| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi |
೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ
3. Aniyatakaṇḍaṃ
೨೧. ಯಂ ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಠಮೋ ಅನಿಂಯತೋ ಕತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತೋ? ಕಂ ಆರಬ್ಭ? ಕಿಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ? ಅತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪದೇಸಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಏಕತೋಪಞ್ಞತ್ತಿ ಉಭತೋಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾನಂ ಕತ್ಥೋಗಧಂ ಕತ್ಥ ಪರಿಯಾಪನ್ನಂ, ಕತಮೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ ಉದ್ದೇಸಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಚತುನ್ನಂ ವಿಪತ್ತೀನಂ ಕತಮಾ ವಿಪತ್ತಿ, ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಕತಮೋ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ, ಛನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾನೇಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ, ಸತ್ತನ್ನಂ ಸಮಥಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ, ಕೋ ತತ್ಥ ವಿನಯೋ, ಕೋ ತತ್ಥ ಅಭಿವಿನಯೋ, ಕಿಂ ತತ್ಥ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ, ಕಿಂ ತತ್ಥ ಅಧಿಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ, ಕಾ ವಿಪತ್ತಿ, ಕಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಕಾ ಪಟಿಪತ್ತಿ, ಕತಿ ಅತ್ಥವಸೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಭಗವತಾ ಪಠಮೋ ಅನಿಯತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ಕೇ ಸಿಕ್ಖನ್ತಿ, ಕೇ ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಾ, ಕತ್ಥ ಠಿತಂ, ಕೇ ಧಾರೇನ್ತಿ, ಕಸ್ಸ ವಚನಂ ಕೇನಾಭತನ್ತಿ।
21. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paṭhamo aniṃyato kattha paññatto? Kaṃ ārabbha? Kismiṃ vatthusmiṃ? Atthi tattha paññatti, anupaññatti, anuppannapaññatti, sabbatthapaññatti padesapaññatti, sādhāraṇapaññatti asādhāraṇapaññatti, ekatopaññatti ubhatopaññatti, pañcannaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannaṃ, katamena uddesena uddesaṃ āgacchati, catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipatti, sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandho, channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti, catunnaṃ adhikaraṇānaṃ katamaṃ adhikaraṇaṃ, sattannaṃ samathānaṃ katihi samathehi sammati, ko tattha vinayo, ko tattha abhivinayo, kiṃ tattha pātimokkhaṃ, kiṃ tattha adhipātimokkhaṃ, kā vipatti, kā sampatti, kā paṭipatti, kati atthavase paṭicca bhagavatā paṭhamo aniyato paññatto, ke sikkhanti, ke sikkhitasikkhā, kattha ṭhitaṃ, ke dhārenti, kassa vacanaṃ kenābhatanti.
೨೨. ಯಂ ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಠಮೋ ಅನಿಯತೋ ಕತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತೋತಿ? ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಞ್ಞತ್ತೋ। ಕಂ ಆರಬ್ಭಾತಿ? ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಆರಬ್ಭ। ಕಿಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿನ್ತಿ? ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕೋ ಏಕಾಯ ರಹೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಆಸನೇ ಅಲಙ್ಕಮ್ಮನಿಯೇ ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ। ಅತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಏಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನತ್ಥಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಪದೇಸಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಅಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಏಕತೋಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಉಭತೋಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಏಕತೋಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾನಂ ಕತ್ಥೋಗಧಂ ಕತ್ಥ ಪರಿಯಾಪನ್ನನ್ತಿ? ನಿದಾನೋಗಧಂ ನಿದಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಂ। ಕತಮೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ ಉದ್ದೇಸಂ ಆಗಚ್ಛತೀತಿ? ಚತುತ್ಥೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ ಉದ್ದೇಸಂ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಚತುನ್ನಂ ವಿಪತ್ತೀನಂ ಕತಮಾ ವಿಪತ್ತೀತಿ? ಸಿಯಾ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ ಸಿಯಾ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಕತಮೋ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋತಿ? ಸಿಯಾ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಸಿಯಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಸಿಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ। ಛನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾನೇಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾತೀತಿ? ಏಕೇ ಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ – ಕಾಯತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ವಾಚತೋ। ಚತುನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ? ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಸಮಥಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತೀತಿ? ತೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ – ಸಿಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ, ಸಿಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಚ। ಕೋ ತತ್ಥ ವಿನಯೋ, ಕೋ ತತ್ಥ ಅಭಿವಿನಯೋತಿ? ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿನಯೋ, ವಿಭತ್ತಿ ಅಭಿವಿನಯೋ। ಕಿಂ ತತ್ಥ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ, ಕಿಂ ತತ್ಥ ಅಧಿಪಾತಿಮೋಕ್ಖನ್ತಿ? ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ, ವಿಭತ್ತಿ ಅಧಿಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ। ಕಾ ವಿಪತ್ತೀತಿ? ಅಸಂವರೋ ವಿಪತ್ತಿ। ಕಾ ಸಮ್ಪತ್ತೀತಿ? ಸಂವರೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿ। ಕಾ ಪಟಿಪತ್ತೀತಿ? ನ ಏವರೂಪಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಯಾವಜೀವಂ ಆಪಾಣಕೋಟಿಕಂ ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು। 1 ಕತಿ ಅತ್ಥವಸೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಭಗವತಾ ಪಠಮೋ ಅನಿಯತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋತಿ ? ದಸ ಅತ್ಥವಸೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಭಗವತಾ ಪಠಮೋ ಅನಿಯತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ – ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ, ಸಙ್ಘಫಾಸುತಾಯ, ದುಮ್ಮಙ್ಕೂನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ನಿಗ್ಗಹಾಯ, ಪೇಸಲಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಆಸವಾನಂ ಸಂವರಾಯ, ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಾನಂ ಆಸವಾನಂ ಪಟಿಘಾತಾಯ, ಅಪ್ಪಸನ್ನಾನಂ ಪಸಾದಾಯ, ಪಸನ್ನಾನಂ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ, ಸದ್ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿಯಾ, ವಿನಯಾನುಗ್ಗಹಾಯ। ಕೇ ಸಿಕ್ಖನ್ತೀತಿ? ಸೇಕ್ಖಾ ಚ ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಾ ಚ ಸಿಕ್ಖನ್ತಿ। ಕೇ ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಾತಿ? ಅರಹನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಾ। ಕತ್ಥ ಠಿತನ್ತಿ? ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮೇಸು ಠಿತಂ। ಕೇ ಧಾರೇನ್ತೀತಿ? ಯೇಸಂ ವತ್ತತಿ ತೇ ಧಾರೇನ್ತಿ। ಕಸ್ಸ ವಚನನ್ತಿ? ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಕೇನಾಭತನ್ತಿ? ಪರಮ್ಪರಾಭತಂ –
22. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paṭhamo aniyato kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Āyasmantaṃ udāyiṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Āyasmā udāyī mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho paṭicchanne āsane alaṅkammaniye nisajjaṃ kappesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Atthi tattha paññatti, anupaññatti, anuppannapaññattīti? Ekā paññatti. Anupaññatti anuppannapaññatti tasmiṃ natthi. Sabbatthapaññatti, padesapaññattīti? Sabbatthapaññatti. Sādhāraṇapaññatti, asādhāraṇapaññattīti? Asādhāraṇapaññatti. Ekatopaññatti, ubhatopaññattīti? Ekatopaññatti. Pañcannaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannanti? Nidānogadhaṃ nidānapariyāpannaṃ. Katamena uddesena uddesaṃ āgacchatīti? Catutthena uddesena uddesaṃ āgacchati. Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipattīti? Siyā sīlavipatti siyā ācāravipatti. Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandhoti? Siyā pārājikāpattikkhandho siyā saṅghādisesāpattikkhandho siyā pācittiyāpattikkhandho. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Eke samuṭṭhānena samuṭṭhāti – kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato. Catunnaṃ adhikaraṇānaṃ katamaṃ adhikaraṇanti? Āpattādhikaraṇaṃ. Sattannaṃ samathānaṃ katihi samathehi sammatīti? Tīhi samathehi sammati – siyā sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca, siyā sammukhāvinayena ca tiṇavatthārakena ca. Ko tattha vinayo, ko tattha abhivinayoti? Paññatti vinayo, vibhatti abhivinayo. Kiṃ tattha pātimokkhaṃ, kiṃ tattha adhipātimokkhanti? Paññatti pātimokkhaṃ, vibhatti adhipātimokkhaṃ. Kā vipattīti? Asaṃvaro vipatti. Kā sampattīti? Saṃvaro sampatti. Kā paṭipattīti? Na evarūpaṃ karissāmīti yāvajīvaṃ āpāṇakoṭikaṃ samādāya sikkhati sikkhāpadesu. 2 Kati atthavase paṭicca bhagavatā paṭhamo aniyato paññattoti ? Dasa atthavase paṭicca bhagavatā paṭhamo aniyato paññatto – saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya, dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya, diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāya, appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya, saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya. Ke sikkhantīti? Sekkhā ca puthujjanakalyāṇakā ca sikkhanti. Ke sikkhitasikkhāti? Arahanto sikkhitasikkhā. Kattha ṭhitanti? Sikkhākāmesu ṭhitaṃ. Ke dhārentīti? Yesaṃ vattati te dhārenti. Kassa vacananti? Bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa. Kenābhatanti? Paramparābhataṃ –
ಉಪಾಲಿ ದಾಸಕೋ ಚೇವ, ಸೋಣಕೋ ಸಿಗ್ಗವೋ ತಥಾ।
Upāli dāsako ceva, soṇako siggavo tathā;
ಮೋಗ್ಗಲಿಪುತ್ತೇನ ಪಞ್ಚಮಾ, ಏತೇ ಜಮ್ಬುಸಿರಿವ್ಹಯೇ॥
Moggaliputtena pañcamā, ete jambusirivhaye.
ತತೋ ಮಹಿನ್ದೋ ಇಟ್ಟಿಯೋ, ಉತ್ತಿಯೋ ಸಮ್ಬಲೋ ತಥಾ।
Tato mahindo iṭṭiyo, uttiyo sambalo tathā;
ಭದ್ದನಾಮೋ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ॥
Bhaddanāmo ca paṇḍito.
ಏತೇ ನಾಗಾ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ, ಜಮ್ಬುದೀಪಾ ಇಧಾಗತಾ।
Ete nāgā mahāpaññā, jambudīpā idhāgatā;
ವಿನಯಂ ತೇ ವಾಚಯಿಂಸು, ಪಿಟಕಂ ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿಯಾ॥
Vinayaṃ te vācayiṃsu, piṭakaṃ tambapaṇṇiyā.
ನಿಕಾಯೇ ಪಞ್ಚ ವಾಚೇಸುಂ, ಸತ್ತ ಚೇವ ಪಕರಣೇ।
Nikāye pañca vācesuṃ, satta ceva pakaraṇe;
ತತೋ ಅರಿಟ್ಠೋ ಮೇಧಾವೀ, ತಿಸ್ಸದತ್ತೋ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ॥
Tato ariṭṭho medhāvī, tissadatto ca paṇḍito.
ವಿಸಾರದೋ ಕಾಳಸುಮನೋ, ಥೇರೋ ಚ ದೀಘನಾಮಕೋ।
Visārado kāḷasumano, thero ca dīghanāmako;
ದೀಘಸುಮನೋ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ॥
Dīghasumano ca paṇḍito.
ಪುನದೇವ ಕಾಳಸುಮನೋ, ನಾಗತ್ಥೇರೋ ಚ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತೋ।
Punadeva kāḷasumano, nāgatthero ca buddharakkhito;
ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ದೇವತ್ಥೇರೋ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ॥
Tissatthero ca medhāvī, devatthero ca paṇḍito.
ಪುನದೇವ ಸುಮನೋ ಮೇಧಾವೀ, ವಿನಯೇ ಚ ವಿಸಾರದೋ।
Punadeva sumano medhāvī, vinaye ca visārado;
ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚೂಳನಾಗೋ, ಗಜೋವ ದುಪ್ಪಧಂಸಿಯೋ॥
Bahussuto cūḷanāgo, gajova duppadhaṃsiyo.
ಧಮ್ಮಪಾಲಿತನಾಮೋ ಚ, ರೋಹಣೇ ಸಾಧುಪೂಜಿತೋ।
Dhammapālitanāmo ca, rohaṇe sādhupūjito;
ತಸ್ಸ ಸಿಸ್ಸೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಖೇಮನಾಮೋ ತಿಪೇಟಕೋ॥
Tassa sisso mahāpañño, khemanāmo tipeṭako.
ದೀಪೇ ತಾರಕರಾಜಾವ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತಿರೋಚಥ।
Dīpe tārakarājāva paññāya atirocatha;
ಉಪತಿಸ್ಸೋ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ಫುಸ್ಸದೇವೋ ಮಹಾಕಥೀ॥
Upatisso ca medhāvī, phussadevo mahākathī.
ಪುನದೇವ ಸುಮನೋ ಮೇಧಾವೀ, ಪುಪ್ಫನಾಮೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ।
Punadeva sumano medhāvī, pupphanāmo bahussuto;
ಮಹಾಕಥೀ ಮಹಾಸಿವೋ, ಪಿಟಕೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕೋವಿದೋ॥
Mahākathī mahāsivo, piṭake sabbattha kovido.
ಪುನದೇವ ಉಪಾಲಿ ಮೇಧಾವೀ, ವಿನಯೇ ಚ ವಿಸಾರದೋ।
Punadeva upāli medhāvī, vinaye ca visārado;
ಮಹಾನಾಗೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಸದ್ಧಮ್ಮವಂಸಕೋವಿದೋ॥
Mahānāgo mahāpañño, saddhammavaṃsakovido.
ಪುನದೇವ ಅಭಯೋ ಮೇಧಾವೀ, ಪಿಟಕೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕೋವಿದೋ।
Punadeva abhayo medhāvī, piṭake sabbattha kovido;
ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ವಿನಯೇ ಚ ವಿಸಾರದೋ॥
Tissatthero ca medhāvī, vinaye ca visārado.
ತಸ್ಸ ಸಿಸ್ಸೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಪುಪ್ಫನಾಮೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ।
Tassa sisso mahāpañño, pupphanāmo bahussuto;
ಸಾಸನಂ ಅನುರಕ್ಖನ್ತೋ, ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ॥
Sāsanaṃ anurakkhanto, jambudīpe patiṭṭhito.
ಚೂಳಾಭಯೋ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ವಿನಯೇ ಚ ವಿಸಾರದೋ।
Cūḷābhayo ca medhāvī, vinaye ca visārado;
ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ಸದ್ಧಮ್ಮವಂಸಕೋವಿದೋ॥
Tissatthero ca medhāvī, saddhammavaṃsakovido.
ಚೂಳದೇವೋ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ವಿನಯೇ ಚ ವಿಸಾರದೋ।
Cūḷadevo ca medhāvī, vinaye ca visārado;
ಸಿವತ್ಥೇರೋ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ವಿನಯೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕೋವಿದೋ॥
Sivatthero ca medhāvī, vinaye sabbattha kovido.
ಏತೇ ನಾಗಾ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ, ವಿನಯಞ್ಞೂ ಮಗ್ಗಕೋವಿದಾ।
Ete nāgā mahāpaññā, vinayaññū maggakovidā;
ವಿನಯಂ ದೀಪೇ ಪಕಾಸೇಸುಂ, ಪಿಟಕಂ ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿಯಾತಿ॥
Vinayaṃ dīpe pakāsesuṃ, piṭakaṃ tambapaṇṇiyāti.
೨೩. ಯಂ ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ದುತಿಯೋ ಅನಿಯತೋ ಕತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತೋತಿ? ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಞ್ಞತ್ತೋ। ಕಂ ಆರಬ್ಭಾತಿ? ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದಾಯಿಂ ಆರಬ್ಭ। ಕಿಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿನ್ತಿ? ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕೋ ಏಕಾಯ ರಹೋ ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ। ಅತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಏಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನತ್ಥಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಪದೇಸಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಅಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಏಕತೋಪಞ್ಞತ್ತಿ ಉಭತೋಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ? ಏಕತೋಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾನಂ ಕತ್ಥೋಗಧಂ ಕತ್ಥ ಪರಿಯಾಪನ್ನನ್ತಿ? ನಿದಾನೋಗಧಂ ನಿದಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಂ। ಕತಮೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ ಉದ್ದೇಸಂ ಆಗಚ್ಛತೀತಿ? ಚತುತ್ಥೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ ಉದ್ದೇಸಂ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಚತುನ್ನಂ ವಿಪತ್ತೀನಂ ಕತಮಾ ವಿಪತ್ತೀತಿ? ಸಿಯಾ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ, ಸಿಯಾ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಕತಮೋ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋತಿ? ಸಿಯಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ, ಸಿಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ। ಛನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾನೇಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾತೀತಿ? ತೀಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾನೇಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ – ಸಿಯಾ ಕಾಯತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ವಾಚತೋ; ಸಿಯಾ ವಾಚತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ನ ಕಾಯತೋ; ಸಿಯಾ ಕಾಯತೋ ಚ ವಾಚತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ಚತುನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ? ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಸಮಥಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತೀತಿ? ತೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ – ಸಿಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ, ಸಿಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಚ…ಪೇ॰…।
23. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dutiyo aniyato kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Āyasmantaṃ udāyiṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Āyasmā udāyī mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Atthi tattha paññatti, anupaññatti anuppannapaññattīti? Ekā paññatti. Anupaññatti anuppannapaññatti tasmiṃ natthi. Sabbatthapaññatti, padesapaññattīti? Sabbatthapaññatti. Sādhāraṇapaññatti asādhāraṇapaññattīti? Asādhāraṇapaññatti. Ekatopaññatti ubhatopaññattīti? Ekatopaññatti. Pañcannaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannanti? Nidānogadhaṃ nidānapariyāpannaṃ. Katamena uddesena uddesaṃ āgacchatīti? Catutthena uddesena uddesaṃ āgacchati. Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipattīti? Siyā sīlavipatti, siyā ācāravipatti. Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandhoti? Siyā saṅghādisesāpattikkhandho, siyā pācittiyāpattikkhandho. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato; siyā vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti. Catunnaṃ adhikaraṇānaṃ katamaṃ adhikaraṇanti? Āpattādhikaraṇaṃ. Sattannaṃ samathānaṃ katihi samathehi sammatīti? Tīhi samathehi sammati – siyā sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca, siyā sammukhāvinayena ca tiṇavatthārakena ca…pe….
ದ್ವೇ ಅನಿಯತಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dve aniyatā niṭṭhitā.
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
Tassuddānaṃ –
ಅಲಙ್ಕಮ್ಮನಿಯಞ್ಚೇವ, ತಥೇವ ಚ ನ ಹೇವ ಖೋ।
Alaṅkammaniyañceva, tatheva ca na heva kho;
ಅನಿಯತಾ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠೇನ ತಾದಿನಾತಿ॥
Aniyatā supaññattā, buddhaseṭṭhena tādināti.
Footnotes:
