| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๐. อนิจฺจสญฺญาสุตฺตํ
10. Aniccasaññāsuttaṃ
๑๐๒. สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘อนิจฺจสญฺญา, ภิกฺขเว, ภาวิตา พหุลีกตา สพฺพํ กามราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ รูปราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ ภวราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อวิชฺชํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติ’’ฯ
102. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Aniccasaññā, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā sabbaṃ kāmarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ rūparāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ bhavarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ avijjaṃ pariyādiyati, sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati’’.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, สรทสมเย กสฺสโก มหานงฺคเลน กสโนฺต สพฺพานิ มูลสนฺตานกานิ สมฺปทาเลโนฺต กสติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา ภาวิตา พหุลีกตา สพฺพํ กามราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ รูปราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ ภวราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อวิชฺชํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, saradasamaye kassako mahānaṅgalena kasanto sabbāni mūlasantānakāni sampadālento kasati; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā bhāvitā bahulīkatā sabbaṃ kāmarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ rūparāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ bhavarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ avijjaṃ pariyādiyati, sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ปพฺพชลายโก ปพฺพชํ ลายิตฺวา อเคฺค คเหตฺวา โอธุนาติ นิทฺธุนาติ นิโจฺฉเฎติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา ภาวิตา พหุลีกตา สพฺพํ กามราคํ ปริยาทิยติ…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, pabbajalāyako pabbajaṃ lāyitvā agge gahetvā odhunāti niddhunāti nicchoṭeti; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā bhāvitā bahulīkatā sabbaṃ kāmarāgaṃ pariyādiyati…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, อมฺพปิณฺฑิยา วณฺฎจฺฉินฺนาย ยานิ ตตฺถ อมฺพานิ วณฺฎปฎิพนฺธานิ สพฺพานิ ตานิ ตทนฺวยานิ ภวนฺติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา ภาวิตา…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, ambapiṇḍiyā vaṇṭacchinnāya yāni tattha ambāni vaṇṭapaṭibandhāni sabbāni tāni tadanvayāni bhavanti; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā bhāvitā…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, กูฎาคารสฺส ยา กาจิ โคปานสิโย สพฺพา ตา กูฎงฺคมา กูฎนินฺนา กูฎสโมสรณา, กูฎํ ตาสํ อคฺคมกฺขายติ ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา ภาวิตา…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kūṭāgārassa yā kāci gopānasiyo sabbā tā kūṭaṅgamā kūṭaninnā kūṭasamosaraṇā, kūṭaṃ tāsaṃ aggamakkhāyati ; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā bhāvitā…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เย เกจิ มูลคนฺธา กาฬานุสาริคโนฺธ เตสํ อคฺคมกฺขายติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ye keci mūlagandhā kāḷānusārigandho tesaṃ aggamakkhāyati; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เย เกจิ สารคนฺธา, โลหิตจนฺทนํ เตสํ อคฺคมกฺขายติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ye keci sāragandhā, lohitacandanaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เย เกจิ ปุปฺผคนฺธา, วสฺสิกํ เตสํ อคฺคมกฺขายติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ye keci pupphagandhā, vassikaṃ tesaṃ aggamakkhāyati; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เย เกจิ กุฎฺฎราชาโน 1, สเพฺพเต รโญฺญ จกฺกวตฺติสฺส อนุยนฺตา ภวนฺติ, ราชา เตสํ จกฺกวตฺติ อคฺคมกฺขายติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ye keci kuṭṭarājāno 2, sabbete rañño cakkavattissa anuyantā bhavanti, rājā tesaṃ cakkavatti aggamakkhāyati; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ยา กาจิ ตารกรูปานํ ปภา, สพฺพา ตา จนฺทิมปฺปภาย กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสิํ, จนฺทปฺปภา ตาสํ อคฺคมกฺขายติ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, yā kāci tārakarūpānaṃ pabhā, sabbā tā candimappabhāya kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ, candappabhā tāsaṃ aggamakkhāyati; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, สรทสมเย วิเทฺธ วิคตวลาหเก เทเว อาทิโจฺจ นตํ อพฺภุสฺสกฺกมาโน, สพฺพํ อากาสคตํ ตมคตํ อภิวิหจฺจ ภาสเต จ ตปเต จ วิโรจเต จ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา ภาวิตา พหุลีกตา สพฺพํ กามราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ รูปราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ ภวราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อวิชฺชํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nataṃ abbhussakkamāno, sabbaṃ ākāsagataṃ tamagataṃ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocate ca; evameva kho, bhikkhave, aniccasaññā bhāvitā bahulīkatā sabbaṃ kāmarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ rūparāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ bhavarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ avijjaṃ pariyādiyati, sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati.
‘‘กถํ ภาวิตา จ, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา กถํ พหุลีกตา สพฺพํ กามราคํ ปริยาทิยติ…เป.… สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนติ? ‘อิติ รูปํ, อิติ รูปสฺส สมุทโย, อิติ รูปสฺส อตฺถงฺคโม; อิติ เวทนา… อิติ สญฺญา… อิติ สงฺขารา… อิติ วิญฺญาณํ, อิติ วิญฺญาณสฺส สมุทโย, อิติ วิญฺญาณสฺส อตฺถงฺคโม’ติ – เอวํ ภาวิตา โข, ภิกฺขเว, อนิจฺจสญฺญา เอวํ พหุลีกตา สพฺพํ กามราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ รูปราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ ภวราคํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อวิชฺชํ ปริยาทิยติ, สพฺพํ อสฺมิมานํ สมูหนตี’’ติฯ ทสมํฯ
‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, aniccasaññā kathaṃ bahulīkatā sabbaṃ kāmarāgaṃ pariyādiyati…pe… sabbaṃ asmimānaṃ samūhanati? ‘Iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo; iti vedanā… iti saññā… iti saṅkhārā… iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti – evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, aniccasaññā evaṃ bahulīkatā sabbaṃ kāmarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ rūparāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ bhavarāgaṃ pariyādiyati, sabbaṃ avijjaṃ pariyādiyati, sabbaṃ asmimānaṃ samūhanatī’’ti. Dasamaṃ.
ปุปฺผวโคฺค ทสโมฯ
Pupphavaggo dasamo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
นที ปุปฺผญฺจ เผณญฺจ, โคมยญฺจ นขาสิขํ;
Nadī pupphañca pheṇañca, gomayañca nakhāsikhaṃ;
สุทฺธิกํ เทฺว จ คทฺทุลา, วาสีชฎํ อนิจฺจตาติฯ
Suddhikaṃ dve ca gaddulā, vāsījaṭaṃ aniccatāti.
มชฺฌิมปณฺณาสโก สมโตฺตฯ
Majjhimapaṇṇāsako samatto.
ตสฺส มชฺฌิมปณฺณาสกสฺส วคฺคุทฺทานํ –
Tassa majjhimapaṇṇāsakassa vagguddānaṃ –
อุปโย อรหโนฺต จ, ขชฺชนี เถรสวฺหยํ;
Upayo arahanto ca, khajjanī therasavhayaṃ;
ปุปฺผวเคฺคน ปณฺณาส, ทุติโย เตน วุจฺจตีติฯ
Pupphavaggena paṇṇāsa, dutiyo tena vuccatīti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. อนิจฺจสญฺญาสุตฺตวณฺณนา • 10. Aniccasaññāsuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. อนิจฺจสญฺญาสุตฺตวณฺณนา • 10. Aniccasaññāsuttavaṇṇanā
