Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เถรีคาถา-อฎฺฐกถา • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ๕. ปญฺจกนิปาโต

    5. Pañcakanipāto

    ๑. อญฺญตราเถรีคาถาวณฺณนา

    1. Aññatarātherīgāthāvaṇṇanā

    ปญฺจกนิปาเต ปณฺณวีสติ วสฺสานีติอาทิกา อญฺญตราย เถริยา คาถาฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยํ กุสลํ อุปจินนฺตี อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เทวทหนคเร มหาปชาปติโคตมิยา ธาตี หุตฺวา วเฑฺฒสิฯ นามโคตฺตโต ปน อปญฺญาตา อโหสิฯ สา มหาปชาปติโคตมิยา ปพฺพชิตกาเล สยมฺปิ ปพฺพชิตฺวา ปญฺจวีสติ สํวจฺฉรานิ กามราเคน อุปทฺทุตา อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ กาลํ จิเตฺตกคฺคตํ อลภนฺตี พาหา ปคฺคยฺห กนฺทมานา ธมฺมทินฺนาเถริยา สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา กาเมหิ วินิวตฺติตมานสา กมฺมฎฺฐานํ คเหตฺวา ภาวนมนุยญฺชนฺตี น จิรเสฺสว ฉฬภิญฺญา หุตฺวา อตฺตโน ปฎิปตฺติํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา อุทานวเสน –

    Pañcakanipāte paṇṇavīsati vassānītiādikā aññatarāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī imasmiṃ buddhuppāde devadahanagare mahāpajāpatigotamiyā dhātī hutvā vaḍḍhesi. Nāmagottato pana apaññātā ahosi. Sā mahāpajāpatigotamiyā pabbajitakāle sayampi pabbajitvā pañcavīsati saṃvaccharāni kāmarāgena upaddutā accharāsaṅghātamattampi kālaṃ cittekaggataṃ alabhantī bāhā paggayha kandamānā dhammadinnātheriyā santike dhammaṃ sutvā kāmehi vinivattitamānasā kammaṭṭhānaṃ gahetvā bhāvanamanuyañjantī na cirasseva chaḷabhiññā hutvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena –

    ๖๗.

    67.

    ‘‘ปณฺณวีสติ วสฺสานิ, ยโต ปพฺพชิตา อหํ;

    ‘‘Paṇṇavīsati vassāni, yato pabbajitā ahaṃ;

    นาจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ, จิตฺตสฺสูปสมชฺฌคํฯ

    Nāccharāsaṅghātamattampi, cittassūpasamajjhagaṃ.

    ๖๘.

    68.

    ‘‘อลทฺธา เจตโส สนฺติํ, กามราเคนวสฺสุตา;

    ‘‘Aladdhā cetaso santiṃ, kāmarāgenavassutā;

    พาหา ปคฺคยฺห กนฺทนฺตี, วิหารํ ปาวิสิํ อหํฯ

    Bāhā paggayha kandantī, vihāraṃ pāvisiṃ ahaṃ.

    ๖๙.

    69.

    ‘‘สา ภิกฺขุนิํ อุปาคจฺฉิํ, ยา เม สทฺธายิกา อหุ;

    ‘‘Sā bhikkhuniṃ upāgacchiṃ, yā me saddhāyikā ahu;

    สา เม ธมฺมมเทเสสิ, ขนฺธายตนธาตุโยฯ

    Sā me dhammamadesesi, khandhāyatanadhātuyo.

    ๗๐.

    70.

    ‘‘ตสฺสา ธมฺมํ สุณิตฺวาน, เอกมเนฺต อุปาวิสิํ;

    ‘‘Tassā dhammaṃ suṇitvāna, ekamante upāvisiṃ;

    ปุเพฺพนิวาสํ ชานามิ, ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํฯ

    Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ.

    ๗๑.

    71.

    ‘‘เจโตปริจฺจญาณญฺจ , โสตธาตุ วิโสธิตา;

    ‘‘Cetopariccañāṇañca , sotadhātu visodhitā;

    อิทฺธีปิ เม สจฺฉิกตา, ปโตฺต เม อาสวกฺขโย;

    Iddhīpi me sacchikatā, patto me āsavakkhayo;

    ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ –

    Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. –

    อิมา คาถา อภาสิฯ

    Imā gāthā abhāsi.

    ตตฺถ นาจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปีติ อจฺฉราฆฎิตมตฺตมฺปิ ขณํ องฺคุลิโผฎนมตฺตมฺปิ กาลนฺติ อโตฺถฯ จิตฺตสฺสูปสมชฺฌคนฺติ จิตฺตสฺส อุปสมํ จิเตฺตกคฺคํ น อชฺฌคนฺติ โยชนา, น ปฎิลภินฺติ อโตฺถฯ

    Tattha nāccharāsaṅghātamattampīti accharāghaṭitamattampi khaṇaṃ aṅguliphoṭanamattampi kālanti attho. Cittassūpasamajjhaganti cittassa upasamaṃ cittekaggaṃ na ajjhaganti yojanā, na paṭilabhinti attho.

    กามราเคนวสฺสุตาติ กามคุณสงฺขาเตสุ วตฺถุกาเมสุ ทฬฺหตราภินิเวสิตาย พหเลน ฉนฺทราเคน ตินฺตจิตฺตาฯ

    Kāmarāgenavassutāti kāmaguṇasaṅkhātesu vatthukāmesu daḷhatarābhinivesitāya bahalena chandarāgena tintacittā.

    ภิกฺขุนินฺติ ธมฺมทินฺนเตฺถริํ สนฺธาย วทติฯ

    Bhikkhuninti dhammadinnattheriṃ sandhāya vadati.

    เจโตปริจฺจญาณญฺจาติ เจโตปริยญาณญฺจ วิโสธิตนฺติ สมฺพโนฺธ, อธิคตนฺติ อโตฺถฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ

    Cetopariccañāṇañcāti cetopariyañāṇañca visodhitanti sambandho, adhigatanti attho. Sesaṃ vuttanayameva.

    อญฺญตราเถรีคาถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ

    Aññatarātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / เถรีคาถาปาฬิ • Therīgāthāpāḷi / ๑. อญฺญตราเถรีคาถา • 1. Aññatarātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact