| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೭. ಆಣಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Āṇisuttavaṇṇanā
೨೨೯. ಸತ್ತಮೇ ದಸಾರಹಾನನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕಾನಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ। ತೇ ಕಿರ ಸತತೋ ದಸಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ‘‘ದಸಾರಹಾ’’ತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿಂಸು। ಆನಕೋತಿ ಏವಂಲದ್ಧನಾಮೋ ಮುದಿಙ್ಗೋ। ಹಿಮವನ್ತೇ ಕಿರ ಮಹಾಕುಳೀರದಹೋ ಅಹೋಸಿ। ತತ್ಥ ಮಹನ್ತೋ ಕುಳೀರೋ ಓತಿಣ್ಣೋತಿಣ್ಣಂ ಹತ್ಥಿಂ ಖಾದತಿ। ಅಥ ಹತ್ಥೀ ಉಪದ್ದುತಾ ಏಕಂ ಕರೇಣುಂ ಸಕ್ಕರಿಂಸು ‘‘ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪುತ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೋತ್ಥಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸಾಪಿ ಮಹೇಸಕ್ಖಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ। ತೇ ತಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕರಿಂಸು। ಸೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಮಾತರಂ ಪುಚ್ಛಿ, ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ಏತೇ ಸಕ್ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ? ಸಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಮಾಚಿಕ್ಖಿ। ಸೋ ‘‘ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಕುಳೀರೋ ಪಹೋತಿ? ಏಥ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಮಹಾಹತ್ಥಿಪರಿವಾರೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಠಮಮೇವ ಓತರಿ। ಕುಳೀರೋ ಉದಕಸದ್ದೇನೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ಮಹನ್ತೋ ಕುಳೀರಸ್ಸ ಅಳೋ, ಸೋ ತಂ ಇತೋ ವಾ ಏತ್ತೋ ವಾ ಚಾಲೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮುಖೇ ಸೋಣ್ಡಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿರವಿ। ಹತ್ಥಿನೋ ‘‘ಯಂನಿಸ್ಸಾಯ ಮಯಂ ‘ಸೋತ್ಥಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಅಮಞ್ಞಿಮ್ಹಾ, ಸೋ ಪಠಮತರಂ ಗಹಿತೋ’’ತಿ ತತೋ ತತೋ ಪಲಾಯಿಂಸು।
229. Sattame dasārahānanti evaṃnāmakānaṃ khattiyānaṃ. Te kira satato dasabhāgaṃ gaṇhiṃsu, tasmā ‘‘dasārahā’’ti paññāyiṃsu. Ānakoti evaṃladdhanāmo mudiṅgo. Himavante kira mahākuḷīradaho ahosi. Tattha mahanto kuḷīro otiṇṇotiṇṇaṃ hatthiṃ khādati. Atha hatthī upaddutā ekaṃ kareṇuṃ sakkariṃsu ‘‘imissā puttaṃ nissāya amhākaṃ sotthi bhavissatī’’ti. Sāpi mahesakkhaṃ puttaṃ vijāyi. Te tampi sakkariṃsu. So vuddhippatto mātaraṃ pucchi, ‘‘kasmā maṃ ete sakkarontī’’ti? Sā taṃ pavattimācikkhi. So ‘‘kiṃ mayhaṃ kuḷīro pahoti? Etha gacchāmā’’ti mahāhatthiparivāro tattha gantvā paṭhamameva otari. Kuḷīro udakasaddeneva āgantvā taṃ aggahesi. Mahanto kuḷīrassa aḷo, so taṃ ito vā etto vā cāletuṃ asakkonto mukhe soṇḍaṃ pakkhipitvā viravi. Hatthino ‘‘yaṃnissāya mayaṃ ‘sotthi bhavissatī’ti amaññimhā, so paṭhamataraṃ gahito’’ti tato tato palāyiṃsu.
ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ಅವಿದೂರೇ ಠತ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಥಲನಾಗಾ, ತುಮ್ಹೇ ಉದಕನಾಗಾ ನಾಮ, ನಾಗೇಹಿ ನಾಗೋ ನ ವಿಹೇಠೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಕುಳೀರಂ ಪಿಯವಚನೇನ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –
Athassa mātā avidūre ṭhatvā ‘‘mayaṃ thalanāgā, tumhe udakanāgā nāma, nāgehi nāgo na viheṭhetabbo’’ti kuḷīraṃ piyavacanena vatvā imaṃ gāthamāha –
‘‘ಯೇ ಕುಳೀರಾ ಸಮುದ್ದಸ್ಮಿಂ, ಗಙ್ಗಾಯ ಯಮುನಾಯ ಚ।
‘‘Ye kuḷīrā samuddasmiṃ, gaṅgāya yamunāya ca;
ತೇಸಂ ತ್ವಂ ವಾರಿಜೋ ಸೇಟ್ಠೋ, ಮುಞ್ಚ ರೋದನ್ತಿಯಾ ಪಜ’’ನ್ತಿ॥
Tesaṃ tvaṃ vārijo seṭṭho, muñca rodantiyā paja’’nti.
ಮಾತುಗಾಮಸದ್ದೋ ನಾಮ ಪುರಿಸೇ ಖೋಭೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಗಹಣಂ ಸಿಥಿಲಮಕಾಸಿ। ಹತ್ಥಿಪೋತೋ ವೇಗೇನ ಉಭೋ ಪಾದೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಂ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಅಕ್ಕಮಿ। ಸಹ ಅಕ್ಕಮನಾ ಪಿಟ್ಠಿ ಮತ್ತಿಕಭಾಜನಂ ವಿಯ ಭಿಜ್ಜಿ। ಅಥ ನಂ ದನ್ತೇಹಿ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಥಲೇ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ತುಟ್ಠರವಂ ರವಿ। ಅಥ ನಂ ಹತ್ಥೀ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮದ್ದಿಂಸು। ತಸ್ಸ ಏಕೋ ಅಳೋ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪತಿ, ತಂ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತೋ।
Mātugāmasaddo nāma purise khobhetvā tiṭṭhati, tasmā so gahaṇaṃ sithilamakāsi. Hatthipoto vegena ubho pāde ukkhipitvā taṃ piṭṭhiyaṃ akkami. Saha akkamanā piṭṭhi mattikabhājanaṃ viya bhijji. Atha naṃ dantehi vijjhitvā ukkhipitvā thale chaḍḍetvā tuṭṭharavaṃ ravi. Atha naṃ hatthī ito cito ca āgantvā maddiṃsu. Tassa eko aḷo paṭikkamitvā pati, taṃ sakko devarājā gahetvā gato.
ಇತರೋ ಪನ ಅಳೋ ವಾತಾತಪೇನ ಸುಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಲಾಖಾರಸವಣ್ಣೋ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ದೇವೇ ವುಟ್ಠೇ ಉದಕೋಘೇನ ವುಯ್ಹನ್ತೋ ದಸಭಾತಿಕಾನಂ ರಾಜೂನಂ ಉಪರಿಸೋತೇ ಜಾಲಂ ಪಸಾರಾಪೇತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾಯ ಕೀಳನ್ತಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಜಾಲೇ ಲಗ್ಗಿ। ತೇ ಕೀಳಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಜಾಲಮ್ಹಿ ಉಕ್ಖಿಪಿಯಮಾನೇ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿಂಸು ‘‘ಕಿಂ ಏತ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಕುಳೀರಅಳೋ ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಏಸ ಆಭರಣತ್ಥಾಯ ಉಪನೇತುಂ, ಪರಿಯೋನನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಭೇರಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ? ಪರಿಯೋನನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಪಹರಿಂಸು। ಸದ್ದೋ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಂ ನಗರಂ ಅವತ್ಥರಿ। ತತೋ ಆಹಂಸು – ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಇದಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ವಾದೇತುಂ, ಛಣದಿವಸತ್ಥಾಯ ಮಙ್ಗಲಭೇರೀ ಹೋತೂ’’ತಿ ಮಙ್ಗಲಭೇರಿಂ ಅಕಂಸು। ತಸ್ಮಿಂ ವಾದಿತೇ ಮಹಾಜನೋ ಅನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಅಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಯಾನಾದೀನಿ ಆರುಯ್ಹ ಸೀಘಂ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ। ಇತಿ ಮಹಾಜನಂ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ವಿಯ ಆನೇತೀತಿ ಆನಕೋ ತ್ವೇವಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ।
Itaro pana aḷo vātātapena sukkhitvā pakkalākhārasavaṇṇo ahosi, so deve vuṭṭhe udakoghena vuyhanto dasabhātikānaṃ rājūnaṃ uparisote jālaṃ pasārāpetvā gaṅgāya kīḷantānaṃ āgantvā jāle laggi. Te kīḷāpariyosāne jālamhi ukkhipiyamāne taṃ disvā pucchiṃsu ‘‘kiṃ eta’’nti? ‘‘Kuḷīraaḷo sāmī’’ti. ‘‘Na sakkā esa ābharaṇatthāya upanetuṃ, pariyonandhāpetvā bheriṃ karissāmā’’ti? Pariyonandhāpetvā pahariṃsu. Saddo dvādasayojanaṃ nagaraṃ avatthari. Tato āhaṃsu – ‘‘na sakkā idaṃ divase divase vādetuṃ, chaṇadivasatthāya maṅgalabherī hotū’’ti maṅgalabheriṃ akaṃsu. Tasmiṃ vādite mahājano anhāyitvā apiḷandhitvā hatthiyānādīni āruyha sīghaṃ sannipatanti. Iti mahājanaṃ pakkositvā viya ānetīti ānako tvevassa nāmaṃ ahosi.
ಅಞ್ಞಂ ಆಣಿಂ ಓದಹಿಂಸೂತಿ ಅಞ್ಞಂ ಸುವಣ್ಣರಜತಾದಿಮಯಂ ಆಣಿಂ ಘಟಯಿಂಸು। ಆಣಿಸಙ್ಘಾಟೋವ ಅವಸಿಸ್ಸೀತಿ ಸುವಣ್ಣಾದಿಮಯಾನಂ ಆಣೀನಂ ಸಙ್ಘಾಟಮತ್ತಮೇವ ಅವಸೇಸಂ ಅಹೋಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೋ ಸದ್ದೋ ಅನ್ತೋಸಾಲಾಯಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸುಯ್ಯಿತ್ಥ।
Aññaṃāṇiṃ odahiṃsūti aññaṃ suvaṇṇarajatādimayaṃ āṇiṃ ghaṭayiṃsu. Āṇisaṅghāṭova avasissīti suvaṇṇādimayānaṃ āṇīnaṃ saṅghāṭamattameva avasesaṃ ahosi. Athassa dvādasayojanappamāṇo saddo antosālāyampi dukkhena suyyittha.
ಗಮ್ಭೀರಾತಿ ಪಾಳಿವಸೇನ ಗಮ್ಭೀರಾ ಸಲ್ಲಸುತ್ತಸದಿಸಾ। ಗಮ್ಭೀರತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥವಸೇನ ಗಮ್ಭೀರಾ ಮಹಾವೇದಲ್ಲಸುತ್ತಸದಿಸಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೪೪೯ ಆದಯೋ)। ಲೋಕುತ್ತರಾತಿ ಲೋಕುತ್ತರಅತ್ಥದೀಪಕಾ। ಸುಞ್ಞತಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾತಿ ಸತ್ತಸುಞ್ಞತಧಮ್ಮಮತ್ತಮೇವ ಪಕಾಸಕಾ ಸಂಖಿತ್ತಸಂಯುತ್ತಸದಿಸಾ। ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೇ ಚ ಪರಿಯಾಪುಣಿತಬ್ಬೇ ಚ। ಕವಿಕತಾತಿ ಕವೀಹಿ ಕತಾ। ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಚಿತ್ತಕ್ಖರಾತಿ ವಿಚಿತ್ರಅಕ್ಖರಾ। ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಬಾಹಿರಕಾತಿ ಸಾಸನತೋ ಬಹಿಭೂತಾ। ಸಾವಕಭಾಸಿತಾತಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸಾವಕೇಹಿ ಭಾಸಿತಾ। ಸುಸ್ಸೂಸಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಕ್ಖರಚಿತ್ತತಾಯ ಚೇವ ಸವನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಅತ್ತಮನಾ ಹುತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರದಹರಭಿಕ್ಖುಮಾತುಗಾಮಮಹಾಗಹಪತಿಕಾದಯೋ ‘‘ಏಸ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ’’ತಿ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸೋತುಕಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ತಥಾಗತಭಾಸಿತಾ ಸುತ್ತನ್ತಾ ಅನುಗ್ಗಯ್ಹಮಾನಾ ಅನ್ತರಧಾಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ। ಸತ್ತಮಂ।
Gambhīrāti pāḷivasena gambhīrā sallasuttasadisā. Gambhīratthāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā (ma. ni. 1.449 ādayo). Lokuttarāti lokuttaraatthadīpakā. Suññatappaṭisaṃyuttāti sattasuññatadhammamattameva pakāsakā saṃkhittasaṃyuttasadisā. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti uggahetabbe ca pariyāpuṇitabbe ca. Kavikatāti kavīhi katā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Cittakkharāti vicitraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Bāhirakāti sāsanato bahibhūtā. Sāvakabhāsitāti tesaṃ tesaṃ sāvakehi bhāsitā. Sussūsissantīti akkharacittatāya ceva savanasampattiyā ca attamanā hutvā sāmaṇeradaharabhikkhumātugāmamahāgahapatikādayo ‘‘esa dhammakathiko’’ti sannipatitvā sotukāmā bhavissanti. Tasmāti yasmā tathāgatabhāsitā suttantā anuggayhamānā antaradhāyanti, tasmā. Sattamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೭. ಆಣಿಸುತ್ತಂ • 7. Āṇisuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೭. ಆಣಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Āṇisuttavaṇṇanā
