| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೮. ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಸುತ್ತಂ
8. Aññatitthiyasuttaṃ
೬೯. ‘‘ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ತಯೋಮೇ, ಆವುಸೋ, ಧಮ್ಮಾ। ಕತಮೇ ತಯೋ? ರಾಗೋ, ದೋಸೋ, ಮೋಹೋ – ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ। ಇಮೇಸಂ, ಆವುಸೋ, ತಿಣ್ಣಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಕೋ ವಿಸೇಸೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಯಾಸೋ 1 ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣ’ನ್ತಿ? ಏವಂ ಪುಟ್ಠಾ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಕಿನ್ತಿ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಭಗವಂಮೂಲಕಾ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮಾ ಭಗವಂನೇತ್ತಿಕಾ ಭಗವಂಪಟಿಸರಣಾ। ಸಾಧು ವತ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ಪಟಿಭಾತು ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ। ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
69. ‘‘Sace, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ – ‘tayome, āvuso, dhammā. Katame tayo? Rāgo, doso, moho – ime kho, āvuso, tayo dhammā. Imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ dhammānaṃ ko viseso ko adhippayāso 2 kiṃ nānākaraṇa’nti? Evaṃ puṭṭhā tumhe, bhikkhave, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ kinti byākareyyāthā’’ti? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā. Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ಸಚೇ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ತಯೋಮೇ, ಆವುಸೋ, ಧಮ್ಮಾ। ಕತಮೇ ತಯೋ? ರಾಗೋ, ದೋಸೋ, ಮೋಹೋ – ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ; ಇಮೇಸಂ, ಆವುಸೋ, ತಿಣ್ಣಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಕೋ ವಿಸೇಸೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಯಾಸೋ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣ’ನ್ತಿ? ಏವಂ ಪುಟ್ಠಾ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಥ – ‘ರಾಗೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜೋ ದನ್ಧವಿರಾಗೀ, ದೋಸೋ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ ಖಿಪ್ಪವಿರಾಗೀ, ಮೋಹೋ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜೋ ದನ್ಧವಿರಾಗೀ’’’ ತಿ।
‘‘Sace , bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ – ‘tayome, āvuso, dhammā. Katame tayo? Rāgo, doso, moho – ime kho, āvuso, tayo dhammā; imesaṃ, āvuso, tiṇṇaṃ dhammānaṃ ko viseso ko adhippayāso kiṃ nānākaraṇa’nti? Evaṃ puṭṭhā tumhe, bhikkhave, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha – ‘rāgo kho, āvuso, appasāvajjo dandhavirāgī, doso mahāsāvajjo khippavirāgī, moho mahāsāvajjo dandhavirāgī’’’ ti.
‘‘‘ಕೋ ಪನಾವುಸೋ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ರಾಗೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ರಾಗೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’ತಿ? ‘ಸುಭನಿಮಿತ್ತನ್ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ತಸ್ಸ ಸುಭನಿಮಿತ್ತಂ ಅಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರೋತೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ರಾಗೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ರಾಗೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ರಾಗೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ರಾಗೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’’’ತಿ।
‘‘‘Ko panāvuso, hetu ko paccayo yena anuppanno vā rāgo uppajjati uppanno vā rāgo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī’ti? ‘Subhanimittantissa vacanīyaṃ. Tassa subhanimittaṃ ayoniso manasi karoto anuppanno vā rāgo uppajjati uppanno vā rāgo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati. Ayaṃ kho, āvuso, hetu ayaṃ paccayo yena anuppanno vā rāgo uppajjati uppanno vā rāgo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī’’’ti.
‘‘‘ಕೋ ಪನಾವುಸೋ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ದೋಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ದೋಸೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’ತಿ? ‘ಪಟಿಘನಿಮಿತ್ತಂ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ತಸ್ಸ ಪಟಿಘನಿಮಿತ್ತಂ ಅಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರೋತೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ದೋಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ದೋಸೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ದೋಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ದೋಸೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’’’ತಿ।
‘‘‘Ko panāvuso, hetu ko paccayo yena anuppanno vā doso uppajjati uppanno vā doso bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī’ti? ‘Paṭighanimittaṃ tissa vacanīyaṃ. Tassa paṭighanimittaṃ ayoniso manasi karoto anuppanno vā doso uppajjati uppanno vā doso bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati. Ayaṃ kho, āvuso, hetu ayaṃ paccayo yena anuppanno vā doso uppajjati uppanno vā doso bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī’’’ti.
‘‘‘ಕೋ ಪನಾವುಸೋ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಮೋಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಮೋಹೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’ತಿ? ‘ಅಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿಕಾರೋ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ತಸ್ಸ ಅಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರೋತೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಮೋಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಮೋಹೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಮೋಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಮೋಹೋ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’’’ತಿ।
‘‘‘Ko panāvuso, hetu ko paccayo yena anuppanno vā moho uppajjati uppanno vā moho bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī’ti? ‘Ayoniso manasikāro tissa vacanīyaṃ. Tassa ayoniso manasi karoto anuppanno vā moho uppajjati uppanno vā moho bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati. Ayaṃ kho, āvuso, hetu ayaṃ paccayo yena anuppanno vā moho uppajjati uppanno vā moho bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī’’’ti.
‘‘‘ಕೋ ಪನಾವುಸೋ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ರಾಗೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ರಾಗೋ ಪಹೀಯತೀ’ತಿ? ‘ಅಸುಭನಿಮಿತ್ತನ್ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ತಸ್ಸ ಅಸುಭನಿಮಿತ್ತಂ ಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರೋತೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ರಾಗೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ರಾಗೋ ಪಹೀಯತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ , ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ರಾಗೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ರಾಗೋ ಪಹೀಯತೀ’’’ತಿ।
‘‘‘Ko panāvuso, hetu ko paccayo yena anuppanno ceva rāgo nuppajjati uppanno ca rāgo pahīyatī’ti? ‘Asubhanimittantissa vacanīyaṃ. Tassa asubhanimittaṃ yoniso manasi karoto anuppanno ceva rāgo nuppajjati uppanno ca rāgo pahīyati. Ayaṃ kho, āvuso , hetu ayaṃ paccayo yena anuppanno ceva rāgo nuppajjati uppanno ca rāgo pahīyatī’’’ti.
‘‘‘ಕೋ ಪನಾವುಸೋ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ದೋಸೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ದೋಸೋ ಪಹೀಯತೀ’ತಿ? ‘ಮೇತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತೀ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ತಸ್ಸ ಮೇತ್ತಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರೋತೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ದೋಸೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ದೋಸೋ ಪಹೀಯತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ದೋಸೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ದೋಸೋ ಪಹೀಯತೀ’’’ತಿ।
‘‘‘Ko panāvuso, hetu ko paccayo yena anuppanno ceva doso nuppajjati uppanno ca doso pahīyatī’ti? ‘Mettā cetovimuttī tissa vacanīyaṃ. Tassa mettaṃ cetovimuttiṃ yoniso manasi karoto anuppanno ceva doso nuppajjati uppanno ca doso pahīyati. Ayaṃ kho, āvuso, hetu ayaṃ paccayo yena anuppanno ceva doso nuppajjati uppanno ca doso pahīyatī’’’ti.
‘‘‘ಕೋ ಪನಾವುಸೋ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ಮೋಹೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತೀ’ತಿ? ‘ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ ತಿಸ್ಸ ವಚನೀಯಂ। ತಸ್ಸ ಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರೋತೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ಮೋಹೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಮೋಹೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ಮೋಹೋ ಪಹೀಯತೀ’’’ತಿ। ಅಟ್ಠಮಂ।
‘‘‘Ko panāvuso, hetu ko paccayo yena anuppanno ceva moho nuppajjati uppanno ca moho pahīyatī’ti? ‘Yonisomanasikāro tissa vacanīyaṃ. Tassa yoniso manasi karoto anuppanno ceva moho nuppajjati uppanno ca moho pahīyati. Ayaṃ kho, āvuso, hetu ayaṃ paccayo yena anuppanno vā moho nuppajjati uppanno ca moho pahīyatī’’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Aññatitthiyasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೮. ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Aññatitthiyasuttavaṇṇanā
