Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൬-൯. അനിച്ചാനുപസ്സീസുത്താദിവണ്ണനാ
6-9. Aniccānupassīsuttādivaṇṇanā
൧൬-൧൯. ഛട്ഠേ ‘‘ഇധ സമസീസീ കഥിതോ’’തി വത്വാ ഏവം സമസീസിതം വിഭജിത്വാ ഇധാധിപ്പേതം ദസ്സേതും ‘‘സോ ചതുബ്ബിധോ ഹോതീ’’തിആദിമാഹ. രോഗവസേന സമസീസീ രോഗസമസീസീ. ഏസ നയോ സേസേസുപി. ഏകപ്പഹാരേനേവാതി ഏകവേലായമേവ. യോ ചക്ഖുരോഗാദീസു അഞ്ഞതരസ്മിം സതി ‘‘ഇതോ അനുട്ഠിതോ അരഹത്തം പാപുണിസ്സാമീ’’തി വിപസ്സനം പട്ഠപേസി, അഥസ്സ അരഹത്തഞ്ച രോഗതോ വുട്ഠാനഞ്ച ഏകകാലമേവ ഹോതി , അയം രോഗസമസീസീ നാമ. ഇരിയാപഥസ്സ പരിയോസാനന്തി ഇരിയാപഥന്തരസമായോഗോ. യോ ഠാനാദീസു ഇരിയാപഥേസു അഞ്ഞതരം അധിട്ഠായ ‘‘അവികോപേത്വാവ അരഹത്തം പാപുണിസ്സാമീ’’തി വിപസ്സനം പട്ഠപേസി. അഥസ്സ അരഹത്തപ്പത്തി ച ഇരിയാപഥവികോപനഞ്ച ഏകപ്പഹാരേനേവ ഹോതി, അയം ഇരിയാപഥസമസീസീ നാമ. ജീവിതസമസീസീ നാമാതി ഏത്ഥ ‘‘പലിബോധസീസം മാനോ, പരാമാസസീസം ദിട്ഠി, വിക്ഖേപസീസം ഉദ്ധച്ചം, കിലേസസീസം അവിജ്ജാ, അധിമോക്ഖസീസം സദ്ധാ, പഗ്ഗഹസീസം വീരിയം, ഉപട്ഠാനസീസം സതി, അവിക്ഖേപസീസം സമാധി, ദസ്സനസീസം പഞ്ഞാ, പവത്തസീസം ജീവിതിന്ദ്രിയം, ചുതിസീസം വിമോക്ഖോ, സങ്ഖാരസീസം നിരോധോ’’തി പടിസമ്ഭിദായം (പടി॰ മ॰ ൩.൩൩) വുത്തേസു സത്തരസസു സീസേസു പവത്തസീസം കിലേസസീസന്തി ദ്വേ സീസാനി ഇധാധിപ്പേതാനി – ‘‘അപുബ്ബം അചരിമം ആസവപരിയാദാനഞ്ച ഹോതി ജീവിതപരിയാദാനഞ്ചാ’’തി വചനതോ. തേസു കിലേസസീസം അരഹത്തമഗ്ഗോ പരിയാദിയതി, പവത്തസീസം ജീവിതിന്ദ്രിയം ചുതിചിത്തം പരിയാദിയതി. തത്ഥ അവിജ്ജാപരിയാദായകം ചിത്തം ജീവിതിന്ദ്രിയം പരിയാദാതും ന സക്കോതി, ജീവിതിന്ദ്രിയപരിയാദായകം അവിജ്ജം പരിയാദാതും ന സക്കോതി . അഞ്ഞം അവിജ്ജാപരിയാദായകം ചിത്തം, അഞ്ഞം ജീവിതന്ദ്രിയപരിയാദായകം. യസ്സ ചേതം സീസദ്വയം സമം പരിയാദാനം ഗച്ഛതി, സോ ജീവിതസമസീസീ നാമ.
16-19. Chaṭṭhe ‘‘idha samasīsī kathito’’ti vatvā evaṃ samasīsitaṃ vibhajitvā idhādhippetaṃ dassetuṃ ‘‘so catubbidho hotī’’tiādimāha. Rogavasena samasīsī rogasamasīsī. Esa nayo sesesupi. Ekappahārenevāti ekavelāyameva. Yo cakkhurogādīsu aññatarasmiṃ sati ‘‘ito anuṭṭhito arahattaṃ pāpuṇissāmī’’ti vipassanaṃ paṭṭhapesi, athassa arahattañca rogato vuṭṭhānañca ekakālameva hoti , ayaṃ rogasamasīsī nāma. Iriyāpathassa pariyosānanti iriyāpathantarasamāyogo. Yo ṭhānādīsu iriyāpathesu aññataraṃ adhiṭṭhāya ‘‘avikopetvāva arahattaṃ pāpuṇissāmī’’ti vipassanaṃ paṭṭhapesi. Athassa arahattappatti ca iriyāpathavikopanañca ekappahāreneva hoti, ayaṃ iriyāpathasamasīsī nāma. Jīvitasamasīsī nāmāti ettha ‘‘palibodhasīsaṃ māno, parāmāsasīsaṃ diṭṭhi, vikkhepasīsaṃ uddhaccaṃ, kilesasīsaṃ avijjā, adhimokkhasīsaṃ saddhā, paggahasīsaṃ vīriyaṃ, upaṭṭhānasīsaṃ sati, avikkhepasīsaṃ samādhi, dassanasīsaṃ paññā, pavattasīsaṃ jīvitindriyaṃ, cutisīsaṃ vimokkho, saṅkhārasīsaṃ nirodho’’ti paṭisambhidāyaṃ (paṭi. ma. 3.33) vuttesu sattarasasu sīsesu pavattasīsaṃ kilesasīsanti dve sīsāni idhādhippetāni – ‘‘apubbaṃ acarimaṃ āsavapariyādānañca hoti jīvitapariyādānañcā’’ti vacanato. Tesu kilesasīsaṃ arahattamaggo pariyādiyati, pavattasīsaṃ jīvitindriyaṃ cuticittaṃ pariyādiyati. Tattha avijjāpariyādāyakaṃ cittaṃ jīvitindriyaṃ pariyādātuṃ na sakkoti, jīvitindriyapariyādāyakaṃ avijjaṃ pariyādātuṃ na sakkoti . Aññaṃ avijjāpariyādāyakaṃ cittaṃ, aññaṃ jīvitandriyapariyādāyakaṃ. Yassa cetaṃ sīsadvayaṃ samaṃ pariyādānaṃ gacchati, so jīvitasamasīsī nāma.
കഥം പനിദം സമം ഹോതീതി? വാരസമതായ. യസ്മിഞ്ഹി വാരേ മഗ്ഗവുട്ഠാനം ഹോതി, സോതാപത്തിമഗ്ഗേ പഞ്ച പച്ചവേക്ഖണാനി, സകദാഗാമിമഗ്ഗേ പഞ്ച, അനാഗാമിമഗ്ഗേ പഞ്ച, അരഹത്തമഗ്ഗേ ചത്താരീതി ഏകൂനവീസതിമേ പച്ചവേക്ഖണഞാണേ പതിട്ഠായ ഭവങ്ഗം ഓതരിത്വാ പരിനിബ്ബായതോ ഇമായ വാരസമതായ ഇദം ഉഭയസീസപരിയാദാനമ്പി സമം ഹോതീതി ഇമായ വാരസമതായ. വാരസമവുത്തിദായകേന ഹി മഗ്ഗചിത്തേന അത്തനോ അനന്തരം വിയ നിപ്ഫാദേതബ്ബാ പച്ചവേക്ഖണവാരാ ച കിലേസപരിയാദാനസ്സേവ വാരാതി വത്തബ്ബതം അരഹതി. ‘‘വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം ഹോതീ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൭൮; സം॰ നി॰ ൩.൧൨, ൧൪) വചനതോ പച്ചവേക്ഖണപരിസമാപനേന കിലേസപരിയാദാനം സമ്പാപിതം നാമ ഹോതീതി ഇമായ വാരവുത്തിയാ സമതായ കിലേസപരിയാദാനജീവിതപരിയാദാനാനം സമതാ വേദിതബ്ബാ. തേനേവാഹ ‘‘യസ്മാ പനസ്സ…പേ॰.. തസ്മാ ഏവം വുത്ത’’ന്തി.
Kathaṃ panidaṃ samaṃ hotīti? Vārasamatāya. Yasmiñhi vāre maggavuṭṭhānaṃ hoti, sotāpattimagge pañca paccavekkhaṇāni, sakadāgāmimagge pañca, anāgāmimagge pañca, arahattamagge cattārīti ekūnavīsatime paccavekkhaṇañāṇe patiṭṭhāya bhavaṅgaṃ otaritvā parinibbāyato imāya vārasamatāya idaṃ ubhayasīsapariyādānampi samaṃ hotīti imāya vārasamatāya. Vārasamavuttidāyakena hi maggacittena attano anantaraṃ viya nipphādetabbā paccavekkhaṇavārā ca kilesapariyādānasseva vārāti vattabbataṃ arahati. ‘‘Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hotī’’ti (ma. ni. 1.78; saṃ. ni. 3.12, 14) vacanato paccavekkhaṇaparisamāpanena kilesapariyādānaṃ sampāpitaṃ nāma hotīti imāya vāravuttiyā samatāya kilesapariyādānajīvitapariyādānānaṃ samatā veditabbā. Tenevāha ‘‘yasmā panassa…pe... tasmā evaṃ vutta’’nti.
ആയുനോ വേമജ്ഝം അനതിക്കമിത്വാ അന്തരാവ കിലേസപരിനിബ്ബാനേന പരിനിബ്ബായതീതി അന്തരാപരിനിബ്ബായീ. തേനാഹ ‘‘യോ പഞ്ചസു സുദ്ധാവാസേസൂ’’തിആദി . വേമജ്ഝേതി അവിഹാദീസു യത്ഥ ഉപ്പന്നോ, തത്ഥ ആയുനോ വേമജ്ഝേ. ആയുവേമജ്ഝം ഉപഹച്ച അതിക്കമിത്വാ തത്ഥ പരിനിബ്ബായതീതി ഉപഹച്ചപരിനിബ്ബായീ. തേനാഹ ‘‘യോ തത്ഥേവാ’’തിആദി. അസങ്ഖാരേന അപ്പയോഗേന അനുസ്സാഹേന അകിലമന്തോ തിക്ഖിന്ദ്രിയതായ സുഖേനേവ പരിനിബ്ബായതീതി അസങ്ഖാരപരിനിബ്ബായീ. തേനാഹ ‘‘യോ തേസംയേവാ’’തിആദി. തേസംയേവ പുഗ്ഗലാനന്തി നിദ്ധാരണേ സാമിവചനം. അപ്പയോഗേനാതി അധിമത്തപ്പയോഗേന വിനാ അപ്പകസിരേന. സസങ്ഖാരേന സപ്പയോഗേന കിലമന്തോ ദുക്ഖേന പരിനിബ്ബായതീതി സസങ്ഖാരപരിനിബ്ബായീ. ഉദ്ധംവാഹിഭാവേന ഉദ്ധമസ്സ തണ്ഹാസോതം വട്ടസോതഞ്ചാതി, ഉദ്ധം വാ ഗന്ത്വാ പടിലഭിതബ്ബതോ ഉദ്ധമസ്സ മഗ്ഗസോതന്തി ഉദ്ധംഭോതോ. പടിസന്ധിവസേന അകനിട്ഠം ഗച്ഛതീതി അകനിട്ഠഗാമീ.
Āyuno vemajjhaṃ anatikkamitvā antarāva kilesaparinibbānena parinibbāyatīti antarāparinibbāyī. Tenāha ‘‘yo pañcasu suddhāvāsesū’’tiādi . Vemajjheti avihādīsu yattha uppanno, tattha āyuno vemajjhe. Āyuvemajjhaṃ upahacca atikkamitvā tattha parinibbāyatīti upahaccaparinibbāyī. Tenāha ‘‘yo tatthevā’’tiādi. Asaṅkhārena appayogena anussāhena akilamanto tikkhindriyatāya sukheneva parinibbāyatīti asaṅkhāraparinibbāyī. Tenāha ‘‘yo tesaṃyevā’’tiādi. Tesaṃyeva puggalānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Appayogenāti adhimattappayogena vinā appakasirena. Sasaṅkhārena sappayogena kilamanto dukkhena parinibbāyatīti sasaṅkhāraparinibbāyī. Uddhaṃvāhibhāvena uddhamassa taṇhāsotaṃ vaṭṭasotañcāti, uddhaṃ vā gantvā paṭilabhitabbato uddhamassa maggasotanti uddhaṃbhoto. Paṭisandhivasena akaniṭṭhaṃ gacchatīti akaniṭṭhagāmī.
ഏത്ഥ പന ചതുക്കം വേദിതബ്ബം. യോ ഹി അവിഹതോ പട്ഠായ ചത്താരോ ദേവലോകേ സോധേത്വാ അകനിട്ഠം ഗന്ത്വാ പരിനിബ്ബായതി, അയം ഉദ്ധംസോതോ അകനിട്ഠഗാമീ നാമ. അയഞ്ഹി അവിഹേസു കപ്പസഹസ്സം വസന്തോ അരഹത്തം പത്തും അസക്കുണിത്വാ അതപ്പം ഗച്ഛതി, തത്രാപി ദ്വേ കപ്പസഹസ്സാനി വസന്തോ അരഹത്തം പത്തും അസക്കുണിത്വാ സുദസ്സം ഗച്ഛതി, തത്രാപി ചത്താരി കപ്പസഹസ്സാനി വസന്തോ അരഹത്തം പത്തും അസക്കുണിത്വാ സുദസ്സിം ഗച്ഛതി, തത്രാപി അട്ഠ കപ്പസഹസ്സാനി വസന്തോ അരഹത്തം പത്തും അസക്കുണിത്വാ അകനിട്ഠം ഗച്ഛതി, തത്ഥ വസന്തോ അഗ്ഗമഗ്ഗം അധിഗച്ഛതി. തത്ഥ യോ അവിഹതോ പട്ഠായ ദുതിയം വാ ചതുത്ഥം വാ ദേവലോകം ഗന്ത്വാ പരിനിബ്ബായതി, അയം ഉദ്ധംസോതോ ന അകനിട്ഠഗാമീ നാമ. യോ കാമഭവതോ ചവിത്വാ അകനിട്ഠേസു പരിനിബ്ബായതി, അയം ന ഉദ്ധംസോതോ അകനിട്ഠഗാമീ നാമ. യോ ഹേട്ഠാ ചതൂസു ദേവലോകേസു തത്ഥ തത്ഥേവ നിബ്ബത്തിത്വാ പരിനിബ്ബായതി, അയം ന ഉദ്ധംസോതോ ന അകനിട്ഠഗാമീതി.
Ettha pana catukkaṃ veditabbaṃ. Yo hi avihato paṭṭhāya cattāro devaloke sodhetvā akaniṭṭhaṃ gantvā parinibbāyati, ayaṃ uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī nāma. Ayañhi avihesu kappasahassaṃ vasanto arahattaṃ pattuṃ asakkuṇitvā atappaṃ gacchati, tatrāpi dve kappasahassāni vasanto arahattaṃ pattuṃ asakkuṇitvā sudassaṃ gacchati, tatrāpi cattāri kappasahassāni vasanto arahattaṃ pattuṃ asakkuṇitvā sudassiṃ gacchati, tatrāpi aṭṭha kappasahassāni vasanto arahattaṃ pattuṃ asakkuṇitvā akaniṭṭhaṃ gacchati, tattha vasanto aggamaggaṃ adhigacchati. Tattha yo avihato paṭṭhāya dutiyaṃ vā catutthaṃ vā devalokaṃ gantvā parinibbāyati, ayaṃ uddhaṃsoto na akaniṭṭhagāmī nāma. Yo kāmabhavato cavitvā akaniṭṭhesu parinibbāyati, ayaṃ na uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī nāma. Yo heṭṭhā catūsu devalokesu tattha tattheva nibbattitvā parinibbāyati, ayaṃ na uddhaṃsoto na akaniṭṭhagāmīti.
ഏതേ പന അവിഹേസു ഉപ്പന്നസമനന്തരആയുവേമജ്ഝം അപ്പത്വാവ പരിനിബ്ബായനവസേന തയോ അന്തരാപരിനിബ്ബായിനോ, ഏകോ ഉപഹച്ചപരിനിബ്ബായീ, ഏകോ ഉദ്ധംസോതോതി പഞ്ചവിധോ, അസങ്ഖാരസസങ്ഖാരപരിനിബ്ബായിവിഭാഗേന ദസ ഹോന്തി, തഥാ അതപ്പസുദസ്സസുദസ്സീസൂതി ചത്താരോ ദസകാതി ചത്താരീസം. അകനിട്ഠേ പന ഉദ്ധംസോതോ നത്ഥി, തയോ അന്തരാപരിനിബ്ബായിനോ, ഏകോ ഉപഹച്ചപരിനിബ്ബായീതി ചത്താരോ, അസങ്ഖാരസസങ്ഖാരപരിനിബ്ബായിവിഭാഗേന അട്ഠാതി അട്ഠചത്താരീസം അനാഗാമിനോ. സത്തമാദീസു നത്ഥി വത്തബ്ബം.
Ete pana avihesu uppannasamanantaraāyuvemajjhaṃ appatvāva parinibbāyanavasena tayo antarāparinibbāyino, eko upahaccaparinibbāyī, eko uddhaṃsototi pañcavidho, asaṅkhārasasaṅkhāraparinibbāyivibhāgena dasa honti, tathā atappasudassasudassīsūti cattāro dasakāti cattārīsaṃ. Akaniṭṭhe pana uddhaṃsoto natthi, tayo antarāparinibbāyino, eko upahaccaparinibbāyīti cattāro, asaṅkhārasasaṅkhāraparinibbāyivibhāgena aṭṭhāti aṭṭhacattārīsaṃ anāgāmino. Sattamādīsu natthi vattabbaṃ.
അനിച്ചാനുപസ്സീസുത്താദിവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Aniccānupassīsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya
൬. അനിച്ചാനുപസ്സീസുത്തം • 6. Aniccānupassīsuttaṃ
൭. ദുക്ഖാനുപസ്സീസുത്തം • 7. Dukkhānupassīsuttaṃ
൮. അനത്താനുപസ്സീസുത്തം • 8. Anattānupassīsuttaṃ
൯. നിബ്ബാനസുത്തം • 9. Nibbānasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
൬. അനിച്ചാനുപസ്സീസുത്തവണ്ണനാ • 6. Aniccānupassīsuttavaṇṇanā
൭-൯. ദുക്ഖാനുപസ്സീസുത്താദിവണ്ണനാ • 7-9. Dukkhānupassīsuttādivaṇṇanā