| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / கங்கா²விதரணீ-அபி⁴னவ-டீகா • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
9. அஞ்ஞபா⁴கி³யஸிக்கா²பத³வண்ணனா
9. Aññabhāgiyasikkhāpadavaṇṇanā
அஞ்ஞபா⁴க³ஸ்ஸாதி அஞ்ஞகொட்டா²ஸஸ்ஸ, யங் சோதே³துகாமோ, தஸ்ஸ ஜாதிஆதி³தோ அஞ்ஞஸ்ஸ திரச்சா²னஜாதிஆதி³கொட்டா²ஸஸ்ஸாதி வுத்தங் ஹோதி. இத³ந்தி நபுங்ஸகனித்³தே³ஸேன ச²க³லகாதி³ங் நித்³தி³ஸதி, அயங் ச²க³லகாதி³கோதி அத்தோ², அதி⁴கரணஸத்³தா³பெக்கா²ய வா நபுங்ஸகனித்³தே³ஸோ, இத³ங் ச²க³லகாதி³ஸங்கா²தங் அதி⁴கரணந்தி வுத்தங் ஹோதி. அஞ்ஞபா⁴கோ³ வாதி திரச்சா²னஜாதிஆதி³பே⁴தோ³ அஞ்ஞோ கொட்டா²ஸோ வா. அஸ்ஸாதி ச²க³லகாதி³கஸ்ஸ . அஞ்ஞபா⁴கி³யங் ச²க³லகாதி³. எத்த² ச ‘‘அஞ்ஞபா⁴க³ஸம்ப³ந்தி⁴ அஞ்ஞபா⁴கி³ய’’ந்தி பட²மவிக்³க³ஹஸ்ஸ அத்தோ², ‘‘அஞ்ஞபா⁴க³வந்தங் அஞ்ஞபா⁴கி³ய’’ந்தி து³தியவிக்³க³ஹஸ்ஸ. ட²பெத்வா பன திரச்சா²னஜாதிஆதி³கங் பரமத்த²தோ விஸுங் ச²க³லகாதி³கே அஸதிபி ‘‘படிமாய ஸரீர’’ந்திஆதீ³ஸு விய அபே⁴தே³பி பே⁴த³கப்பனாய பவத்தலோகவோஹாரவஸேன ‘‘அஞ்ஞபா⁴க³ஸ்ஸ இத³ங், அஞ்ஞபா⁴கோ³ வா அஸ்ஸ அத்தீ²’’தி வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அதி⁴கரீயதி எத்தா²தி அதி⁴கரணங். தேனாஹ ‘‘ஆதா⁴ரோ வேதி³தப்³போ³’’தி. ஆத⁴ரீயதி அஸ்மிந்தி ஆதா⁴ரோ, பதிட்டா²னங். தேனாஹ ‘‘வத்து² அதி⁴ட்டா²னந்தி வுத்தங் ஹோதீ’’தி.
Aññabhāgassāti aññakoṭṭhāsassa, yaṃ codetukāmo, tassa jātiādito aññassa tiracchānajātiādikoṭṭhāsassāti vuttaṃ hoti. Idanti napuṃsakaniddesena chagalakādiṃ niddisati, ayaṃ chagalakādikoti attho, adhikaraṇasaddāpekkhāya vā napuṃsakaniddeso, idaṃ chagalakādisaṅkhātaṃ adhikaraṇanti vuttaṃ hoti. Aññabhāgo vāti tiracchānajātiādibhedo añño koṭṭhāso vā. Assāti chagalakādikassa . Aññabhāgiyaṃ chagalakādi. Ettha ca ‘‘aññabhāgasambandhi aññabhāgiya’’nti paṭhamaviggahassa attho, ‘‘aññabhāgavantaṃ aññabhāgiya’’nti dutiyaviggahassa. Ṭhapetvā pana tiracchānajātiādikaṃ paramatthato visuṃ chagalakādike asatipi ‘‘paṭimāya sarīra’’ntiādīsu viya abhedepi bhedakappanāya pavattalokavohāravasena ‘‘aññabhāgassa idaṃ, aññabhāgo vā assa atthī’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ. Adhikarīyati etthāti adhikaraṇaṃ. Tenāha ‘‘ādhāro veditabbo’’ti. Ādharīyati asminti ādhāro, patiṭṭhānaṃ. Tenāha ‘‘vatthu adhiṭṭhānanti vuttaṃ hotī’’ti.
இதா³னி ‘‘அஞ்ஞபா⁴க³ஸ்ஸ இத³’’ந்திஆதி³னா ஸங்கே²பேன வுத்தமேவத்த²ங் கேவலங் நயத³ஸ்ஸனத்த²ங் அட்டு²ப்பத்தியங் ஆக³தமேவ க³ஹெத்வா விப⁴ஜந்தோ ‘‘யோ ஹி ஸோ’’திஆதி³மாஹ. தேன நனு அனாக³தே ஏவங் சோதெ³ந்தானங் பாபபி⁴க்கூ²னங் லேஸோகாஸபித³ஹனத்த²ங் இத³ங் ஸிக்கா²பத³ங் பஞ்ஞத்தங், ந பன மெத்தியபூ⁴மஜகானங். தேஸஞ்ஹி ஆதி³கம்மிகத்தா அனாபத்தி, தஸ்மா ஸாமஞ்ஞேன அத்தோ² விப⁴ஜிதப்³போ³. ந பன ‘‘யோ ஹி ஸோ அட்டு²ப்பத்தியங் த³ப்³போ³ மல்லபுத்தோ’’திஆதி³னா விஸேஸேனாதி ஏதி³ஸீ சோத³னா அனவகாஸாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஹீதி காரணத்தே² நிபாதோ, யஸ்மாதி வுத்தங் ஹோதி. அட்டு²ப்பத்தியந்தி அத்த²ஸ்ஸ உப்பத்தி அத்து²ப்பத்தி, அத்து²ப்பத்தியேவ அட்டு²ப்பத்தி, தஸ்ஸங் அட்டு²ப்பத்தியங், ஸிக்கா²பத³ஸ்ஸ நிதா³னேதி வுத்தங் ஹோதி. ச²க³லகோதி ஸேதச²க³லகோ. ஸோதி ச²க³லகோ. இமஸ்ஸ பன ‘‘ஹோதீ’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. அஞ்ஞஸ்ஸ…பே॰… ச²க³லகபா⁴வஸ்ஸ சாதி ‘‘திரச்சா²னஜாதியா சேவ ச²க³லகபா⁴வஸ்ஸ சா’’தி ஸங்கா²தஸ்ஸ அஞ்ஞஸ்ஸ பா⁴க³ஸ்ஸ கொட்டா²ஸஸ்ஸ, பக்க²ஸ்ஸாதி அத்தோ².
Idāni ‘‘aññabhāgassa ida’’ntiādinā saṅkhepena vuttamevatthaṃ kevalaṃ nayadassanatthaṃ aṭṭhuppattiyaṃ āgatameva gahetvā vibhajanto ‘‘yo hi so’’tiādimāha. Tena nanu anāgate evaṃ codentānaṃ pāpabhikkhūnaṃ lesokāsapidahanatthaṃ idaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, na pana mettiyabhūmajakānaṃ. Tesañhi ādikammikattā anāpatti, tasmā sāmaññena attho vibhajitabbo. Na pana ‘‘yo hi so aṭṭhuppattiyaṃ dabbo mallaputto’’tiādinā visesenāti edisī codanā anavakāsāti daṭṭhabbaṃ. Hīti kāraṇatthe nipāto, yasmāti vuttaṃ hoti. Aṭṭhuppattiyanti atthassa uppatti atthuppatti, atthuppattiyeva aṭṭhuppatti, tassaṃ aṭṭhuppattiyaṃ, sikkhāpadassa nidāneti vuttaṃ hoti. Chagalakoti setachagalako. Soti chagalako. Imassa pana ‘‘hotī’’ti iminā sambandho. Aññassa…pe… chagalakabhāvassa cāti ‘‘tiracchānajātiyā ceva chagalakabhāvassa cā’’ti saṅkhātassa aññassa bhāgassa koṭṭhāsassa, pakkhassāti attho.
குதோயமஞ்ஞோ, யதோ ‘‘அஞ்ஞஸ்ஸ பா⁴க³ஸ்ஸா’’தி வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘ய்வாயங்…பே॰… ததோ’’தி. தத்த² மனுஸ்ஸஜாதி சேவ பி⁴க்கு²பா⁴வோ சாதி யோ அயங் பா⁴கோ³ கொட்டா²ஸோ பக்கோ²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴, ‘‘மனுஸ்ஸஜாதி சேவ பி⁴க்கு²பா⁴வோ சா’’தி ஸங்கா²தோ யோ அயங் பா⁴கோ³ கொட்டா²ஸோ பக்கோ²தி அத்தோ². ததோதி ‘‘மனுஸ்ஸஜாதி சேவ பி⁴க்கு²பா⁴வோ சா’’தி பா⁴க³தோ. ஸோ வா அஞ்ஞபா⁴கோ³தி யதா²வுத்ததிரச்சா²னஜாதிச²க³லகபா⁴வஸங்கா²தோ ஸோ அஞ்ஞபா⁴கோ³ வா. அஸ்ஸாதி ச²க³லகஸ்ஸ. அத்தீ²தி உபலப்³ப⁴தி. தஸ்மாதி யஸ்மா அஞ்ஞபா⁴க³ஸ்ஸ ச²க³லகோ ஹோதி, யஸ்மா ச ஸோ வா அஞ்ஞபா⁴கோ³ அஸ்ஸ அத்தி², தஸ்மா. அஞ்ஞபா⁴கி³யஸங்க்²யங் லப⁴தீதி எத்த² ‘‘ஸோ ய்வாய’’ந்தி இத⁴ ஸோ-ஸத்³த³மேவ ஆனெத்வா ஸோ அஞ்ஞபா⁴கி³யஸங்க²ங் லப⁴தீதி யோஜேதப்³ப³ங், ‘‘ஸோ’’தி வா பாட²ஸேஸோ த³ட்ட²ப்³போ³. ச-ஸத்³தோ³ ஸமுச்சயத்தோ². ஸோ பன அதி⁴கரணஸத்³த³தோ பரங் த³ட்ட²ப்³போ³, ‘‘அதி⁴கரண’’ந்தி ச வேதி³தப்³போ³தி. தேஸந்தி மெத்தியபூ⁴மஜகானங். இமங் மயங் த³ப்³ப³ங் மல்லபுத்தங் நாம கரோமாதி ச²க³லகங் அஜிகாய விப்படிபஜ்ஜந்தங் தி³ஸ்வா ‘‘மயங், ஆவுஸோ, இமங் ச²க³லகங் த³ப்³ப³ங் மல்லபுத்தங் நாம கரோமா’’தி வத³ந்தானங். நாமகரணஸஞ்ஞாயாதி நாமகரணஸங்கா²தாய ஸஞ்ஞாய. எத்தா²பி ‘‘யோ ஸோ’’திஆதி³கங் ஆனெத்வா தஸ்ஸா நாமகரணஸஞ்ஞாய யோ ஸோ அட்டு²ப்பத்தியங் ‘‘த³ப்³போ³ மல்லபுத்தோ நாமா’’தி ச²க³லகோ வுத்தோ, ஸோ யஸ்மா ஆதா⁴ரோ வத்து² அதி⁴ட்டா²னந்தி யோஜேதப்³ப³ங்.
Kutoyamañño, yato ‘‘aññassa bhāgassā’’ti vuttanti āha ‘‘yvāyaṃ…pe… tato’’ti. Tattha manussajāti ceva bhikkhubhāvo cāti yo ayaṃ bhāgo koṭṭhāso pakkhoti sambandho, ‘‘manussajāti ceva bhikkhubhāvo cā’’ti saṅkhāto yo ayaṃ bhāgo koṭṭhāso pakkhoti attho. Tatoti ‘‘manussajāti ceva bhikkhubhāvo cā’’ti bhāgato. So vā aññabhāgoti yathāvuttatiracchānajātichagalakabhāvasaṅkhāto so aññabhāgo vā. Assāti chagalakassa. Atthīti upalabbhati. Tasmāti yasmā aññabhāgassa chagalako hoti, yasmā ca so vā aññabhāgo assa atthi, tasmā. Aññabhāgiyasaṅkhyaṃ labhatīti ettha ‘‘so yvāya’’nti idha so-saddameva ānetvā so aññabhāgiyasaṅkhaṃ labhatīti yojetabbaṃ, ‘‘so’’ti vā pāṭhaseso daṭṭhabbo. Ca-saddo samuccayattho. So pana adhikaraṇasaddato paraṃ daṭṭhabbo, ‘‘adhikaraṇa’’nti ca veditabboti. Tesanti mettiyabhūmajakānaṃ. Imaṃ mayaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomāti chagalakaṃ ajikāya vippaṭipajjantaṃ disvā ‘‘mayaṃ, āvuso, imaṃ chagalakaṃ dabbaṃ mallaputtaṃ nāma karomā’’ti vadantānaṃ. Nāmakaraṇasaññāyāti nāmakaraṇasaṅkhātāya saññāya. Etthāpi ‘‘yo so’’tiādikaṃ ānetvā tassā nāmakaraṇasaññāya yo so aṭṭhuppattiyaṃ ‘‘dabbo mallaputto nāmā’’ti chagalako vutto, so yasmā ādhāro vatthu adhiṭṭhānanti yojetabbaṃ.
இதா³னி கத²மேதங் விஞ்ஞாயதி ‘‘அதி⁴கரண’’ந்தி செத்த² ஆதா⁴ரோ வேதி³தப்³போ³, ந விவாதா³தி⁴கரணாதீ³ஸு அஞ்ஞதரந்தி அனுயோக³ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘தஞ்ஹி ஸந்தா⁴யா’’திஆதி³. தத்த² தந்தி தஸ்ஸா நாமகரணஸஞ்ஞாய அதி⁴ட்டா²னபூ⁴தங் ச²க³லகங் பச்சாமஸதி. விவாதா³தி⁴கரணாதீ³ஸு அஞ்ஞதரங் ஸந்தா⁴ய ந வுத்தந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்த² காரணங் புச்ச²தி ‘‘கஸ்மா’’தி. காரணமாஹ ‘‘அஸம்ப⁴வதோ’’தி. இதா³னி தமேவ அஸம்ப⁴வங் பாகடங் கத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ந ஹீ’’திஆதி³ வுத்தங். ந ஹி உபாதி³யிங்ஸூதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. உபாதி³யிங்ஸூதி க³ண்ஹிங்ஸு. கிங் சதுன்னங் அதி⁴கரணானம்பி லேஸோ அத்தி², யேனேவங் வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘ந ச சதுன்னங் அதி⁴கரணான’’ந்திஆதி³. இதா³னி தமேவ ஸமத்தே²துங் ‘‘ஜாதிலேஸாத³யோ ஹீ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஜாதியேவ லேஸோ ஜாதிலேஸோ. ஆதி³ஸத்³தே³ன நாமலேஸாதீ³னங் க³ஹணங். ஹோதி செத்த² –
Idāni kathametaṃ viññāyati ‘‘adhikaraṇa’’nti cettha ādhāro veditabbo, na vivādādhikaraṇādīsu aññataranti anuyogaṃ sandhāyāha ‘‘tañhi sandhāyā’’tiādi. Tattha tanti tassā nāmakaraṇasaññāya adhiṭṭhānabhūtaṃ chagalakaṃ paccāmasati. Vivādādhikaraṇādīsu aññataraṃ sandhāya na vuttanti sambandho. Tattha kāraṇaṃ pucchati ‘‘kasmā’’ti. Kāraṇamāha ‘‘asambhavato’’ti. Idāni tameva asambhavaṃ pākaṭaṃ katvā dassetuṃ ‘‘na hī’’tiādi vuttaṃ. Na hi upādiyiṃsūti sambandho. Upādiyiṃsūti gaṇhiṃsu. Kiṃ catunnaṃ adhikaraṇānampi leso atthi, yenevaṃ vuttanti āha ‘‘na ca catunnaṃ adhikaraṇāna’’ntiādi. Idāni tameva samatthetuṃ ‘‘jātilesādayo hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha jātiyeva leso jātileso. Ādisaddena nāmalesādīnaṃ gahaṇaṃ. Hoti cettha –
‘‘லேஸா ஜாதினாமகொ³த்த-லிங்கா³பத்திவஸாபி ச;
‘‘Lesā jātināmagotta-liṅgāpattivasāpi ca;
பத்தசீவருபஜ்ஜா²யா-சரியாவாஸவஸா த³ஸா’’தி.
Pattacīvarupajjhāyā-cariyāvāsavasā dasā’’ti.
ஆபத்திலேஸோ நாம லஹுகங் ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜந்தோ தி³ட்டோ² ஹோதி. தஞ்சே பாராஜிகேன சோதே³தி ‘‘அஸ்ஸமணோஸி, அஸக்யபுத்தியோஸீ’’தி, ஆபத்தி வாசாய வாசாய ஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸ்ஸாதி (பாரா॰ 396) ஏவங் ஆபத்திலேஸம்பி புக்³க³லஸ்மிங்யேவ ஆரோபெத்வா வுத்தத்தா ‘‘புக்³க³லானங்யேவ லேஸா வுத்தா’’தி வுத்தங் . தஞ்ச ‘‘த³ப்³போ³ மல்லபுத்தோ’’தி நாமந்தி மெத்தியபூ⁴மஜகேஹி ச²க³லகஸ்ஸ கதங் தங் ‘‘த³ப்³போ³ மல்லபுத்தோ’’தி நாமஞ்ச. ஏவங் அஸம்ப⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி இமினாவ பஸங்கே³ன தே³ஸலேஸஸத்³தா³னங் அத்த²ங் ஸங்வண்ணேதுங் ‘‘எத்த² சா’’திஆதி³மாஹ. எத்தா²தி ஏதேஸு த்³வீஸு தே³ஸலேஸேஸு. தே³ஸோ நாம ஜாதிஆதி³பே⁴தோ³ வோஹாரோ. தேனாஹ ‘‘ஜாதிஆதீ³ஸூ’’திஆதி³. அஞ்ஞம்பி வத்து²ந்தி யஸ்மிங் வத்து²ஸ்மிங் பதிட்டி²தங், தங் முஞ்சித்வா அஞ்ஞம்பி வத்து²ங். கத²ங் ஸிலிஸ்ஸதீதி ஆஹ ‘‘வோஹாரமத்தேனேவா’’திஆதி³, வோஹாரமத்தேனேவ, ந து அத்த²தோதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘ஈஸகங் அல்லீயதீ’’தி இமினா ‘‘லேஸோ’’தி லிஸ அல்லீபா⁴வேதி இமஸ்ஸ ரூபந்தி த³ஸ்ஸேதி. கிஞ்சாபி தே³ஸலேஸானங் வுத்தனயேன ப்³யஞ்ஜனதோ நானாகரணங் அத்தி², அத்த²தோ பன நத்தீ²தி ஆஹ ‘‘ஜாதிஆதீ³னங்யேவ அஞ்ஞதரகொட்டா²ஸஸ்ஸேதங் அதி⁴வசன’’ந்தி.
Āpattileso nāma lahukaṃ āpattiṃ āpajjanto diṭṭho hoti. Tañce pārājikena codeti ‘‘assamaṇosi, asakyaputtiyosī’’ti, āpatti vācāya vācāya saṅghādisesassāti (pārā. 396) evaṃ āpattilesampi puggalasmiṃyeva āropetvā vuttattā ‘‘puggalānaṃyeva lesā vuttā’’ti vuttaṃ . Tañca ‘‘dabbo mallaputto’’ti nāmanti mettiyabhūmajakehi chagalakassa kataṃ taṃ ‘‘dabbo mallaputto’’ti nāmañca. Evaṃ asambhavaṃ dassetvā idāni imināva pasaṅgena desalesasaddānaṃ atthaṃ saṃvaṇṇetuṃ ‘‘ettha cā’’tiādimāha. Etthāti etesu dvīsu desalesesu. Deso nāma jātiādibhedo vohāro. Tenāha ‘‘jātiādīsū’’tiādi. Aññampi vatthunti yasmiṃ vatthusmiṃ patiṭṭhitaṃ, taṃ muñcitvā aññampi vatthuṃ. Kathaṃ silissatīti āha ‘‘vohāramattenevā’’tiādi, vohāramatteneva, na tu atthatoti adhippāyo. ‘‘Īsakaṃ allīyatī’’ti iminā ‘‘leso’’ti lisa allībhāveti imassa rūpanti dasseti. Kiñcāpi desalesānaṃ vuttanayena byañjanato nānākaraṇaṃ atthi, atthato pana natthīti āha ‘‘jātiādīnaṃyeva aññatarakoṭṭhāsassetaṃ adhivacana’’nti.
யதி³ பன நாமகரணஸஞ்ஞாய ஆதா⁴ரபூ⁴தங் ச²க³லகங் ஸந்தா⁴ய ‘‘அஞ்ஞபா⁴கி³யஸ்ஸ அதி⁴கரணஸ்ஸா’’தி வுத்தங், அத² கஸ்மா பத³பா⁴ஜனே தங் அவிப⁴ஜித்வா ‘‘அஞ்ஞபா⁴கி³யஸ்ஸ அதி⁴கரணஸ்ஸாதி ஆபத்தஞ்ஞபா⁴கி³யங் வா ஹோதி அதி⁴கரணஞ்ஞபா⁴கி³யங் வா’’திஆதி³ (பாரா॰ 393) வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘பத³பா⁴ஜனே பனா’’திஆதி³. தந்தி ஆதா⁴ரஸங்கா²தங் அதி⁴கரணங். ஆவிபூ⁴தங் பாகடங். அத்து²த்³தா⁴ரவஸேனாதி தேன வத்தப்³ப³அத்தா²னங் உத்³த⁴ரணவஸேன. நனு ச ‘‘அத்த²மத்தங் பதி ஸத்³தா³ அபி⁴னிவிஸந்தீ’’தி ந ஏகேன ஸத்³தே³ன அனேகத்தா² அபி⁴தீ⁴யந்தீதி? ஸச்சமேதங் ஸத்³த³விஸேஸே அபெக்கி²தே, தேஸங் தேஸங் பன அத்தா²னங் அதி⁴கரணஸத்³த³வசனீயதாஸாமஞ்ஞங் உபாதா³ய வுச்சமானோ அயங் விசாரோ அதி⁴கரணஸத்³த³ஸ்ஸ அத்து²த்³தா⁴ரோதி வுத்தோ. தேனேவாஹ ‘‘அதி⁴கரணந்தி வசனஸாமஞ்ஞதோ அத்து²த்³தா⁴ரவஸேன பவத்தானி சத்தாரி அதி⁴கரணானீ’’தி. அஞ்ஞபா⁴கி³யதாதி அஞ்ஞபக்கி²யதா. தப்³பா⁴கி³யதாதி தப்பக்கி²யதா. அபாகடா பத³பா⁴ஜனதோ அஞ்ஞத்ர த³ஸ்ஸிதட்டா²னாபா⁴வதோ. அவஸானே ஆபத்தஞ்ஞபா⁴கி³யேன சோத³னஞ்சாதி ‘‘பி⁴க்கு² ஸங்கா⁴தி³ஸேஸங் அஜ்ஜா²பஜ்ஜந்தோ தி³ட்டோ² ஹோதி, ஸங்கா⁴தி³ஸேஸே ஸங்கா⁴தி³ஸேஸதி³ட்டி² ஹோதி, தஞ்சே பாராஜிகேன சோதே³தீ’’திஆதி³சோத³னங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘அதி⁴கரணஞ்ஞபா⁴கி³ய’’ந்தி. ஏகமேகஞ்ஹி அதி⁴கரணங் இதரேஸங் திண்ணங் திண்ணங் அஞ்ஞபா⁴கி³யங் அஞ்ஞபக்கி²யங் அஞ்ஞகொட்டா²ஸியங் ஹோதி வத்து²விஸபா⁴க³த்தா. ஆதி³ஸத்³தே³ன ‘‘கத²ங் அதி⁴கரணங் அதி⁴கரணஸ்ஸ அஞ்ஞபா⁴கி³ய’’ந்திஆதி³கோ பத³விபா⁴கோ³ ஸங்க³ஹிதோ.
Yadi pana nāmakaraṇasaññāya ādhārabhūtaṃ chagalakaṃ sandhāya ‘‘aññabhāgiyassa adhikaraṇassā’’ti vuttaṃ, atha kasmā padabhājane taṃ avibhajitvā ‘‘aññabhāgiyassa adhikaraṇassāti āpattaññabhāgiyaṃ vā hoti adhikaraṇaññabhāgiyaṃ vā’’tiādi (pārā. 393) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Tanti ādhārasaṅkhātaṃ adhikaraṇaṃ. Āvibhūtaṃ pākaṭaṃ. Atthuddhāravasenāti tena vattabbaatthānaṃ uddharaṇavasena. Nanu ca ‘‘atthamattaṃ pati saddā abhinivisantī’’ti na ekena saddena anekatthā abhidhīyantīti? Saccametaṃ saddavisese apekkhite, tesaṃ tesaṃ pana atthānaṃ adhikaraṇasaddavacanīyatāsāmaññaṃ upādāya vuccamāno ayaṃ vicāro adhikaraṇasaddassa atthuddhāroti vutto. Tenevāha ‘‘adhikaraṇanti vacanasāmaññato atthuddhāravasena pavattāni cattāri adhikaraṇānī’’ti. Aññabhāgiyatāti aññapakkhiyatā. Tabbhāgiyatāti tappakkhiyatā. Apākaṭā padabhājanato aññatra dassitaṭṭhānābhāvato. Avasāne āpattaññabhāgiyena codanañcāti ‘‘bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, saṅghādisese saṅghādisesadiṭṭhi hoti, tañce pārājikena codetī’’tiādicodanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘adhikaraṇaññabhāgiya’’nti. Ekamekañhi adhikaraṇaṃ itaresaṃ tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ aññabhāgiyaṃ aññapakkhiyaṃ aññakoṭṭhāsiyaṃ hoti vatthuvisabhāgattā. Ādisaddena ‘‘kathaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa aññabhāgiya’’ntiādiko padavibhāgo saṅgahito.
கிஞ்சி தே³ஸங் லேஸமத்தங் உபாதா³யாதி எத்த² யங் வத்தப்³ப³ங், தஸ்ஸாபி அஸம்ப⁴வத³ஸ்ஸனப்பஸங்கே³ன ஹெட்டா² வுத்தத்தா ‘‘ஸேஸா வினிச்ச²யகதா² அட்ட²மே வுத்தஸதி³ஸாயேவா’’தி வுத்தங். தத்த² ஸேஸா வினிச்ச²யகதா²தி ‘‘பாராஜிகேனாதி பி⁴க்கு²னோ அனுரூபேஸு ஏகூனவிஸதியா அஞ்ஞதரேனா’’திஆதி³கா (கங்கா²॰ அட்ட²॰ து³ட்ட²தோ³ஸஸிக்கா²பத³வண்ணனா) வினிச்ச²யகதா². வுத்தஸதி³ஸாயேவாதி எத்த² இமஸ்மிங் ஸிக்கா²பதே³ யா வத்தப்³பா³, தேன ஸிக்கா²பதே³ன ஸாதா⁴ரணபூ⁴தா ஸா வுத்தஸதி³ஸாயேவாதி அதி⁴ப்பேதா, ந அஸாதா⁴ரணபூ⁴தா அபுப்³ப³வண்ணனாய அதி⁴ப்பேதத்தா. தேனேவாஹ ‘‘அயங் பனா’’திஆதி³. புரிமஸ்மிங் ஸிக்கா²பதே³பி ததா²ஸஞ்ஞினோ அனாபத்திகத்தா ‘‘இத⁴ சா’’தி வுத்தங். ததா²ஸஞ்ஞினோபீதி ‘‘பாராஜிகங்யேவ அயங் ஆபன்னோ’’தி ஏவங்ஸஞ்ஞினோபி. இதிஸத்³தோ³ ஆதி³அத்தோ² வா பகாரத்தோ² வா. தேன கேனசி பி⁴க்கு²னா அஞ்ஞோ கோசி க²த்தியஜாதிகோ பாராஜிகங் த⁴ம்மங் அஜ்ஜா²பஜ்ஜந்தோ தி³ட்டோ² ஹோதி, அத² ஸோ அஞ்ஞங் அத்தனோ வேரிங் க²த்தியஜாதிகங் பி⁴க்கு²ங் பஸ்ஸித்வா தங் க²த்தியஜாதிலேஸங் க³ஹெத்வா ஏவங் சோதே³தி ‘‘க²த்தியோ மயா தி³ட்டோ² பாராஜிகங் த⁴ம்மங் அஜ்ஜா²பஜ்ஜந்தோ, த்வங் க²த்தியோ பாராஜிகங் த⁴ம்மங் அஜ்ஜா²பன்னோஸி, அத² வா த்வங் கோ² க²த்தியோ, ந அஞ்ஞோ, பாராஜிகங் த⁴ம்மங் அஜ்ஜா²பன்னோஸி, அஸ்ஸமணோஸி, அஸக்யபுத்தியோஸி, நத்தி² தயா ஸத்³தி⁴ங் உபோஸதோ² வா பவாரணா வா ஸங்க⁴கம்மங் வா’’தி, ஆபத்தி வாசாய வாசாய ஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸ்ஸ. எத்த² ச தேஸங் க²த்தியானங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் அஸதி³ஸஸ்ஸ தஸ்ஸ தஸ்ஸ தீ³கா⁴தி³னோ வா தி³ட்டா²தி³னோ வா வஸேன அஞ்ஞபா⁴கி³யதா, க²த்தியஜாதிபஞ்ஞத்தியா ஆதா⁴ரவஸேன அதி⁴கரணதா ச வேதி³தப்³பா³. ஏஸ நயோ நாமலேஸாதீ³ஸுபி.
Kiñci desaṃ lesamattaṃ upādāyāti ettha yaṃ vattabbaṃ, tassāpi asambhavadassanappasaṅgena heṭṭhā vuttattā ‘‘sesā vinicchayakathā aṭṭhame vuttasadisāyevā’’ti vuttaṃ. Tattha sesā vinicchayakathāti ‘‘pārājikenāti bhikkhuno anurūpesu ekūnavisatiyā aññatarenā’’tiādikā (kaṅkhā. aṭṭha. duṭṭhadosasikkhāpadavaṇṇanā) vinicchayakathā. Vuttasadisāyevāti ettha imasmiṃ sikkhāpade yā vattabbā, tena sikkhāpadena sādhāraṇabhūtā sā vuttasadisāyevāti adhippetā, na asādhāraṇabhūtā apubbavaṇṇanāya adhippetattā. Tenevāha ‘‘ayaṃ panā’’tiādi. Purimasmiṃ sikkhāpadepi tathāsaññino anāpattikattā ‘‘idha cā’’ti vuttaṃ. Tathāsaññinopīti ‘‘pārājikaṃyeva ayaṃ āpanno’’ti evaṃsaññinopi. Itisaddo ādiattho vā pakārattho vā. Tena kenaci bhikkhunā añño koci khattiyajātiko pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, atha so aññaṃ attano veriṃ khattiyajātikaṃ bhikkhuṃ passitvā taṃ khattiyajātilesaṃ gahetvā evaṃ codeti ‘‘khattiyo mayā diṭṭho pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto, tvaṃ khattiyo pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, atha vā tvaṃ kho khattiyo, na añño, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā’’ti, āpatti vācāya vācāya saṅghādisesassa. Ettha ca tesaṃ khattiyānaṃ aññamaññaṃ asadisassa tassa tassa dīghādino vā diṭṭhādino vā vasena aññabhāgiyatā, khattiyajātipaññattiyā ādhāravasena adhikaraṇatā ca veditabbā. Esa nayo nāmalesādīsupi.
ஆபத்திலேஸே பன கேனசி பி⁴க்கு²னா கோசி பி⁴க்கு² லஹுகங் ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜந்தோ தி³ட்டோ² ஹோதி, ஸோ சேதங் பி⁴க்கு²ங் பாராஜிகேன சோதே³தி, ஆபத்தி வாசாய வாசாய ஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸ்ஸ. யதி³ ஏவங் கத²ங் அஞ்ஞபா⁴கி³யங் அதி⁴கரணங் ஹோதீதி? யஞ்ஹி ஸோ லஹுகங் ஆபத்திங் ஆபன்னோ, தங் பாராஜிகஸ்ஸ அஞ்ஞபா⁴கி³யங் அதி⁴கரணங், தஸ்ஸ பன அஞ்ஞபா⁴கி³யஸ்ஸ அதி⁴கரணஸ்ஸ லேஸோ நாம. யோ ஸோ ஸப்³ப³க²த்தியானங் ஸாதா⁴ரணோ க²த்தியபா⁴வோ விய ஸப்³பா³பத்தீனங் ஸாதா⁴ரணோ ஆபத்திபா⁴வோ. ஏதேனேவ உபாயேன ‘‘கேனசி பி⁴க்கு²னா கோசி பி⁴க்கு² ஸங்கா⁴தி³ஸேஸங் அஜ்ஜா²பஜ்ஜந்தோ தி³ட்டோ² ஹோதீ’’திஆதி³கங் விஸேஸங் ஸங்க³ண்ஹாதி.
Āpattilese pana kenaci bhikkhunā koci bhikkhu lahukaṃ āpattiṃ āpajjanto diṭṭho hoti, so cetaṃ bhikkhuṃ pārājikena codeti, āpatti vācāya vācāya saṅghādisesassa. Yadi evaṃ kathaṃ aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ hotīti? Yañhi so lahukaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ pārājikassa aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ, tassa pana aññabhāgiyassa adhikaraṇassa leso nāma. Yo so sabbakhattiyānaṃ sādhāraṇo khattiyabhāvo viya sabbāpattīnaṃ sādhāraṇo āpattibhāvo. Eteneva upāyena ‘‘kenaci bhikkhunā koci bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hotī’’tiādikaṃ visesaṃ saṅgaṇhāti.
அஞ்ஞபா⁴கி³யஸிக்க²ங் யோ, நேவ ஸிக்க²தி யுத்திதோ;
Aññabhāgiyasikkhaṃ yo, neva sikkhati yuttito;
க³ச்சே² வினயவிஞ்ஞூஹி, அஞ்ஞபா⁴கி³யதங்வ ஸோ. (வஜிர॰ டீ॰ பாராஜிக 408);
Gacche vinayaviññūhi, aññabhāgiyataṃva so. (vajira. ṭī. pārājika 408);
அஞ்ஞபா⁴கி³யஸிக்கா²பத³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Aññabhāgiyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
