| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੨੫. ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬવਤ੍ਥੁਕਥਾ
25. Aññatitthiyapubbavatthukathā
੮੬. ਯੋ ਪਨਾਤਿ ਯੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ। ਅਞ੍ਞੋਪੀਤਿ ਪਸੂਰਤੋ ਅਪਰੋਪਿ। ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ। ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੇ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਯੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਅਞ੍ਞੋਪੀ’’ਤਿਆਦਿવਚਨੇ। ਅਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਸੋ। ਨਗ੍ਗਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸੇવਾਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਜੀવਕਸ੍ਸ વਾ ਅਚੇਲਕਸ੍ਸ વਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਆਜੀવਕੋ ਉਪਰਿ ਏਕਮੇવ વਤ੍ਥਂ ਉਪਕਚ੍ਛਕੇ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਪਰਿਦਹਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਗ੍ਗੋ। ਅਚੇਲਕੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਨਗ੍ਗੋਯੇવ। ਸੋਪੀਤਿ =੦੩ ਨਗ੍ਗਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋਪਿ। વਾਲਕਮ੍ਬਲਾਦੀਨਨ੍ਤਿ વਾਲੇਨ ਕਤਂ ਕਮ੍ਬਲਂ, ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਕੇਸਕਮ੍ਬਲਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਨਗ੍ਗਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਤੋ ਅਪਰਸ੍ਸ। ਪਣ੍ਡਰਙ੍ਗਾਦਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਪਣ੍ਡਰਂ ਸੇਤવਤ੍ਥਂ ਅਙ੍ਗੇ ਸਰੀਰੇ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥੀਤਿ ਪਣ੍ਡਰਙ੍ਗੋ, ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਨੀਲਙ੍ਗਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ।
86.Yo panāti yo pana aññatitthiyapubbo. Aññopīti pasūrato aparopi. Idhāti imasmiṃ sāsane. Tasminti aññatitthiyapubbe. Tatthāti ‘‘yo so bhikkhave aññopī’’tiādivacane. Ayanti parivāso. Naggaparibbājakassevāti vatvā tassa bhedaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘ājīvakassa vā acelakassa vā’’ti. Tattha ājīvako upari ekameva vatthaṃ upakacchake pavesetvā paridahati, heṭṭhā naggo. Acelako pana sabbena sabbaṃ naggoyeva. Sopīti =03 naggaparibbājakopi. Vālakambalādīnanti vālena kataṃ kambalaṃ, ādisaddena kesakambalādayo saṅgaṇhāti. Assāti paribbājakassa. Aññassāti naggaparibbājakato aparassa. Paṇḍaraṅgādikassāti paṇḍaraṃ setavatthaṃ aṅge sarīre etassatthīti paṇḍaraṅgo, ādisaddena nīlaṅgādayo saṅgaṇhāti.
ਏવਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਓਰੋਪਨਾਦਿਨਾ। ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੇ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਯੇવਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਨਾਦਰੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ। ਨਯਿਮੇਤਿ ਨ ਇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਂ।
Evanti iminā kesamassuoropanādinā. Pabbājentehi bhikkhūhīti sambandho. Tasminti aññatitthiyapubbe, nisinneyevāti yojanā. Anādare cetaṃ bhummavacanaṃ. Tassāti aññatitthiyapubbassa. Nayimeti na ime, bhikkhūti sambandho. Tanti aññatitthiyapubbaṃ.
੮੭. ‘‘ਏવਂ ਖੋ…ਪੇ॰… ਅਨਾਰਾਧਕੋ’’ਤਿ ਅਯਂ ਕਥਾ ਮਾਤਿਕਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾਯੇવ ਮਾਤਿਕਾਯ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ વਿਭਙ੍ਗੇ। ਅਤਿਕਾਲੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾ વਤ੍ਤਕਰਣવੇਲਾਯੇવ ਅਤਿਕਾਲੋ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘વਤ੍ਤਕਰਣવੇਲਾਯਮੇવਾ’’ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਕਰਣવਚਨਨ੍ਤਿਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਕੁਲਘਰੇਸੁਯੇવ। ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੂਤਿ ਏਕਂਸੇਨ, ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਠਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਸਮ੍ਪਾਦਕੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਾਰਾਧਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਰਾਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੋਸਨਤ੍ਥਾਦਯੋ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ।
87. ‘‘Evaṃ kho…pe… anārādhako’’ti ayaṃ kathā mātikāti yojanā. Assāti aññatitthiyapubbassa. Tassevāti tassāyeva mātikāya. Tatthāti vibhaṅge. Atikālenāti ettha bhattakiccaṃ katvā vattakaraṇavelāyeva atikālo nāmāti dassento āha ‘‘vattakaraṇavelāyamevā’’ti. Iminā bhummatthe karaṇavacanantipi dasseti. Tatthevāti kulagharesuyeva. Aññadatthūti ekaṃsena, ‘‘karonto’’ti iminā pāṭhasesaṃ dasseti. Evampi karonto aññatitthiyapubboti yojanā. ‘‘Sampādako’’ti iminā anārādhakoti ettha ārādhasaddassa sādhanatthaṃ dasseti, tosanatthādayo nivatteti.
ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਤ੍ਥਿਕਾ વਿਸਨ੍ਤਿ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ વੇਸਿਯਾ, ਸੋਭਣਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਂ વੇਸਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ વਾ વੇਸਿਯਾ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੁਲਭਜ੍ਝਾਚਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਆਮਿਸੋਯੇવ ਕਿਞ੍ਜਕ੍ਖੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਆਮਿਸਕਿਞ੍ਜਕ੍ਖੋ, વਿਸੇਸਨਪਰਪਦੋ। ਅਥ વਾ ਆਮਿਸੋ ਚ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕਿਞ੍ਜਕ੍ਖੋ ਚ ਆਮਿਸਕਿਞ੍ਜਕ੍ਖਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਆਮਿਸਕਿਞ੍ਜਕ੍ਖਸਮ੍ਪਦਾਨਂ। ਕਿਞ੍ਜਕ੍ਖਸਦ੍ਦੋ ਕੇਸਰਸ੍ਸੇવ ਮੁਖ੍ਯਤੋ વਾਚਕੋ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪਨ ਰੂਲ਼੍ਹੀવਸੇਨ। વਿਧવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧવਸਦ੍ਦੋ ਪਤਿਨੋਯੇવ વਾਚਕੋ, ਨ ਰੁਕ੍ਖવਿਸੇਸਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਤਪਤਿਕਾ વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਮਤવਸੇਨ વਾ ਪવੁਤ੍ਥવਸੇਨ વਾ વਿਗਤੋ ਧવੋ ਏਤਾਸਂ, ਧવੇਨ વਾ વਿਗਤਾਤਿ વਿਧવਾਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਾਤਿ વਿਧવਾ। ਯੋਬ੍ਬਨਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਾ ਯੋਬ੍ਬਨਾਤੀਤਤ੍ਤਾ વਾ ਥੁਲ੍ਲਾ ਮਹਨ੍ਤਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਤਿ ਥੁਲ੍ਲਕੁਮਾਰਿਕਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋਬ੍ਬਨਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਪਣ੍ਡਕਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਸਿਤ੍ਤਪਣ੍ਡਕਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਣ੍ਡਕੇਸੁ ਨਪੁਂਸਕਪਣ੍ਡਕੋવਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਪੁਂਸਕਾ’’ਤਿ। ਸਮਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ। ਤਤੋਤਿ વਿਸ੍ਸਾਸਤੋ।
Ajjhācāratthikā visanti pavisanti etthāti vesiyā, sobhaṇarūpasaṅkhātaṃ vesaṃ dhāretīti vā vesiyā. Tena vuttaṃ ‘‘sulabhajjhācārā’’tiādi. Āmisoyeva kiñjakkho appamattakaṭṭhenāti āmisakiñjakkho, visesanaparapado. Atha vā āmiso ca tato añño kiñjakkho ca āmisakiñjakkhaṃ, tassa sampadānaṃ āmisakiñjakkhasampadānaṃ. Kiñjakkhasaddo kesarasseva mukhyato vācako, appamattakassa pana rūḷhīvasena. Vidhavāti ettha dhavasaddo patinoyeva vācako, na rukkhavisesassāti dassento āha ‘‘matapatikā vā’’tiādi. Imehi padehi matavasena vā pavutthavasena vā vigato dhavo etāsaṃ, dhavena vā vigatāti vidhavāti vacanatthaṃ dasseti. Tāti vidhavā. Yobbanapattattā vā yobbanātītattā vā thullā mahantā kumārikāti thullakumārikāti dassento āha ‘‘yobbanapattā’’tiādi. Paṇḍakāti ettha āsittapaṇḍakādīsu pañcasu paṇḍakesu napuṃsakapaṇḍakovādhippetoti āha ‘‘napuṃsakā’’ti. Samānapabbajjāti bhikkhūhi samānapabbajjā. Tatoti vissāsato.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ વੇਸਿਯਾਦੀਸੁ। ਤਾਸਨ੍ਤਿ વੇਸਿਯਾਨਂ। ਸੋਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ =੦੪ વਿਧવਾਦੀਸੁ। ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਥਾਤਿ ਯਥਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ।
Tatthāti vesiyādīsu. Tāsanti vesiyānaṃ. Soti aññatitthiyapubbo. Sabbatthāti sabbesu =04 vidhavādīsu. Gantabbataṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tathāti yathā gantabbattaṃ vuttaṃ, tathā.
ਉਚ੍ਚਾવਚਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਂ ਚਯਤਿ વਡ੍ਢਤੀਤਿ ਉਚ੍ਚਂ, ਚਯਤੋ ਅવਗਤੋ વਿਯੋਗੋਤਿ ਅવਚਂ। ਉਚ੍ਚਞ੍ਚ ਅવਚਞ੍ਚ ਉਚ੍ਚਾવਚਾਨੀਤਿ વਚਨਤ੍ਥੇਨ ਮਹਨ੍ਤਖੁਦ੍ਦਕਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਖੁਦ੍ਦਕਾਨੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਮ੍ਮਾਨੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਕਰਣੀਯਾਨੀ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਂਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਕਰਣੀਯਾਨੀਤਿ વਚਨਤ੍ਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤਖੁਦ੍ਦਕੇਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ । ਤਤ੍ਥ ਨ ਦਕ੍ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ વਿਸਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਨવਕਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ। ‘‘ਉਟ੍ਠਾਨવੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਤ੍ਥਿ ਅਲਸੋ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਲਸੋਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ੍ਰਪਚ੍ਚਯੋ ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਤ੍ਥੇ વਿਚ੍ਛਾਜੋਤਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਤੇਸੁ ਤੇਸੂ’’ਤਿ। ‘‘ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਯ વੀਮਂਸਾਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤવਚਨਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਇਦਮੇવ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਠਾਨਸਦ੍ਦੋ ਤਙ੍ਖਣਤ੍ਥੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਲਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਲਂਸਦ੍ਦੋ ਭੂਸਨવਾਰਣਪਰਿਯਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਪਰਿਯਤ੍ਤਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ।
Uccāvacānīti ettha uddhaṃ cayati vaḍḍhatīti uccaṃ, cayato avagato viyogoti avacaṃ. Uccañca avacañca uccāvacānīti vacanatthena mahantakhuddakatthoti āha ‘‘mahantakhuddakānī’’ti. ‘‘Kammānī’’ti iminā ‘‘karaṇīyānī’’tipadassa sarūpaṃ dasseti. Taṃdassanena ca kattabbānīti karaṇīyānīti vacanattho kātabbo. Tatthāti mahantakhuddakesu kammesu . Tattha na dakkhoti ettha tasaddassa visayaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tesu tesu navakammesū’’ti. ‘‘Uṭṭhānavīriyasampanno’’ti iminā natthi alaso kosajjaṃ etassāti analasoti vacanatthaṃ dasseti. Tatrāti ettha trapaccayo sattamyatthe vicchājotakoti āha ‘‘tesu tesū’’ti. ‘‘Ṭhānuppattikāya vīmaṃsāyā’’ti vuttavacanassatthaṃ dassento āha ‘‘idameva’’ntiādi. ‘‘Tasmiṃyeva khaṇe uppannapaññāyā’’ti iminā ‘‘ṭhānuppattikāyā’’ti ettha ṭhānasaddo taṅkhaṇatthoti dasseti. Alaṃ kātunti ettha alaṃsaddo bhūsanavāraṇapariyattasaṅkhātesu tīsu atthesu pariyattatthoti āha ‘‘kātuṃ samattho’’ti.
ਤਿਬ੍ਬਚ੍ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਤਿਖਿਣਛਨ੍ਦੋ। ‘‘ਬਲવਚ੍ਛਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਲੋਕਿਯਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਯਾਤਿ ਲੋਕਿਯਾਯ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਯ।
Tibbacchandoti tikhiṇachando. ‘‘Balavacchando’’ti iminā adhippāyatthaṃ dasseti. Lokiyasamādhibhāvanāyāti lokiyāya aṭṭhasamāpattisaṅkhātāya samādhibhāvanāya.
ਇਧਾਗਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਆਗਤੋ। ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਸਾਮਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਲવਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਿਮੁਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਿਤ੍ਥਂ, ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਤਮੇવ ਆਯਤਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ। ਅਥ વਾ ਤਿਤ੍ਥਮੇਤੇਸਮਤ੍ਥੀਤਿ ਤਿਤ੍ਥਿਨੋ, ਤੇਸਮਾਯਤਨਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਸਾਮਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਿਸਦ੍ਦੋ ਲਦ੍ਧਿਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਾਯ ਲਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਸਾ ਲਦ੍ਧਿ ‘‘ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਰੁਚੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਆਦਾਯੋ’’ਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਦਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਾਯੇવ ਲਦ੍ਧਿ ਖਮਤਿ ਚੇવ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਚ ਗਹਿਤਾ ਚਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਸ੍ਸ ਤਿਤ੍ਥਕਰਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤ੍વਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਸਾਮਿਕਸ੍ਸ। ਭਞ੍ਞਮਾਨਾਯਾਤਿ ਭਣਿਯਮਾਨਾਯ। ਅਨਭਿਰਦ੍ਧੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਭਿਰਾਧਿਤੋ ਅਪਰਿਤੋਸਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਨੋ ਪਗ੍ਗਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਯਂ ਇਦਂ ‘‘ਅਨਤ੍ਤਮਨਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਮਨਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਮਿਨਾ ‘‘ਇਦ’’ਨ੍ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਅਨਿਯਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਮੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਯਞ੍ਚ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਏવ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ ਅਤ੍ਤਮਨਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍વੇ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਇਦਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ। ਸਙ੍ਘਾਟਨੀਯਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਟਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਨ੍ਨਿਚਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਅਨਾਰਾਧਕੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨਾਰਾਧਨੀਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ =੦੫ ਏਤ੍ਥ ਨ ਆਰਾਧੇਤਿ વਤ੍ਤਂ ਅਨੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਅਨਾਰਾਧਨੀਯਨ੍ਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ। ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ। ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਚਿਹਨਂ। ਇਤੋਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਤੋ ਨੀਹਟੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વੁਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨਾਤਿ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ વੁਤ੍ਤવਿਪਰੀਤੇਨ।
Idhāgatoti imasmiṃ sāsane āgato. Titthāyatanasāmikassāti taranti uplavanti sattā ummujjanimujjaṃ karonti etthāti titthaṃ, dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo. Tameva āyatanaṃ diṭṭhigatikānanti titthāyatanaṃ. Atha vā titthametesamatthīti titthino, tesamāyatanaṃ titthāyatanaṃ, tassa sāmiko titthāyatanasāmiko, tassa. Tassa diṭṭhiyāti ettha diṭṭhisaddo laddhipariyāyoti āha ‘‘tassa santakāya laddhiyā’’ti. Kasmā sā laddhi ‘‘khantī’’ti ca ‘‘rucī’’ti ca ‘‘ādāyo’’ti ca vuccatīti āha ‘‘idānī’’tiādi. Sāyeva laddhi khamati ceva ruccati ca gahitā cāti yojanā. Tassa titthakarassāti katvatthe sāmivacanaṃ. Tassāti titthāyatanasāmikassa. Bhaññamānāyāti bhaṇiyamānāya. Anabhiraddhoti ettha anabhirādhito aparitositacittoti atthaṃ dassento āha ‘‘aparipuṇṇasaṅkappo, no paggahitacitto’’ti. Yadidanti yaṃ idaṃ ‘‘anattamanatta’’nti vā ‘‘attamanatta’’nti vā sambandho. Iminā ‘‘ida’’ntipadassa aniyamaṃ dasseti. Imeti bhikkhū. Yañca anattamanattanti yojanā. Tassevāti aññatitthiyapubbassa eva anattamanattanti sambandho. Idanti dve attamanattāni, dve anattamanattānīti catubbidhaṃ idaṃ dhammajātaṃ. Saṅghāṭanīyanti saṅghaṭitabbaṃ, sannicayaṃ kātabbanti attho. ‘‘Anārādhake’’tiādinā anārādhanīyasminti =05 ettha na ārādheti vattaṃ anena kammenāti anārādhanīyanti vacanatthaṃ dasseti. Idanti catubbidhaṃ. Liṅganti kāraṇaṃ. Lakkhaṇanti cihanaṃ. Itoti aṭṭhaṅgato nīhaṭenāti sambandho. Vuttavipallāsenāti kaṇhapakkhe vuttaviparītena.
ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨਾਤਿਕਾਲੇਨ ਗਾਮਪવੇਸਨਂ ਨਾਤਿਦਿવਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ‘‘ਪਰਿਤੋਸਕੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਰਾਧਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤੋਸਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਨ ‘‘ਸਮ੍ਪਾਦਕੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Sukkapakkhe aṭṭhaṅgāni samodhānetvā dassento āha ‘‘nātikālena gāmapavesanaṃ nātidivā paṭikkamana’’ntiādi. Kaṇhapakkhepi iminā nayena aṭṭhaṅgāni samodhānetabbāni. ‘‘Paritosako’’ti iminā ārādhakasaddassa tosanatthaṃ dasseti. Heṭṭhā pana ‘‘sampādako’’ti vuttattā sādhanatthaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ.
ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਾਲ਼ਕੇਪੀਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਕੂਟਯੁਤ੍ਤੇ ਅਨੇਕਕੋਣੇ ਪਤਿਸ੍ਸਯવਿਸੇਸੇਪਿ। ਸੋ ਹਿ ਏਕਕੂਟਂ ਕਤ੍વਾ ਅਨੇਕੇਹਿ ਕੋਣੇਹਿ ਮਲੀਯਤਿ વਿਭੂਸੀਯਤੀਤਿ ਮਾਲ਼ੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਪਰਿવਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿવਚਨਂ ਅਸਦਿਸੂਪਮਾਯ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ। ਪਰਿવਸਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਨ੍ਤਰਾਤਿ ਚਤੁਮਾਸਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ। ਕੁਪ੍ਪਨਸਭਾવੋਤਿ ਨਸ੍ਸਨਸਭਾવੋ। ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਨਾਮਰੂਪਂ વવਤ੍ਥਪੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮਂ, ਇਦਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥਪੇਤਿ। ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਨਮਨਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ વਾ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਹਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮੂਹਤਾਨਿ…ਪੇ॰… ਸਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਬ੍ਬੁਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਆવਹਿਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਅਬ੍ਬੁਲ਼੍ਹਂ, ਉਦ੍ਧਂ વਹਿਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਤ੍ਯੂਪਸਗ੍ਗੋ ਹਿ ਉਦ੍ਧਙ੍ਗਮਤ੍ਥੋ। ਤਂਦਿવਸਮੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਲਭਨਦਿવਸੇਯੇવ। ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ। ਤਦਹੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਭવਨਅਹਨਿ ਏવ।
Upasampadamāḷakepīti upasampādaṭṭhāne ekakūṭayutte anekakoṇe patissayavisesepi. So hi ekakūṭaṃ katvā anekehi koṇehi malīyati vibhūsīyatīti māḷoti vuccati. ‘‘Cattāro māse parivasitabba’’ntivacanaṃ asadisūpamāya pākaṭaṃ karonto ‘‘yathā panā’’tiādimāha. Hīti saccaṃ. Assāti aññatitthiyapubbassa. Parivasanto aññatitthiyapubboti sambandho. Antarāti catumāsassa abbhantare. Kuppanasabhāvoti nassanasabhāvo. Pariggaṇhātīti paricchinditvā gaṇhāti. Nāmarūpaṃ vavatthapetīti ‘‘idaṃ nāmaṃ, idaṃ rūpa’’nti vavatthapeti. Lakkhaṇanti namanaruppanalakkhaṇaṃ, aniccādilakkhaṇaṃ vā. Sotāpattimaggassa diṭṭhivicikicchāpahānaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘samūhatāni…pe… salla’’nti. Abbuḷhanti āvahiyitthāti abbuḷhaṃ, uddhaṃ vahiyitthāti attho. Ātyūpasaggo hi uddhaṅgamattho. Taṃdivasamevāti tasmiṃ sotāpattimaggassa paṭilabhanadivaseyeva. Bhummatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Tadahevāti tasmiṃ sotāpannabhavanaahani eva.
ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਥੇવਾ’’ਤਿ। ਯਥਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਮੂਲਕਂ ਚੀવਰਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਥੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ। ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ। ਅਞ੍ਞੇਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਤੋ ਅਪਰੇ। ਤੇਹਿਪੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ। વਿਲੋਮਾਤਿ ਪਟਿਲੋਮਾ। ਆਯਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧੀਨਂ। ਆਯਤ੍ਤਜੀવਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਆਯਤ੍ਤਜੀવਿਕਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ। વਚਨਕਰੋਤਿ વਚਨਂ ਕਰੋ। વਾਕ੍ਯੇਪਿ ਸਮਾਸੇਪਿ વਚਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਮੇવ ਅਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ‘‘વਚਨਕਰੋ’’ਤਿ ਸਮਾਸੋ ਹੋਤਿ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਆਯਤ੍ਤਜੀવਕਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ। ਤੇਨਾਤਿ વਚਨਕਰਹੇਤੁਨਾ।
Tassāti aññatitthiyapubbassa. Pāḷiyaṃ pattassa anāgatattā vuttaṃ ‘‘pattampi tathevā’’ti. Yathā upajjhāyamūlakaṃ cīvaraṃ pariyesitabbaṃ, pattampi tathevāti attho. Idanti pattacīvaraṃ. Imassāti aññatitthiyapubbassa. Aññeti upajjhāyato apare. Tehipīti aññehipi. Vilomāti paṭilomā. Āyattanti adhīnaṃ. Āyattajīvikattāti aññatitthiyapubbassa upajjhāyena āyattajīvikattā. Tassāti upajjhāyassa. Vacanakaroti vacanaṃ karo. Vākyepi samāsepi vacanasaddassa ‘‘tassā’’ti padameva apekkhattā ‘‘vacanakaro’’ti samāso hoti. Eseva nayo ‘‘upajjhāyena āyattajīvakattā’’ti etthāpi. Tenāti vacanakarahetunā.
ਅਗ੍ਗਿਪਰਿਚਰਣਕਾਤਿ =੦੬ ਅਗ੍ਗਿਪੂਜਕਾ। ਇਮਿਨਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਿਕਾਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਾਪਸਾਤਿ ਜਟਾਧਰਾ। ਤੇ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਜਟਾ ਚ ਤਪੋ ਚ ਏਤੇਸਮਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜਟਿਲਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤਾਪਸਾ’’ਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਤਿ ਜਟਿਲਕਾ। ‘‘ਕਿਰਿਯਂ ਨ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤવਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ’’ਤਿ। ਏਤਦੇવ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਏવ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ। ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਜਟਿਲਾਨਂ। ਸਾਸਨੇਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ। ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਞਾਤੀਨਂ, ਇਮਂ ਪਰਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤੇਤਿ ਞਾਤਯੋ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ। ਞਾਤਿਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਞਾਤਿਯੇવ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਞਾਤੀਨਂ વਾਤਿ ਞਾਤਿਸੇਟ੍ਠੋ, ਤਸ੍ਸ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Aggiparicaraṇakāti =06 aggipūjakā. Iminā aggiṃ paricarantīti aggikāti vacanatthaṃ dasseti. Tāpasāti jaṭādharā. Te hi yasmā jaṭā ca tapo ca etesamatthi, tasmā ‘‘jaṭilā’’ti ca ‘‘tāpasā’’ti ca vuccanti. Eteti jaṭilakā. ‘‘Kiriyaṃ na paṭibāhantī’’ti vuttavacanassa atthaṃ dassento āha ‘‘atthi kammaṃ, atthi kammavipāko’’ti. Etadeva pabbajjanti etaṃ eva tāpasapabbajjaṃ. Etesanti jaṭilānaṃ. Sāsaneti buddhassa sāsane. Tesanti ñātīnaṃ, imaṃ parihāranti sambandho. Teti ñātayo. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Ñātiseṭṭhassāti ñātiyeva seṭṭho, ñātīnaṃ vāti ñātiseṭṭho, tassa, buddhassāti sambandho.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੨੫. ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਕਥਾ • 25. Aññatitthiyapubbakathā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Aññatitthiyapubbavatthukathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Aññatitthiyapubbavatthukathāvaṇṇanā
