| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๗. อาณิสุตฺตวณฺณนา
7. Āṇisuttavaṇṇanā
๒๒๙. อเญฺญ ราชาโน จ ภาคํ คณฺหนฺตา อิเม วิย ทสภาคํ คณฺหนฺตีติ เตสมยํ อนุคติ ปญฺญายติฯ มหาชนสฺส อานยนโต อานโกติ อาห ‘‘เอวํลทฺธนาโม’’ติฯ อิทานิ ตํ อาทิโต ปฎฺฐาย อาคมนานุกฺกมํ ทเสฺสตุํ ‘‘หิมวเนฺต กิรา’’ติอาทิมาหฯ กเรณุนฺติ กเรณุกํ, หตฺถินินฺติ อโตฺถฯ สกฺกริํสูติ อนตฺถปริหรณวเสน ปสตฺถูปหารวเสน จ ปูเชสุํฯ โอตรีติ กุฬีรทหํ ปาวิสิฯ ปฎิกฺกมิตฺวา ฐปนวเสน อปกฺกมิตฺวา ปติฯ
229. Aññe rājāno ca bhāgaṃ gaṇhantā ime viya dasabhāgaṃ gaṇhantīti tesamayaṃ anugati paññāyati. Mahājanassa ānayanato ānakoti āha ‘‘evaṃladdhanāmo’’ti. Idāni taṃ ādito paṭṭhāya āgamanānukkamaṃ dassetuṃ ‘‘himavante kirā’’tiādimāha. Kareṇunti kareṇukaṃ, hatthininti attho. Sakkariṃsūti anatthapariharaṇavasena pasatthūpahāravasena ca pūjesuṃ. Otarīti kuḷīradahaṃ pāvisi. Paṭikkamitvā ṭhapanavasena apakkamitvā pati.
สุวณฺณรชตาทิมยนฺติ กิสฺมิญฺจิ ฉิเทฺท สุวณฺณมยํ, กิสฺมิญฺจิ รชตมยํ, กิสฺมิญฺจิ ผลิกมยํ อาณิํ ฆฎยิํสุ พนฺธิํสุฯ ปุเพฺพ ผริตฺวา ติฎฺฐนฺตสฺส ทฺวาทส โยชนานิ ปมาโณ เอตสฺสาติ ทฺวาทสโยชนปฺปมาโณ, สโทฺทฯ อถสฺส อเนกสตกาเล คจฺฉเนฺต อโนฺตสาลายมฺปิ ทุเกฺขน สุยฺยิตฺถ อาณิสงฺฆาฎมตฺตตฺตาฯ
Suvaṇṇarajatādimayanti kismiñci chidde suvaṇṇamayaṃ, kismiñci rajatamayaṃ, kismiñci phalikamayaṃ āṇiṃ ghaṭayiṃsu bandhiṃsu. Pubbe pharitvā tiṭṭhantassa dvādasa yojanāni pamāṇo etassāti dvādasayojanappamāṇo, saddo. Athassa anekasatakāle gacchante antosālāyampi dukkhena suyyittha āṇisaṅghāṭamattattā.
คมฺภีราติ อคาธา ทุโกฺขคาฬฺหาฯ สลฺลสุตฺตญฺหิ ‘‘อนิมิตฺตมนญฺญาต’’นฺติอาทินา ปาฬิวเสน คมฺภีรํ, น อตฺถคมฺภีรํฯ ตถา หิ ตตฺถ ตา ตา คาถา ทุวิเญฺญยฺยรูปา ติฎฺฐนฺติ, ทุวิเญฺญยฺยํ ญาเณน ทุโกฺขคาหนฺติ กตฺวา ‘‘คมฺภีร’’นฺติ วุจฺจติฯ ปุพฺพาปรเมฺปตฺถ กาสญฺจิ คาถานํ ทุวิเญฺญยฺยตาย ทุโกฺขคาหเมว, ตสฺมา ตํ ปาฬิวเสน ‘‘คมฺภีร’’นฺติ วุตฺตํ ‘‘ปาฬิวเสน คมฺภีรา สลฺลสุตฺตสทิสา’’ติฯ อิมินา นเยน ‘‘อตฺถวเสน คมฺภีรา’’ติ เอตฺถ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ มหาเวทลฺลสุตฺตสฺส อตฺถวเสน คมฺภีรตา ปากฎาเยวฯ โลกํ อุตฺตรตีติ โลกุตฺตโร, นววิธอปฺปมาณธโมฺม, โส อตฺถภูโต เอเตสํ อตฺถีติ โลกุตฺตราฯ เตนาห ‘‘โลกุตฺตรอตฺถทีปกา’’ติฯ สตฺตสุญฺญตธมฺมมตฺตเมวาติ สเตฺตน อตฺตนา สุญฺญตํ เกวลํ ธมฺมมตฺตเมวฯ อุคฺคเหตพฺพํ ปริยาปุณิตพฺพนฺติ จ ลิงฺควจนวิปลฺลาเสน วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อุคฺคเหตเพฺพ จ ปริยาปุณิตเพฺพ จา’’ติฯ กวิตาติ กวิโน กมฺมํ กวิกตาฯ ยสฺส ปน ยํ กมฺมํ, ตํ เตน กตนฺติ วุจฺจตีติ อาห ‘‘กวิตาติ กวีหิ กตา’’ติฯ อิตรํ ‘‘กาเวยฺยา’’ติ ปทํ, กพฺพนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ‘‘กพฺพ’’นฺติ จ กวินา วุตฺตนฺติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘ตเสฺสว เววจน’’นฺติฯ จิตฺตกฺขราติ วิจิตฺราการอกฺขราฯ สาสนโต พหิภูตาติ น สาสนาวจราฯ เตสํ สาวเกหีติ ‘‘พุทฺธานํ สาวกา’’ติ อปญฺญาตานํ เยสํ เกสญฺจิ สาวเกหิฯ อนุคฺคยฺหมานาติ น อุคฺคยฺหมานา สวนธารณปริจยอตฺถูปปริกฺขาทิวเสน อนุคฺคยฺหมานาฯ อนฺตรธายนฺติ อทสฺสนํ คจฺฉนฺติฯ
Gambhīrāti agādhā dukkhogāḷhā. Sallasuttañhi ‘‘animittamanaññāta’’ntiādinā pāḷivasena gambhīraṃ, na atthagambhīraṃ. Tathā hi tattha tā tā gāthā duviññeyyarūpā tiṭṭhanti, duviññeyyaṃ ñāṇena dukkhogāhanti katvā ‘‘gambhīra’’nti vuccati. Pubbāparampettha kāsañci gāthānaṃ duviññeyyatāya dukkhogāhameva, tasmā taṃ pāḷivasena ‘‘gambhīra’’nti vuttaṃ ‘‘pāḷivasena gambhīrā sallasuttasadisā’’ti. Iminā nayena ‘‘atthavasena gambhīrā’’ti ettha attho veditabbo. Mahāvedallasuttassa atthavasena gambhīratā pākaṭāyeva. Lokaṃ uttaratīti lokuttaro, navavidhaappamāṇadhammo, so atthabhūto etesaṃ atthīti lokuttarā. Tenāha ‘‘lokuttaraatthadīpakā’’ti. Sattasuññatadhammamattamevāti sattena attanā suññataṃ kevalaṃ dhammamattameva. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti ca liṅgavacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘uggahetabbe ca pariyāpuṇitabbe cā’’ti. Kavitāti kavino kammaṃ kavikatā. Yassa pana yaṃ kammaṃ, taṃ tena katanti vuccatīti āha ‘‘kavitāti kavīhi katā’’ti. Itaraṃ ‘‘kāveyyā’’ti padaṃ, kabbanti vuttaṃ hoti. ‘‘Kabba’’nti ca kavinā vuttanti attho. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti. Cittakkharāti vicitrākāraakkharā. Sāsanato bahibhūtāti na sāsanāvacarā. Tesaṃ sāvakehīti ‘‘buddhānaṃ sāvakā’’ti apaññātānaṃ yesaṃ kesañci sāvakehi. Anuggayhamānāti na uggayhamānā savanadhāraṇaparicayaatthūpaparikkhādivasena anuggayhamānā. Antaradhāyanti adassanaṃ gacchanti.
อาณิสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Āṇisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๗. อาณิสุตฺตํ • 7. Āṇisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๗. อาณิสุตฺตวณฺณนา • 7. Āṇisuttavaṇṇanā
