| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೨೫. ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬವತ್ಥುಕಥಾ
25. Aññatitthiyapubbavatthukathā
೮೬. ಯೋ ಪನಾತಿ ಯೋ ಪನ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ। ಅಞ್ಞೋಪೀತಿ ಪಸೂರತೋ ಅಪರೋಪಿ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೇ। ತತ್ಥಾತಿ ‘‘ಯೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖವೇ ಅಞ್ಞೋಪೀ’’ತಿಆದಿವಚನೇ। ಅಯನ್ತಿ ಪರಿವಾಸೋ। ನಗ್ಗಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸೇವಾತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭೇದಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಆಜೀವಕಸ್ಸ ವಾ ಅಚೇಲಕಸ್ಸ ವಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಆಜೀವಕೋ ಉಪರಿ ಏಕಮೇವ ವತ್ಥಂ ಉಪಕಚ್ಛಕೇ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಪರಿದಹತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ನಗ್ಗೋ। ಅಚೇಲಕೋ ಪನ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ನಗ್ಗೋಯೇವ। ಸೋಪೀತಿ =೦೩ ನಗ್ಗಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋಪಿ। ವಾಲಕಮ್ಬಲಾದೀನನ್ತಿ ವಾಲೇನ ಕತಂ ಕಮ್ಬಲಂ, ಆದಿಸದ್ದೇನ ಕೇಸಕಮ್ಬಲಾದಯೋ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ। ಅಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ನಗ್ಗಪರಿಬ್ಬಾಜಕತೋ ಅಪರಸ್ಸ। ಪಣ್ಡರಙ್ಗಾದಿಕಸ್ಸಾತಿ ಪಣ್ಡರಂ ಸೇತವತ್ಥಂ ಅಙ್ಗೇ ಸರೀರೇ ಏತಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ಪಣ್ಡರಙ್ಗೋ, ಆದಿಸದ್ದೇನ ನೀಲಙ್ಗಾದಯೋ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
86.Yo panāti yo pana aññatitthiyapubbo. Aññopīti pasūrato aparopi. Idhāti imasmiṃ sāsane. Tasminti aññatitthiyapubbe. Tatthāti ‘‘yo so bhikkhave aññopī’’tiādivacane. Ayanti parivāso. Naggaparibbājakassevāti vatvā tassa bhedaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘ājīvakassa vā acelakassa vā’’ti. Tattha ājīvako upari ekameva vatthaṃ upakacchake pavesetvā paridahati, heṭṭhā naggo. Acelako pana sabbena sabbaṃ naggoyeva. Sopīti =03 naggaparibbājakopi. Vālakambalādīnanti vālena kataṃ kambalaṃ, ādisaddena kesakambalādayo saṅgaṇhāti. Assāti paribbājakassa. Aññassāti naggaparibbājakato aparassa. Paṇḍaraṅgādikassāti paṇḍaraṃ setavatthaṃ aṅge sarīre etassatthīti paṇḍaraṅgo, ādisaddena nīlaṅgādayo saṅgaṇhāti.
ಏವನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಓರೋಪನಾದಿನಾ। ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೇ, ನಿಸಿನ್ನೇಯೇವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಅನಾದರೇ ಚೇತಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ। ನಯಿಮೇತಿ ನ ಇಮೇ, ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತನ್ತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಂ।
Evanti iminā kesamassuoropanādinā. Pabbājentehi bhikkhūhīti sambandho. Tasminti aññatitthiyapubbe, nisinneyevāti yojanā. Anādare cetaṃ bhummavacanaṃ. Tassāti aññatitthiyapubbassa. Nayimeti na ime, bhikkhūti sambandho. Tanti aññatitthiyapubbaṃ.
೮೭. ‘‘ಏವಂ ಖೋ…ಪೇ॰… ಅನಾರಾಧಕೋ’’ತಿ ಅಯಂ ಕಥಾ ಮಾತಿಕಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ತಸ್ಸಾಯೇವ ಮಾತಿಕಾಯ। ತತ್ಥಾತಿ ವಿಭಙ್ಗೇ। ಅತಿಕಾಲೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ವತ್ತಕರಣವೇಲಾಯೇವ ಅತಿಕಾಲೋ ನಾಮಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ವತ್ತಕರಣವೇಲಾಯಮೇವಾ’’ತಿ। ಇಮಿನಾ ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಕರಣವಚನನ್ತಿಪಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಕುಲಘರೇಸುಯೇವ। ಅಞ್ಞದತ್ಥೂತಿ ಏಕಂಸೇನ, ‘‘ಕರೋನ್ತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಠಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೋ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಸಮ್ಪಾದಕೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅನಾರಾಧಕೋತಿ ಏತ್ಥ ಆರಾಧಸದ್ದಸ್ಸ ಸಾಧನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ತೋಸನತ್ಥಾದಯೋ ನಿವತ್ತೇತಿ।
87. ‘‘Evaṃ kho…pe… anārādhako’’ti ayaṃ kathā mātikāti yojanā. Assāti aññatitthiyapubbassa. Tassevāti tassāyeva mātikāya. Tatthāti vibhaṅge. Atikālenāti ettha bhattakiccaṃ katvā vattakaraṇavelāyeva atikālo nāmāti dassento āha ‘‘vattakaraṇavelāyamevā’’ti. Iminā bhummatthe karaṇavacanantipi dasseti. Tatthevāti kulagharesuyeva. Aññadatthūti ekaṃsena, ‘‘karonto’’ti iminā pāṭhasesaṃ dasseti. Evampi karonto aññatitthiyapubboti yojanā. ‘‘Sampādako’’ti iminā anārādhakoti ettha ārādhasaddassa sādhanatthaṃ dasseti, tosanatthādayo nivatteti.
ಅಜ್ಝಾಚಾರತ್ಥಿಕಾ ವಿಸನ್ತಿ ಪವಿಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವೇಸಿಯಾ, ಸೋಭಣರೂಪಸಙ್ಖಾತಂ ವೇಸಂ ಧಾರೇತೀತಿ ವಾ ವೇಸಿಯಾ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಲಭಜ್ಝಾಚಾರಾ’’ತಿಆದಿ। ಆಮಿಸೋಯೇವ ಕಿಞ್ಜಕ್ಖೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಟ್ಠೇನಾತಿ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಜಕ್ಖೋ, ವಿಸೇಸನಪರಪದೋ। ಅಥ ವಾ ಆಮಿಸೋ ಚ ತತೋ ಅಞ್ಞೋ ಕಿಞ್ಜಕ್ಖೋ ಚ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಜಕ್ಖಂ, ತಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಾನಂ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಜಕ್ಖಸಮ್ಪದಾನಂ। ಕಿಞ್ಜಕ್ಖಸದ್ದೋ ಕೇಸರಸ್ಸೇವ ಮುಖ್ಯತೋ ವಾಚಕೋ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪನ ರೂಳ್ಹೀವಸೇನ। ವಿಧವಾತಿ ಏತ್ಥ ಧವಸದ್ದೋ ಪತಿನೋಯೇವ ವಾಚಕೋ, ನ ರುಕ್ಖವಿಸೇಸಸ್ಸಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಮತಪತಿಕಾ ವಾ’’ತಿಆದಿ। ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಮತವಸೇನ ವಾ ಪವುತ್ಥವಸೇನ ವಾ ವಿಗತೋ ಧವೋ ಏತಾಸಂ, ಧವೇನ ವಾ ವಿಗತಾತಿ ವಿಧವಾತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಾತಿ ವಿಧವಾ। ಯೋಬ್ಬನಪತ್ತತ್ತಾ ವಾ ಯೋಬ್ಬನಾತೀತತ್ತಾ ವಾ ಥುಲ್ಲಾ ಮಹನ್ತಾ ಕುಮಾರಿಕಾತಿ ಥುಲ್ಲಕುಮಾರಿಕಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಯೋಬ್ಬನಪತ್ತಾ’’ತಿಆದಿ। ಪಣ್ಡಕಾತಿ ಏತ್ಥ ಆಸಿತ್ತಪಣ್ಡಕಾದೀಸು ಪಞ್ಚಸು ಪಣ್ಡಕೇಸು ನಪುಂಸಕಪಣ್ಡಕೋವಾಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ನಪುಂಸಕಾ’’ತಿ। ಸಮಾನಪಬ್ಬಜ್ಜಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಮಾನಪಬ್ಬಜ್ಜಾ। ತತೋತಿ ವಿಸ್ಸಾಸತೋ।
Ajjhācāratthikā visanti pavisanti etthāti vesiyā, sobhaṇarūpasaṅkhātaṃ vesaṃ dhāretīti vā vesiyā. Tena vuttaṃ ‘‘sulabhajjhācārā’’tiādi. Āmisoyeva kiñjakkho appamattakaṭṭhenāti āmisakiñjakkho, visesanaparapado. Atha vā āmiso ca tato añño kiñjakkho ca āmisakiñjakkhaṃ, tassa sampadānaṃ āmisakiñjakkhasampadānaṃ. Kiñjakkhasaddo kesarasseva mukhyato vācako, appamattakassa pana rūḷhīvasena. Vidhavāti ettha dhavasaddo patinoyeva vācako, na rukkhavisesassāti dassento āha ‘‘matapatikā vā’’tiādi. Imehi padehi matavasena vā pavutthavasena vā vigato dhavo etāsaṃ, dhavena vā vigatāti vidhavāti vacanatthaṃ dasseti. Tāti vidhavā. Yobbanapattattā vā yobbanātītattā vā thullā mahantā kumārikāti thullakumārikāti dassento āha ‘‘yobbanapattā’’tiādi. Paṇḍakāti ettha āsittapaṇḍakādīsu pañcasu paṇḍakesu napuṃsakapaṇḍakovādhippetoti āha ‘‘napuṃsakā’’ti. Samānapabbajjāti bhikkhūhi samānapabbajjā. Tatoti vissāsato.
ತತ್ಥಾತಿ ವೇಸಿಯಾದೀಸು। ತಾಸನ್ತಿ ವೇಸಿಯಾನಂ। ಸೋತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು =೦೪ ವಿಧವಾದೀಸು। ಗನ್ತಬ್ಬತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸಚೇ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ತಥಾತಿ ಯಥಾ ಗನ್ತಬ್ಬತ್ತಂ ವುತ್ತಂ, ತಥಾ।
Tatthāti vesiyādīsu. Tāsanti vesiyānaṃ. Soti aññatitthiyapubbo. Sabbatthāti sabbesu =04 vidhavādīsu. Gantabbataṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tathāti yathā gantabbattaṃ vuttaṃ, tathā.
ಉಚ್ಚಾವಚಾನೀತಿ ಏತ್ಥ ಉದ್ಧಂ ಚಯತಿ ವಡ್ಢತೀತಿ ಉಚ್ಚಂ, ಚಯತೋ ಅವಗತೋ ವಿಯೋಗೋತಿ ಅವಚಂ। ಉಚ್ಚಞ್ಚ ಅವಚಞ್ಚ ಉಚ್ಚಾವಚಾನೀತಿ ವಚನತ್ಥೇನ ಮಹನ್ತಖುದ್ದಕತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಮಹನ್ತಖುದ್ದಕಾನೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಕರಣೀಯಾನೀ’’ತಿಪದಸ್ಸ ಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಂದಸ್ಸನೇನ ಚ ಕತ್ತಬ್ಬಾನೀತಿ ಕರಣೀಯಾನೀತಿ ವಚನತ್ಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಮಹನ್ತಖುದ್ದಕೇಸು ಕಮ್ಮೇಸು । ತತ್ಥ ನ ದಕ್ಖೋತಿ ಏತ್ಥ ತಸದ್ದಸ್ಸ ವಿಸಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ತೇಸು ತೇಸು ನವಕಮ್ಮೇಸೂ’’ತಿ। ‘‘ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯಸಮ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನತ್ಥಿ ಅಲಸೋ ಕೋಸಜ್ಜಂ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಅನಲಸೋತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ರಾತಿ ಏತ್ಥ ತ್ರಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ ವಿಚ್ಛಾಜೋತಕೋತಿ ಆಹ ‘‘ತೇಸು ತೇಸೂ’’ತಿ। ‘‘ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಾಯ ವೀಮಂಸಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತವಚನಸ್ಸತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಇದಮೇವ’’ನ್ತಿಆದಿ। ‘‘ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಖಣೇ ಉಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞಾಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಾಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಠಾನಸದ್ದೋ ತಙ್ಖಣತ್ಥೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಲಂ ಕಾತುನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಲಂಸದ್ದೋ ಭೂಸನವಾರಣಪರಿಯತ್ತಸಙ್ಖಾತೇಸು ತೀಸು ಅತ್ಥೇಸು ಪರಿಯತ್ತತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ’’ತಿ।
Uccāvacānīti ettha uddhaṃ cayati vaḍḍhatīti uccaṃ, cayato avagato viyogoti avacaṃ. Uccañca avacañca uccāvacānīti vacanatthena mahantakhuddakatthoti āha ‘‘mahantakhuddakānī’’ti. ‘‘Kammānī’’ti iminā ‘‘karaṇīyānī’’tipadassa sarūpaṃ dasseti. Taṃdassanena ca kattabbānīti karaṇīyānīti vacanattho kātabbo. Tatthāti mahantakhuddakesu kammesu . Tattha na dakkhoti ettha tasaddassa visayaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tesu tesu navakammesū’’ti. ‘‘Uṭṭhānavīriyasampanno’’ti iminā natthi alaso kosajjaṃ etassāti analasoti vacanatthaṃ dasseti. Tatrāti ettha trapaccayo sattamyatthe vicchājotakoti āha ‘‘tesu tesū’’ti. ‘‘Ṭhānuppattikāya vīmaṃsāyā’’ti vuttavacanassatthaṃ dassento āha ‘‘idameva’’ntiādi. ‘‘Tasmiṃyeva khaṇe uppannapaññāyā’’ti iminā ‘‘ṭhānuppattikāyā’’ti ettha ṭhānasaddo taṅkhaṇatthoti dasseti. Alaṃ kātunti ettha alaṃsaddo bhūsanavāraṇapariyattasaṅkhātesu tīsu atthesu pariyattatthoti āha ‘‘kātuṃ samattho’’ti.
ತಿಬ್ಬಚ್ಛನ್ದೋತಿ ತಿಖಿಣಛನ್ದೋ। ‘‘ಬಲವಚ್ಛನ್ದೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಲೋಕಿಯಸಮಾಧಿಭಾವನಾಯಾತಿ ಲೋಕಿಯಾಯ ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಾಯ ಸಮಾಧಿಭಾವನಾಯ।
Tibbacchandoti tikhiṇachando. ‘‘Balavacchando’’ti iminā adhippāyatthaṃ dasseti. Lokiyasamādhibhāvanāyāti lokiyāya aṭṭhasamāpattisaṅkhātāya samādhibhāvanāya.
ಇಧಾಗತೋತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಆಗತೋ। ತಿತ್ಥಾಯತನಸಾಮಿಕಸ್ಸಾತಿ ತರನ್ತಿ ಉಪ್ಲವನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನಿಮುಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ತಿತ್ಥಂ, ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಯೋ। ತಮೇವ ಆಯತನಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾನನ್ತಿ ತಿತ್ಥಾಯತನಂ। ಅಥ ವಾ ತಿತ್ಥಮೇತೇಸಮತ್ಥೀತಿ ತಿತ್ಥಿನೋ, ತೇಸಮಾಯತನಂ ತಿತ್ಥಾಯತನಂ, ತಸ್ಸ ಸಾಮಿಕೋ ತಿತ್ಥಾಯತನಸಾಮಿಕೋ, ತಸ್ಸ। ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಯಾತಿ ಏತ್ಥ ದಿಟ್ಠಿಸದ್ದೋ ಲದ್ಧಿಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಾಯ ಲದ್ಧಿಯಾ’’ತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಸಾ ಲದ್ಧಿ ‘‘ಖನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ರುಚೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಆದಾಯೋ’’ತಿ ಚ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಇದಾನೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಾಯೇವ ಲದ್ಧಿ ಖಮತಿ ಚೇವ ರುಚ್ಚತಿ ಚ ಗಹಿತಾ ಚಾತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಸ ತಿತ್ಥಕರಸ್ಸಾತಿ ಕತ್ವತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ತಿತ್ಥಾಯತನಸಾಮಿಕಸ್ಸ। ಭಞ್ಞಮಾನಾಯಾತಿ ಭಣಿಯಮಾನಾಯ। ಅನಭಿರದ್ಧೋತಿ ಏತ್ಥ ಅನಭಿರಾಧಿತೋ ಅಪರಿತೋಸಿತಚಿತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ನೋ ಪಗ್ಗಹಿತಚಿತ್ತೋ’’ತಿ। ಯದಿದನ್ತಿ ಯಂ ಇದಂ ‘‘ಅನತ್ತಮನತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಅತ್ತಮನತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇಮಿನಾ ‘‘ಇದ’’ನ್ತಿಪದಸ್ಸ ಅನಿಯಮಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇಮೇತಿ ಭಿಕ್ಖೂ। ಯಞ್ಚ ಅನತ್ತಮನತ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಏವ ಅನತ್ತಮನತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇದನ್ತಿ ದ್ವೇ ಅತ್ತಮನತ್ತಾನಿ, ದ್ವೇ ಅನತ್ತಮನತ್ತಾನೀತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಇದಂ ಧಮ್ಮಜಾತಂ। ಸಙ್ಘಾಟನೀಯನ್ತಿ ಸಙ್ಘಟಿತಬ್ಬಂ, ಸನ್ನಿಚಯಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಅನಾರಾಧಕೇ’’ತಿಆದಿನಾ ಅನಾರಾಧನೀಯಸ್ಮಿನ್ತಿ =೦೫ ಏತ್ಥ ನ ಆರಾಧೇತಿ ವತ್ತಂ ಅನೇನ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಅನಾರಾಧನೀಯನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇದನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ। ಲಿಙ್ಗನ್ತಿ ಕಾರಣಂ। ಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ಚಿಹನಂ। ಇತೋತಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗತೋ ನೀಹಟೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವುತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸೇನಾತಿ ಕಣ್ಹಪಕ್ಖೇ ವುತ್ತವಿಪರೀತೇನ।
Idhāgatoti imasmiṃ sāsane āgato. Titthāyatanasāmikassāti taranti uplavanti sattā ummujjanimujjaṃ karonti etthāti titthaṃ, dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo. Tameva āyatanaṃ diṭṭhigatikānanti titthāyatanaṃ. Atha vā titthametesamatthīti titthino, tesamāyatanaṃ titthāyatanaṃ, tassa sāmiko titthāyatanasāmiko, tassa. Tassa diṭṭhiyāti ettha diṭṭhisaddo laddhipariyāyoti āha ‘‘tassa santakāya laddhiyā’’ti. Kasmā sā laddhi ‘‘khantī’’ti ca ‘‘rucī’’ti ca ‘‘ādāyo’’ti ca vuccatīti āha ‘‘idānī’’tiādi. Sāyeva laddhi khamati ceva ruccati ca gahitā cāti yojanā. Tassa titthakarassāti katvatthe sāmivacanaṃ. Tassāti titthāyatanasāmikassa. Bhaññamānāyāti bhaṇiyamānāya. Anabhiraddhoti ettha anabhirādhito aparitositacittoti atthaṃ dassento āha ‘‘aparipuṇṇasaṅkappo, no paggahitacitto’’ti. Yadidanti yaṃ idaṃ ‘‘anattamanatta’’nti vā ‘‘attamanatta’’nti vā sambandho. Iminā ‘‘ida’’ntipadassa aniyamaṃ dasseti. Imeti bhikkhū. Yañca anattamanattanti yojanā. Tassevāti aññatitthiyapubbassa eva anattamanattanti sambandho. Idanti dve attamanattāni, dve anattamanattānīti catubbidhaṃ idaṃ dhammajātaṃ. Saṅghāṭanīyanti saṅghaṭitabbaṃ, sannicayaṃ kātabbanti attho. ‘‘Anārādhake’’tiādinā anārādhanīyasminti =05 ettha na ārādheti vattaṃ anena kammenāti anārādhanīyanti vacanatthaṃ dasseti. Idanti catubbidhaṃ. Liṅganti kāraṇaṃ. Lakkhaṇanti cihanaṃ. Itoti aṭṭhaṅgato nīhaṭenāti sambandho. Vuttavipallāsenāti kaṇhapakkhe vuttaviparītena.
ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಅಟ್ಠಙ್ಗಾನಿ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ನಾತಿಕಾಲೇನ ಗಾಮಪವೇಸನಂ ನಾತಿದಿವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮನ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಕಣ್ಹಪಕ್ಖೇಪಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಾನಿ ಸಮೋಧಾನೇತಬ್ಬಾನಿ। ‘‘ಪರಿತೋಸಕೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಆರಾಧಕಸದ್ದಸ್ಸ ತೋಸನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಹೇಟ್ಠಾ ಪನ ‘‘ಸಮ್ಪಾದಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸಾಧನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Sukkapakkhe aṭṭhaṅgāni samodhānetvā dassento āha ‘‘nātikālena gāmapavesanaṃ nātidivā paṭikkamana’’ntiādi. Kaṇhapakkhepi iminā nayena aṭṭhaṅgāni samodhānetabbāni. ‘‘Paritosako’’ti iminā ārādhakasaddassa tosanatthaṃ dasseti. Heṭṭhā pana ‘‘sampādako’’ti vuttattā sādhanatthaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ.
ಉಪಸಮ್ಪದಮಾಳಕೇಪೀತಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದಟ್ಠಾನೇ ಏಕಕೂಟಯುತ್ತೇ ಅನೇಕಕೋಣೇ ಪತಿಸ್ಸಯವಿಸೇಸೇಪಿ। ಸೋ ಹಿ ಏಕಕೂಟಂ ಕತ್ವಾ ಅನೇಕೇಹಿ ಕೋಣೇಹಿ ಮಲೀಯತಿ ವಿಭೂಸೀಯತೀತಿ ಮಾಳೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿವಚನಂ ಅಸದಿಸೂಪಮಾಯ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಯಥಾ ಪನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ। ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅನ್ತರಾತಿ ಚತುಮಾಸಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ। ಕುಪ್ಪನಸಭಾವೋತಿ ನಸ್ಸನಸಭಾವೋ। ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ। ನಾಮರೂಪಂ ವವತ್ಥಪೇತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ನಾಮಂ, ಇದಂ ರೂಪ’’ನ್ತಿ ವವತ್ಥಪೇತಿ। ಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ನಮನರುಪ್ಪನಲಕ್ಖಣಂ, ಅನಿಚ್ಚಾದಿಲಕ್ಖಣಂ ವಾ। ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪಹಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಮೂಹತಾನಿ…ಪೇ॰… ಸಲ್ಲ’’ನ್ತಿ। ಅಬ್ಬುಳ್ಹನ್ತಿ ಆವಹಿಯಿತ್ಥಾತಿ ಅಬ್ಬುಳ್ಹಂ, ಉದ್ಧಂ ವಹಿಯಿತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆತ್ಯೂಪಸಗ್ಗೋ ಹಿ ಉದ್ಧಙ್ಗಮತ್ಥೋ। ತಂದಿವಸಮೇವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಸ್ಸ ಪಟಿಲಭನದಿವಸೇಯೇವ। ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ತದಹೇವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸೋತಾಪನ್ನಭವನಅಹನಿ ಏವ।
Upasampadamāḷakepīti upasampādaṭṭhāne ekakūṭayutte anekakoṇe patissayavisesepi. So hi ekakūṭaṃ katvā anekehi koṇehi malīyati vibhūsīyatīti māḷoti vuccati. ‘‘Cattāro māse parivasitabba’’ntivacanaṃ asadisūpamāya pākaṭaṃ karonto ‘‘yathā panā’’tiādimāha. Hīti saccaṃ. Assāti aññatitthiyapubbassa. Parivasanto aññatitthiyapubboti sambandho. Antarāti catumāsassa abbhantare. Kuppanasabhāvoti nassanasabhāvo. Pariggaṇhātīti paricchinditvā gaṇhāti. Nāmarūpaṃ vavatthapetīti ‘‘idaṃ nāmaṃ, idaṃ rūpa’’nti vavatthapeti. Lakkhaṇanti namanaruppanalakkhaṇaṃ, aniccādilakkhaṇaṃ vā. Sotāpattimaggassa diṭṭhivicikicchāpahānaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘samūhatāni…pe… salla’’nti. Abbuḷhanti āvahiyitthāti abbuḷhaṃ, uddhaṃ vahiyitthāti attho. Ātyūpasaggo hi uddhaṅgamattho. Taṃdivasamevāti tasmiṃ sotāpattimaggassa paṭilabhanadivaseyeva. Bhummatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Tadahevāti tasmiṃ sotāpannabhavanaahani eva.
ತಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ। ಪಾಳಿಯಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಅನಾಗತತ್ತಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪತ್ತಮ್ಪಿ ತಥೇವಾ’’ತಿ। ಯಥಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಮೂಲಕಂ ಚೀವರಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ, ಪತ್ತಮ್ಪಿ ತಥೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದನ್ತಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ। ಇಮಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ। ಅಞ್ಞೇತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯತೋ ಅಪರೇ। ತೇಹಿಪೀತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿಪಿ। ವಿಲೋಮಾತಿ ಪಟಿಲೋಮಾ। ಆಯತ್ತನ್ತಿ ಅಧೀನಂ। ಆಯತ್ತಜೀವಿಕತ್ತಾತಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಆಯತ್ತಜೀವಿಕತ್ತಾ। ತಸ್ಸಾತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ। ವಚನಕರೋತಿ ವಚನಂ ಕರೋ। ವಾಕ್ಯೇಪಿ ಸಮಾಸೇಪಿ ವಚನಸದ್ದಸ್ಸ ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಮೇವ ಅಪೇಕ್ಖತ್ತಾ ‘‘ವಚನಕರೋ’’ತಿ ಸಮಾಸೋ ಹೋತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಆಯತ್ತಜೀವಕತ್ತಾ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ತೇನಾತಿ ವಚನಕರಹೇತುನಾ।
Tassāti aññatitthiyapubbassa. Pāḷiyaṃ pattassa anāgatattā vuttaṃ ‘‘pattampi tathevā’’ti. Yathā upajjhāyamūlakaṃ cīvaraṃ pariyesitabbaṃ, pattampi tathevāti attho. Idanti pattacīvaraṃ. Imassāti aññatitthiyapubbassa. Aññeti upajjhāyato apare. Tehipīti aññehipi. Vilomāti paṭilomā. Āyattanti adhīnaṃ. Āyattajīvikattāti aññatitthiyapubbassa upajjhāyena āyattajīvikattā. Tassāti upajjhāyassa. Vacanakaroti vacanaṃ karo. Vākyepi samāsepi vacanasaddassa ‘‘tassā’’ti padameva apekkhattā ‘‘vacanakaro’’ti samāso hoti. Eseva nayo ‘‘upajjhāyena āyattajīvakattā’’ti etthāpi. Tenāti vacanakarahetunā.
ಅಗ್ಗಿಪರಿಚರಣಕಾತಿ =೦೬ ಅಗ್ಗಿಪೂಜಕಾ। ಇಮಿನಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರನ್ತೀತಿ ಅಗ್ಗಿಕಾತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಾಪಸಾತಿ ಜಟಾಧರಾ। ತೇ ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ಜಟಾ ಚ ತಪೋ ಚ ಏತೇಸಮತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಜಟಿಲಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ತಾಪಸಾ’’ತಿ ಚ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಏತೇತಿ ಜಟಿಲಕಾ। ‘‘ಕಿರಿಯಂ ನ ಪಟಿಬಾಹನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತವಚನಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಕಮ್ಮಂ, ಅತ್ಥಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ’’ತಿ। ಏತದೇವ ಪಬ್ಬಜ್ಜನ್ತಿ ಏತಂ ಏವ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ। ಏತೇಸನ್ತಿ ಜಟಿಲಾನಂ। ಸಾಸನೇತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ। ತೇಸನ್ತಿ ಞಾತೀನಂ, ಇಮಂ ಪರಿಹಾರನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತೇತಿ ಞಾತಯೋ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ಞಾತಿಸೇಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಞಾತಿಯೇವ ಸೇಟ್ಠೋ, ಞಾತೀನಂ ವಾತಿ ಞಾತಿಸೇಟ್ಠೋ, ತಸ್ಸ, ಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Aggiparicaraṇakāti =06 aggipūjakā. Iminā aggiṃ paricarantīti aggikāti vacanatthaṃ dasseti. Tāpasāti jaṭādharā. Te hi yasmā jaṭā ca tapo ca etesamatthi, tasmā ‘‘jaṭilā’’ti ca ‘‘tāpasā’’ti ca vuccanti. Eteti jaṭilakā. ‘‘Kiriyaṃ na paṭibāhantī’’ti vuttavacanassa atthaṃ dassento āha ‘‘atthi kammaṃ, atthi kammavipāko’’ti. Etadeva pabbajjanti etaṃ eva tāpasapabbajjaṃ. Etesanti jaṭilānaṃ. Sāsaneti buddhassa sāsane. Tesanti ñātīnaṃ, imaṃ parihāranti sambandho. Teti ñātayo. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Ñātiseṭṭhassāti ñātiyeva seṭṭho, ñātīnaṃ vāti ñātiseṭṭho, tassa, buddhassāti sambandho.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೨೫. ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಕಥಾ • 25. Aññatitthiyapubbakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬವತ್ಥುಕಥಾ • Aññatitthiyapubbavatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
