| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
9. නවමවග්‌ගො
9. Navamavaggo
1. ආනිසංසදස්‌සාවීකථාවණ්‌ණනා
1. Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā
547. ඉදානි ආනිසංසදස්‌සාවීකථා නාම හොති. තත්‌ථ සකසමයෙ සඞ්‌ඛාරෙ ආදීනවතො නිබ්‌බානඤ්‌ච ආනිසංසතො පස්‌සන්‌තස්‌ස සංයොජනප්‌පහානං හොතීති නිච්‌ඡයො. යෙසං පන තෙසු ද්‌වීසුපි එකංසිකවාදං ගහෙත්‌වා ‘‘ආනිසංසදස්‌සාවිනොව සංයොජනප්‌පහානං හොතී’’ති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි අන්‌ධකානං; තෙ සන්‌ධාය පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. අථස්‌ස ‘‘එකංසිකවාදො තයා ගහිතො, ආදීනවොපි දට්‌ඨබ්‌බොයෙවා’’ති විභාගදස්‌සනත්‌ථං සකවාදී සඞ්‌ඛාරෙතිආදිමාහ.
547. Idāni ānisaṃsadassāvīkathā nāma hoti. Tattha sakasamaye saṅkhāre ādīnavato nibbānañca ānisaṃsato passantassa saṃyojanappahānaṃ hotīti nicchayo. Yesaṃ pana tesu dvīsupi ekaṃsikavādaṃ gahetvā ‘‘ānisaṃsadassāvinova saṃyojanappahānaṃ hotī’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Athassa ‘‘ekaṃsikavādo tayā gahito, ādīnavopi daṭṭhabboyevā’’ti vibhāgadassanatthaṃ sakavādī saṅkhāretiādimāha.
සඞ්‌ඛාරෙ ච අනිච්‌චතො මනසිකරොති, නිබ්‌බානෙ ච ආනිසංසදස්‌සාවී හොතීති පඤ්‌හස්‌මිං අයමධිප්‌පායො – ආනිසංසදස්‌සාවිස්‌ස සංයොජනානං පහානං හොතීති තෙසං ලද්‌ධි. නනු සඞ්‌ඛාරෙ අනිච්‌චතො මනසිකරොතො සංයොජනා පහීයන්‌තීති ච පුට්‌ඨො ආමන්‌තාති පටිජානාති. තෙන තෙ සඞ්‌ඛාරෙ ච අනිච්‌චතො මනසිකරොති, නිබ්‌බානෙ ච ආනිසංසදස්‌සාවී හොතීති ඉදං ආපජ්‌ජති, කිං සම්‌පටිච්‌ඡසි එතන්‌ති. තතො පරවාදී එකචිත්‌තක්‌ඛණං සන්‌ධාය පටික්‌ඛිපති, දුතියං පුට්‌ඨො නානාචිත්‌තවසෙන පටිජානාති. සකවාදී පනස්‌ස අධිප්‌පායං මද්‌දිත්‌වා අනිච්‌චමනසිකාරස්‌ස ආනිසංසදස්‌සාවිතාය ච එකතො පටිඤ්‌ඤාතත්‌තා ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සානං ද්‌වින්‌නං චිත්‌තානං සමොධානං හොතීති පුච්‌ඡති. ඉතරො ද්‌වින්‌නං සමොධානං අපස්‌සන්‌තො පටික්‌ඛිපති. දුක්‌ඛතොතිආදිපඤ්‌හෙසුපි එසෙව නයො. කිං පනෙත්‌ථ සන්‌නිට්‌ඨානං, කිං අනිච්‌චාදිතො මනසිකරොතො සංයොජනා පහීයන්‌ති, උදාහු නිබ්‌බානෙ ආනිසංසදස්‌සාවිස්‌ස, උදාහු ද්‌වෙපි එකතො කරොන්‌තස්‌සාති. යදි තාව අනිච්‌චාදිතො මනසිකරොතො පහානං භවෙය්‍ය, විපස්‌සනාචිත්‌තෙනෙව භවෙය්‍ය. අථ ආනිසංසදස්‌සාවිනො, අනුස්‌සවවසෙන නිබ්‌බානෙ ආනිසංසං පස්‌සන්‌තස්‌ස විපස්‌සනාචිත්‌තෙනෙව භවෙය්‍ය, අථ ද්‌වෙපි එකතො කරොන්‌තස්‌ස භවෙය්‍ය, ද්‌වින්‌නං ඵස්‌සාදීනං සමොධානං භවෙය්‍ය. යස්‌මා පන අරියමග්‌ගක්‌ඛණෙ අනිච්‌චාදිමනසිකාරස්‌ස කිච්‌චං නිප්‌ඵත්‌තිං ගච්‌ඡති පුන නිච්‌චතොතිආදිගහණස්‌ස අනුප්‌පත්‌තිධම්‌මභාවතො, නිබ්‌බානෙ ච පච්‌චක්‌ඛතොව ආනිසංසදස්‌සනං ඉජ්‌ඣති, තස්‌මා කිච්‌චනිප්‌ඵත්‌තිවසෙන අනිච්‌චාදිතො මනසිකරොතො ආරම්‌මණං කත්‌වා පවත්‌තිවසෙන ච නිබ්‌බානෙ ආනිසංසදස්‌සාවිස්‌ස සංයොජනානං පහානං හොතීති වෙදිතබ්‌බං.
Saṅkhāreca aniccato manasikaroti, nibbāne ca ānisaṃsadassāvī hotīti pañhasmiṃ ayamadhippāyo – ānisaṃsadassāvissa saṃyojanānaṃ pahānaṃ hotīti tesaṃ laddhi. Nanu saṅkhāre aniccato manasikaroto saṃyojanā pahīyantīti ca puṭṭho āmantāti paṭijānāti. Tena te saṅkhāre ca aniccato manasikaroti, nibbāne ca ānisaṃsadassāvī hotīti idaṃ āpajjati, kiṃ sampaṭicchasi etanti. Tato paravādī ekacittakkhaṇaṃ sandhāya paṭikkhipati, dutiyaṃ puṭṭho nānācittavasena paṭijānāti. Sakavādī panassa adhippāyaṃ madditvā aniccamanasikārassa ānisaṃsadassāvitāya ca ekato paṭiññātattā dvinnaṃ phassānaṃ dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti pucchati. Itaro dvinnaṃ samodhānaṃ apassanto paṭikkhipati. Dukkhatotiādipañhesupi eseva nayo. Kiṃ panettha sanniṭṭhānaṃ, kiṃ aniccādito manasikaroto saṃyojanā pahīyanti, udāhu nibbāne ānisaṃsadassāvissa, udāhu dvepi ekato karontassāti. Yadi tāva aniccādito manasikaroto pahānaṃ bhaveyya, vipassanācitteneva bhaveyya. Atha ānisaṃsadassāvino, anussavavasena nibbāne ānisaṃsaṃ passantassa vipassanācitteneva bhaveyya, atha dvepi ekato karontassa bhaveyya, dvinnaṃ phassādīnaṃ samodhānaṃ bhaveyya. Yasmā pana ariyamaggakkhaṇe aniccādimanasikārassa kiccaṃ nipphattiṃ gacchati puna niccatotiādigahaṇassa anuppattidhammabhāvato, nibbāne ca paccakkhatova ānisaṃsadassanaṃ ijjhati, tasmā kiccanipphattivasena aniccādito manasikaroto ārammaṇaṃ katvā pavattivasena ca nibbāne ānisaṃsadassāvissa saṃyojanānaṃ pahānaṃ hotīti veditabbaṃ.
548. නිබ්‌බානෙ සුඛානුපස්‌සීති සුත්‌තං නිබ්‌බානෙ සුඛානුපස්‌සනාදිභාවමෙව සාධෙති, න ආනිසංසදස්‌සාවිතාමත්‌තෙන සංයොජනානං පහානං. තස්‌මා ආභතම්‌පි අනාභතසදිසමෙවාති.
548. Nibbāne sukhānupassīti suttaṃ nibbāne sukhānupassanādibhāvameva sādheti, na ānisaṃsadassāvitāmattena saṃyojanānaṃ pahānaṃ. Tasmā ābhatampi anābhatasadisamevāti.
ආනිසංසදස්‌සාවීකථාවණ්‌ණනා.
Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (84) 1. ආනිසංසදස්‌සාවීකථා • (84) 1. Ānisaṃsadassāvīkathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 1. ආනිසංසදස්‌සාවීකථාවණ්‌ණනා • 1. Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 1. ආනිසංසදස්‌සාවීකථාවණ්‌ණනා • 1. Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā
