Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पेतवत्थुपाळि • Petavatthupāḷi

    ९. अङ्कुरपेतवत्थु

    9. Aṅkurapetavatthu

    २५७.

    257.

    ‘‘यस्स अत्थाय गच्छाम, कम्बोजं धनहारका।

    ‘‘Yassa atthāya gacchāma, kambojaṃ dhanahārakā;

    अयं कामददो यक्खो, इमं यक्खं नयामसे॥

    Ayaṃ kāmadado yakkho, imaṃ yakkhaṃ nayāmase.

    २५८.

    258.

    ‘‘इमं यक्खं गहेत्वान, साधुकेन पसय्ह वा।

    ‘‘Imaṃ yakkhaṃ gahetvāna, sādhukena pasayha vā;

    यानं आरोपयित्वान, खिप्पं गच्छाम द्वारक’’न्ति॥

    Yānaṃ āropayitvāna, khippaṃ gacchāma dvāraka’’nti.

    २५९.

    259.

    1 ‘‘यस्स रुक्खस्स छायाय, निसीदेय्य सयेय्य वा।

    2 ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    न तस्स साखं भञ्‍जेय्य, मित्तदुब्भो हि पापको’’ति॥

    Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho hi pāpako’’ti.

    २६०.

    260.

    ‘‘यस्स रुक्खस्स छायाय, निसीदेय्य सयेय्य वा।

    ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    खन्धम्पि तस्स छिन्देय्य, अत्थो चे तादिसो सिया’’ति॥

    Khandhampi tassa chindeyya, attho ce tādiso siyā’’ti.

    २६१.

    261.

    ‘‘यस्स रुक्खस्स छायाय, निसीदेय्य सयेय्य वा।

    ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    न तस्स पत्तं भिन्देय्य 3, मित्तदुब्भो हि पापको’’ति॥

    Na tassa pattaṃ bhindeyya 4, mittadubbho hi pāpako’’ti.

    २६२.

    262.

    ‘‘यस्स रुक्खस्स छायाय, निसीदेय्य सयेय्य वा।

    ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    समूलम्पि तं अब्बुहे 5, अत्थो चे तादिसो सिया’’ति॥

    Samūlampi taṃ abbuhe 6, attho ce tādiso siyā’’ti.

    २६३.

    263.

    ‘‘यस्सेकरत्तिम्पि घरे वसेय्य, यत्थन्‍नपानं पुरिसो लभेथ।

    ‘‘Yassekarattimpi ghare vaseyya, yatthannapānaṃ puriso labhetha;

    न तस्स पापं मनसापि चिन्तये, कतञ्‍ञुता सप्पुरिसेहि वण्णिता॥

    Na tassa pāpaṃ manasāpi cintaye, kataññutā sappurisehi vaṇṇitā.

    २६४.

    264.

    ‘‘यस्सेकरत्तिम्पि घरे वसेय्य, अन्‍नेन पानेन उपट्ठितो सिया।

    ‘‘Yassekarattimpi ghare vaseyya, annena pānena upaṭṭhito siyā;

    न तस्स पापं मनसापि चिन्तये, अदुब्भपाणी दहते मित्तदुब्भिं॥

    Na tassa pāpaṃ manasāpi cintaye, adubbhapāṇī dahate mittadubbhiṃ.

    २६५.

    265.

    ‘‘यो पुब्बे कतकल्याणो, पच्छा पापेन हिंसति।

    ‘‘Yo pubbe katakalyāṇo, pacchā pāpena hiṃsati;

    अल्‍लपाणिहतो 7 पोसो, न सो भद्रानि पस्सती’’ति॥

    Allapāṇihato 8 poso, na so bhadrāni passatī’’ti.

    २६६.

    266.

    ‘‘नाहं देवेन वा मनुस्सेन वा, इस्सरियेन वाहं सुप्पसय्हो।

    ‘‘Nāhaṃ devena vā manussena vā, issariyena vāhaṃ suppasayho;

    यक्खोहमस्मि परमिद्धिपत्तो, दूरङ्गमो वण्णबलूपपन्‍नो’’ति॥

    Yakkhohamasmi paramiddhipatto, dūraṅgamo vaṇṇabalūpapanno’’ti.

    २६७.

    267.

    ‘‘पाणि ते सब्बसो वण्णो, पञ्‍चधारो मधुस्सवो।

    ‘‘Pāṇi te sabbaso vaṇṇo, pañcadhāro madhussavo;

    नानारसा पग्घरन्ति, मञ्‍ञेहं तं पुरिन्दद’’न्ति॥

    Nānārasā paggharanti, maññehaṃ taṃ purindada’’nti.

    २६८.

    268.

    ‘‘नाम्हि देवो न गन्धब्बो, नापि सक्‍को पुरिन्ददो।

    ‘‘Nāmhi devo na gandhabbo, nāpi sakko purindado;

    पेतं मं अङ्कुर जानाहि, रोरुवम्हा 9 इधागत’’न्ति॥

    Petaṃ maṃ aṅkura jānāhi, roruvamhā 10 idhāgata’’nti.

    २६९.

    269.

    ‘‘किंसीलो किंसमाचारो, रोरुवस्मिं पुरे तुवं।

    ‘‘Kiṃsīlo kiṃsamācāro, roruvasmiṃ pure tuvaṃ;

    केन ते ब्रह्मचरियेन, पुञ्‍ञं पाणिम्हि इज्झती’’ति॥

    Kena te brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhatī’’ti.

    २७०.

    270.

    ‘‘तुन्‍नवायो पुरे आसिं, रोरुवस्मिं तदा अहं।

    ‘‘Tunnavāyo pure āsiṃ, roruvasmiṃ tadā ahaṃ;

    सुकिच्छवुत्ति कपणो, न मे विज्‍जति दातवे॥

    Sukicchavutti kapaṇo, na me vijjati dātave.

    २७१.

    271.

    ‘‘निवेसनञ्‍च 11 मे आसि, असय्हस्स उपन्तिके।

    ‘‘Nivesanañca 12 me āsi, asayhassa upantike;

    सद्धस्स दानपतिनो, कतपुञ्‍ञस्स लज्‍जिनो॥

    Saddhassa dānapatino, katapuññassa lajjino.

    २७२.

    272.

    ‘‘तत्थ याचनका यन्ति, नानागोत्ता वनिब्बका।

    ‘‘Tattha yācanakā yanti, nānāgottā vanibbakā;

    ते च मं तत्थ पुच्छन्ति, असय्हस्स निवेसनं॥

    Te ca maṃ tattha pucchanti, asayhassa nivesanaṃ.

    २७३.

    273.

    ‘‘कत्थ गच्छाम भद्दं वो, कत्थ दानं पदीयति।

    ‘‘Kattha gacchāma bhaddaṃ vo, kattha dānaṃ padīyati;

    तेसाहं पुट्ठो अक्खामि, असय्हस्स निवेसनं॥

    Tesāhaṃ puṭṭho akkhāmi, asayhassa nivesanaṃ.

    २७४.

    274.

    ‘‘पग्गय्ह दक्खिणं बाहुं, एत्थ गच्छथ भद्दं वो।

    ‘‘Paggayha dakkhiṇaṃ bāhuṃ, ettha gacchatha bhaddaṃ vo;

    एत्थ दानं पदीयति, असय्हस्स निवेसने॥

    Ettha dānaṃ padīyati, asayhassa nivesane.

    २७५.

    275.

    ‘‘तेन पाणि कामददो, तेन पाणि मधुस्सवो।

    ‘‘Tena pāṇi kāmadado, tena pāṇi madhussavo;

    तेन मे ब्रह्मचरियेन, पुञ्‍ञं पाणिम्हि इज्झती’’ति॥

    Tena me brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhatī’’ti.

    २७६.

    276.

    ‘‘न किर त्वं अदा दानं, सकपाणीहि कस्सचि।

    ‘‘Na kira tvaṃ adā dānaṃ, sakapāṇīhi kassaci;

    परस्स दानं अनुमोदमानो, पाणिं पग्गय्ह पावदि॥

    Parassa dānaṃ anumodamāno, pāṇiṃ paggayha pāvadi.

    २७७.

    277.

    ‘‘तेन पाणि कामददो, तेन पाणि मधुस्सवो।

    ‘‘Tena pāṇi kāmadado, tena pāṇi madhussavo;

    तेन ते ब्रह्मचरियेन, पुञ्‍ञं पाणिम्हि इज्झति॥

    Tena te brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhati.

    २७८.

    278.

    ‘‘यो सो दानमदा भन्ते, पसन्‍नो सकपाणिभि।

    ‘‘Yo so dānamadā bhante, pasanno sakapāṇibhi;

    सो हित्वा मानुसं देहं, किं नु सो दिसतं गतो’’ति॥

    So hitvā mānusaṃ dehaṃ, kiṃ nu so disataṃ gato’’ti.

    २७९.

    279.

    ‘‘नाहं पजानामि असय्हसाहिनो, अङ्गीरसस्स गतिं आगतिं वा।

    ‘‘Nāhaṃ pajānāmi asayhasāhino, aṅgīrasassa gatiṃ āgatiṃ vā;

    सुतञ्‍च मे वेस्सवणस्स सन्तिके, सक्‍कस्स सहब्यतं गतो असय्हो’’ति॥

    Sutañca me vessavaṇassa santike, sakkassa sahabyataṃ gato asayho’’ti.

    २८०.

    280.

    ‘‘अलमेव कातुं कल्याणं, दानं दातुं यथारहं।

    ‘‘Alameva kātuṃ kalyāṇaṃ, dānaṃ dātuṃ yathārahaṃ;

    पाणिं कामददं दिस्वा, को पुञ्‍ञं न करिस्सति॥

    Pāṇiṃ kāmadadaṃ disvā, ko puññaṃ na karissati.

    २८१.

    281.

    ‘‘सो हि नून इतो गन्त्वा, अनुप्पत्वान द्वारकं।

    ‘‘So hi nūna ito gantvā, anuppatvāna dvārakaṃ;

    दानं पट्ठपयिस्सामि, यं ममस्स सुखावहं॥

    Dānaṃ paṭṭhapayissāmi, yaṃ mamassa sukhāvahaṃ.

    २८२.

    282.

    ‘‘दस्सामन्‍नञ्‍च पानञ्‍च, वत्थसेनासनानि च।

    ‘‘Dassāmannañca pānañca, vatthasenāsanāni ca;

    पपञ्‍च उदपानञ्‍च, दुग्गे सङ्कमनानि चा’’ति॥

    Papañca udapānañca, dugge saṅkamanāni cā’’ti.

    २८३.

    283.

    ‘‘केन ते अङ्गुली कुणा 13, मुखञ्‍च कुणलीकतं 14

    ‘‘Kena te aṅgulī kuṇā 15, mukhañca kuṇalīkataṃ 16;

    अक्खीनि च पग्घरन्ति, किं पापं पकतं तया’’ति॥

    Akkhīni ca paggharanti, kiṃ pāpaṃ pakataṃ tayā’’ti.

    २८४.

    284.

    ‘‘अङ्गीरसस्स गहपतिनो, सद्धस्स घरमेसिनो।

    ‘‘Aṅgīrasassa gahapatino, saddhassa gharamesino;

    तस्साहं दानविस्सग्गे, दाने अधिकतो अहुं॥

    Tassāhaṃ dānavissagge, dāne adhikato ahuṃ.

    २८५.

    285.

    ‘‘तत्थ याचनके दिस्वा, आगते भोजनत्थिके।

    ‘‘Tattha yācanake disvā, āgate bhojanatthike;

    एकमन्तं अपक्‍कम्म, अकासिं कुणलिं मुखं॥

    Ekamantaṃ apakkamma, akāsiṃ kuṇaliṃ mukhaṃ.

    २८६.

    286.

    ‘‘तेन मे अङ्गुली कुणा, मुखञ्‍च कुणलीकतं।

    ‘‘Tena me aṅgulī kuṇā, mukhañca kuṇalīkataṃ;

    अक्खीनि मे पग्घरन्ति, तं पापं पकतं मया’’ति॥

    Akkhīni me paggharanti, taṃ pāpaṃ pakataṃ mayā’’ti.

    २८७.

    287.

    ‘‘धम्मेन ते कापुरिस, मुखञ्‍च कुणलीकतं।

    ‘‘Dhammena te kāpurisa, mukhañca kuṇalīkataṃ;

    अक्खीनि च पग्घरन्ति, यं तं परस्स दानस्स।

    Akkhīni ca paggharanti, yaṃ taṃ parassa dānassa;

    अकासि कुणलिं मुखं॥

    Akāsi kuṇaliṃ mukhaṃ.

    २८८.

    288.

    ‘‘कथं हि दानं ददमानो, करेय्य परपत्तियं।

    ‘‘Kathaṃ hi dānaṃ dadamāno, kareyya parapattiyaṃ;

    अन्‍नं पानं खादनीयं, वत्थसेनासनानि च॥

    Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ, vatthasenāsanāni ca.

    २८९.

    289.

    ‘‘सो हि नून इतो गन्त्वा, अनुप्पत्वान द्वारकं।

    ‘‘So hi nūna ito gantvā, anuppatvāna dvārakaṃ;

    दानं पट्ठपयिस्सामि, यं ममस्स सुखावहं॥

    Dānaṃ paṭṭhapayissāmi, yaṃ mamassa sukhāvahaṃ.

    २९०.

    290.

    ‘‘दस्सामन्‍नञ्‍च पानञ्‍च, वत्थसेनासनानि च।

    ‘‘Dassāmannañca pānañca, vatthasenāsanāni ca;

    पपञ्‍च उदपानञ्‍च, दुग्गे सङ्कमनानि चा’’ति॥

    Papañca udapānañca, dugge saṅkamanāni cā’’ti.

    २९१.

    291.

    ततो हि सो निवत्तित्वा, अनुप्पत्वान द्वारकं।

    Tato hi so nivattitvā, anuppatvāna dvārakaṃ;

    दानं पट्ठपयि अङ्कुरो, यंतुमस्स 17 सुखावहं॥

    Dānaṃ paṭṭhapayi aṅkuro, yaṃtumassa 18 sukhāvahaṃ.

    २९२.

    292.

    अदा अन्‍नञ्‍च पानञ्‍च, वत्थसेनासनानि च।

    Adā annañca pānañca, vatthasenāsanāni ca;

    पपञ्‍च उदपानञ्‍च, विप्पसन्‍नेन चेतसा॥

    Papañca udapānañca, vippasannena cetasā.

    २९३.

    293.

    ‘‘को छातो को च तसितो, को वत्थं परिदहिस्सति।

    ‘‘Ko chāto ko ca tasito, ko vatthaṃ paridahissati;

    कस्स सन्तानि योग्गानि, इतो योजेन्तु वाहनं॥

    Kassa santāni yoggāni, ito yojentu vāhanaṃ.

    २९४.

    294.

    ‘‘को छत्तिच्छति गन्धञ्‍च, को मालं को उपाहनं।

    ‘‘Ko chatticchati gandhañca, ko mālaṃ ko upāhanaṃ;

    इतिस्सु तत्थ घोसेन्ति, कप्पका सूदमागधा 19

    Itissu tattha ghosenti, kappakā sūdamāgadhā 20;

    सदा सायञ्‍च पातो च, अङ्कुरस्स निवेसने॥

    Sadā sāyañca pāto ca, aṅkurassa nivesane.

    २९५.

    295.

    ‘‘‘सुखं सुपति अङ्कुरो’, इति जानाति मं जनो।

    ‘‘‘Sukhaṃ supati aṅkuro’, iti jānāti maṃ jano;

    दुक्खं सुपामि सिन्धक 21, यं न पस्सामि याचके॥

    Dukkhaṃ supāmi sindhaka 22, yaṃ na passāmi yācake.

    २९६.

    296.

    ‘‘‘सुखं सुपति अङ्कुरो’, इति जानाति मं जनो।

    ‘‘‘Sukhaṃ supati aṅkuro’, iti jānāti maṃ jano;

    दुक्खं सिन्धक सुपामि, अप्पके सु वनिब्बके’’ति॥

    Dukkhaṃ sindhaka supāmi, appake su vanibbake’’ti.

    २९७.

    297.

    ‘‘सक्‍को चे ते वरं दज्‍जा, तावतिंसानमिस्सरो।

    ‘‘Sakko ce te varaṃ dajjā, tāvatiṃsānamissaro;

    किस्स सब्बस्स लोकस्स, वरमानो वरं वरे’’ति॥

    Kissa sabbassa lokassa, varamāno varaṃ vare’’ti.

    २९८.

    298.

    ‘‘सक्‍को चे मे वरं दज्‍जा, तावतिंसानमिस्सरो।

    ‘‘Sakko ce me varaṃ dajjā, tāvatiṃsānamissaro;

    कालुट्ठितस्स मे सतो, सुरियुग्गमनं पति।

    Kāluṭṭhitassa me sato, suriyuggamanaṃ pati;

    दिब्बा भक्खा पातुभवेय्युं, सीलवन्तो च याचका॥

    Dibbā bhakkhā pātubhaveyyuṃ, sīlavanto ca yācakā.

    २९९.

    299.

    ‘‘ददतो मे न खीयेथ, दत्वा नानुतपेय्यहं।

    ‘‘Dadato me na khīyetha, datvā nānutapeyyahaṃ;

    ददं चित्तं पसादेय्यं, एतं सक्‍कं वरं वरे’’ति॥

    Dadaṃ cittaṃ pasādeyyaṃ, etaṃ sakkaṃ varaṃ vare’’ti.

    ३००.

    300.

    ‘‘न सब्बवित्तानि परे पवेच्छे, ददेय्य दानञ्‍च धनञ्‍च रक्खे।

    ‘‘Na sabbavittāni pare pavecche, dadeyya dānañca dhanañca rakkhe;

    तस्मा हि दाना धनमेव सेय्यो, अतिप्पदानेन कुला न होन्ति॥

    Tasmā hi dānā dhanameva seyyo, atippadānena kulā na honti.

    ३०१.

    301.

    ‘‘अदानमतिदानञ्‍च, नप्पसंसन्ति पण्डिता।

    ‘‘Adānamatidānañca, nappasaṃsanti paṇḍitā;

    तस्मा हि दाना धनमेव सेय्यो, समेन वत्तेय्य स धीरधम्मो’’ति॥

    Tasmā hi dānā dhanameva seyyo, samena vatteyya sa dhīradhammo’’ti.

    ३०२.

    302.

    ‘‘अहो वत रे अहमेव दज्‍जं, सन्तो च मं सप्पुरिसा भजेय्युं।

    ‘‘Aho vata re ahameva dajjaṃ, santo ca maṃ sappurisā bhajeyyuṃ;

    मेघोव निन्‍नानि परिपूरयन्तो 23, सन्तप्पये सब्बवनिब्बकानं॥

    Meghova ninnāni paripūrayanto 24, santappaye sabbavanibbakānaṃ.

    ३०३.

    303.

    ‘‘यस्स याचनके दिस्वा, मुखवण्णो पसीदति।

    ‘‘Yassa yācanake disvā, mukhavaṇṇo pasīdati;

    दत्वा अत्तमनो होति, तं घरं वसतो सुखं॥

    Datvā attamano hoti, taṃ gharaṃ vasato sukhaṃ.

    ३०४.

    304.

    ‘‘यस्स याचनके दिस्वा, मुखवण्णो पसीदति।

    ‘‘Yassa yācanake disvā, mukhavaṇṇo pasīdati;

    दत्वा अत्तमनो होति, एसा यञ्‍ञस्स 25 सम्पदा॥

    Datvā attamano hoti, esā yaññassa 26 sampadā.

    ३०५.

    305.

    27 ‘‘पुब्बेव दाना सुमनो, ददं चित्तं पसादये।

    28 ‘‘Pubbeva dānā sumano, dadaṃ cittaṃ pasādaye;

    दत्वा अत्तमनो होति, एसा यञ्‍ञस्स 29 सम्पदा’’ति॥

    Datvā attamano hoti, esā yaññassa 30 sampadā’’ti.

    ३०६.

    306.

    सट्ठि वाहसहस्सानि, अङ्कुरस्स निवेसने।

    Saṭṭhi vāhasahassāni, aṅkurassa nivesane;

    भोजनं दीयते निच्‍चं, पुञ्‍ञपेक्खस्स जन्तुनो॥

    Bhojanaṃ dīyate niccaṃ, puññapekkhassa jantuno.

    ३०७.

    307.

    तिसहस्सानि सूदानि हि 31, आमुत्तमणिकुण्डला।

    Tisahassāni sūdāni hi 32, āmuttamaṇikuṇḍalā;

    अङ्कुरं उपजीवन्ति, दाने यञ्‍ञस्स वावटा 33

    Aṅkuraṃ upajīvanti, dāne yaññassa vāvaṭā 34.

    ३०८.

    308.

    सट्ठि पुरिससहस्सानि, आमुत्तमणिकुण्डला।

    Saṭṭhi purisasahassāni, āmuttamaṇikuṇḍalā;

    अङ्कुरस्स महादाने, कट्ठं फालेन्ति माणवा॥

    Aṅkurassa mahādāne, kaṭṭhaṃ phālenti māṇavā.

    ३०९.

    309.

    सोळसित्थिसहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता।

    Soḷasitthisahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

    अङ्कुरस्स महादाने, विधा पिण्डेन्ति नारियो॥

    Aṅkurassa mahādāne, vidhā piṇḍenti nāriyo.

    ३१०.

    310.

    सोळसित्थिसहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता।

    Soḷasitthisahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;

    अङ्कुरस्स महादाने, दब्बिगाहा उपट्ठिता॥

    Aṅkurassa mahādāne, dabbigāhā upaṭṭhitā.

    ३११.

    311.

    बहुं बहूनं पादासि, चिरं पादासि खत्तियो।

    Bahuṃ bahūnaṃ pādāsi, ciraṃ pādāsi khattiyo;

    सक्‍कच्‍चञ्‍च सहत्था च, चित्तीकत्वा पुनप्पुनं॥

    Sakkaccañca sahatthā ca, cittīkatvā punappunaṃ.

    ३१२.

    312.

    बहू मासे च पक्खे च, उतुसंवच्छरानि च।

    Bahū māse ca pakkhe ca, utusaṃvaccharāni ca;

    महादानं पवत्तेसि, अङ्कुरो दीघमन्तरं॥

    Mahādānaṃ pavattesi, aṅkuro dīghamantaraṃ.

    ३१३.

    313.

    एवं दत्वा यजित्वा च, अङ्कुरो दीघमन्तरं।

    Evaṃ datvā yajitvā ca, aṅkuro dīghamantaraṃ;

    सो हित्वा मानुसं देहं, तावतिंसूपगो अहु॥

    So hitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsūpago ahu.

    ३१४.

    314.

    कटच्छुभिक्खं दत्वान, अनुरुद्धस्स इन्दको।

    Kaṭacchubhikkhaṃ datvāna, anuruddhassa indako;

    सो हित्वा मानुसं देहं, तावतिंसूपगो अहु॥

    So hitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsūpago ahu.

    ३१५.

    315.

    दसहि ठानेहि अङ्कुरं, इन्दको अतिरोचति।

    Dasahi ṭhānehi aṅkuraṃ, indako atirocati;

    रूपे सद्दे रसे गन्धे, फोट्ठब्बे च मनोरमे॥

    Rūpe sadde rase gandhe, phoṭṭhabbe ca manorame.

    ३१६.

    316.

    आयुना यससा चेव, वण्णेन च सुखेन च।

    Āyunā yasasā ceva, vaṇṇena ca sukhena ca;

    आधिपच्‍चेन अङ्कुरं, इन्दको अतिरोचति॥

    Ādhipaccena aṅkuraṃ, indako atirocati.

    ३१७.

    317.

    तावतिंसे यदा बुद्धो, सिलायं पण्डुकम्बले।

    Tāvatiṃse yadā buddho, silāyaṃ paṇḍukambale;

    पारिच्छत्तकमूलम्हि, विहासि पुरिसुत्तमो॥

    Pāricchattakamūlamhi, vihāsi purisuttamo.

    ३१८.

    318.

    दससु लोकधातूसु, सन्‍निपतित्वान देवता।

    Dasasu lokadhātūsu, sannipatitvāna devatā;

    पयिरुपासन्ति सम्बुद्धं, वसन्तं नगमुद्धनि॥

    Payirupāsanti sambuddhaṃ, vasantaṃ nagamuddhani.

    ३१९.

    319.

    न कोचि देवो वण्णेन, सम्बुद्धं अतिरोचति।

    Na koci devo vaṇṇena, sambuddhaṃ atirocati;

    सब्बे देवे अतिक्‍कम्म 35, सम्बुद्धोव विरोचति॥

    Sabbe deve atikkamma 36, sambuddhova virocati.

    ३२०.

    320.

    योजनानि दस द्वे च, अङ्कुरोयं तदा अहु।

    Yojanāni dasa dve ca, aṅkuroyaṃ tadā ahu;

    अविदूरेव बुद्धस्स 37, इन्दको अतिरोचति॥

    Avidūreva buddhassa 38, indako atirocati.

    ३२१.

    321.

    ओलोकेत्वान सम्बुद्धो, अङ्कुरञ्‍चापि इन्दकं।

    Oloketvāna sambuddho, aṅkurañcāpi indakaṃ;

    दक्खिणेय्यं सम्भावेन्तो 39, इदं वचनमब्रवि॥

    Dakkhiṇeyyaṃ sambhāvento 40, idaṃ vacanamabravi.

    ३२२.

    322.

    ‘‘महादानं तया दिन्‍नं, अङ्कुर दीघमन्तरं।

    ‘‘Mahādānaṃ tayā dinnaṃ, aṅkura dīghamantaraṃ;

    अतिदूरे 41 निसिन्‍नोसि, आगच्छ मम सन्तिके’’ति॥

    Atidūre 42 nisinnosi, āgaccha mama santike’’ti.

    ३२३.

    323.

    चोदितो भावितत्तेन, अङ्कुरो इदमब्रवि।

    Codito bhāvitattena, aṅkuro idamabravi;

    ‘‘किं मय्हं तेन दानेन, दक्खिणेय्येन सुञ्‍ञतं॥

    ‘‘Kiṃ mayhaṃ tena dānena, dakkhiṇeyyena suññataṃ.

    ३२४.

    324.

    ‘‘अयं सो इन्दको यक्खो, दज्‍जा दानं परित्तकं।

    ‘‘Ayaṃ so indako yakkho, dajjā dānaṃ parittakaṃ;

    अतिरोचति अम्हेहि, चन्दो तारगणे यथा’’ति॥

    Atirocati amhehi, cando tāragaṇe yathā’’ti.

    ३२५.

    325.

    ‘‘उज्‍जङ्गले यथा खेत्ते, बीजं बहुम्पि रोपितं।

    ‘‘Ujjaṅgale yathā khette, bījaṃ bahumpi ropitaṃ;

    न विपुलफलं होति, नपि तोसेति कस्सकं॥

    Na vipulaphalaṃ hoti, napi toseti kassakaṃ.

    ३२६.

    326.

    ‘‘तथेव दानं बहुकं, दुस्सीलेसु पतिट्ठितं।

    ‘‘Tatheva dānaṃ bahukaṃ, dussīlesu patiṭṭhitaṃ;

    न विपुलफलं होति, नपि तोसेति दायकं॥

    Na vipulaphalaṃ hoti, napi toseti dāyakaṃ.

    ३२७.

    327.

    ‘‘यथापि भद्दके खेत्ते, बीजं अप्पम्पि रोपितं।

    ‘‘Yathāpi bhaddake khette, bījaṃ appampi ropitaṃ;

    सम्मा धारं पवेच्छन्ते, फलं तोसेति कस्सकं॥

    Sammā dhāraṃ pavecchante, phalaṃ toseti kassakaṃ.

    ३२८.

    328.

    ‘‘तथेव सीलवन्तेसु, गुणवन्तेसु तादिसु।

    ‘‘Tatheva sīlavantesu, guṇavantesu tādisu;

    अप्पकम्पि कतं कारं, पुञ्‍ञं होति महप्फल’’न्ति॥

    Appakampi kataṃ kāraṃ, puññaṃ hoti mahapphala’’nti.

    ३२९.

    329.

    विचेय्य दानं दातब्बं, यत्थ दिन्‍नं महप्फलं।

    Viceyya dānaṃ dātabbaṃ, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ;

    विचेय्य दानं दत्वान, सग्गं गच्छन्ति दायका॥

    Viceyya dānaṃ datvāna, saggaṃ gacchanti dāyakā.

    ३३०.

    330.

    विचेय्य दानं सुगतप्पसत्थं, ये दक्खिणेय्या इध जीवलोके।

    Viceyya dānaṃ sugatappasatthaṃ, ye dakkhiṇeyyā idha jīvaloke;

    एतेसु दिन्‍नानि महप्फलानि, बीजानि वुत्तानि यथा सुखेत्तेति॥

    Etesu dinnāni mahapphalāni, bījāni vuttāni yathā sukhetteti.

    अङ्कुरपेतवत्थु नवमं।

    Aṅkurapetavatthu navamaṃ.







    Footnotes:
    1. जा॰ १.१०.१५१; १.१४.१९६; २.१८.१५३; २.२२.१०
    2. jā. 1.10.151; 1.14.196; 2.18.153; 2.22.10
    3. हिंसेय्य (क॰)
    4. hiṃseyya (ka.)
    5. उब्बहे (?)
    6. ubbahe (?)
    7. अदुब्भिपाणीहतो (क)
    8. adubbhipāṇīhato (ka)
    9. हेरुवम्हा (सी॰)
    10. heruvamhā (sī.)
    11. आवेसनञ्‍च (सी॰)
    12. āvesanañca (sī.)
    13. कुण्ठा (सी॰ स्या॰)
    14. कुण्डलीकतं (सी॰ स्या॰ क॰)
    15. kuṇṭhā (sī. syā.)
    16. kuṇḍalīkataṃ (sī. syā. ka.)
    17. यं तं अस्स (स्या॰), यन्तमस्स (क॰)
    18. yaṃ taṃ assa (syā.), yantamassa (ka.)
    19. पाटवा (क॰)
    20. pāṭavā (ka.)
    21. सन्दुक, सिन्धुक (क॰)
    22. sanduka, sindhuka (ka.)
    23. भिपूरयन्तो (सी॰), हि पूरयन्तो (स्या॰)
    24. bhipūrayanto (sī.), hi pūrayanto (syā.)
    25. पुञ्‍ञस्स (सी॰)
    26. puññassa (sī.)
    27. अ॰ नि॰ ६.३७
    28. a. ni. 6.37
    29. पुञ्‍ञस्स (सी॰)
    30. puññassa (sī.)
    31. सूदानि (स्या॰ क॰)
    32. sūdāni (syā. ka.)
    33. ब्यावटा (सी॰), पावटा (स्या॰)
    34. byāvaṭā (sī.), pāvaṭā (syā.)
    35. अधिगय्ह (सी॰), अतिग्गय्ह (क)
    36. adhigayha (sī.), atiggayha (ka)
    37. अविदूरे सम्बुद्धस्स (क॰)
    38. avidūre sambuddhassa (ka.)
    39. पभावेन्तो (सी॰)
    40. pabhāvento (sī.)
    41. सुविदूरे (क॰)
    42. suvidūre (ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पेतवत्थु-अट्ठकथा • Petavatthu-aṭṭhakathā / ९. अङ्कुरपेतवत्थुवण्णना • 9. Aṅkurapetavatthuvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact