| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੬. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
੩੪੭. ਅਙ੍ਗੁਲੀਨਂ ਮਾਲਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨ੍વਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਸਮਞ੍ਞਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਚਰਿਯવਚਨੇਨ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸ੍ਸ ਧਾਰਣੇ। ਕਰੀਸਸਹਸ੍ਸਖੇਤ੍ਤੇ ਏਕਸਾਲਿਸੀਸਂ વਿਯ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਸਕਕਿਚ੍ਚੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਤਕ੍ਕਸੀਲਂ ਪੇਸਯਿਂਸੁ ‘‘ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਪ੍ਪੁਗ੍ਗਹਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੇ ਚ ਅਤ੍ਥੇ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਭਾਰਿਯਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਬਾਹਿਰਕਾ ਅਹੇਸੁਂ ਅਹਿਂਸਕਸ੍ਸ વਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਭਾવਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤਿਭਾવੇਨ। ਸਿਨੇਹੇਨੇવ વਦਨ੍ਤੇਤਿ ਸਿਨੇਹੇਨ વਿਯ વਦਨ੍ਤੇ।
347.Aṅgulīnaṃmālaṃ dhāretīti iminā anvatthā tassa samaññāti dasseti. Tatrāti tasmiṃ ācariyavacanena aṅgulimālassa dhāraṇe. Karīsasahassakhette ekasālisīsaṃ viya apaññāyamānasakakicco hotīti adhippāyo. Takkasīlaṃ pesayiṃsu ‘‘tādisassa ācariyassa santike sippuggahasammāpayogena diṭṭhadhammike samparāyike ca atthe jānanto bhāriyaṃ na kareyyā’’ti. Bāhirakā ahesuṃ ahiṃsakassa vattasampattiyā ācariyassa cittasabhāvato nibbattanatibhāvena. Sineheneva vadanteti sinehena viya vadante.
ਗਣਨਮ੍ਪਿ ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਗਣਨવਿਧਿਮ੍ਪਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਪਕਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ। ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਰੁਕ੍ਖਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰਾਦਿਕੇ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਕੁਨ੍ਤਸਿਙ੍ਗਾਲਾਨਂ વਸੇਨ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਭਗ੍ਗવੋਤਿ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰੋਹਿਤਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ વਦਤਿ। ਚੋਰੋ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯੋ ਸਾਹਸਿਕਭਾવਤੋ। ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਾ ਸਾਖਾ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯਾ વਿਚ੍ਛਿਕਾਦੀਨਂ ਪવੇਸਨਯੋਗ੍ਯਤ੍ਤਾ। ਰਾਜਾ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਮਦੇਨ ਧਨਲੋਭੇਨ ਚ ਕਦਾਚਿ ਜੀવਿਤੇ ਸਙ੍ਕਾਭਾવਤੋ। ਇਤ੍ਥੀ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਨੀਯਾ ਲੋਲਸੀਲਚਿਤ੍ਤਭਾવਤੋ। ਅਨੁਦ੍ਧਰਣੀਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਸਂਸਾਰਪਙ੍ਕਤੋ।
Gaṇanampi na uggaṇhātīti gaṇanavidhimpi na sallakkheti. Tattha kāraṇamāha ‘‘pakatiyā’’tiādinā. Ṭhapitaṭṭhāneti rukkhagacchantarādike ṭhapitaṭṭhāne sakuntasiṅgālānaṃ vasena aṅguliyo vinassanti. Bhaggavoti kosalarañño purohitaṃ gottena vadati. Coro avissāsanīyo sāhasikabhāvato. Purāṇasanthatā sākhā avissāsanīyā vicchikādīnaṃ pavesanayogyattā. Rājā avissāsanīyo issariyamadena dhanalobhena ca kadāci jīvite saṅkābhāvato. Itthī avissāsanīyā lolasīlacittabhāvato. Anuddharaṇīyo bhavissati saṃsārapaṅkato.
੩੪੮. ਸਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਮਯਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਚੋਰਂ ਮਾਰੇਤ੍વਾ વਾ ਪਲਾਪੇਤ੍વਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਕਰਂ ਕਤ੍વਾ। ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਸੀਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿ। ਸਂਹਰਿਤ੍વਾਤਿ ਸਂਖਿਪਿਤ੍વਾ। ਓਰਭਾਗੇਤਿ ਚੋਰਸ੍ਸ ਓਰਭਾਗੇ।
348.Saṅkaritvāti ‘‘mayaṃ ekajjhaṃ sannipatitvā coraṃ māretvā vā palāpetvā gamissāmā’’ti saṅkaraṃ katvā. Iddhābhisaṅkhāranti abhisaṅkharaṇaṃ adhiṭṭhānaṃ. Abhisaṅkhāsīti adhiṭṭhahi. Saṃharitvāti saṃkhipitvā. Orabhāgeti corassa orabhāge.
੩੪੯. ਦਣ੍ਡੋਤਿ ਪਹਰਣਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਨਾਦਿਕੋ ਦਣ੍ਡਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਦਣ੍ਡੋ। ਪવਤ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਨੇਤਬ੍ਬੋ। ਅਪਨੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦવਸੇਨ ਪਹਾਯ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯਾਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੇਨ। ਅવਿਹਿਂਸਾਯਾਤਿ ਕਰੁਣਾਯ। ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਛਸੁਪਿ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਠਿਤੋ ਅਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਏવ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ। ਯਥਾ ਅਤੀਤੇ ਅਪਰਿਮਿਤਂ ਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾવਿਤਂ, ਏવਂ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਸਨ੍ਧਾવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
349.Daṇḍoti paharaṇahatthacchedanādiko daṇḍanasaṅkhāto daṇḍo. Pavattayitabboti ānetabbo. Apanetvāti attano santānato samucchedavasena pahāya. Paṭisaṅkhāyāti paṭisaṅkhānena. Avihiṃsāyāti karuṇāya. Sāraṇīyadhammesūti chasupi sāraṇīyadhammesu, ṭhito aṭṭhitānaṃ pāpadhammānaṃ bodhimūle eva samucchinnattā. Yathā atīte aparimitaṃ kālaṃ sandhāvitaṃ, evaṃ imāya paṭipattiyā anāgatepi sandhāvissatīti dassento ‘‘idānī’’tiādimāha.
ਇਤ੍વੇવਾਤਿ ਇਤਿ ਏવ, ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏવਂ વਤ੍વਾ ਯੇવਾ’’ਤਿ। ਅਕਿਰੀਤਿ ਆਕਿਰਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਆવੁਧਾਨਿ વਿਕਿਰਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਖਿਪਿ ਛਡ੍ਡੇਸੀ’’ਤਿ।
Itvevāti iti eva, iti-saddo nidassanattho. Tenāha ‘‘evaṃ vatvā yevā’’ti. Akirīti ākiri, pañcapi āvudhāni vikiri. Tena vuttaṃ ‘‘khipi chaḍḍesī’’ti.
੩੫੦. ਏਤ੍ਤੋવਾਤਿ ਅਤੋ ਏવ ਆਗਤਮਗ੍ਗੇਨੇવ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਗਤਾ। ਅਧਿવਾਸੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ‘‘ਚੋਰਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ । ਦਾਰੁਣਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨਾਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਨਾਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ।
350.Ettovāti ato eva āgatamaggeneva sāvatthiṃ gatā. Adhivāsessatīti ‘‘coraṃ paṭisedhetuṃ gamissāmī’’ti vutte tuṇhī bhavissati . Dāruṇakammena uppannanāmanti ‘‘aṅgulimālo’’ti imaṃ nāmaṃ sandhāya vadati.
੩੫੧. ਹਤ੍ਥੀ ਅਰਞ੍ਞਹਤ੍ਥੀ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਏવਂ ਅਸ੍ਸਾਪਿ। ਕੂਟਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਭਿਜ੍ਜਨਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਗਮਨਭਯੇਨ ਘਟੇ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪਲਾਯਨੇਨ। ਗਬ੍ਭਮੂਲ਼੍ਹਾਯਾਤਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲਗਬ੍ਭਾਯ। ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਬਲੇਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਸਤ੍ਥੁ ਦੇਸਨਾਨੁਭਾવੇਨਾਤਿ ਪਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਸੋ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ। ਅਰਿਯਾ ਨਾਮ ਜਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਰਿਯਭਾવਤ੍ਥਾਯ ਜਾਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ।
351.Hatthī araññahatthī honti manussānaṃ tattha gantuṃ asakkuṇeyyattā, evaṃ assāpi. Kūṭasahassānaṃ bhijjanakāraṇaṃ hoti therassa āgamanabhayena ghaṭe chaḍḍetvā palāyanena. Gabbhamūḷhāyāti byākulagabbhāya. Pabbajjābalenāti vuttaṃ, satthu desanānubhāvenāti pana vattabbaṃ. So hi tassāpi kāraṇanti. Ariyā nāma jāti pabbajjā ariyabhāvatthāya jātīti katvā.
ਮਹਾਪਰਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਨੁਭਾવਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ। ਤਥਾ ਹਿ ਨਂ ਥੇਰੋ ਸਬ੍ਬਭਾવੇਨ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤੋ ਸਚ੍ਚਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਕਾਸਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਕਤਟ੍ਠਾਨੇ’’ਤਿ। ਗਬ੍ਭਮੂਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਂ। ਗਬ੍ਭੋ ਹਿ ਪਰਿਪਕ੍ਕੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ વਿਜਾਯਨਕਾਲੇ ਕਮ੍ਮਜવਾਤੇਹਿ ਸਞ੍ਚਾਲੇਤ੍વਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂਪਾਦੋ ਅਧੋਸੀਸੋ ਹੁਤ੍વਾ ਯੋਨਿਮੁਖਾਭਿਮੁਖੋ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਸੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਲਗ੍ਗੋ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, વਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਨ વਿਪਰਿવਤ੍ਤਨવਸੇਨ ਯੋਨਿਮਗ੍ਗਂ ਪਿਦਹਿਤ੍વਾ ਤਿਰਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਥਾ ਯਸ੍ਸਾ ਯੋਨਿਮਗ੍ਗੋ ਪਿਦਹਤਿ, ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਜવਾਤੇਹਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪਰਿવਤ੍ਤਮਾਨਾ ਬ੍ਯਾਕੁਲਾ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਗਬ੍ਭਮੂਲ਼੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ।
Mahāparittaṃ nāmetanti mahānubhāvaṃ parittaṃ nāmetaṃ. Tathā hi naṃ thero sabbabhāvena ariyāya jāto saccādhiṭṭhānena akāsi. Tenāha ‘‘saccakiriyakataṭṭhāne’’ti. Gabbhamūḷhanti mūḷhagabbhaṃ. Gabbho hi paripakko sampajjamāno vijāyanakāle kammajavātehi sañcāletvā parivattito uddhaṃpādo adhosīso hutvā yonimukhābhimukho hoti, evaṃ so kassaci alaggo sotthinā bahi nikkhamati, vipajjamāno pana viparivattanavasena yonimaggaṃ pidahitvā tiriyaṃ nipajjati, tathā yassā yonimaggo pidahati, sā tattha kammajavātehi aparāparaṃ parivattamānā byākulā mūḷhagabbhāti vuccati, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘gabbhamūḷha’’nti.
ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਾਸਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਕਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ વੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਥੇਰਸ੍ਸਪਿ ਚਾਤਿਆਦਿਨਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਕਾਰਣਂ વਦਤਿ। ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਭਗવਾ ਥੇਰਂ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਜਾਤਿਨ੍ਤਿ ਮੂਲਜਾਤਿਂ।
Saccakiriyā nāma buddhāsayaṃ attano sīlaṃ paccavekkhitvā katā, tasmā saccakiriyā vejjakammaṃ na hotīti daṭṭhabbaṃ. Therassapi cātiādinā upasaṅkamitabbakāraṇaṃ vadati. Ime dve hetū paṭicca bhagavā theraṃ saccakiriyaṃ kāresi. Jātinti mūlajātiṃ.
੩੫੨. ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਆਹਚ੍ਚ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸੀਸੇਨ। ਸਭਾਗਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਸਕਕਮ੍ਮਸਭਾਗਭੂਤਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ। ਸਭਾਗਤਾ ਚ ਸਮਾਨવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਸਮਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾਏਕવੀਥਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾਦਿવਸੇਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਰਿਕ੍ਖਤਾ, ਸਦਿਸਮ੍ਪਿ ਚ ਨਾਮ ਤਦੇવਾਹਰੀਯਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਤਸ੍ਸੇવ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਾ ਏવ ਤਿਤ੍ਤਿਰੀ ਤਾਨੇવ ਓਸਧਾਨੀ’’ਤਿ ਚ। ਇਦਾਨਿ ਤਮੇવ ਸਭਾਗਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਕਰਿਯਮਾਨਮੇવਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮવਾਯੇਨ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਮਾਨਮੇવ। ਤਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪੂਰੇਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਅਪਰਾਪਰਿਯਾਯવੇਦਨੀਯਉਪਪਜ੍ਜવੇਦਨੀਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਤਯੋ ਭਾਗੇ ਪੂਰੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਭਾਗਾਨਂ વਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਤਿ।
352. Pariyādāya āhacca bhinnena sīsena. Sabhāgadiṭṭhadhammavedanīyakammanti niraye nibbattanasakakammasabhāgabhūtaṃ diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ. Sabhāgatā ca samānavatthukatā samānārammaṇatāekavīthipariyāpannatādivasena sabbathā sarikkhatā, sadisampi ca nāma tadevāharīyati yathā ‘‘tasseva kammassa vipāko’’ti ca ‘‘sā eva tittirī tāneva osadhānī’’ti ca. Idāni tameva sabhāgataṃ dassetuṃ ‘‘kammaṃ hī’’tiādi āraddhaṃ. Kariyamānamevāti paccayasamavāyena paṭipāṭiyā nibbattiyamānameva. Tayo koṭṭhāse pūreti, diṭṭhadhammavedanīyaaparāpariyāyavedanīyaupapajjavedanīyasaṅkhāte tayo bhāge pūreti, tesaṃ tiṇṇaṃ bhāgānaṃ vasena pavattati.
ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਭੂਤੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਭਾવੋ, ਤਤ੍ਥ વੇਦਿਤਬ੍ਬਫਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਂ। ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭવਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਫਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਉਪਪਜ੍ਜવੇਦਨੀਯਂ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਰਭવਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਰਿਯਾਯੇ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਰਿવਤ੍ਤੇ વੇਦਿਤਬ੍ਬਫਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਪਰਾਪਰਿਯਾਯવੇਦਨੀਯਂ। ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤਤਾਯ, ਪਚ੍ਚਯવਿਸੇਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧવਿਸੇਸਤਾਯ ਚ ਬਲવਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਾਤਿਸਯਾ ਹੁਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਾ ਪਠਮਜવਨਚੇਤਨਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਫਲਦਾਯਿਨੀ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਾ ਨਾਮ। ਸਾ ਹਿ વੁਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਬਲવਤਿ ਜવਨਸਨ੍ਤਾਨੇ ਗੁਣવਿਸੇਸਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪਕਾਰਾਨੁਪਕਾਰવਸਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸੇવਨਾਲਾਭੇਨ ਅਪ੍ਪવਿਪਾਕਤਾਯ ਚ ਇਤਰਦ੍વਯਂ વਿਯ ਪવਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੁਪਰਮਾਪੇਕ੍ਖਂ ਓਕਾਸਲਾਭਾਪੇਕ੍ਖਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਧੇવ ਪੁਪ੍ਫਮਤ੍ਤਂ વਿਯ ਪવਤ੍ਤਿવਿਪਾਕਮਤ੍ਤਂ ਫਲਂ ਦੇਤਿ।
Diṭṭhadhammo vuccati paccakkhabhūto paccuppanno attabhāvo, tattha veditabbaphalaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ. Paccuppannabhavato anantaraṃ veditabbaphalaṃ kammaṃ upapajjavedanīyaṃ. Diṭṭhadhammānantarabhavato aññasmiṃ attabhāvapariyāye attabhāvaparivatte veditabbaphalaṃ kammaṃ aparāpariyāyavedanīyaṃ. Paṭipakkhehi anabhibhūtatāya, paccayavisesena paṭiladdhavisesatāya ca balavabhāvappattā tādisassa pubbābhisaṅkhārassa vasena sātisayā hutvā pavattā paṭhamajavanacetanā tasmiṃyeva attabhāve phaladāyinī diṭṭhadhammavedanīyā nāma. Sā hi vuttākārena balavati javanasantāne guṇavisesayuttesu upakārānupakāravasappavattiyā āsevanālābhena appavipākatāya ca itaradvayaṃ viya pavattasantānuparamāpekkhaṃ okāsalābhāpekkhañca kammaṃ na hotīti idheva pupphamattaṃ viya pavattivipākamattaṃ phalaṃ deti.
ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਫਲਦਾਨਂ ਨਾਮ ਉਪਧਿਪਯੋਗਾਦਿਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਰਸਮવਾਯੇਨੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਤਦਭਾવਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ વਿਪਾਕਂ ਦਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ। ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂਯੇવ ਅਹੋਸਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ વਾਤਿ ਏવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ। ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾਤਿ ਦਾਨਾਦਿਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਕਾ। ਕਾ ਪਨ ਸਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਤ੍ਤਮਜવਨਚੇਤਨਾ’’ਤਿ। ਸਾ ਹਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚੇਤਨਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧવਿਸੇਸਾ ਪੁਰਿਮਜવਨਚੇਤਨਾਹਿ ਲਦ੍ਧਾਸੇવਨਾ ਚ ਸਮਾਨਾ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ વਿਪਾਕਦਾਯਿਨੀ ਉਪਪਜ੍ਜવੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ વਿਪਾਕਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ। ਸਤਿ ਸਂਸਾਰਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਸਤਿ ਸਂਸਾਰਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਪਕ੍ਖੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਿਪਚ੍ਚਨੋਕਾਸਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋਤਿ।
Tathā asakkontanti kammassa phaladānaṃ nāma upadhipayogādipaccayantarasamavāyeneva hotīti tadabhāvato tasmiṃyeva attabhāve vipākaṃ dātuṃ asakkontaṃ. Ahosikammanti kammaṃyeva ahosi, na tassa vipāko ahosi, atthi bhavissati vāti evaṃ vattabbaṃ kammaṃ. Atthasādhikāti dānādipāṇātipātādiatthassa nipphādikā. Kā pana sāti āha ‘‘sattamajavanacetanā’’ti. Sā hi sanniṭṭhāpakacetanā vuttanayena paṭiladdhavisesā purimajavanacetanāhi laddhāsevanā ca samānā anantare attabhāve vipākadāyinī upapajjavedanīyakammaṃ nāma. Tenāha ‘‘anantare attabhāve vipākaṃ detī’’ti. Sati saṃsārappavattiyāti iminā asati saṃsārappavattiyā ahosikammapakkhe tiṭṭhati vipaccanokāsassa abhāvatoti.
ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨਿ વਿਪਚ੍ਚਨੋਕਾਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨੇਨ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮવੇਦਨੀਯਂ ਅਤ੍ਥਿ વਿਪਾਕਾਰਹਾਭਾવਸ੍ਸ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਚ੍ਚਨੋਕਾਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ। ਕਤੂਪਚਿਤਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਸਤਿ વਿਪਚ੍ਚਨੋਕਾਸੇ ਯਾવ ਨ ਫਲਂ ਦੇਤਿ, ਤਾવ ਅਤ੍ਥੇવ ਨਾਮ વਿਪਾਕਾਰਹਭਾવਤੋ। ‘‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨਿਯਮਾਕਾਰવਚਨਂ ਭਗવਤਾ ਕਮ੍ਮਸਰਿਕ੍ਖਤਾવਸੇਨ ਸਾਧਾਰਣਤੋ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਾਦਿਸਸ੍ਸ ਖੋ’’ਤਿ।
Samugghāṭitāni vipaccanokāsassa anuppattidhammatāpādanena. Diṭṭhadhammavedanīyaṃ atthi vipākārahābhāvassa anibbattitattā vipaccanokāsassa anupacchinnattā. Katūpacitañhi kammaṃ sati vipaccanokāse yāva na phalaṃ deti, tāva attheva nāma vipākārahabhāvato. ‘‘Yassa kho’’ti idaṃ aniyamākāravacanaṃ bhagavatā kammasarikkhatāvasena sādhāraṇato vuttanti āha ‘‘yādisassa kho’’ti.
ਪਮਾਦਕਿਲੇਸવਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਮਾਦਹੇਤੁਕੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਮੁਤ੍ਤੋ।
Pamādakilesavimuttoti pamādahetukehi sabbehi kilesehi vimutto.
ਪਾਪਸ੍ਸ ਪਿਧਾਨਂ ਨਾਮ ਅવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਕਰੀਯਤੀ’’ਤਿ। ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਾਸਨੇ। ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤੀਤਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਰਣવਸੇਨ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਪੂਰਣવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਤਿ।
Pāpassa pidhānaṃ nāma avipākadhammatāpādananti āha ‘‘appaṭisandhikaṃ karīyatī’’ti. Buddhasāsaneti sikkhāttayasaṅgahe buddhassa bhagavato sāsane. Yuttappayutto viharatīti akattabbassa akaraṇavasena, kattabbassa ca paripūraṇavasena pavattati.
ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਸਾ, ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਤਪ੍ਪਸਂਸਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਨਿਸਂਸਕਿਤ੍ਤਨਾਕਾਰਂ। ਕਾਲੇਨਾਤਿ ਆਮੇਡਿਤਲੋਪੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਖਣੇ ਖਣੇ’’ਤਿ। ਅਨੁਕਰੋਨ੍ਤੂਤਿ ਯੇਸਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਤੇਸਂ ਅਨੁਕਰੋਨ੍ਤੁ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਕਰਣਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੁ, ਅਤ੍ਤਨੋ વੇਰਿਪੁਗ੍ਗਲਾਨਮ੍ਪਿ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ।
Dissanti kujjhantīti disā, paṭipakkhāti āha ‘‘sapattā’’ti. Tappasaṃsapakāranti mettānisaṃsakittanākāraṃ. Kālenāti āmeḍitalopena niddesoti āha ‘‘khaṇe khaṇe’’ti. Anukarontūti yesaṃ kalyāṇamittānaṃ santike suṇanti, yathāsutaṃ dhammaṃ tesaṃ anukarontu diṭṭhānugatikaraṇaṃ āpajjantu, attano veripuggalānampi bhagavato santike dhammassavanaṃ sammāpaṭipattiñca paccāsīsati.
ਤਸਨ੍ਤਿ ਗਤਿਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸਾ ਭવਨ੍ਤਰਾਦੀਸੁ ਸਂਸਰਣਭਾવਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਸਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿ।
Tasanti gatiṃ patthayantīti tasā bhavantarādīsu saṃsaraṇabhāvato. Tenāha ‘‘tasā vuccanti sataṇhā’’ti.
ਨੇਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਉਦਕਂ ਨਯਨ੍ਤੀਤਿ ਨੇਤ੍ਤਿਕਾ। ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ। ਤੇਲਕਞ੍ਜਿਕੇਨਾਤਿ ਤੇਲਮਿਸ੍ਸਿਤੇਨ ਕਞ੍ਜਿਕੇਨ।
Netabbaṭṭhānaṃ udakaṃ nayantīti nettikā. Bandhitvāti daḷhaṃ bandhitvā. Telakañjikenāti telamissitena kañjikena.
ਯਾਦਿਸੋવ ਅਨਿਟ੍ਠੇ, ਤਾਦਿਸੋવ ਇਟ੍ਠੇਤਿ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰੇਨ ਤਾਦੀ। ਯੇਸਂ ਪਨ ਕਾਮਾਮਿਸਾਦੀਨਂ વਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਮੋਘਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਤਾਦਿਭਾવੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤੇਸਂ ਭਗવਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ વਨ੍ਤਾ ਚਤ੍ਤਾ ਤਿਣ੍ਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ વਨ੍ਤਾવੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਚਤ੍ਤਾવੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਤਿਣ੍ਣਾવੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਯੇਹਿ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣੇਹਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਭਗવਾ ਤਾਦਿਭਾવੇਨ ਉਕ੍ਕਂਸਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਯਾਥਾવਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਤੋਪਿ ਤਾਦੀ। ਯਥਾ ਯਨ੍ਤਰਜ੍ਜੁਯਾ ਯਨ੍ਤਂ ਨੀਯਤਿ, ਏવਂ ਯਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਭવੋ ਨੀਯਤਿ, ਸਾ ‘‘ਭવਨੇਤ੍ਤਿ ਭવਰਜ੍ਜੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਾਯ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕੁਸਲਾਦੀਨਿ વਿਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਅਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਪਚ੍ਚਯਭਾવੋ ਨਾਮ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾਯਾ’’ਤਿ। ਯਾવ ਨ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਇਣਾ ਏવ ਅਸੇਰਿવਿਹਾਰਭਾવਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਣਣੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ।
Yādisova aniṭṭhe, tādisova iṭṭheti iṭṭhāniṭṭhe nibbikārena tādī. Yesaṃ pana kāmāmisādīnaṃ vantattā rāgādīnaṃ cattattā kāmoghādīnaṃ tiṇṇattā tādibhāvo bhaveyya, tesaṃ bhagavatā sabbaso vantā cattā tiṇṇā, tasmā bhagavā vantāvīti tādī, cattāvīti tādī, tiṇṇāvīti tādī, yehi anaññasādhāraṇehi sīlādiguṇehi samannāgatattā bhagavā tādibhāvena ukkaṃsapāramippatto taṃniddeso, tehi guṇehi yāthāvato niddisitabbatopi tādī. Yathā yantarajjuyā yantaṃ nīyati, evaṃ yāya taṇhāya bhavo nīyati, sā ‘‘bhavanetti bhavarajjū’’ti vuttā. Tenāha ‘‘tāya hī’’tiādi, kammāni kusalādīni vipaccayanti apaccayanti etāyāti kammavipāko. Apaccayabhāvo nāma ariyamaggacetanāyāti āha ‘‘maggacetanāyā’’ti. Yāva na kilesā pahīyanti, tāva ime sattā saiṇā eva aserivihārabhāvatoti āha ‘‘aṇaṇo nikkileso jāto’’ti.
ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ਟੀ॰ ੧.੯੧) ਨਾਮ ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗਾਭਾવਤੋ। ਭਗવਤਾਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਸਨੇ ਸੀਲવਤੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ, ਦਾਯਕਾਨਂ ਸੀਲવਤੋਯੇવ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਭਾવਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨਤੋ। ਇਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਦਾਯਕੇਹਿ ਚ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋ ਥੇਯ੍ਯਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ । ਇਣવਸੇਨ ਪਰਿਭੋਗੋ ਇਣਪਰਿਭੋਗੋ। ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾવਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਾવਤੋ ਇਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੋਗੋ વਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਦਾਯਾਦਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਪਰਿਭੋਗੋ ਦਾਯਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗੋ ਨਾਮ। ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਗਿਹੀਹਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ? ਗਿਹੀਹਿ ਦਿਨ੍ਨਾਪਿ ਤੇ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਭੋਗਾਭਾવਤੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੇਸੁਯੇવ ਪਰਿਭੋਗਸਮ੍ਭવਤੋ। ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤ੍ਥ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੯ ਆਦਯੋ) ਸਾਧਕਂ।
Theyyaparibhogo (visuddhi. ṭī. 1.91) nāma sāmiparibhogābhāvato. Bhagavatāpi hi attano sāsane sīlavato paccayā anuññātā, na dussīlassa, dāyakānaṃ sīlavatoyeva pariccāgo, na dussīlassa attano kārānaṃ mahapphalabhāvassa paccāsīsanato. Iti satthārā ananuññātattā dāyakehi ca apariccattattā ‘‘dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāmā’’ti vuttaṃ . Iṇavasena paribhogo iṇaparibhogo. Paṭiggāhakato dakkhiṇāvisuddhiyā abhāvato iṇaṃ gahetvā paribhogo viyāti attho. Yasmā sekkhā bhagavato orasaputtā, tasmā te pitusantakānaṃ paccayānaṃ dāyādā hutvā te paccaye paribhuñjantīti tesaṃ paribhogo dāyajjaparibhogo nāma. Kiṃ pana te bhagavato paccaye paribhuñjanti, udāhu gihīhi dinnanti? Gihīhi dinnāpi te bhagavatā anuññātattā bhagavato santakā honti ananuññātesu sabbena sabbaṃ paribhogābhāvato anuññātesuyeva paribhogasambhavato. Dhammadāyādasuttañcettha (ma. ni. 1.29 ādayo) sādhakaṃ.
ਅવੀਤਰਾਗਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਪਰવਸਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗੇ ਸਾਮਿਭਾવੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਦਭਾવੇਨ વੀਤਰਾਗਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਸਾਮਿਭਾવੋ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪਰਿਭੋਗਸਮ੍ਭવਤੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ਪਟਿਕੂਲਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾਕਾਰੇਨ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕੂਲਾਕਾਰੇਨ ਤਦੁਭਯਂ વਿવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਕਾਰੇਨ ਚ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਦਾਯਕਾਨਞ੍ਚ ਮਨੋਰਥਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ, ਤਂਸਂવਣ੍ਣਨਾਸੁ ਚ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਿਲੇਸਇਣਾਨਂ ਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਣਣੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗਮਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਬਾਕੁਲੋ – ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਮੇવ ਖੋ ਅਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਸਰਣੋ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਂ ਭੁਞ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੨੧੧)।
Avītarāgānaṃ taṇhāparavasatāya paccayaparibhoge sāmibhāvo natthi, tadabhāvena vītarāgānaṃ tattha sāmibhāvo yathāruci paribhogasambhavato. Tathā hi te paṭikūlampi appaṭikūlākārena, appaṭikūlampi paṭikūlākārena tadubhayaṃ vivajjetvā upekkhākārena ca paccaye paribhuñjanti, dāyakānañca manorathaṃ paripūrenti. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ visuddhimagge, taṃsaṃvaṇṇanāsu ca vuttanayeneva veditabbaṃ. Kilesaiṇānaṃ abhāvaṃ sandhāya ‘‘aṇaṇo’’ti vuttaṃ, na paccavekkhitaparibhogamattaṃ. Tenāha āyasmā ca bākulo – ‘‘sattāhameva kho ahaṃ, āvuso, saraṇo raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñji’’nti (ma. ni. 3.211).
વਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪવਤ੍ਤਿਆਕਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ ਰਮਣવੋਹਾਰੋਤਿ ਆਹ – ‘‘ਦੁવਿਧੇਸੁਪਿ ਕਾਮੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਰਤਿਸਨ੍ਥવ’’ਨ੍ਤਿ। ਮਨ੍ਤਿਤਨ੍ਤਿ ਕਥਿਤਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਸਤ੍ਥੁਪਟਿਞ੍ਞੇਹਿ। ਸਂવਿਭਤ੍ਤਾਤਿ ਕੁਸਲਾਦਿવਸੇਨ ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ વਿਭਤ੍ਤਾ। ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਆਗਮਨਨ੍ਤਿ ਸ੍વਾਗਤਂ। ਤਤੋ ਏવ ਨ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਆਗਤਂ। ਸੋਲ਼ਸવਿਧਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਿਤਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯਮੇવ ਤਤਿਯવਿਜ੍ਜਾਸਮਞ੍ਞਾਤਿ ਆਹ – ‘‘ਤੀਹਿ વਿਜ੍ਜਾਹਿ ਨવਹਿ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ।
Vatthukāmakilesakāmehi taṇhāya pavattiākāraṃ paṭicca atthi ramaṇavohāroti āha – ‘‘duvidhesupi kāmesu taṇhāratisanthava’’nti. Mantitanti kathitaṃ. Uppannehi satthupaṭiññehi. Saṃvibhattāti kusalādivasena khandhādīhi ākārehi vibhattā. Sundaraṃ āgamananti svāgataṃ. Tato eva na kucchitaṃ āgataṃ. Soḷasavidhakiccassa pariyositattā āha ‘‘taṃ sabbaṃ mayā kata’’nti. Maggapaññāyameva tatiyavijjāsamaññāti āha – ‘‘tīhi vijjāhi navahi ca lokuttaradhammehī’’ti.
ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Aṅgulimālasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੬. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Aṅgulimālasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੬. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
