vināsaṃ gacchanti. Kiṃ pana te bhagavantaṃ sañjānitvā evaṃ vadanti asañjānitvāti? Asañjānitvā. Aññātakavesena hi bhagavā ekakova agamāsi. Coropi tasmiṃ samaye dīgharattaṃ dubbhojanena ca dukkhaseyyāya ca ukkaṇṭhito hoti. Kittakā panānena manussā māritāti? Ekenūnasahassaṃ. So pana idāni ekaṃ labhitvā sahassaṃ pūressatīti saññī hutvā yameva paṭhamaṃ passāmi, taṃ ghātetvā gaṇanaṃ pūretvā sippassa upacāraṃ katvā kesamassuṃ ohāretvā nhāyitvā vatthāni parivattetvā mātāpitaro passissāmīti aṭavimajjhato aṭavimukhaṃ āgantvā ekamantaṃ ṭhitova bhagavantaṃ addasa. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘addasā kho’’tiādi vuttaṃ.
ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾಸೀತಿ ಮಹಾಪಥವಿಂ ಉಮ್ಮಿಯೋ ಉಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಅಕ್ಕಮತಿ, ಓರಭಾಗೇ ವಲಿಯೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋ ಸರಕ್ಖೇಪಮತ್ತಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ಭಗವಾ ಪುರತೋ ಮಹನ್ತಂ ಅಙ್ಗಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಮಜ್ಝೇ ಹೋತಿ, ಚೋರೋ ಅನ್ತೇ। ಸೋ ‘‘ಇದಾನಿ ನಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಥಾಮೇನ ಧಾವತಿ। ಭಗವಾ ಅಙ್ಗಣಸ್ಸ ಪಾರಿಮನ್ತೇ ಹೋತಿ, ಚೋರೋ ಮಜ್ಝೇ। ಸೋ ‘‘ಏತ್ಥ ನಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವೇಗೇನ ಧಾವತಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪುರತೋ ಮಾತಿಕಂ ವಾ ಥಲಂ ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ, ಏತೇನುಪಾಯೇನ ತೀಣಿ ಯೋಜನಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ। ಚೋರೋ ಕಿಲಮಿ, ಮುಖೇ ಖೇಳೋ ಸುಸ್ಸಿ, ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚಿಂಸು। ಅಥಸ್ಸ ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ ಭೋ’’ತಿ ಏತದಹೋಸಿ। ಮಿಗಮ್ಪೀತಿ ಮಿಗಂ ಕಸ್ಮಾ ಗಣ್ಹಾತಿ? ಛಾತಸಮಯೇ ಆಹಾರತ್ಥಂ। ಸೋ ಕಿರ ಏಕಂ ಗುಮ್ಬಂ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ಮಿಗೇ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ। ತತೋ ಚಿತ್ತರುಚಿಯಂ ಮಿಗಂ ಅನುಬನ್ಧನ್ತೋ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಖಾದತಿ। ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯನ್ತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನಾಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋವ ಠಿತೋ ನಾಮ , ಅಹಞ್ಚ ಠಿತೋವ ಅಟ್ಠಿತೋ ನಾಮ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ಸಮಣಂ ತಂ ಕಾರಣಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsīti mahāpathaviṃ ummiyo uṭṭhapento viya saṃharitvā aparabhāge akkamati, orabhāge valiyo nikkhamanti, aṅgulimālo sarakkhepamattaṃ muñcitvā gacchati. Bhagavā purato mahantaṃ aṅgaṇaṃ dassetvā sayaṃ majjhe hoti, coro ante. So ‘‘idāni naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti sabbathāmena dhāvati. Bhagavā aṅgaṇassa pārimante hoti, coro majjhe. So ‘‘ettha naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti vegena dhāvati. Bhagavā tassa purato mātikaṃ vā thalaṃ vā dasseti, etenupāyena tīṇi yojanāni gahetvā agamāsi. Coro kilami, mukhe kheḷo sussi, kacchehi sedā mucciṃsu. Athassa ‘‘acchariyaṃ vata bho’’ti etadahosi. Migampīti migaṃ kasmā gaṇhāti? Chātasamaye āhāratthaṃ. So kira ekaṃ gumbaṃ ghaṭṭetvā mige uṭṭhāpeti. Tato cittaruciyaṃ migaṃ anubandhanto gaṇhitvā pacitvā khādati. Puccheyyanti yena kāraṇenāyaṃ gacchantova ṭhito nāma , ahañca ṭhitova aṭṭhito nāma, yaṃnūnāhaṃ imaṃ samaṇaṃ taṃ kāraṇaṃ puccheyyanti attho.
೩೪೯. ನಿಧಾಯಾತಿ ಯೋ ವಿಹಿಂಸನತ್ಥಂ ಭೂತೇಸು ದಣ್ಡೋ ಪವತ್ತಯಿತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ, ತಂ ನಿಧಾಯ ಅಪನೇತ್ವಾ ಮೇತ್ತಾಯ ಖನ್ತಿಯಾ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಅವಿಹಿಂಸಾಯ ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಠಿತೋ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತುವಮಟ್ಠಿತೋಸೀತಿ ಪಾಣೇಸು ಅಸಞ್ಞತತ್ತಾ ಏತ್ತಕಾನಿ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಿ ಘಾತೇನ್ತಸ್ಸ ತವ ಮೇತ್ತಾ ವಾ ಖನ್ತಿ ವಾ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ವಾ ಅವಿಹಿಂಸಾ ವಾ ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ತುವಂ ಅಟ್ಠಿತೋಸಿ, ಇದಾನಿ ಇರಿಯಾಪಥೇನ ಠಿತೋಪಿ ನಿರಯೇ ಧಾವಿಸ್ಸಸಿ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಂ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಅಸುರಕಾಯೇ ವಾ ಧಾವಿಸ್ಸಸೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
349.Nidhāyāti yo vihiṃsanatthaṃ bhūtesu daṇḍo pavattayitabbo siyā, taṃ nidhāya apanetvā mettāya khantiyā paṭisaṅkhāya avihiṃsāya sāraṇīyadhammesu ca ṭhito ahanti attho. Tuvamaṭṭhitosīti pāṇesu asaññatattā ettakāni pāṇasahassāni ghātentassa tava mettā vā khanti vā paṭisaṅkhā vā avihiṃsā vā sāraṇīyadhammo vā natthi, tasmā tuvaṃ aṭṭhitosi, idāni iriyāpathena ṭhitopi niraye dhāvissasi, tiracchānayoniyaṃ pettivisaye asurakāye vā dhāvissasīti vuttaṃ hoti.
ತತೋ ಚೋರೋ – ‘‘ಮಹಾ ಅಯಂ ಸೀಹನಾದೋ, ಮಹನ್ತಂ ಗಜ್ಜಿತಂ, ನ ಇದಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಹಾಮಾಯಾಯ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಸಮಣರಞ್ಞೋ ಏತಂ ಗಜ್ಜಿತಂ, ದಿಟ್ಠೋ ವತಮ್ಹಿ ಮಞ್ಞೇ ತಿಖಿಣಚಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ, ಸಙ್ಗಹಕರಣತ್ಥಂ ಮೇ ಭಗವಾ ಆಗತೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚಿರಸ್ಸಂ ವತ ಮೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮಹಿತೋತಿ ದೇವಮನುಸ್ಸಾದೀಹಿ ಚತುಪಚ್ಚಯಪೂಜಾಯ ಪೂಜಿತೋ। ಪಚ್ಚುಪಾದೀತಿ ಚಿರಸ್ಸಂ ಕಾಲಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮಯ್ಹಂ ಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ಇಮಂ ಮಹಾವನಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ। ಪಹಾಯ ಪಾಪನ್ತಿ ಪಜಹಿತ್ವಾ ಪಾಪಂ।
Tato coro – ‘‘mahā ayaṃ sīhanādo, mahantaṃ gajjitaṃ, na idaṃ aññassa bhavissati, mahāmāyāya puttassa siddhatthassa samaṇarañño etaṃ gajjitaṃ, diṭṭho vatamhi maññe tikhiṇacakkhunā sammāsambuddhena, saṅgahakaraṇatthaṃ me bhagavā āgato’’ti cintetvā cirassaṃ vata metiādimāha. Tattha mahitoti devamanussādīhi catupaccayapūjāya pūjito. Paccupādīti cirassaṃ kālassa accayena mayhaṃ saṅgahatthāya imaṃ mahāvanaṃ paṭipajji. Pahāya pāpanti pajahitvā pāpaṃ.
ಇತ್ವೇವಾತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾಯೇವ। ಆವುಧನ್ತಿ ಪಞ್ಚಾವುಧಂ। ಸೋಬ್ಭೇತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಛಿನ್ನೇ। ಪಪಾತೇತಿ ಏಕತೋ ಛಿನ್ನೇ। ನರಕೇತಿ ಫಲಿತಟ್ಠಾನೇ। ಇಧ ಪನ ತೀಹಿಪಿ ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಅರಞ್ಞಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಅಕಿರೀತಿ ಖಿಪಿ ಛಡ್ಡೇಸಿ।
Itvevāti evaṃ vatvāyeva. Āvudhanti pañcāvudhaṃ. Sobbheti samantato chinne. Papāteti ekato chinne. Naraketi phalitaṭṭhāne. Idha pana tīhipi imehi padehi araññameva vuttaṃ. Akirīti khipi chaḍḍesi.
ತಮೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ತದಾ ಅವೋಚಾತಿ ಭಗವತೋ ಇಮಂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೋ ಕುಹಿಂ ಸತ್ಥಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕುಹಿಂ ಪತ್ತಚೀವರನ್ತಿ ಪರಿಯೇಸನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಕಮ್ಮಂ ಪನ ಓಲೋಕೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ಅಟ್ಠಪರಿಕ್ಖಾರಭಣ್ಡಕಸ್ಸ ದಿನ್ನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ – ‘‘ಏಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಚರ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ಸಹ ವಚನೇನೇವ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಲಭಿ। ತಾವದೇವಸ್ಸ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ಸಮಣಲಿಙ್ಗಂ ಪಾತುರಹೋಸಿ।
Tamehibhikkhūti tadā avocāti bhagavato imaṃ pabbājento kuhiṃ satthakaṃ labhissāmi, kuhiṃ pattacīvaranti pariyesanakiccaṃ natthi, kammaṃ pana olokesi. Athassa pubbe sīlavantānaṃ aṭṭhaparikkhārabhaṇḍakassa dinnabhāvaṃ ñatvā dakkhiṇahatthaṃ pasāretvā – ‘‘ehi bhikkhu svākkhāto dhammo, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti āha. So saha vacaneneva iddhimayapattacīvaraṃ paṭilabhi. Tāvadevassa gihiliṅgaṃ antaradhāyi, samaṇaliṅgaṃ pāturahosi.
‘‘ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತೋ ಚ, ವಾಸಿ ಸೂಚಿ ಚ ಬನ್ಧನಂ।
‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;
ಪರಿಸ್ಸಾವನೇನ ಅಟ್ಠೇತೇ, ಯುತ್ತಯೋಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿ॥ –
Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. –
ಏವಂ ವುತ್ತಾ ಅಟ್ಠ ಪರಿಕ್ಖಾರಾ ಸರೀರಪಟಿಬದ್ಧಾವ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು। ಏಸೇವ ತಸ್ಸ ಅಹು ಭಿಕ್ಖುಭಾವೋತಿ ಏಸ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವೋ ತಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಭಿಕ್ಖುಭಾವೋ ಅಹೋಸಿ, ನ ಹಿ ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿಸುಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ।
Evaṃ vuttā aṭṭha parikkhārā sarīrapaṭibaddhāva hutvā nibbattiṃsu. Eseva tassa ahu bhikkhubhāvoti esa ehibhikkhubhāvo tassa upasampannabhikkhubhāvo ahosi, na hi ehibhikkhūnaṃ visuṃ upasampadā nāma atthi.
೩೫೦. ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನಾತಿ ಭಣ್ಡಗ್ಗಾಹಕೇನ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನ, ತೇನೇವ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಪಚ್ಛಾಸಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಾತಾಪಿಸ್ಸ ಅಟ್ಠಉಸಭಮತ್ತೇನ ಠಾನೇನ ಅನ್ತರಿತಾ, – ‘‘ತಾತ, ಅಹಿಂಸಕ ಕತ್ಥ ಠಿತೋಸಿ, ಕತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೋಸಿ, ಕುಹಿಂ ಗತೋಸಿ? ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಕಥೇಸಿ ತಾತಾ’’ತಿ ವದನ್ತೀ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಅಪಸ್ಸಮಾನಾ ಏತ್ತೋವ ಗತಾ।
350.Pacchāsamaṇenāti bhaṇḍaggāhakena pacchāsamaṇena, teneva attano pattacīvaraṃ gāhāpetvā taṃ pacchāsamaṇaṃ katvā gatoti attho. Mātāpissa aṭṭhausabhamattena ṭhānena antaritā, – ‘‘tāta, ahiṃsaka kattha ṭhitosi, kattha nisinnosi, kuhiṃ gatosi? Mayā saddhiṃ na kathesi tātā’’ti vadantī āhiṇḍitvā apassamānā ettova gatā.
ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಅಸ್ಸಸತೇಹೀತಿ ಸಚೇ ಚೋರಸ್ಸ ಪರಾಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸಚೇ ಮಯ್ಹಂ ಪರಾಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ವೇಗೇನ ಪಲಾಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಲ್ಲಹುಕೇನ ಬಲೇನ ನಿಕ್ಖಮಿ । ಯೇನ ಆರಾಮೋತಿ ಕಸ್ಮಾ ಆರಾಮಂ ಅಗಮಾಸಿ? ಸೋ ಕಿರ ಚೋರಸ್ಸ ಭಾಯತಿ, ಚಿತ್ತೇನ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಗರಹಾಭಯೇನ ನಿಕ್ಖಮಿ। ತೇನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸೋ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ ‘ಕಸ್ಮಾ ಬಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಸೀ’ತಿ। ಅಥಾಹಂ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮಿ, ಭಗವಾ ಹಿ ಮಂ ನ ಕೇವಲಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೇನೇವ ಅತ್ಥೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೇನಪಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿಯೇವ। ಸೋ ಸಚೇ ಮಯ್ಹಂ ಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಧಿವಾಸೇಸ್ಸತಿ। ಸಚೇ ಪರಾಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ‘ಕಿಂ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಏಕಂ ಚೋರಂ ಆರಬ್ಭ ಗಮನೇನಾ’ತಿ ವಕ್ಖತಿ। ತತೋ ಮಂ ಜನೋ ಏವಂ ಸಞ್ಜಾನಿಸ್ಸತಿ – ‘ರಾಜಾ ಚೋರಂ ಗಹೇತುಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪನ ನಿವತ್ತಿತೋ’ತಿ’’ ಗರಹಮೋಕ್ಖಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಗಮಾಸಿ।
Pañcamattehiassasatehīti sace corassa parājayo bhavissati, anubandhitvā naṃ gaṇhissāmi. Sace mayhaṃ parājayo bhavissati, vegena palāyissāmīti sallahukena balena nikkhami . Yena ārāmoti kasmā ārāmaṃ agamāsi? So kira corassa bhāyati, cittena gantukāmo na gacchati, garahābhayena nikkhami. Tenassa etadahosi – ‘‘sammāsambuddhaṃ vanditvā nisīdissāmi, so pucchissati ‘kasmā balaṃ gahetvā nikkhantosī’ti. Athāhaṃ ārocessāmi, bhagavā hi maṃ na kevalaṃ samparāyikeneva atthena saṅgaṇhāti, diṭṭhadhammikenapi saṅgaṇhātiyeva. So sace mayhaṃ jayo bhavissati, adhivāsessati. Sace parājayo bhavissati ‘kiṃ te, mahārāja, ekaṃ coraṃ ārabbha gamanenā’ti vakkhati. Tato maṃ jano evaṃ sañjānissati – ‘rājā coraṃ gahetuṃ nikkhanto, sammāsambuddhena pana nivattito’ti’’ garahamokkhaṃ sampassamāno agamāsi.
ಕುತೋ ಪನಸ್ಸಾತಿ ಕಸ್ಮಾ ಆಹ? ಅಪಿ ನಾಮ ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾತಿ ಭಗವತೋ ಪರಿಗಣ್ಹನತ್ಥಂ ಆಹ। ರಞ್ಞೋತಿ ನ ಕೇವಲಂ ರಞ್ಞೋಯೇವ ಭಯಂ ಅಹೋಸಿ, ಅವಸೇಸೋಪಿ ಮಹಾಜನೋ ಭೀತೋ ಫಲಕಾವುಧಾನಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮುಖಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇವ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಯ ಅಟ್ಟಾಲಕೇ ಆರುಯ್ಹ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏವಞ್ಚ ಅವೋಚ – ‘‘ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋ ‘ರಾಜಾ ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛತೀ’ತಿ ಞತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಜೇತವನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ, ರಾಜಾ ತೇನ ಗಹಿತೋ, ಮಯಂ ಪನ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಮುತ್ತಾ’’ತಿ। ನತ್ಥಿ ತೇ ಇತೋ ಭಯನ್ತಿ ಅಯಞ್ಹಿ ಇದಾನಿ ಕುನ್ಥಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಂ ಜೀವಿತಾ ನ ವೋರೋಪೇತಿ, ನತ್ಥಿ ತೇ ಇಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಭಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Kuto panassāti kasmā āha? Api nāma bhagavā tassa upanissayaṃ oloketvā taṃ ānetvā pabbājeyyāti bhagavato parigaṇhanatthaṃ āha. Raññoti na kevalaṃ raññoyeva bhayaṃ ahosi, avasesopi mahājano bhīto phalakāvudhāni chaḍḍetvā sammukhasammukhaṭṭhāneva palāyitvā nagaraṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya aṭṭālake āruyha olokento aṭṭhāsi. Evañca avoca – ‘‘aṅgulimālo ‘rājā mayhaṃ santikaṃ āgacchatī’ti ñatvā paṭhamataraṃ āgantvā jetavane nisinno, rājā tena gahito, mayaṃ pana palāyitvā muttā’’ti. Natthi te ito bhayanti ayañhi idāni kunthakipillikaṃ jīvitā na voropeti, natthi te imassa santikā bhayanti attho.
ಕಥಂ ಗೋತ್ತೋತಿ? ಕಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛತಿ? ಪಬ್ಬಜಿತಂ ದಾರುಣಕಮ್ಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವೋಹರಿತುಂ ನ ಯುತ್ತಂ, ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಗೋತ್ತವಸೇನ ನಂ ಸಮುದಾಚರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಪುಚ್ಛಿ। ಪರಿಕ್ಖಾರಾನನ್ತಿ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಅಹಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥೇನ್ತೋಯೇವ ಚ ಉದರೇ ಬದ್ಧಸಾಟಕಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇಸಿ।
Kathaṃ gottoti? Kasmā pucchati? Pabbajitaṃ dāruṇakammena uppannanāmaṃ gahetvā voharituṃ na yuttaṃ, mātāpitūnaṃ gottavasena naṃ samudācarissāmīti maññamāno pucchi. Parikkhārānanti etesaṃ atthāya ahaṃ ussukkaṃ karissāmīti attho. Kathentoyeva ca udare baddhasāṭakaṃ muñcitvā therassa pādamūle ṭhapesi.
೩೫೧. ಆರಞ್ಞಿಕೋತಿಆದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಧುತಙ್ಗಾನಿ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನಿ। ಥೇರೇನ ಪನ ತೇರಸಪಿ ಸಮಾದಿನ್ನಾನೇವ ಅಹೇಸುಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಲನ್ತಿ ಆಹ। ಯಞ್ಹಿ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇತಿ ಕಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ? ‘‘ಹತ್ಥಿಮ್ಪಿ ಧಾವನ್ತಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ರಞ್ಞಾ ಪೇಸಿತಹತ್ಥಾದಯೋ ಸೋ ಏವಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ರಾಜಾಪಿ – ‘‘ಹತ್ಥೀಹಿಯೇವ ನಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಥ, ಅಸ್ಸೇಹೇವ, ರಥೇಹೇವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅನೇಕವಾರಂ ಬಹೂ ಹತ್ಥಾದಯೋ ಪೇಸೇಸಿ। ಏವಂ ಗತೇಸು ಪನ ತೇಸು – ‘‘ಅಹಂ ಅರೇ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋ’’ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಟ್ಠಾಯ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತೇ ಏಕೋಪಿ ಆವುಧಂ ಪರಿವತ್ತೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಸಬ್ಬೇವ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಮಾರೇಸಿ। ಹತ್ಥೀ ಅರಞ್ಞಹತ್ಥೀ, ಅಸ್ಸಾ ಅರಞ್ಞಅಸ್ಸಾ, ರಥಾಪಿ ತತ್ಥೇವ ಭಿಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ರಾಜಾ ಏವಂ ವದತಿ।
351.Āraññikotiādīni cattāri dhutaṅgāni pāḷiyaṃ āgatāni. Therena pana terasapi samādinnāneva ahesuṃ, tasmā alanti āha. Yañhi mayaṃ, bhanteti kiṃ sandhāya vadati? ‘‘Hatthimpi dhāvantaṃ anubandhitvā gaṇhāmī’’ti āgataṭṭhāne raññā pesitahatthādayo so evaṃ aggahesi. Rājāpi – ‘‘hatthīhiyeva naṃ parikkhipitvā gaṇhatha, asseheva, rathehevā’’ti evaṃ anekavāraṃ bahū hatthādayo pesesi. Evaṃ gatesu pana tesu – ‘‘ahaṃ are aṅgulimālo’’ti tasmiṃ uṭṭhāya saddaṃ karonte ekopi āvudhaṃ parivattetuṃ nāsakkhi, sabbeva koṭṭetvā māresi. Hatthī araññahatthī, assā araññaassā, rathāpi tattheva bhijjantīti idaṃ sandhāya rājā evaṃ vadati.
ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸೀತಿ ನ ಇದಂ ಪಠಮಂ ಪಾವಿಸಿ। ಇತ್ಥಿದಸ್ಸನದಿವಸಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ದೇವಸಿಕಮ್ಪಿ ಪನೇಸ ಪವಿಸತೇವ, ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಉತ್ತಸನ್ತಿಪಿ ಪಲಾಯನ್ತಿಪಿ ದ್ವಾರಮ್ಪಿ ಥಕೇನ್ತಿ, ಏಕಚ್ಚೇ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋತಿ ಸುತ್ವಾವ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ವಾ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಘರಂ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಥಕೇನ್ತಿ। ಪಲಾಯಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ದತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ । ಥೇರೋ ಉಳುಙ್ಗಯಾಗುಮ್ಪಿ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಕಿಲಮತಿ। ಬಹಿ ಅಲಭನ್ತೋ ನಗರಂ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣನ್ತಿ ನಗರಂ ಪವಿಸತಿ। ಯೇನ ದ್ವಾರೇನ ಪವಿಸತಿ, ತತ್ಥ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋ ಆಗತೋತಿ ಕೂಟಸಹಸ್ಸಾನಂ ಭಿಜ್ಜನಕಾರಣಂ ಹೋತಿ। ಏತದಹೋಸೀತಿ ಕಾರುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅಹೋಸಿ। ಏಕೇನ ಊನಮನುಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ ಘಾತೇನ್ತಸ್ಸ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಕಾರುಞ್ಞಂ ನಾಹೋಸಿ, ಗಬ್ಭಮೂಳ್ಹಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ದಸ್ಸನಮತ್ತೇನೇವ ಕಥಂ ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ? ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಬಲೇನ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಬಲಞ್ಹಿ ಏತಂ।
Piṇḍāya pāvisīti na idaṃ paṭhamaṃ pāvisi. Itthidassanadivasaṃ sandhāya panetaṃ vuttaṃ. Devasikampi panesa pavisateva, manussā ca naṃ disvā uttasantipi palāyantipi dvārampi thakenti, ekacce aṅgulimāloti sutvāva palāyitvā araññaṃ vā pavisanti, gharaṃ vā pavisitvā dvāraṃ thakenti. Palāyituṃ asakkontā piṭṭhiṃ datvā tiṭṭhanti . Thero uḷuṅgayāgumpi kaṭacchubhikkhampi na labhati, piṇḍapātena kilamati. Bahi alabhanto nagaraṃ sabbasādhāraṇanti nagaraṃ pavisati. Yena dvārena pavisati, tattha aṅgulimālo āgatoti kūṭasahassānaṃ bhijjanakāraṇaṃ hoti. Etadahosīti kāruññappattiyā ahosi. Ekena ūnamanussasahassaṃ ghātentassa ekadivasampi kāruññaṃ nāhosi, gabbhamūḷhāya itthiyā dassanamatteneva kathaṃ uppannanti? Pabbajjābalena, pabbajjābalañhi etaṃ.
ತೇನ ಹೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ತೇ ಕಾರುಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತಸ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾತಿ, ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲ, ಏತಂ ತ್ವಂ ಮಾ ಗಣ್ಹಿ, ನೇಸಾ ತವ ಜಾತಿ। ಗಿಹಿಕಾಲೋ ಏಸ, ಗಿಹೀ ನಾಮ ಪಾಣಮ್ಪಿ ಹನನ್ತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾದೀನಿಪಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಇದಾನಿ ಪನ ತೇ ಅರಿಯಾ ನಾಮ ಜಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ‘‘ಯತೋ ಅಹಂ, ಭಗಿನಿ, ಜಾತೋ’’ತಿ ಸಚೇ ಏವಂ ವತ್ತುಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಸಿ, ತೇನ ಹಿ ‘‘ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ವದಾಹೀತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ।
Tena hīti yasmā te kāruññaṃ uppannaṃ, tasmāti attho. Ariyāya jātiyāti, aṅgulimāla, etaṃ tvaṃ mā gaṇhi, nesā tava jāti. Gihikālo esa, gihī nāma pāṇampi hananti, adinnādānādīnipi karonti. Idāni pana te ariyā nāma jāti. Tasmā tvaṃ ‘‘yato ahaṃ, bhagini, jāto’’ti sace evaṃ vattuṃ kukkuccāyasi, tena hi ‘‘ariyāya jātiyā’’ti evaṃ visesetvā vadāhīti uyyojesi.
ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ಇತ್ಥೀನಂ ಗಬ್ಭವುಟ್ಠಾನಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪುರಿಸೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ। ಥೇರೋ ಕಿಂ ಕರೋಸೀತಿ? ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲತ್ಥೇರೋ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿಕರಣತ್ಥಾಯ ಆಗತೋತಿ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ। ತತೋ ತೇ ಸಾಣಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಬಹಿಸಾಣಿಯಂ ಪೀಠಕಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸುಂ। ಥೇರೋ ತತ್ಥ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ – ‘‘ಯತೋ ಅಹಂ ಭಗಿನಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜಾತೋ’’ತಿ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಅಕಾಸಿ, ಸಹ ಸಚ್ಚವಚನೇನೇವ ಧಮಕರಣತೋ ಮುತ್ತಉದಕಂ ವಿಯ ದಾರಕೋ ನಿಕ್ಖಮಿ। ಮಾತಾಪುತ್ತಾನಂ ಸೋತ್ಥಿ ಅಹೋಸಿ। ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಪರಿತ್ತಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಸ್ಸಯಂ ನ ಮದ್ದತಿ, ಮಹಾಪರಿತ್ತಂ ನಾಮೇತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಥೇರೇನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಕತಟ್ಠಾನೇ ಪೀಠಕಂ ಅಕಂಸು। ಗಬ್ಭಮೂಳ್ಹಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥಿಮ್ಪಿ ಆನೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸಜ್ಜಾಪೇನ್ತಿ, ತಾವದೇವ ಸುಖೇನ ಗಬ್ಭವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ। ಯಾ ದುಬ್ಬಲಾ ಹೋತಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಆನೇತುಂ, ತಸ್ಸಾ ಪೀಠಕಧೋವನಉದಕಂ ನೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಸಿಞ್ಚನ್ತಿ, ತಙ್ಖಣಂಯೇವ ಗಬ್ಭವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ರೋಗಂ ವೂಪಸಮೇತಿ। ಯಾವ ಕಪ್ಪಾ ತಿಟ್ಠನಕಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಕಿರೇತಂ।
Taṃ itthiṃ etadavocāti itthīnaṃ gabbhavuṭṭhānaṭṭhānaṃ nāma na sakkā purisena upasaṅkamituṃ. Thero kiṃ karosīti? Aṅgulimālatthero saccakiriyaṃ katvā sotthikaraṇatthāya āgatoti ārocāpesi. Tato te sāṇiyā parikkhipitvā therassa bahisāṇiyaṃ pīṭhakaṃ paññāpesuṃ. Thero tattha nisīditvā – ‘‘yato ahaṃ bhagini sabbaññubuddhassa ariyāya jātiyā jāto’’ti saccakiriyaṃ akāsi, saha saccavacaneneva dhamakaraṇato muttaudakaṃ viya dārako nikkhami. Mātāputtānaṃ sotthi ahosi. Imañca pana parittaṃ na kiñci parissayaṃ na maddati, mahāparittaṃ nāmetanti vuttaṃ. Therena nisīditvā saccakiriyakataṭṭhāne pīṭhakaṃ akaṃsu. Gabbhamūḷhaṃ tiracchānagatitthimpi ānetvā tattha nisajjāpenti, tāvadeva sukhena gabbhavuṭṭhānaṃ hoti. Yā dubbalā hoti na sakkā ānetuṃ, tassā pīṭhakadhovanaudakaṃ netvā sīse siñcanti, taṅkhaṇaṃyeva gabbhavuṭṭhānaṃ hoti, aññampi rogaṃ vūpasameti. Yāva kappā tiṭṭhanakapāṭihāriyaṃ kiretaṃ.
ಕಿಂ ಪನ ಭಗವಾ ಥೇರಂ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ಕಾರಾಪೇಸೀತಿ? ನ ಕಾರಾಪೇಸಿ। ಥೇರಞ್ಹಿ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಭೀತಾ ಪಲಾಯನ್ತಿ। ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖಾಹಾರೇನ ಕಿಲಮತಿ, ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ತಸ್ಸ ಅನುಗ್ಗಹೇನ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕಾರೇಸಿ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಇದಾನಿ ಕಿರ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲತ್ಥೇರೋ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಾಯ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಕರೋತೀತಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತತೋ ಭಿಕ್ಖಾಹಾರೇನ ಅಕಿಲಮನ್ತೋ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅನುಗ್ಗಹೇನ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕಾರೇಸಿ। ನ ಹಿ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಾ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ। ಥೇರಸ್ಸಾಪಿ ಚ ‘‘ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮೂಲಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾಭಿಮುಖಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಟವಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಘಾತಿತಟ್ಠಾನಮೇವ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ। ‘‘ದುಗ್ಗತೋಮ್ಹಿ, ಖುದ್ದಕಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ, ಜೀವಿತಂ ಮೇ ದೇಹಿ ಸಾಮೀತಿ ಮರಣಭೀತಾನಂ ವಚನಾಕಾರೋ ಚ ಹತ್ಥಪಾದವಿಕಾರೋ ಚ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಸೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ತತೋವ ಉಟ್ಠಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ತಂ ಜಾತಿಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾವಾಯಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀತಿ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕಾರೇಸಿ। ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋತಿಆದಿ ವತ್ಥಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೮೦) ವಿತ್ಥಾರಿತಂ।
Kiṃ pana bhagavā theraṃ vejjakammaṃ kārāpesīti? Na kārāpesi. Therañhi disvā manussā bhītā palāyanti. Thero bhikkhāhārena kilamati, samaṇadhammaṃ kātuṃ na sakkoti. Tassa anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘idāni kira aṅgulimālatthero mettacittaṃ paṭilabhitvā saccakiriyāya manussānaṃ sotthibhāvaṃ karotīti manussā theraṃ upasaṅkamitabbaṃ maññissanti, tato bhikkhāhārena akilamanto samaṇadhammaṃ kātuṃ sakkhissatī’’ti anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Na hi saccakiriyā vejjakammaṃ hoti. Therassāpi ca ‘‘samaṇadhammaṃ karissāmī’’ti mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhāne nisinnassa cittaṃ kammaṭṭhānābhimukhaṃ na gacchati, aṭaviyaṃ ṭhatvā manussānaṃ ghātitaṭṭhānameva pākaṭaṃ hoti. ‘‘Duggatomhi, khuddakaputtomhi, jīvitaṃ me dehi sāmīti maraṇabhītānaṃ vacanākāro ca hatthapādavikāro ca āpāthaṃ āgacchati, so vippaṭisārī hutvā tatova uṭṭhāya gacchati, athassa bhagavā taṃ jātiṃ abbohārikaṃ katvāvāyaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ gaṇhissatīti ariyāya jātiyā saccakiriyaṃ kāresi. Eko vūpakaṭṭhotiādi vatthasutte (ma. ni. 1.80) vitthāritaṃ.
೩೫೨. ಅಞ್ಞೇನಪಿ ಲೇಡ್ಡು ಖಿತ್ತೋತಿ ಕಾಕಸುನಖಸೂಕರಾದೀನಂ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಪನತ್ಥಾಯ ಸಮನ್ತಾ ಸರಕ್ಖೇಪಮತ್ತೇ ಠಾನೇ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ದಿಸಾಭಾಗೇನ ಖಿತ್ತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸೇವ ಕಾಯೇ ಪತತಿ। ಕಿತ್ತಕೇ ಠಾನೇ ಏವಂ ಹೋತಿ? ಗಣ್ಠಿಕಂ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಯಾವ ಗಣ್ಠಿಕಪಟಿಮುಕ್ಕಟ್ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಹೋತಿ। ಭಿನ್ನೇನ ಸೀಸೇನಾತಿ ಮಹಾಚಮ್ಮಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಯಾವ ಅಟ್ಠಿಮರಿಯಾದಾ ಭಿನ್ನೇನ।
352.Aññenapi leḍḍu khittoti kākasunakhasūkarādīnaṃ paṭikkamāpanatthāya samantā sarakkhepamatte ṭhāne yena kenaci disābhāgena khitto āgantvā therasseva kāye patati. Kittake ṭhāne evaṃ hoti? Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā piṇḍāya caritvā paṭinivattetvā yāva gaṇṭhikapaṭimukkaṭṭhānaṃ āgacchati, tāva hoti. Bhinnena sīsenāti mahācammaṃ chinditvā yāva aṭṭhimariyādā bhinnena.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ ಖೀಣಾಸವಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯ ಆಹ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನಾತಿ ಇದಂ ಸಭಾಗದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಕಮ್ಮಞ್ಹಿ ಕರಿಯಮಾನಮೇವ ತಯೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪೂರೇತಿ। ಸತ್ತಸು ಚಿತ್ತೇಸು ಕುಸಲಾ ವಾ ಅಕುಸಲಾ ವಾ ಪಠಮಜವನಚೇತನಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ। ತಥಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಂ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ, ನಾಹೋಸಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ, ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ, ನತ್ಥಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋತಿ ಇಮಸ್ಸ ತಿಕಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಸಾಧಿಕಾ ಸತ್ತಮಜವನಚೇತನಾ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ತಂ ಅನನ್ತರೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ। ತಥಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ತಂ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಉಭಿನ್ನಮನ್ತರೇ ಪಞ್ಚಜವನಚೇತನಾ ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತಂ ಅನಾಗತೇ ಯದಾ ಓಕಾಸಂ ಲಭತಿ, ತದಾ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ। ಸತಿ ಸಂಸಾರಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ। ಥೇರಸ್ಸ ಪನ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಞ್ಚ ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಞ್ಚಾತಿ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕಮ್ಮಕ್ಖಯಕರೇನ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಸಮುಗ್ಘಾಟಿತಾನಿ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಂ ಅತ್ಥಿ । ತಂ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿಯೇವ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಭಗವಾ ‘‘ಯಸ್ಸ ಖೋ ತ್ವ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಸ್ಮಾ ಯಸ್ಸ ಖೋತಿ ಏತ್ಥ ಯಾದಿಸಸ್ಸ ಖೋ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನಾತಿ ಏವಂ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Brāhmaṇāti khīṇāsavabhāvaṃ sandhāya āha. Yassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti idaṃ sabhāgadiṭṭhadhammavedanīyakammaṃ sandhāya vuttaṃ. Kammañhi kariyamānameva tayo koṭṭhāse pūreti. Sattasu cittesu kusalā vā akusalā vā paṭhamajavanacetanā diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ imasmiṃyeva attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ ahosikammaṃ, nāhosi kammavipāko, na bhavissati kammavipāko, natthi kammavipākoti imassa tikassa vasena ahosikammaṃ nāma hoti. Atthasādhikā sattamajavanacetanā upapajjavedanīyakammaṃ nāma. Taṃ anantare attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ vuttanayeneva taṃ ahosikammaṃ nāma hoti. Ubhinnamantare pañcajavanacetanā aparāpariyavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ anāgate yadā okāsaṃ labhati, tadā vipākaṃ deti. Sati saṃsārappavattiyā ahosikammaṃ nāma na hoti. Therassa pana upapajjavedanīyañca aparāpariyavedanīyañcāti imāni dve kammāni kammakkhayakarena arahattamaggena samugghāṭitāni, diṭṭhadhammavedanīyaṃ atthi . Taṃ arahattappattassāpi vipākaṃ detiyeva. Taṃ sandhāya bhagavā ‘‘yassa kho tva’’ntiādimāha. Tasmā yassa khoti ettha yādisassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti evaṃ attho veditabbo.
ಅಬ್ಭಾ ಮುತ್ತೋತಿ ದೇಸನಾಸೀಸಮತ್ತಮೇತಂ, ಅಬ್ಭಾ ಮಹಿಕಾ ಧೂಮೋ ರಜೋ ರಾಹೂತಿ ಇಮೇಹಿ ಪನ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಮುತ್ತೋ ಚನ್ದಿಮಾ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಯಥಾ ಹಿ ಏವಂ ನಿರುಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಚನ್ದಿಮಾ ಲೋಕಂ ಪಭಾಸೇತಿ, ಏವಂ ಪಮಾದಕಿಲೇಸವಿಮುತ್ತೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಇಮಂ ಅತ್ತನೋ ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಲೋಕಂ ಪಭಾಸೇತಿ, ವಿಹತಕಿಲೇಸನ್ಧಕಾರಂ ಕರೋತಿ।
Abbhā muttoti desanāsīsamattametaṃ, abbhā mahikā dhūmo rajo rāhūti imehi pana upakkilesehi mutto candimā idha adhippeto. Yathā hi evaṃ nirupakkileso candimā lokaṃ pabhāseti, evaṃ pamādakilesavimutto appamatto bhikkhu imaṃ attano khandhāyatanadhātulokaṃ pabhāseti, vihatakilesandhakāraṃ karoti.
ಕುಸಲೇನ ಪಿಧೀಯತೀತಿ ಮಗ್ಗಕುಸಲೇನ ಪಿಧೀಯತಿ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಂ ಕರೀಯತಿ। ಯುಞ್ಜತಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇತಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ ಚ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಥೇರಸ್ಸ ಉದಾನಗಾಥಾ ನಾಮ।
Kusalena pidhīyatīti maggakusalena pidhīyati appaṭisandhikaṃ karīyati. Yuñjati buddhasāsaneti buddhasāsane kāyena vācāya manasā ca yuttappayutto viharati. Imā tisso therassa udānagāthā nāma.
ದಿಸಾ ಹಿ ಮೇತಿ ಇದಂ ಕಿರ ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಪರಿತ್ತಾಣಾಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹ। ತತ್ಥ ದಿಸಾ ಹಿ ಮೇತಿ ಮಮ ಸಪತ್ತಾ। ಯೇ ಮಂ ಏವಂ ಉಪವದನ್ತಿ – ‘‘ಯಥಾ ಮಯಂ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೇನ ಮಾರಿತಾನಂ ಞಾತಕಾನಂ ವಸೇನ ದುಕ್ಖಂ ವೇದಿಯಾಮ, ಏವಂ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋಪಿ ವೇದಿಯತೂ’’ತಿ, ತೇ ಮಯ್ಹಂ ದಿಸಾ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುಣನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯುಞ್ಜನ್ತೂತಿ ಕಾಯವಾಚಾಮನೇಹಿ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತು। ಯೇ ಧಮ್ಮಮೇವಾದಪಯನ್ತಿ ಸನ್ತೋತಿ ಯೇ ಸನ್ತೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಧಮ್ಮಂಯೇವ ಆದಪೇನ್ತಿ ಸಮಾದಪೇನ್ತಿ ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತಿ, ತೇ ಮನುಜಾ ಮಯ್ಹಂ ಸಪತ್ತಾ ಭಜನ್ತು ಸೇವನ್ತು ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ।
Disā hi meti idaṃ kira thero attano parittāṇākāraṃ karonto āha. Tattha disā hi meti mama sapattā. Ye maṃ evaṃ upavadanti – ‘‘yathā mayaṃ aṅgulimālena māritānaṃ ñātakānaṃ vasena dukkhaṃ vediyāma, evaṃ aṅgulimālopi vediyatū’’ti, te mayhaṃ disā catusaccadhammakathaṃ suṇantūti attho. Yuñjantūti kāyavācāmanehi yuttappayuttā viharantu. Ye dhammamevādapayantisantoti ye santo sappurisā dhammaṃyeva ādapenti samādapenti gaṇhāpenti, te manujā mayhaṃ sapattā bhajantu sevantu payirupāsantūti attho.
ಅವಿರೋಧಪ್ಪಸಂಸೀನನ್ತಿ ಅವಿರೋಧೋ ವುಚ್ಚತಿ ಮೇತ್ತಾ, ಮೇತ್ತಾಪಸಂಸಕಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಣನ್ತು ಧಮ್ಮಂ ಕಾಲೇನಾತಿ ಖಣೇ ಖಣೇ ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾಪಟಿಸಙ್ಖಾಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತು। ತಞ್ಚ ಅನುವಿಧೀಯನ್ತೂತಿ ತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಕರೋನ್ತು ಪೂರೇನ್ತು।
Avirodhappasaṃsīnanti avirodho vuccati mettā, mettāpasaṃsakānanti attho. Suṇantu dhammaṃ kālenāti khaṇe khaṇe khantimettāpaṭisaṅkhāsāraṇīyadhammaṃ suṇantu. Tañca anuvidhīyantūti tañca dhammaṃ anukarontu pūrentu.
ನ ಹಿ ಜಾತು ಸೋ ಮಮಂ ಹಿಂಸೇತಿ ಯೋ ಮಯ್ಹಂ ದಿಸೋ, ಸೋ ಮಂ ಏಕಂಸೇನೇವ ನ ಹಿಂಸೇಯ್ಯ। ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ನನ್ತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಮಂ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಪನ ಕಞ್ಚಿ ಪುಗ್ಗಲಂ ಮಾ ಹಿಂಸನ್ತು ಮಾ ವಿಹೇಠೇನ್ತು। ಪಪ್ಪುಯ್ಯ ಪರಮಂ ಸನ್ತಿನ್ತಿ ಪರಮಂ ಸನ್ತಿಭೂತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ। ರಕ್ಖೇಯ್ಯ ತಸಥಾವರೇತಿ ತಸಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸತಣ್ಹಾ, ಥಾವರಾ ನಿತ್ತಣ್ಹಾ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ತಸಥಾವರಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದಿಸಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣನ್ತು, ಏವಂ ಮಂ ಏಕಂಸೇನೇವ ನ ಹಿಂಸಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿತ್ತಂ ಕಾತುಂ ಆಹ।
Na hi jātu so mamaṃ hiṃseti yo mayhaṃ diso, so maṃ ekaṃseneva na hiṃseyya. Aññaṃ vā pana kiñci nanti na kevalaṃ maṃ, aññampi pana kañci puggalaṃ mā hiṃsantu mā viheṭhentu. Pappuyya paramaṃ santinti paramaṃ santibhūtaṃ nibbānaṃ pāpuṇitvā. Rakkheyya tasathāvareti tasā vuccanti sataṇhā, thāvarā nittaṇhā. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo nibbānaṃ pāpuṇāti, so sabbaṃ tasathāvaraṃ rakkhituṃ samattho hoti. Tasmā mayhampi disā nibbānaṃ pāpuṇantu, evaṃ maṃ ekaṃseneva na hiṃsissantīti. Imā tisso gāthā attano parittaṃ kātuṃ āha.
ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋವ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಉದಕಞ್ಹಿ ನಯನ್ತಿ ನೇತ್ತಿಕಾತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ನೇತ್ತಿಕಾತಿ ಯೇ ಮಾತಿಕಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ನಯನ್ತಿ। ಉಸುಕಾರಾತಿ ಉಸುಕಾರಕಾ। ನಮಯನ್ತೀತಿ ತೇಲಕಞ್ಜಿಕೇನ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಕುಕ್ಕುಳೇ ತಾಪೇತ್ವಾ ಉನ್ನತುನ್ನತಟ್ಠಾನೇ ನಮೇನ್ತಾ ಉಜುಂ ಕರೋನ್ತಿ। ತೇಜನನ್ತಿ ಕಣ್ಡಂ। ತಞ್ಹಿ ಇಸ್ಸಾಸೋ ತೇಜಂ ಕರೋತಿ, ಪರಞ್ಚ ತಜ್ಜೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಜನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅತ್ತಾನಂ ದಮಯನ್ತೀತಿ ಯಥಾ ನೇತ್ತಿಕಾ ಉಜುಮಗ್ಗೇನ ಉದಕಂ ನಯನ್ತಿ, ಉಸುಕಾರಾ ತೇಜನಂ, ತಚ್ಛಕಾ ಚ ದಾರುಂ ಉಜುಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಏವಮೇವಂ ಪಣ್ಡಿತಾ ಅತ್ತಾನಂ ದಮೇನ್ತಿ ಉಜುಕಂ ಕರೋನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕರೋನ್ತಿ।
Idāni attanova paṭipattiṃ dīpento udakañhi nayantinettikāti āha. Tattha nettikāti ye mātikaṃ sodhetvā bandhitabbaṭṭhāne bandhitvā udakaṃ nayanti. Usukārāti usukārakā. Namayantīti telakañjikena makkhetvā kukkuḷe tāpetvā unnatunnataṭṭhāne namentā ujuṃ karonti. Tejananti kaṇḍaṃ. Tañhi issāso tejaṃ karoti, parañca tajjeti, tasmā tejananti vuccati. Attānaṃ damayantīti yathā nettikā ujumaggena udakaṃ nayanti, usukārā tejanaṃ, tacchakā ca dāruṃ ujuṃ karonti, evamevaṃ paṇḍitā attānaṃ damenti ujukaṃ karonti nibbisevanaṃ karonti.
ತಾದಿನಾತಿ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಾದೀಸು ನಿಬ್ಬಿಕಾರೇನ – ‘‘ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಭಗವಾ ತಾದೀ, ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇ ತಾದೀ, ವನ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ, ಚತ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ, ತಿಣ್ಣಾವೀತಿ ತಾದೀ, ತನ್ನಿದ್ದೇಸಾತಿ ತಾದೀ’’ತಿ (ಮಹಾನಿ॰ ೩೮; ೧೯೨) ಏವಂ ತಾದಿಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತೇನ ಸತ್ಥಾರಾ। ಭವನೇತ್ತೀತಿ ಭವರಜ್ಜು, ತಣ್ಹಾಯೇತಂ ನಾಮಂ। ತಾಯ ಹಿ ಗೋಣಾ ವಿಯ ಗೀವಾಯ ರಜ್ಜುಯಾ, ಸತ್ತಾ ಹದಯೇ ಬದ್ಧಾ ತಂ ತಂ ಭವಂ ನೀಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಭವನೇತ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಫುಟ್ಠೋ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನಾತಿ ಮಗ್ಗಚೇತನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ। ಯಸ್ಮಾ ಹಿ ಮಗ್ಗಚೇತನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚತಿ ವಿಪಚ್ಚತಿ ಡಯ್ಹತಿ, ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋತಿ ವುತ್ತಾ। ತಾಯ ಹಿ ಫುಟ್ಠತ್ತಾ ಏಸ ಅಣಣೋ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಜಾತೋ, ನ ದುಕ್ಖವೇದನಾಯ ಅಣಣೋ। ಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ಚೇತ್ಥ ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋ ಇಣಪರಿಭೋಗೋ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪರಿಭೋಗಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಪರಿಭೋಗೋ ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ। ಸೋ ಹಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಥೇನೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ‘‘ಥೇಯ್ಯಾಯ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಟ್ಠಪಿಣ್ಡೋ ಭುತ್ತೋ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೧೯೫)। ಸೀಲವತೋ ಪನ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಪರಿಭೋಗೋ ಇಣಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಸೇಕ್ಖಾನಂ ಪರಿಭೋಗೋ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ। ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಪರಿಭೋಗೋ ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ। ಇಧ ಕಿಲೇಸಇಣಾನಂ ಅಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಅಣಣೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅನಿಣೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
Tādināti iṭṭhāniṭṭhādīsu nibbikārena – ‘‘pañcahākārehi bhagavā tādī, iṭṭhāniṭṭhe tādī, vantāvīti tādī, cattāvīti tādī, tiṇṇāvīti tādī, tanniddesāti tādī’’ti (mahāni. 38; 192) evaṃ tādilakkhaṇappattena satthārā. Bhavanettīti bhavarajju, taṇhāyetaṃ nāmaṃ. Tāya hi goṇā viya gīvāya rajjuyā, sattā hadaye baddhā taṃ taṃ bhavaṃ nīyanti, tasmā bhavanettīti vuccati. Phuṭṭhokammavipākenāti maggacetanāya phuṭṭho. Yasmā hi maggacetanāya kammaṃ paccati vipaccati ḍayhati, parikkhayaṃ gacchati, tasmā sā kammavipākoti vuttā. Tāya hi phuṭṭhattā esa aṇaṇo nikkileso jāto, na dukkhavedanāya aṇaṇo. Bhuñjāmīti cettha theyyaparibhogo iṇaparibhogo dāyajjaparibhogo sāmiparibhogoti cattāro paribhogā veditabbā. Tattha dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāma. So hi cattāro paccaye thenetvā bhuñjati. Vuttampi cetaṃ ‘‘theyyāya vo, bhikkhave, raṭṭhapiṇḍo bhutto’’ti (pārā. 195). Sīlavato pana apaccavekkhaṇaparibhogo iṇaparibhogo nāma. Sattannaṃ sekkhānaṃ paribhogo dāyajjaparibhogo nāma. Khīṇāsavassa paribhogo sāmiparibhogo nāma. Idha kilesaiṇānaṃ abhāvaṃ sandhāya ‘‘aṇaṇo’’ti vuttaṃ. ‘‘Aniṇo’’tipi pāṭho. Sāmiparibhogaṃ sandhāya ‘‘bhuñjāmi bhojana’’nti vuttaṃ.
ಕಾಮರತಿಸನ್ಥವನ್ತಿ ದುವಿಧೇಸುಪಿ ಕಾಮೇಸು ತಣ್ಹಾರತಿಸನ್ಥವಂ ಮಾ ಅನುಯುಞ್ಜಥ ಮಾ ಕರಿತ್ಥ। ನಯಿದಂ ದುಮ್ಮನ್ತಿತಂ ಮಮಾತಿ ಯಂ ಮಯಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮನ್ತಿತಂ, ತಂ ಮಮ ಮನ್ತಿತಂ ನ ದುಮ್ಮನ್ತಿತಂ। ಸಂವಿಭತ್ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ಅಹಂ ಸತ್ಥಾತಿ ಏವಂ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇಹಿ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಂವಿಭತ್ತಾ, ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಯಂ ಸೇಟ್ಠಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತದೇವ ಅಹಂ ಉಪಗಮಂ ಉಪಗತೋ ಸಮ್ಪತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಮಯ್ಹಂ ಇದಂ ಆಗಮನಂ ಸ್ವಾಗತಂ ನಾಮ ಗತನ್ತಿ। ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಆಸವಕ್ಖಯಪಞ್ಞಾ। ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನನ್ತಿ ಯಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಮಯಾ ಕತಂ। ತೀಹಿ ವಿಜ್ಜಾಹಿ ನವಹಿ ಚ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೇಹಿ ದೇಸನಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇಸೀತಿ।
Kāmaratisanthavanti duvidhesupi kāmesu taṇhāratisanthavaṃ mā anuyuñjatha mā karittha. Nayidaṃ dummantitaṃ mamāti yaṃ mayā sammāsambuddhaṃ disvā pabbajissāmīti mantitaṃ, taṃ mama mantitaṃ na dummantitaṃ. Saṃvibhattesu dhammesūti ahaṃ satthāti evaṃ loke uppannehi ye dhammā saṃvibhattā, tesu dhammesu yaṃ seṭṭhaṃ nibbānaṃ, tadeva ahaṃ upagamaṃ upagato sampatto, tasmā mayhaṃ idaṃ āgamanaṃ svāgataṃ nāma gatanti. Tisso vijjāti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayapaññā. Kataṃbuddhassa sāsananti yaṃ buddhassa sāsane kattabbakiccaṃ atthi, taṃ sabbaṃ mayā kataṃ. Tīhi vijjāhi navahi ca lokuttaradhammehi desanaṃ matthakaṃ pāpesīti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aṅgulimālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೬. ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸುತ್ತಂ • 6. Aṅgulimālasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೬. ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
