| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-පුරාණ-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
9. අඤ්‌ඤභාගියසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
9. Aññabhāgiyasikkhāpadavaṇṇanā
අඤ්‌ඤභාගො වා අස්‌ස අත්‌ථීති යථා සුවණ්‌ණස්‌සෙදං සොවණ්‌ණමිත්‍යත්‍ර සුවණ්‌ණවා අනෙන සුවණ්‌ණො ඉත්‍යුච්‌චතෙ. තං පටිමාය සරීරං, සිලාපුත්‌තකස්‌ස සරීරන්‌ති ච නිදස්‌සනං. ඡගලකස්‌ස ‘‘දබ්‌බො’’ති දින්‌නං නාමං ‘‘දෙසො’’ති වුච්‌චති. කස්‌මා? ථෙරං අනුද්‌ධංසෙතුං ථෙරස්‌සාපි අපදිසිතබ්‌බත්‌තා. අඤ්‌ඤම්‌පි වත්‌ථුං න ථෙරංයෙව. ලිස්‌සති සිලිස්‌සති වොහාරමත්‌තෙනෙවන අත්‌ථතො. ඊසකං අල්‌ලීයතීති ලෙසොති අධිප්‌පායො. ලිසසෙලඡකොලඅල්‌ලීභාවෙ. තෙන වුත්‌තං ‘‘ඊසකං අල්‌ලීයතීති ලෙසො’’ති. යස්‌මා දෙසලෙසා අත්‌ථතො නින්‌නානාකරණං, තස්‌මා ‘‘කිඤ්‌චිදෙසං ලෙසමත්‌තං උපාදායා’’ති පදං උද්‌ධරිත්‌වා ‘‘දස ලෙසා ජාතිලෙසො’’තිආදි (පාරා. 394) පදභාජනෙ වුත්‌තං.
Aññabhāgovā assa atthīti yathā suvaṇṇassedaṃ sovaṇṇamityatra suvaṇṇavā anena suvaṇṇo ityuccate. Taṃ paṭimāya sarīraṃ, silāputtakassa sarīranti ca nidassanaṃ. Chagalakassa ‘‘dabbo’’ti dinnaṃ nāmaṃ ‘‘deso’’ti vuccati. Kasmā? Theraṃ anuddhaṃsetuṃ therassāpi apadisitabbattā. Aññampi vatthuṃ na theraṃyeva. Lissati silissati vohāramattenevana atthato. Īsakaṃ allīyatīti lesoti adhippāyo. Lisaselachakolaallībhāve. Tena vuttaṃ ‘‘īsakaṃ allīyatīti leso’’ti. Yasmā desalesā atthato ninnānākaraṇaṃ, tasmā ‘‘kiñcidesaṃ lesamattaṃ upādāyā’’ti padaṃ uddharitvā ‘‘dasa lesā jātileso’’tiādi (pārā. 394) padabhājane vuttaṃ.
අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිවසෙනෙව ආවිභූතන්‌ති එත්‌ථ කිඤ්‌ච භිය්‍යො අනියමත්‌තා. න හි මෙත්‌තියභූමජකානං විය අඤ්‌ඤෙසං සබ්‌බෙසම්‌පි ‘‘ඡගලකමෙවෙත්‌ථ අඤ්‌ඤභාගියං අධිකරණං හොති, අඤ්‌ඤං ගොමහිංසාදිකම්‌පි හොති, න ච මෙත්‌තියභූමජකා විය සබ්‌බෙපි නාමලෙසමත්‌තමෙව උපාදියන්‌ති, අඤ්‌ඤම්‌පි ජාතිලෙසාදිං උපාදියන්‌ති, තස්‌මා අනියමත්‌තා න විභත්‌තං. කිඤ්‌ච භිය්‍යො තථාවුත්‌තෙ ඡගලකස්‌සෙව අඤ්‌ඤභාගියතා සම්‌භවති, න අඤ්‌ඤස්‌ස, යෙන සොව දස්‌සිතො. ලෙසො ච නාම ලෙසොව, න ජාතිආදි, යෙන සොව දස්‌සිතොති එවං මිච්‌ඡාගාහප්‌පසඞ්‌ගතොති වෙදිතබ්‌බං. ඉධ ච…පෙ.… සඤ්‌ඤිනොපීති ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ ච අමූලකසික්‌ඛාපදෙ චාති අත්‌ථො.
Aṭṭhuppattivaseneva āvibhūtanti ettha kiñca bhiyyo aniyamattā. Na hi mettiyabhūmajakānaṃ viya aññesaṃ sabbesampi ‘‘chagalakamevettha aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ hoti, aññaṃ gomahiṃsādikampi hoti, na ca mettiyabhūmajakā viya sabbepi nāmalesamattameva upādiyanti, aññampi jātilesādiṃ upādiyanti, tasmā aniyamattā na vibhattaṃ. Kiñca bhiyyo tathāvutte chagalakasseva aññabhāgiyatā sambhavati, na aññassa, yena sova dassito. Leso ca nāma lesova, na jātiādi, yena sova dassitoti evaṃ micchāgāhappasaṅgatoti veditabbaṃ. Idha ca…pe… saññinopīti imasmiṃ sikkhāpade ca amūlakasikkhāpade cāti attho.
අඤ්‌ඤභාගියසික්‌ඛං යො, නෙව සික්‌ඛති යුත්‌තිතො;
Aññabhāgiyasikkhaṃ yo, neva sikkhati yuttito;
ගච්‌ඡෙ විනයවිඤ්‌ඤූහි, අඤ්‌ඤභාගියතංව සො. (වජිර. ටී. පාරාජික 408);
Gacche vinayaviññūhi, aññabhāgiyataṃva so. (vajira. ṭī. pārājika 408);
අඤ්‌ඤභාගියසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Aññabhāgiyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
