| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੬. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
੩੪੭. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗੁਲੀਨਂ ਮਾਲਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਧਾਰੇਤਿ? ਆਚਰਿਯવਚਨੇਨ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ –
347.Evaṃme sutanti aṅgulimālasuttaṃ. Tattha aṅgulīnaṃ mālaṃ dhāretīti kasmā dhāreti? Ācariyavacanena. Tatrāyaṃ anupubbikathā –
ਅਯਂ ਕਿਰ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਮਨ੍ਤਾਣਿਯਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਗਬ੍ਭવੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਹੋਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੇ ਸਕਲਨਗਰੇ ਆવੁਧਾਨਿ ਪਜ੍ਜਲਿਂਸੁ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਙ੍ਗਲਸਕੁਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਰਿਸਯਨੇ ਠਪਿਤਾ ਅਸਿਲਟ੍ਠਿਪਿ ਪਜ੍ਜਲਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਚੋਰਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਜਾਤੋਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸੁਖਸੇਯ੍ਯਭਾવਂ ਪੁਚ੍ਛਿ।
Ayaṃ kira kosalarañño purohitassa mantāṇiyā nāma brāhmaṇiyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ aggahesi. Brāhmaṇiyā rattibhāge gabbhavuṭṭhānaṃ ahosi. Tassa mātukucchito nikkhamanakāle sakalanagare āvudhāni pajjaliṃsu, rañño maṅgalasakuntopi sirisayane ṭhapitā asilaṭṭhipi pajjali. Brāhmaṇo nikkhamitvā nakkhattaṃ olokento coranakkhattena jātoti rañño santikaṃ gantvā sukhaseyyabhāvaṃ pucchi.
ਰਾਜਾ ‘‘ਕੁਤੋ, ਮੇ ਆਚਰਿਯ, ਸੁਖਸੇਯ੍ਯਾ? ਮਯ੍ਹਂ ਮਙ੍ਗਲਾવੁਧਂ ਪਜ੍ਜਲਿ, ਰਜ੍ਜਸ੍ਸ વਾ ਜੀવਿਤਸ੍ਸ વਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ। ਮਾ ਭਾਯਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯ੍ਹਂ ਘਰੇ ਕੁਮਾਰੋ ਜਾਤੋ, ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾવੇਨ ਨ ਕੇવਲਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਨਿવੇਸਨੇ, ਸਕਲਨਗਰੇਪਿ ਆવੁਧਾਨਿ ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਨੀਤਿ। ਕਿਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਆਚਰਿਯਾਤਿ? ਚੋਰੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ। ਕਿਂ ਏਕਚੋਰਕੋ, ਉਦਾਹੁ ਰਜ੍ਜਦੂਸਕੋ ਚੋਰੋਤਿ? ਏਕਚੋਰਕੋ ਦੇવਾਤਿ। ਏવਂ વਤ੍વਾ ਚ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਨਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ ਆਹ – ‘‘ਮਾਰੇਥ ਨਂ ਦੇવਾ’’ਤਿ। ਏਕਚੋਰਕੋ ਸਮਾਨੋ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ? ਕਰੀਸਸਹਸ੍ਸਖੇਤ੍ਤੇ ਏਕਸਾਲਿਸੀਸਂ વਿਯ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਜਗ੍ਗਥ ਨਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਸਯਨੇ ਠਪਿਤਮਙ੍ਗਲਅਸਿਲਟ੍ਠਿ, ਛਦਨੇ ਠਪਿਤਾ ਸਰਾ, ਕਪ੍ਪਾਸਪਿਚੁਮ੍ਹਿ ਠਪਿਤਂ ਤਾਲવਣ੍ਟਕਰਣਸਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਏਤੇ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਹਿਂਸਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਿਂਸਕੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਤਂ ਸਿਪ੍ਪੁਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇ ਤਕ੍ਕਸੀਲਂ ਪੇਸਯਿਂਸੁ।
Rājā ‘‘kuto, me ācariya, sukhaseyyā? Mayhaṃ maṅgalāvudhaṃ pajjali, rajjassa vā jīvitassa vā antarāyo bhavissati maññe’’ti. Mā bhāyi, mahārāja, mayhaṃ ghare kumāro jāto, tassānubhāvena na kevalaṃ tuyhaṃ nivesane, sakalanagarepi āvudhāni pajjalitānīti. Kiṃ bhavissati ācariyāti? Coro bhavissati mahārājāti. Kiṃ ekacorako, udāhu rajjadūsako coroti? Ekacorako devāti. Evaṃ vatvā ca pana rañño manaṃ gaṇhitukāmo āha – ‘‘māretha naṃ devā’’ti. Ekacorako samāno kiṃ karissati? Karīsasahassakhette ekasālisīsaṃ viya hoti, paṭijaggatha nanti. Tassa nāmaggahaṇaṃ gaṇhantā sayane ṭhapitamaṅgalaasilaṭṭhi, chadane ṭhapitā sarā, kappāsapicumhi ṭhapitaṃ tālavaṇṭakaraṇasatthakanti ete pajjalantā kiñci na hiṃsiṃsu, tasmā ahiṃsakoti nāmaṃ akaṃsu. Taṃ sippuggahaṇakāle takkasīlaṃ pesayiṃsu.
ਸੋ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਸਿਪ੍ਪਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ। વਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਿਂਕਾਰਪਟਿਸ੍ਸਾવੀ ਮਨਾਪਚਾਰੀ ਪਿਯવਾਦੀ ਅਹੋਸਿ। ਸੇਸਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾ ਬਾਹਿਰਕਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਤੇ – ‘‘ਅਹਿਂਸਕਮਾਣવਕਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਯਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਾਮ, ਕਥਂ ਨਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ? ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਮਨ੍ਤਯਨ੍ਤਾ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋਤਿ। ਨ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ, વਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੁਬ੍ਬਤ੍ਤੋਤਿ। ਨ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ, ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੁਜ੍ਜਾਤੋਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ, ਕਿਨ੍ਤਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ? ਤਤੋ ਏਕਂ ਖਰਮਨ੍ਤਂ ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍વਾ ਨਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤਯੋ ਰਾਸੀ ਹੁਤ੍વਾ ਪਠਮਂ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਕਿਂ ਤਾਤਾਤਿ? ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਏਕਾ ਕਥਾ ਸੁਯ੍ਯਤੀਤਿ। ਕਿਂ ਤਾਤਾਤਿ? ਅਹਿਂਸਕਮਾਣવੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਦੁਬ੍ਭਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਾਮਾਤਿ। ਆਚਰਿਯੋ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਤ੍વਾ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ વਸਲਾ, ਮਾ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਰਿਭਿਨ੍ਦਥਾ’’ਤਿ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿ। ਤਤੋ ਇਤਰੇ, ਅਥ ਇਤਰੇਹਿ ਤਯੋਪਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਥੇવ વਤ੍વਾ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ।
So dhammantevāsiko hutvā sippaṃ paṭṭhapesi. Vattasampanno kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī ahosi. Sesaantevāsikā bāhirakā ahesuṃ. Te – ‘‘ahiṃsakamāṇavakassa āgatakālato paṭṭhāya mayaṃ na paññāyāma, kathaṃ naṃ bhindeyyāmā’’ti? Nisīditvā mantayantā – ‘‘sabbehi atirekapaññattā duppaññoti. Na sakkā vattuṃ, vattasampannattā dubbattoti. Na sakkā vattuṃ, jātisampannattā dujjātoti na sakkā vattuṃ, kinti karissāmā’’ti? Tato ekaṃ kharamantaṃ mantayiṃsu ‘‘ācariyassa antaraṃ katvā naṃ bhindissāmā’’ti tayo rāsī hutvā paṭhamaṃ ekacce ācariyaṃ upasaṅkamitvā vanditvā aṭṭhaṃsu. Kiṃ tātāti? Imasmiṃ gehe ekā kathā suyyatīti. Kiṃ tātāti? Ahiṃsakamāṇavo tumhākaṃ antare dubbhatīti maññāmāti. Ācariyo santajjetvā – ‘‘gacchatha vasalā, mā me puttaṃ mayhaṃ antare paribhindathā’’ti niṭṭhubhi. Tato itare, atha itarehi tayopi koṭṭhāsā āgantvā tatheva vatvā – ‘‘amhākaṃ asaddahantā upaparikkhitvā jānāthā’’ti āhaṃsu.
ਆਚਰਿਯੋ ਸਿਨੇਹੇਨ વਦਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮਞ੍ਞੇ ਸਨ੍ਥવੋ’’ਤਿ ਪਰਿਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਘਾਤੇਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਘਾਤੇਸ੍ਸਾਮਿ ‘ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਸਿਪ੍ਪੁਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਆਗਤੇ ਮਾਣવਕੇ ਦੋਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਤੀ’ਤਿ। ਪੁਨ ਕੋਚਿ ਸਿਪ੍ਪੁਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਨ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਏવਂ ਮੇ ਲਾਭੋ ਪਰਿਹਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਨਂ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨੁਪਚਾਰੋਤਿ વਤ੍વਾ ਜਙ੍ਘਸਹਸ੍ਸਂ ਘਾਤੇਹੀਤਿ વਕ੍ਖਾਮਿ। ਅવਸ੍ਸਂ ਏਤ੍ਥ ਏਕੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਘਾਤੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
Ācariyo sinehena vadante disvā ‘‘atthi maññe santhavo’’ti paribhijjitvā cintesi ‘‘ghātemi na’’nti. Tato cintesi – ‘‘sace ghātessāmi ‘disāpāmokkho ācariyo attano santikaṃ sippuggahaṇatthaṃ āgate māṇavake dosaṃ uppādetvā jīvitā voropetī’ti. Puna koci sippuggahaṇatthaṃ na āgamissati, evaṃ me lābho parihāyissati, atha naṃ sippassa pariyosānupacāroti vatvā jaṅghasahassaṃ ghātehīti vakkhāmi. Avassaṃ ettha eko uṭṭhāya taṃ ghātessatī’’ti.
ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਏਹਿ ਤਾਤ ਜਙ੍ਘਸਹਸ੍ਸਂ ਘਾਤੇਹਿ, ਏવਂ ਤੇ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋ ਕਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਮਯਂ ਅਹਿਂਸਕਕੁਲੇ ਜਾਤਾ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਆਚਰਿਯਾਤਿ। ਅਲਦ੍ਧੁਪਚਾਰਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਫਲਂ ਨ ਦੇਤਿ ਤਾਤਾਤਿ। ਸੋ ਪਞ੍ਚਾવੁਧਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਚਰਿਯਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਟવਿਂ ਪવਿਟ੍ਠੋ। ਅਟવਿਂ ਪવਿਸਨਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਅਟવਿਮਜ੍ਝੇਪਿ ਅਟવਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਠਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਘਾਤੇਤਿ। વਤ੍ਥਂ વਾ વੇਠਨਂ વਾ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਏਕੋ ਦ੍વੇਤਿ ਗਣਿਤਮਤ੍ਤਮੇવ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਗਣਨਮ੍ਪਿ ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਪਞ੍ਞવਾ ਏਸ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਿਨੋ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਗਣਨਮ੍ਪਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ, ਏਕੇਕਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਠਪੇਤਿ। ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਅਙ੍ਗੁਲੀਨਂ ਮਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਧਾਰੇਸਿ, ਤੇਨੇવ ਚਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾ ਉਦਪਾਦਿ। ਸੋ ਸਬ੍ਬਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਞ੍ਚਾਰਮਕਾਸਿ, ਦਾਰੁਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ।
Atha naṃ āha – ‘‘ehi tāta jaṅghasahassaṃ ghātehi, evaṃ te sippassa upacāro kato bhavissatī’’ti. Mayaṃ ahiṃsakakule jātā, na sakkā ācariyāti. Aladdhupacāraṃ sippaṃ phalaṃ na deti tātāti. So pañcāvudhaṃ gahetvā ācariyaṃ vanditvā aṭaviṃ paviṭṭho. Aṭaviṃ pavisanaṭṭhānepi aṭavimajjhepi aṭavito nikkhamanaṭṭhānepi ṭhatvā manusse ghāteti. Vatthaṃ vā veṭhanaṃ vā na gaṇhāti. Eko dveti gaṇitamattameva karonto gacchati, gaṇanampi na uggaṇhāti. Pakatiyāpi paññavā esa, pāṇātipātino pana cittaṃ na patiṭṭhāti, tasmā anukkamena gaṇanampi na sallakkhesi, ekekaṃ aṅguliṃ chinditvā ṭhapeti. Ṭhapitaṭṭhāne aṅguliyo vinassanti, tato vijjhitvā aṅgulīnaṃ mālaṃ katvā dhāresi, teneva cassa aṅgulimāloti saṅkhā udapādi. So sabbaṃ araññaṃ nissañcāramakāsi, dāruādīnaṃ atthāya araññaṃ gantuṃ samattho nāma natthi.
ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਮ੍ਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਾਦੇਨ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਂ ਉਗ੍ਘਾਤੇਤਿ। ਤਤੋ ਸਯਿਤੇਯੇવ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕੋ ਏਕੋਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਗਾਮੋ ਓਸਰਿਤ੍વਾ ਨਿਗਮੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਨਿਗਮੋ ਨਗਰੇ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਿਯੋਜਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਘਰਾਨਿ ਪਹਾਯ ਦਾਰਕੇ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਗਮ੍ਮ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਖਨ੍ਧਾવਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ – ‘‘ਚੋਰੋ, ਤੇ ਦੇવ, વਿਜਿਤੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਦਨ੍ਤਾ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਿ। ਭਗ੍ਗવੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਆਹ – ਭੋਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ਨਾਮ ਚੋਰੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਨ ਅਞ੍ਞੋ, ਤવ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹਿਂਸਕਕੁਮਾਰੋ। ਇਦਾਨਿ ਰਾਜਾ ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਗਚ੍ਛ ਸਾਮਿ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਹੀਤਿ। ਨਾਹਂ ਭਦ੍ਦੇ ਉਸ੍ਸਹਾਮਿ, ਚਤੂਸੁ ਹਿ ਜਨੇਸੁ વਿਸ੍ਸਾਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਚੋਰੋ ਮੇ ਪੁਰਾਣਸਹਾਯੋਤਿ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯੋ, ਸਾਖਾ ਮੇ ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਾਤਿ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯਾ, ਰਾਜਾ ਮਂ ਪੂਜੇਤੀਤਿ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯੋ, ਇਤ੍ਥੀ ਮੇ વਸਂ ਗਤਾਤਿ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯਾਤਿ। ਮਾਤੁ ਹਦਯਂ ਪਨ ਮੁਦੁਕਂ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਪਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ।
Rattibhāge antogāmampi āgantvā pādena paharitvā dvāraṃ ugghāteti. Tato sayiteyeva māretvā eko ekoti gahetvā gacchati. Gāmo osaritvā nigame aṭṭhāsi, nigamo nagare. Manussā tiyojanato paṭṭhāya gharāni pahāya dārake hatthesu gahetvā āgamma sāvatthiṃ parivāretvā khandhāvāraṃ bandhitvā rājaṅgaṇe sannipatitvā – ‘‘coro, te deva, vijite aṅgulimālo nāmā’’tiādīni vadantā kandanti. Bhaggavo ‘‘mayhaṃ putto bhavissatī’’ti ñatvā brāhmaṇiṃ āha – bhoti aṅgulimālo nāma coro uppanno, so na añño, tava putto ahiṃsakakumāro. Idāni rājā taṃ gaṇhituṃ nikkhamissati, kiṃ kattabbanti? Gaccha sāmi, puttaṃ me gahetvā ehīti. Nāhaṃ bhadde ussahāmi, catūsu hi janesu vissāso nāma natthi, coro me purāṇasahāyoti avissāsanīyo, sākhā me purāṇasanthatāti avissāsanīyā, rājā maṃ pūjetīti avissāsanīyo, itthī me vasaṃ gatāti avissāsanīyāti. Mātu hadayaṃ pana mudukaṃ hoti. Tasmā ahaṃ pana gantvā mayhaṃ puttaṃ ānessāmīti nikkhantā.
ਤਂਦਿવਸਞ੍ਚ ਭਗવਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਮਯਿ ਗਤੇ ਏਤਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਗਾਮਕੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਠਿਤੋ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਚੇ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਾਤਰਿ ਅਪਰਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਅਨੁਦ੍ਧਰਣੀਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਤਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ વਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ। ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Taṃdivasañca bhagavā paccūsasamaye lokaṃ volokento aṅgulimālaṃ disvā – ‘‘mayi gate etassa sotthi bhavissati. Agāmake araññe ṭhito catuppadikaṃ gāthaṃ sutvā mama santike pabbajitvā cha abhiññā sacchikarissati. Sace na gamissāmi, mātari aparajjhitvā anuddharaṇīyo bhavissati, karissāmissa saṅgaha’’nti pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā piṇḍāya pavisitvā katabhattakicco taṃ saṅgaṇhitukāmo vihārā nikkhami. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘atha kho bhagavā’’tiādi vuttaṃ.
੩੪੮. ਸਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਕਤ੍વਾ વਗ੍ਗવਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍વਾ। ਹਤ੍ਥਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਅਤ੍ਥਂ વਿਨਾਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਨ੍ਤਿ ਅਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍વਾਤਿ? ਅਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਅਞ੍ਞਾਤਕવੇਸੇਨ ਹਿ ਭਗવਾ ਏਕਕੋવ ਅਗਮਾਸਿ। ਚੋਰੋਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਦੁਬ੍ਭੋਜਨੇਨ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸੇਯ੍ਯਾਯ ਚ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਕਿਤ੍ਤਕਾ ਪਨਾਨੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਾਰਿਤਾਤਿ? ਏਕੇਨੂਨਸਹਸ੍ਸਂ। ਸੋ ਪਨ ਇਦਾਨਿ ਏਕਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਪੂਰੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍વਾ ਯਮੇવ ਪਠਮਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਘਾਤੇਤ੍વਾ ਗਣਨਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍વਾ વਤ੍ਥਾਨਿ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਟવਿਮਜ੍ਝਤੋ ਅਟવਿਮੁਖਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋવ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
348.Saṅkaritvā saṅkaritvāti saṅketaṃ katvā vaggavaggā hutvā. Hatthatthaṃ gacchantīti hatthe atthaṃ vināsaṃ gacchanti. Kiṃ pana te bhagavantaṃ sañjānitvā evaṃ vadanti asañjānitvāti? Asañjānitvā. Aññātakavesena hi bhagavā ekakova agamāsi. Coropi tasmiṃ samaye dīgharattaṃ dubbhojanena ca dukkhaseyyāya ca ukkaṇṭhito hoti. Kittakā panānena manussā māritāti? Ekenūnasahassaṃ. So pana idāni ekaṃ labhitvā sahassaṃ pūressatīti saññī hutvā yameva paṭhamaṃ passāmi, taṃ ghātetvā gaṇanaṃ pūretvā sippassa upacāraṃ katvā kesamassuṃ ohāretvā nhāyitvā vatthāni parivattetvā mātāpitaro passissāmīti aṭavimajjhato aṭavimukhaṃ āgantvā ekamantaṃ ṭhitova bhagavantaṃ addasa. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘addasā kho’’tiādi vuttaṃ.
ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਸੀਤਿ ਮਹਾਪਥવਿਂ ਉਮ੍ਮਿਯੋ ਉਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਕ੍ਕਮਤਿ, ਓਰਭਾਗੇ વਲਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ਸਰਕ੍ਖੇਪਮਤ੍ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਭਗવਾ ਪੁਰਤੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਸਯਂ ਮਜ੍ਝੇ ਹੋਤਿ, ਚੋਰੋ ਅਨ੍ਤੇ। ਸੋ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਧਾવਤਿ। ਭਗવਾ ਅਙ੍ਗਣਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤੇ ਹੋਤਿ, ਚੋਰੋ ਮਜ੍ਝੇ। ਸੋ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વੇਗੇਨ ਧਾવਤਿ। ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਮਾਤਿਕਂ વਾ ਥਲਂ વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਤੀਣਿ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਗਮਾਸਿ। ਚੋਰੋ ਕਿਲਮਿ, ਮੁਖੇ ਖੇਲ਼ੋ ਸੁਸ੍ਸਿ, ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ। ਅਥਸ੍ਸ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ વਤ ਭੋ’’ਤਿ ਏਤਦਹੋਸਿ। ਮਿਗਮ੍ਪੀਤਿ ਮਿਗਂ ਕਸ੍ਮਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ? ਛਾਤਸਮਯੇ ਆਹਾਰਤ੍ਥਂ। ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਂ ਗੁਮ੍ਬਂ ਘਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਮਿਗੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਯਂ ਮਿਗਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪਚਿਤ੍વਾ ਖਾਦਤਿ। ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋવ ਠਿਤੋ ਨਾਮ , ਅਹਞ੍ਚ ਠਿਤੋવ ਅਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਸਮਣਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsīti mahāpathaviṃ ummiyo uṭṭhapento viya saṃharitvā aparabhāge akkamati, orabhāge valiyo nikkhamanti, aṅgulimālo sarakkhepamattaṃ muñcitvā gacchati. Bhagavā purato mahantaṃ aṅgaṇaṃ dassetvā sayaṃ majjhe hoti, coro ante. So ‘‘idāni naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti sabbathāmena dhāvati. Bhagavā aṅgaṇassa pārimante hoti, coro majjhe. So ‘‘ettha naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti vegena dhāvati. Bhagavā tassa purato mātikaṃ vā thalaṃ vā dasseti, etenupāyena tīṇi yojanāni gahetvā agamāsi. Coro kilami, mukhe kheḷo sussi, kacchehi sedā mucciṃsu. Athassa ‘‘acchariyaṃ vata bho’’ti etadahosi. Migampīti migaṃ kasmā gaṇhāti? Chātasamaye āhāratthaṃ. So kira ekaṃ gumbaṃ ghaṭṭetvā mige uṭṭhāpeti. Tato cittaruciyaṃ migaṃ anubandhanto gaṇhitvā pacitvā khādati. Puccheyyanti yena kāraṇenāyaṃ gacchantova ṭhito nāma , ahañca ṭhitova aṭṭhito nāma, yaṃnūnāhaṃ imaṃ samaṇaṃ taṃ kāraṇaṃ puccheyyanti attho.
੩੪੯. ਨਿਧਾਯਾਤਿ ਯੋ વਿਹਿਂਸਨਤ੍ਥਂ ਭੂਤੇਸੁ ਦਣ੍ਡੋ ਪવਤ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਨਿਧਾਯ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਠਿਤੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੁવਮਟ੍ਠਿਤੋਸੀਤਿ ਪਾਣੇਸੁ ਅਸਞ੍ਞਤਤ੍ਤਾ ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਘਾਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤવ ਮੇਤ੍ਤਾ વਾ ਖਨ੍ਤਿ વਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ વਾ ਅવਿਹਿਂਸਾ વਾ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਅਟ੍ਠਿਤੋਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਠਿਤੋਪਿ ਨਿਰਯੇ ਧਾવਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯੇ ਅਸੁਰਕਾਯੇ વਾ ਧਾવਿਸ੍ਸਸੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
349.Nidhāyāti yo vihiṃsanatthaṃ bhūtesu daṇḍo pavattayitabbo siyā, taṃ nidhāya apanetvā mettāya khantiyā paṭisaṅkhāya avihiṃsāya sāraṇīyadhammesu ca ṭhito ahanti attho. Tuvamaṭṭhitosīti pāṇesu asaññatattā ettakāni pāṇasahassāni ghātentassa tava mettā vā khanti vā paṭisaṅkhā vā avihiṃsā vā sāraṇīyadhammo vā natthi, tasmā tuvaṃ aṭṭhitosi, idāni iriyāpathena ṭhitopi niraye dhāvissasi, tiracchānayoniyaṃ pettivisaye asurakāye vā dhāvissasīti vuttaṃ hoti.
ਤਤੋ ਚੋਰੋ – ‘‘ਮਹਾ ਅਯਂ ਸੀਹਨਾਦੋ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਗਜ੍ਜਿਤਂ, ਨ ਇਦਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਹਾਮਾਯਾਯ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਮਣਰਞ੍ਞੋ ਏਤਂ ਗਜ੍ਜਿਤਂ, ਦਿਟ੍ਠੋ વਤਮ੍ਹਿ ਮਞ੍ਞੇ ਤਿਖਿਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ, ਸਙ੍ਗਹਕਰਣਤ੍ਥਂ ਮੇ ਭਗવਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਚਿਰਸ੍ਸਂ વਤ ਮੇਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਮਹਿਤੋਤਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਹਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਪੂਜਾਯ ਪੂਜਿਤੋ। ਪਚ੍ਚੁਪਾਦੀਤਿ ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਕਾਲਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਇਮਂ ਮਹਾવਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ। ਪਹਾਯ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਪਜਹਿਤ੍વਾ ਪਾਪਂ।
Tato coro – ‘‘mahā ayaṃ sīhanādo, mahantaṃ gajjitaṃ, na idaṃ aññassa bhavissati, mahāmāyāya puttassa siddhatthassa samaṇarañño etaṃ gajjitaṃ, diṭṭho vatamhi maññe tikhiṇacakkhunā sammāsambuddhena, saṅgahakaraṇatthaṃ me bhagavā āgato’’ti cintetvā cirassaṃ vata metiādimāha. Tattha mahitoti devamanussādīhi catupaccayapūjāya pūjito. Paccupādīti cirassaṃ kālassa accayena mayhaṃ saṅgahatthāya imaṃ mahāvanaṃ paṭipajji. Pahāya pāpanti pajahitvā pāpaṃ.
ਇਤ੍વੇવਾਤਿ ਏવਂ વਤ੍વਾਯੇવ। ਆવੁਧਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਾવੁਧਂ। ਸੋਬ੍ਭੇਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਛਿਨ੍ਨੇ। ਪਪਾਤੇਤਿ ਏਕਤੋ ਛਿਨ੍ਨੇ। ਨਰਕੇਤਿ ਫਲਿਤਟ੍ਠਾਨੇ। ਇਧ ਪਨ ਤੀਹਿਪਿ ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਅਰਞ੍ਞਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਕਿਰੀਤਿ ਖਿਪਿ ਛਡ੍ਡੇਸਿ।
Itvevāti evaṃ vatvāyeva. Āvudhanti pañcāvudhaṃ. Sobbheti samantato chinne. Papāteti ekato chinne. Naraketi phalitaṭṭhāne. Idha pana tīhipi imehi padehi araññameva vuttaṃ. Akirīti khipi chaḍḍesi.
ਤਮੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਤਦਾ ਅવੋਚਾਤਿ ਭਗવਤੋ ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੋ ਕੁਹਿਂ ਸਤ੍ਥਕਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੁਹਿਂ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਓਲੋਕੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੀਲવਨ੍ਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਭਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ – ‘‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ਸਹ વਚਨੇਨੇવ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਪਟਿਲਭਿ। ਤਾવਦੇવਸ੍ਸ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਸਮਣਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ।
Tamehibhikkhūti tadā avocāti bhagavato imaṃ pabbājento kuhiṃ satthakaṃ labhissāmi, kuhiṃ pattacīvaranti pariyesanakiccaṃ natthi, kammaṃ pana olokesi. Athassa pubbe sīlavantānaṃ aṭṭhaparikkhārabhaṇḍakassa dinnabhāvaṃ ñatvā dakkhiṇahatthaṃ pasāretvā – ‘‘ehi bhikkhu svākkhāto dhammo, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti āha. So saha vacaneneva iddhimayapattacīvaraṃ paṭilabhi. Tāvadevassa gihiliṅgaṃ antaradhāyi, samaṇaliṅgaṃ pāturahosi.
‘‘ਤਿਚੀવਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤੋ ਚ, વਾਸਿ ਸੂਚਿ ਚ ਬਨ੍ਧਨਂ।
‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;
ਪਰਿਸ੍ਸਾવਨੇਨ ਅਟ੍ਠੇਤੇ, ਯੁਤ੍ਤਯੋਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ॥ –
Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. –
ਏવਂ વੁਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾ ਸਰੀਰਪਟਿਬਦ੍ਧਾવ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ। ਏਸੇવ ਤਸ੍ਸ ਅਹੁ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋਤਿ ਏਸ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋ ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋ ਅਹੋਸਿ, ਨ ਹਿ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਿਸੁਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ।
Evaṃ vuttā aṭṭha parikkhārā sarīrapaṭibaddhāva hutvā nibbattiṃsu. Eseva tassa ahu bhikkhubhāvoti esa ehibhikkhubhāvo tassa upasampannabhikkhubhāvo ahosi, na hi ehibhikkhūnaṃ visuṃ upasampadā nāma atthi.
੩੫੦. ਪਚ੍ਛਾਸਮਣੇਨਾਤਿ ਭਣ੍ਡਗ੍ਗਾਹਕੇਨ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣੇਨ, ਤੇਨੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਤਂ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣਂ ਕਤ੍વਾ ਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਾਤਾਪਿਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਉਸਭਮਤ੍ਤੇਨ ਠਾਨੇਨ ਅਨ੍ਤਰਿਤਾ, – ‘‘ਤਾਤ, ਅਹਿਂਸਕ ਕਤ੍ਥ ਠਿਤੋਸਿ, ਕਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਸਿ, ਕੁਹਿਂ ਗਤੋਸਿ? ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਕਥੇਸਿ ਤਾਤਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੀ ਆਹਿਣ੍ਡਿਤ੍વਾ ਅਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਏਤ੍ਤੋવ ਗਤਾ।
350.Pacchāsamaṇenāti bhaṇḍaggāhakena pacchāsamaṇena, teneva attano pattacīvaraṃ gāhāpetvā taṃ pacchāsamaṇaṃ katvā gatoti attho. Mātāpissa aṭṭhausabhamattena ṭhānena antaritā, – ‘‘tāta, ahiṃsaka kattha ṭhitosi, kattha nisinnosi, kuhiṃ gatosi? Mayā saddhiṃ na kathesi tātā’’ti vadantī āhiṇḍitvā apassamānā ettova gatā.
ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਸਤੇਹੀਤਿ ਸਚੇ ਚੋਰਸ੍ਸ ਪਰਾਜਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਨਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਸਚੇ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਾਜਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, વੇਗੇਨ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਲ੍ਲਹੁਕੇਨ ਬਲੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ । ਯੇਨ ਆਰਾਮੋਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਆਰਾਮਂ ਅਗਮਾਸਿ? ਸੋ ਕਿਰ ਚੋਰਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਗਰਹਾਭਯੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ। ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ ‘ਕਸ੍ਮਾ ਬਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਸੀ’ਤਿ। ਅਥਾਹਂ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਗવਾ ਹਿ ਮਂ ਨ ਕੇવਲਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੇਨਪਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿਯੇવ। ਸੋ ਸਚੇ ਮਯ੍ਹਂ ਜਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਧਿવਾਸੇਸ੍ਸਤਿ। ਸਚੇ ਪਰਾਜਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ‘ਕਿਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਂ ਚੋਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਗਮਨੇਨਾ’ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ। ਤਤੋ ਮਂ ਜਨੋ ਏવਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ – ‘ਰਾਜਾ ਚੋਰਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਪਨ ਨਿવਤ੍ਤਿਤੋ’ਤਿ’’ ਗਰਹਮੋਕ੍ਖਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਗਮਾਸਿ।
Pañcamattehiassasatehīti sace corassa parājayo bhavissati, anubandhitvā naṃ gaṇhissāmi. Sace mayhaṃ parājayo bhavissati, vegena palāyissāmīti sallahukena balena nikkhami . Yena ārāmoti kasmā ārāmaṃ agamāsi? So kira corassa bhāyati, cittena gantukāmo na gacchati, garahābhayena nikkhami. Tenassa etadahosi – ‘‘sammāsambuddhaṃ vanditvā nisīdissāmi, so pucchissati ‘kasmā balaṃ gahetvā nikkhantosī’ti. Athāhaṃ ārocessāmi, bhagavā hi maṃ na kevalaṃ samparāyikeneva atthena saṅgaṇhāti, diṭṭhadhammikenapi saṅgaṇhātiyeva. So sace mayhaṃ jayo bhavissati, adhivāsessati. Sace parājayo bhavissati ‘kiṃ te, mahārāja, ekaṃ coraṃ ārabbha gamanenā’ti vakkhati. Tato maṃ jano evaṃ sañjānissati – ‘rājā coraṃ gahetuṃ nikkhanto, sammāsambuddhena pana nivattito’ti’’ garahamokkhaṃ sampassamāno agamāsi.
ਕੁਤੋ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਆਹ? ਅਪਿ ਨਾਮ ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਤਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਤੋ ਪਰਿਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਆਹ। ਰਞ੍ਞੋਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਰਞ੍ਞੋਯੇવ ਭਯਂ ਅਹੋਸਿ, ਅવਸੇਸੋਪਿ ਮਹਾਜਨੋ ਭੀਤੋ ਫਲਕਾવੁਧਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮੁਖਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇવ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਂ ਪਿਧਾਯ ਅਟ੍ਟਾਲਕੇ ਆਰੁਯ੍ਹ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏવਞ੍ਚ ਅવੋਚ – ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ‘ਰਾਜਾ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਪਠਮਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਜੇਤવਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਰਾਜਾ ਤੇਨ ਗਹਿਤੋ, ਮਯਂ ਪਨ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਮੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਤੇ ਇਤੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਇਦਾਨਿ ਕੁਨ੍ਥਕਿਪਿਲ੍ਲਿਕਂ ਜੀવਿਤਾ ਨ વੋਰੋਪੇਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇ ਇਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Kuto panassāti kasmā āha? Api nāma bhagavā tassa upanissayaṃ oloketvā taṃ ānetvā pabbājeyyāti bhagavato parigaṇhanatthaṃ āha. Raññoti na kevalaṃ raññoyeva bhayaṃ ahosi, avasesopi mahājano bhīto phalakāvudhāni chaḍḍetvā sammukhasammukhaṭṭhāneva palāyitvā nagaraṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya aṭṭālake āruyha olokento aṭṭhāsi. Evañca avoca – ‘‘aṅgulimālo ‘rājā mayhaṃ santikaṃ āgacchatī’ti ñatvā paṭhamataraṃ āgantvā jetavane nisinno, rājā tena gahito, mayaṃ pana palāyitvā muttā’’ti. Natthi te ito bhayanti ayañhi idāni kunthakipillikaṃ jīvitā na voropeti, natthi te imassa santikā bhayanti attho.
ਕਥਂ ਗੋਤ੍ਤੋਤਿ? ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ? ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਦਾਰੁਣਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વੋਹਰਿਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਗੋਤ੍ਤવਸੇਨ ਨਂ ਸਮੁਦਾਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਹਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਥੇਨ੍ਤੋਯੇવ ਚ ਉਦਰੇ ਬਦ੍ਧਸਾਟਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਸਿ।
Kathaṃ gottoti? Kasmā pucchati? Pabbajitaṃ dāruṇakammena uppannanāmaṃ gahetvā voharituṃ na yuttaṃ, mātāpitūnaṃ gottavasena naṃ samudācarissāmīti maññamāno pucchi. Parikkhārānanti etesaṃ atthāya ahaṃ ussukkaṃ karissāmīti attho. Kathentoyeva ca udare baddhasāṭakaṃ muñcitvā therassa pādamūle ṭhapesi.
੩੫੧. ਆਰਞ੍ਞਿਕੋਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਾਨਿ। ਥੇਰੇਨ ਪਨ ਤੇਰਸਪਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾਨੇવ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਲਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਯਞ੍ਹਿ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਕਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ? ‘‘ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਪਿ ਧਾવਨ੍ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਰਞ੍ਞਾ ਪੇਸਿਤਹਤ੍ਥਾਦਯੋ ਸੋ ਏવਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ। ਰਾਜਾਪਿ – ‘‘ਹਤ੍ਥੀਹਿਯੇવ ਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਥ, ਅਸ੍ਸੇਹੇવ, ਰਥੇਹੇવਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਨੇਕવਾਰਂ ਬਹੂ ਹਤ੍ਥਾਦਯੋ ਪੇਸੇਸਿ। ਏવਂ ਗਤੇਸੁ ਪਨ ਤੇਸੁ – ‘‘ਅਹਂ ਅਰੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਏਕੋਪਿ ਆવੁਧਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਮਾਰੇਸਿ। ਹਤ੍ਥੀ ਅਰਞ੍ਞਹਤ੍ਥੀ, ਅਸ੍ਸਾ ਅਰਞ੍ਞਅਸ੍ਸਾ, ਰਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਰਾਜਾ ਏવਂ વਦਤਿ।
351.Āraññikotiādīni cattāri dhutaṅgāni pāḷiyaṃ āgatāni. Therena pana terasapi samādinnāneva ahesuṃ, tasmā alanti āha. Yañhi mayaṃ, bhanteti kiṃ sandhāya vadati? ‘‘Hatthimpi dhāvantaṃ anubandhitvā gaṇhāmī’’ti āgataṭṭhāne raññā pesitahatthādayo so evaṃ aggahesi. Rājāpi – ‘‘hatthīhiyeva naṃ parikkhipitvā gaṇhatha, asseheva, rathehevā’’ti evaṃ anekavāraṃ bahū hatthādayo pesesi. Evaṃ gatesu pana tesu – ‘‘ahaṃ are aṅgulimālo’’ti tasmiṃ uṭṭhāya saddaṃ karonte ekopi āvudhaṃ parivattetuṃ nāsakkhi, sabbeva koṭṭetvā māresi. Hatthī araññahatthī, assā araññaassā, rathāpi tattheva bhijjantīti idaṃ sandhāya rājā evaṃ vadati.
ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾવਿਸੀਤਿ ਨ ਇਦਂ ਪਠਮਂ ਪਾવਿਸਿ। ਇਤ੍ਥਿਦਸ੍ਸਨਦਿવਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਦੇવਸਿਕਮ੍ਪਿ ਪਨੇਸ ਪવਿਸਤੇવ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ਉਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿਪਿ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿਪਿ ਦ੍વਾਰਮ੍ਪਿ ਥਕੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋਤਿ ਸੁਤ੍વਾવ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ વਾ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ, ਘਰਂ વਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਂ ਥਕੇਨ੍ਤਿ। ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਦਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ । ਥੇਰੋ ਉਲ਼ੁਙ੍ਗਯਾਗੁਮ੍ਪਿ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਕਿਲਮਤਿ। ਬਹਿ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਨਗਰਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਤਿ। ਯੇਨ ਦ੍વਾਰੇਨ ਪવਿਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ਆਗਤੋਤਿ ਕੂਟਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਭਿਜ੍ਜਨਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ। ਏਤਦਹੋਸੀਤਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ। ਏਕੇਨ ਊਨਮਨੁਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ ਘਾਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਨਾਹੋਸਿ, ਗਬ੍ਭਮੂਲ਼੍ਹਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਕਥਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ? ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਬਲੇਨ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਬਲਞ੍ਹਿ ਏਤਂ।
Piṇḍāya pāvisīti na idaṃ paṭhamaṃ pāvisi. Itthidassanadivasaṃ sandhāya panetaṃ vuttaṃ. Devasikampi panesa pavisateva, manussā ca naṃ disvā uttasantipi palāyantipi dvārampi thakenti, ekacce aṅgulimāloti sutvāva palāyitvā araññaṃ vā pavisanti, gharaṃ vā pavisitvā dvāraṃ thakenti. Palāyituṃ asakkontā piṭṭhiṃ datvā tiṭṭhanti . Thero uḷuṅgayāgumpi kaṭacchubhikkhampi na labhati, piṇḍapātena kilamati. Bahi alabhanto nagaraṃ sabbasādhāraṇanti nagaraṃ pavisati. Yena dvārena pavisati, tattha aṅgulimālo āgatoti kūṭasahassānaṃ bhijjanakāraṇaṃ hoti. Etadahosīti kāruññappattiyā ahosi. Ekena ūnamanussasahassaṃ ghātentassa ekadivasampi kāruññaṃ nāhosi, gabbhamūḷhāya itthiyā dassanamatteneva kathaṃ uppannanti? Pabbajjābalena, pabbajjābalañhi etaṃ.
ਤੇਨ ਹੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲ, ਏਤਂ ਤ੍વਂ ਮਾ ਗਣ੍ਹਿ, ਨੇਸਾ ਤવ ਜਾਤਿ। ਗਿਹਿਕਾਲੋ ਏਸ, ਗਿਹੀ ਨਾਮ ਪਾਣਮ੍ਪਿ ਹਨਨ੍ਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਦੀਨਿਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤੇ ਅਰਿਯਾ ਨਾਮ ਜਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍વਂ ‘‘ਯਤੋ ਅਹਂ, ਭਗਿਨਿ, ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਸਚੇ ਏવਂ વਤ੍ਤੁਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ’’ਤਿ ਏવਂ વਿਸੇਸੇਤ੍વਾ વਦਾਹੀਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ।
Tena hīti yasmā te kāruññaṃ uppannaṃ, tasmāti attho. Ariyāya jātiyāti, aṅgulimāla, etaṃ tvaṃ mā gaṇhi, nesā tava jāti. Gihikālo esa, gihī nāma pāṇampi hananti, adinnādānādīnipi karonti. Idāni pana te ariyā nāma jāti. Tasmā tvaṃ ‘‘yato ahaṃ, bhagini, jāto’’ti sace evaṃ vattuṃ kukkuccāyasi, tena hi ‘‘ariyāya jātiyā’’ti evaṃ visesetvā vadāhīti uyyojesi.
ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਗਬ੍ਭવੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਰਿਸੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ। ਥੇਰੋ ਕਿਂ ਕਰੋਸੀਤਿ? ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰੋ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਤ੍વਾ ਸੋਤ੍ਥਿਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤੋਤਿ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ। ਤਤੋ ਤੇ ਸਾਣਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਬਹਿਸਾਣਿਯਂ ਪੀਠਕਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ। ਥੇਰੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ – ‘‘ਯਤੋ ਅਹਂ ਭਗਿਨਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਅਕਾਸਿ, ਸਹ ਸਚ੍ਚવਚਨੇਨੇવ ਧਮਕਰਣਤੋ ਮੁਤ੍ਤਉਦਕਂ વਿਯ ਦਾਰਕੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ। ਮਾਤਾਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤ੍ਥਿ ਅਹੋਸਿ। ਇਮਞ੍ਚ ਪਨ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਂ ਨ ਮਦ੍ਦਤਿ, ਮਹਾਪਰਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਥੇਰੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਕਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪੀਠਕਂ ਅਕਂਸੁ। ਗਬ੍ਭਮੂਲ਼੍ਹਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥਿਮ੍ਪਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਜ੍ਜਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਾવਦੇવ ਸੁਖੇਨ ਗਬ੍ਭવੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ। ਯਾ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਆਨੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਪੀਠਕਧੋવਨਉਦਕਂ ਨੇਤ੍વਾ ਸੀਸੇ ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਙ੍ਖਣਂਯੇવ ਗਬ੍ਭવੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਰੋਗਂ વੂਪਸਮੇਤਿ। ਯਾવ ਕਪ੍ਪਾ ਤਿਟ੍ਠਨਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਿਰੇਤਂ।
Taṃ itthiṃ etadavocāti itthīnaṃ gabbhavuṭṭhānaṭṭhānaṃ nāma na sakkā purisena upasaṅkamituṃ. Thero kiṃ karosīti? Aṅgulimālatthero saccakiriyaṃ katvā sotthikaraṇatthāya āgatoti ārocāpesi. Tato te sāṇiyā parikkhipitvā therassa bahisāṇiyaṃ pīṭhakaṃ paññāpesuṃ. Thero tattha nisīditvā – ‘‘yato ahaṃ bhagini sabbaññubuddhassa ariyāya jātiyā jāto’’ti saccakiriyaṃ akāsi, saha saccavacaneneva dhamakaraṇato muttaudakaṃ viya dārako nikkhami. Mātāputtānaṃ sotthi ahosi. Imañca pana parittaṃ na kiñci parissayaṃ na maddati, mahāparittaṃ nāmetanti vuttaṃ. Therena nisīditvā saccakiriyakataṭṭhāne pīṭhakaṃ akaṃsu. Gabbhamūḷhaṃ tiracchānagatitthimpi ānetvā tattha nisajjāpenti, tāvadeva sukhena gabbhavuṭṭhānaṃ hoti. Yā dubbalā hoti na sakkā ānetuṃ, tassā pīṭhakadhovanaudakaṃ netvā sīse siñcanti, taṅkhaṇaṃyeva gabbhavuṭṭhānaṃ hoti, aññampi rogaṃ vūpasameti. Yāva kappā tiṭṭhanakapāṭihāriyaṃ kiretaṃ.
ਕਿਂ ਪਨ ਭਗવਾ ਥੇਰਂ વੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਾਪੇਸੀਤਿ? ਨ ਕਾਰਾਪੇਸਿ। ਥੇਰਞ੍ਹਿ ਦਿਸ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭੀਤਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿ। ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖਾਹਾਰੇਨ ਕਿਲਮਤਿ, ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਿਰ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰੋ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾવਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖਾਹਾਰੇਨ ਅਕਿਲਮਨ੍ਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਨ ਹਿ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ વੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ। ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ‘‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿવਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਟવਿਯਂ ਠਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਘਾਤਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਦੁਗ੍ਗਤੋਮ੍ਹਿ, ਖੁਦ੍ਦਕਪੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਜੀવਿਤਂ ਮੇ ਦੇਹਿ ਸਾਮੀਤਿ ਮਰਣਭੀਤਾਨਂ વਚਨਾਕਾਰੋ ਚ ਹਤ੍ਥਪਾਦવਿਕਾਰੋ ਚ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਤਂ ਜਾਤਿਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਕਤ੍વਾવਾਯਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਏਕੋ વੂਪਕਟ੍ਠੋਤਿਆਦਿ વਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੮੦) વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ।
Kiṃ pana bhagavā theraṃ vejjakammaṃ kārāpesīti? Na kārāpesi. Therañhi disvā manussā bhītā palāyanti. Thero bhikkhāhārena kilamati, samaṇadhammaṃ kātuṃ na sakkoti. Tassa anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘idāni kira aṅgulimālatthero mettacittaṃ paṭilabhitvā saccakiriyāya manussānaṃ sotthibhāvaṃ karotīti manussā theraṃ upasaṅkamitabbaṃ maññissanti, tato bhikkhāhārena akilamanto samaṇadhammaṃ kātuṃ sakkhissatī’’ti anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Na hi saccakiriyā vejjakammaṃ hoti. Therassāpi ca ‘‘samaṇadhammaṃ karissāmī’’ti mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhāne nisinnassa cittaṃ kammaṭṭhānābhimukhaṃ na gacchati, aṭaviyaṃ ṭhatvā manussānaṃ ghātitaṭṭhānameva pākaṭaṃ hoti. ‘‘Duggatomhi, khuddakaputtomhi, jīvitaṃ me dehi sāmīti maraṇabhītānaṃ vacanākāro ca hatthapādavikāro ca āpāthaṃ āgacchati, so vippaṭisārī hutvā tatova uṭṭhāya gacchati, athassa bhagavā taṃ jātiṃ abbohārikaṃ katvāvāyaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ gaṇhissatīti ariyāya jātiyā saccakiriyaṃ kāresi. Eko vūpakaṭṭhotiādi vatthasutte (ma. ni. 1.80) vitthāritaṃ.
੩੫੨. ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ ਲੇਡ੍ਡੁ ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਕਸੁਨਖਸੂਕਰਾਦੀਨਂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮਨ੍ਤਾ ਸਰਕ੍ਖੇਪਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਖਿਤ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਕਾਯੇ ਪਤਤਿ। ਕਿਤ੍ਤਕੇ ਠਾਨੇ ਏવਂ ਹੋਤਿ? ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਯਾવ ਗਣ੍ਠਿਕਪਟਿਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾવ ਹੋਤਿ। ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸੀਸੇਨਾਤਿ ਮਹਾਚਮ੍ਮਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਯਾવ ਅਟ੍ਠਿਮਰਿਯਾਦਾ ਭਿਨ੍ਨੇਨ।
352.Aññenapi leḍḍu khittoti kākasunakhasūkarādīnaṃ paṭikkamāpanatthāya samantā sarakkhepamatte ṭhāne yena kenaci disābhāgena khitto āgantvā therasseva kāye patati. Kittake ṭhāne evaṃ hoti? Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā piṇḍāya caritvā paṭinivattetvā yāva gaṇṭhikapaṭimukkaṭṭhānaṃ āgacchati, tāva hoti. Bhinnena sīsenāti mahācammaṃ chinditvā yāva aṭṭhimariyādā bhinnena.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਖੀਣਾਸવਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਆਹ। ਯਸ੍ਸ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੇਨਾਤਿ ਇਦਂ ਸਭਾਗਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਕਰਿਯਮਾਨਮੇવ ਤਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪੂਰੇਤਿ। ਸਤ੍ਤਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਕੁਸਲਾ વਾ ਅਕੁਸਲਾ વਾ ਪਠਮਜવਨਚੇਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ વਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ। ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਤਿਕਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾ ਸਤ੍ਤਮਜવਨਚੇਤਨਾ ਉਪਪਜ੍ਜવੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਤਂ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ વਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ। ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਤਂ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਉਭਿਨ੍ਨਮਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਜવਨਚੇਤਨਾ ਅਪਰਾਪਰਿਯવੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਅਨਾਗਤੇ ਯਦਾ ਓਕਾਸਂ ਲਭਤਿ, ਤਦਾ વਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ। ਸਤਿ ਸਂਸਾਰਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ। ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਨ ਉਪਪਜ੍ਜવੇਦਨੀਯਞ੍ਚ ਅਪਰਾਪਰਿਯવੇਦਨੀਯਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਂ ਅਤ੍ਥਿ । ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ વਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿਯੇવ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗવਾ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਾਦਿਸਸ੍ਸ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੇਨਾਤਿ ਏવਂ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Brāhmaṇāti khīṇāsavabhāvaṃ sandhāya āha. Yassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti idaṃ sabhāgadiṭṭhadhammavedanīyakammaṃ sandhāya vuttaṃ. Kammañhi kariyamānameva tayo koṭṭhāse pūreti. Sattasu cittesu kusalā vā akusalā vā paṭhamajavanacetanā diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ imasmiṃyeva attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ ahosikammaṃ, nāhosi kammavipāko, na bhavissati kammavipāko, natthi kammavipākoti imassa tikassa vasena ahosikammaṃ nāma hoti. Atthasādhikā sattamajavanacetanā upapajjavedanīyakammaṃ nāma. Taṃ anantare attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ vuttanayeneva taṃ ahosikammaṃ nāma hoti. Ubhinnamantare pañcajavanacetanā aparāpariyavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ anāgate yadā okāsaṃ labhati, tadā vipākaṃ deti. Sati saṃsārappavattiyā ahosikammaṃ nāma na hoti. Therassa pana upapajjavedanīyañca aparāpariyavedanīyañcāti imāni dve kammāni kammakkhayakarena arahattamaggena samugghāṭitāni, diṭṭhadhammavedanīyaṃ atthi . Taṃ arahattappattassāpi vipākaṃ detiyeva. Taṃ sandhāya bhagavā ‘‘yassa kho tva’’ntiādimāha. Tasmā yassa khoti ettha yādisassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti evaṃ attho veditabbo.
ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦੇਸਨਾਸੀਸਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਅਬ੍ਭਾ ਮਹਿਕਾ ਧੂਮੋ ਰਜੋ ਰਾਹੂਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਏવਂ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਏવਂ ਪਮਾਦਕਿਲੇਸવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, વਿਹਤਕਿਲੇਸਨ੍ਧਕਾਰਂ ਕਰੋਤਿ।
Abbhā muttoti desanāsīsamattametaṃ, abbhā mahikā dhūmo rajo rāhūti imehi pana upakkilesehi mutto candimā idha adhippeto. Yathā hi evaṃ nirupakkileso candimā lokaṃ pabhāseti, evaṃ pamādakilesavimutto appamatto bhikkhu imaṃ attano khandhāyatanadhātulokaṃ pabhāseti, vihatakilesandhakāraṃ karoti.
ਕੁਸਲੇਨ ਪਿਧੀਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਕੁਸਲੇਨ ਪਿਧੀਯਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਕਰੀਯਤਿ। ਯੁਞ੍ਜਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਕਾਯੇਨ વਾਚਾਯ ਮਨਸਾ ਚ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਦਾਨਗਾਥਾ ਨਾਮ।
Kusalena pidhīyatīti maggakusalena pidhīyati appaṭisandhikaṃ karīyati. Yuñjati buddhasāsaneti buddhasāsane kāyena vācāya manasā ca yuttappayutto viharati. Imā tisso therassa udānagāthā nāma.
ਦਿਸਾ ਹਿ ਮੇਤਿ ਇਦਂ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾਣਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਦਿਸਾ ਹਿ ਮੇਤਿ ਮਮ ਸਪਤ੍ਤਾ। ਯੇ ਮਂ ਏવਂ ਉਪવਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਯਥਾ ਮਯਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੇਨ ਮਾਰਿਤਾਨਂ ਞਾਤਕਾਨਂ વਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਿਯਾਮ, ਏવਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋਪਿ વੇਦਿਯਤੂ’’ਤਿ, ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਦਿਸਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੂਤਿ ਕਾਯવਾਚਾਮਨੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤੁ। ਯੇ ਧਮ੍ਮਮੇવਾਦਪਯਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਯੇ ਸਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਧਮ੍ਮਂਯੇવ ਆਦਪੇਨ੍ਤਿ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਮਨੁਜਾ ਮਯ੍ਹਂ ਸਪਤ੍ਤਾ ਭਜਨ੍ਤੁ ਸੇવਨ੍ਤੁ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Disā hi meti idaṃ kira thero attano parittāṇākāraṃ karonto āha. Tattha disā hi meti mama sapattā. Ye maṃ evaṃ upavadanti – ‘‘yathā mayaṃ aṅgulimālena māritānaṃ ñātakānaṃ vasena dukkhaṃ vediyāma, evaṃ aṅgulimālopi vediyatū’’ti, te mayhaṃ disā catusaccadhammakathaṃ suṇantūti attho. Yuñjantūti kāyavācāmanehi yuttappayuttā viharantu. Ye dhammamevādapayantisantoti ye santo sappurisā dhammaṃyeva ādapenti samādapenti gaṇhāpenti, te manujā mayhaṃ sapattā bhajantu sevantu payirupāsantūti attho.
ਅવਿਰੋਧਪ੍ਪਸਂਸੀਨਨ੍ਤਿ ਅવਿਰੋਧੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾ, ਮੇਤ੍ਤਾਪਸਂਸਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਧਮ੍ਮਂ ਕਾਲੇਨਾਤਿ ਖਣੇ ਖਣੇ ਖਨ੍ਤਿਮੇਤ੍ਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੁ। ਤਞ੍ਚ ਅਨੁવਿਧੀਯਨ੍ਤੂਤਿ ਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਕਰੋਨ੍ਤੁ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ।
Avirodhappasaṃsīnanti avirodho vuccati mettā, mettāpasaṃsakānanti attho. Suṇantu dhammaṃ kālenāti khaṇe khaṇe khantimettāpaṭisaṅkhāsāraṇīyadhammaṃ suṇantu. Tañca anuvidhīyantūti tañca dhammaṃ anukarontu pūrentu.
ਨ ਹਿ ਜਾਤੁ ਸੋ ਮਮਂ ਹਿਂਸੇਤਿ ਯੋ ਮਯ੍ਹਂ ਦਿਸੋ, ਸੋ ਮਂ ਏਕਂਸੇਨੇવ ਨ ਹਿਂਸੇਯ੍ਯ। ਅਞ੍ਞਂ વਾ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਨ੍ਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਮਂ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਪਨ ਕਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਮਾ ਹਿਂਸਨ੍ਤੁ ਮਾ વਿਹੇਠੇਨ੍ਤੁ। ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ। ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਤਸਥਾવਰੇਤਿ ਤਸਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤਣ੍ਹਾ, ਥਾવਰਾ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹਾ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਸੋ ਸਬ੍ਬਂ ਤਸਥਾવਰਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਦਿਸਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੁ, ਏવਂ ਮਂ ਏਕਂਸੇਨੇવ ਨ ਹਿਂਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਆਹ।
Na hi jātu so mamaṃ hiṃseti yo mayhaṃ diso, so maṃ ekaṃseneva na hiṃseyya. Aññaṃ vā pana kiñci nanti na kevalaṃ maṃ, aññampi pana kañci puggalaṃ mā hiṃsantu mā viheṭhentu. Pappuyya paramaṃ santinti paramaṃ santibhūtaṃ nibbānaṃ pāpuṇitvā. Rakkheyya tasathāvareti tasā vuccanti sataṇhā, thāvarā nittaṇhā. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo nibbānaṃ pāpuṇāti, so sabbaṃ tasathāvaraṃ rakkhituṃ samattho hoti. Tasmā mayhampi disā nibbānaṃ pāpuṇantu, evaṃ maṃ ekaṃseneva na hiṃsissantīti. Imā tisso gāthā attano parittaṃ kātuṃ āha.
ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋવ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਉਦਕਞ੍ਹਿ ਨਯਨ੍ਤਿ ਨੇਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਨੇਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਯੇ ਮਾਤਿਕਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਨਯਨ੍ਤਿ। ਉਸੁਕਾਰਾਤਿ ਉਸੁਕਾਰਕਾ। ਨਮਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਲਕਞ੍ਜਿਕੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਕੁਕ੍ਕੁਲ਼ੇ ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਉਨ੍ਨਤੁਨ੍ਨਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਮੇਨ੍ਤਾ ਉਜੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਜਨਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਡਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਇਸ੍ਸਾਸੋ ਤੇਜਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਰਞ੍ਚ ਤਜ੍ਜੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਜਨਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮਯਨ੍ਤੀਤਿ ਯਥਾ ਨੇਤ੍ਤਿਕਾ ਉਜੁਮਗ੍ਗੇਨ ਉਦਕਂ ਨਯਨ੍ਤਿ, ਉਸੁਕਾਰਾ ਤੇਜਨਂ, ਤਚ੍ਛਕਾ ਚ ਦਾਰੁਂ ਉਜੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਨ੍ਤਿ ਉਜੁਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇવਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ।
Idāni attanova paṭipattiṃ dīpento udakañhi nayantinettikāti āha. Tattha nettikāti ye mātikaṃ sodhetvā bandhitabbaṭṭhāne bandhitvā udakaṃ nayanti. Usukārāti usukārakā. Namayantīti telakañjikena makkhetvā kukkuḷe tāpetvā unnatunnataṭṭhāne namentā ujuṃ karonti. Tejananti kaṇḍaṃ. Tañhi issāso tejaṃ karoti, parañca tajjeti, tasmā tejananti vuccati. Attānaṃ damayantīti yathā nettikā ujumaggena udakaṃ nayanti, usukārā tejanaṃ, tacchakā ca dāruṃ ujuṃ karonti, evamevaṃ paṇḍitā attānaṃ damenti ujukaṃ karonti nibbisevanaṃ karonti.
ਤਾਦਿਨਾਤਿ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰੇਨ – ‘‘ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਭਗવਾ ਤਾਦੀ, ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਤਾਦੀ, વਨ੍ਤਾવੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਚਤ੍ਤਾવੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਤਿਣ੍ਣਾવੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਤਨ੍ਨਿਦ੍ਦੇਸਾਤਿ ਤਾਦੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ॰ ੩੮; ੧੯੨) ਏવਂ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਾ। ਭવਨੇਤ੍ਤੀਤਿ ਭવਰਜ੍ਜੁ, ਤਣ੍ਹਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ। ਤਾਯ ਹਿ ਗੋਣਾ વਿਯ ਗੀવਾਯ ਰਜ੍ਜੁਯਾ, ਸਤ੍ਤਾ ਹਦਯੇ ਬਦ੍ਧਾ ਤਂ ਤਂ ਭવਂ ਨੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭવਨੇਤ੍ਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਫੁਟ੍ਠੋ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੇਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾਯ ਫੁਟ੍ਠੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਤਿ વਿਪਚ੍ਚਤਿ ਡਯ੍ਹਤਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਾਯ ਹਿ ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਏਸ ਅਣਣੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਜਾਤੋ, ਨ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਾਯ ਅਣਣੋ। ਭੁਞ੍ਜਾਮੀਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ ਇਣਪਰਿਭੋਗੋ ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗੋ ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਰਿਭੋਗਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਤ੍ਥ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਸੋ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਥੇਨੇਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਥੇਯ੍ਯਾਯ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡੋ ਭੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੧੯੫)। ਸੀਲવਤੋ ਪਨ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਪਰਿਭੋਗੋ ਇਣਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਪਰਿਭੋਗੋ ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਇਧ ਕਿਲੇਸਇਣਾਨਂ ਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਣਣੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਅਨਿਣੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Tādināti iṭṭhāniṭṭhādīsu nibbikārena – ‘‘pañcahākārehi bhagavā tādī, iṭṭhāniṭṭhe tādī, vantāvīti tādī, cattāvīti tādī, tiṇṇāvīti tādī, tanniddesāti tādī’’ti (mahāni. 38; 192) evaṃ tādilakkhaṇappattena satthārā. Bhavanettīti bhavarajju, taṇhāyetaṃ nāmaṃ. Tāya hi goṇā viya gīvāya rajjuyā, sattā hadaye baddhā taṃ taṃ bhavaṃ nīyanti, tasmā bhavanettīti vuccati. Phuṭṭhokammavipākenāti maggacetanāya phuṭṭho. Yasmā hi maggacetanāya kammaṃ paccati vipaccati ḍayhati, parikkhayaṃ gacchati, tasmā sā kammavipākoti vuttā. Tāya hi phuṭṭhattā esa aṇaṇo nikkileso jāto, na dukkhavedanāya aṇaṇo. Bhuñjāmīti cettha theyyaparibhogo iṇaparibhogo dāyajjaparibhogo sāmiparibhogoti cattāro paribhogā veditabbā. Tattha dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāma. So hi cattāro paccaye thenetvā bhuñjati. Vuttampi cetaṃ ‘‘theyyāya vo, bhikkhave, raṭṭhapiṇḍo bhutto’’ti (pārā. 195). Sīlavato pana apaccavekkhaṇaparibhogo iṇaparibhogo nāma. Sattannaṃ sekkhānaṃ paribhogo dāyajjaparibhogo nāma. Khīṇāsavassa paribhogo sāmiparibhogo nāma. Idha kilesaiṇānaṃ abhāvaṃ sandhāya ‘‘aṇaṇo’’ti vuttaṃ. ‘‘Aniṇo’’tipi pāṭho. Sāmiparibhogaṃ sandhāya ‘‘bhuñjāmi bhojana’’nti vuttaṃ.
ਕਾਮਰਤਿਸਨ੍ਥવਨ੍ਤਿ ਦੁવਿਧੇਸੁਪਿ ਕਾਮੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਰਤਿਸਨ੍ਥવਂ ਮਾ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਥ ਮਾ ਕਰਿਤ੍ਥ। ਨਯਿਦਂ ਦੁਮ੍ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਮਮਾਤਿ ਯਂ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਨ੍ਤਿਤਂ, ਤਂ ਮਮ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨ੍ਤਿਤਂ। ਸਂવਿਭਤ੍ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਅਹਂ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਏવਂ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂવਿਭਤ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਯਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਦੇવ ਅਹਂ ਉਪਗਮਂ ਉਪਗਤੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਇਦਂ ਆਗਮਨਂ ਸ੍વਾਗਤਂ ਨਾਮ ਗਤਨ੍ਤਿ। ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਆਸવਕ੍ਖਯਪਞ੍ਞਾ। ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਯਾ ਕਤਂ। ਤੀਹਿ વਿਜ੍ਜਾਹਿ ਨવਹਿ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਹਿ ਦੇਸਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਸੀਤਿ।
Kāmaratisanthavanti duvidhesupi kāmesu taṇhāratisanthavaṃ mā anuyuñjatha mā karittha. Nayidaṃ dummantitaṃ mamāti yaṃ mayā sammāsambuddhaṃ disvā pabbajissāmīti mantitaṃ, taṃ mama mantitaṃ na dummantitaṃ. Saṃvibhattesu dhammesūti ahaṃ satthāti evaṃ loke uppannehi ye dhammā saṃvibhattā, tesu dhammesu yaṃ seṭṭhaṃ nibbānaṃ, tadeva ahaṃ upagamaṃ upagato sampatto, tasmā mayhaṃ idaṃ āgamanaṃ svāgataṃ nāma gatanti. Tisso vijjāti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayapaññā. Kataṃbuddhassa sāsananti yaṃ buddhassa sāsane kattabbakiccaṃ atthi, taṃ sabbaṃ mayā kataṃ. Tīhi vijjāhi navahi ca lokuttaradhammehi desanaṃ matthakaṃ pāpesīti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Aṅgulimālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੬. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Aṅgulimālasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੬. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
