| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
4. අඤ්‌ඤතිත්‌ථියසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Aññatitthiyasuttavaṇṇanā
24. චතුත්‌ථෙ පාවිසීති පවිට්‌ඨො. සො ච න තාව පවිට්‌ඨො, ‘‘පවිසිස්‌සාමී’’ති නික්‌ඛන්‌තත්‌තා පන එවං වුත්‌තො. යථා කිං? යථා ‘‘ගාමං ගමිස්‌සාමී’’ති නික්‌ඛන්‌තපුරිසො තං ගාමං අප්‌පත්‌තොපි ‘‘කහං ඉත්‌ථන්‌නාමො’’ති වුත්‌තෙ ‘‘ගාමං ගතො’’ති වුච්‌චති, එවං. අතිප්‌පගොති තදා කිර ථෙරස්‌ස අතිප්‌පගොයෙව නික්‌ඛන්‌තදිවසො අහොසි, අතිප්‌පගොයෙව නික්‌ඛන්‌තභික්‌ඛූ බොධියඞ්‌ගණෙ චෙතියඞ්‌ගණෙ නිවාසනපාරුපනට්‌ඨානෙති ඉමෙසු ඨානෙසු යාව භික්‌ඛාචාරවෙලා හොති, තාව පපඤ්‌චං කරොන්‌ති. ථෙරස්‌ස පන ‘‘යාව භික්‌ඛාචාරවෙලා හොති, තාව පරිබ්‌බාජකෙහි සද්‌ධිං එකද්‌වෙකථාවාරෙ කරිස්‌සාමී’’ති චින්‌තයතො යංනූනාහන්‌ති එතදහොසි. පරිබ්‌බාජකානං ආරාමොති සො කිර ආරාමො දක්‌ඛිණද්‌වාරස්‌ස ච වෙළුවනස්‌ස ච අන්‌තරා අහොසි. ඉධාති ඉමෙසු චතූසු වාදෙසු. කිංවාදී කිමක්‌ඛායීති කිං වදති කිං ආචික්‌ඛති, කිං එත්‌ථ සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස දස්‌සනන්‌ති පුච්‌ඡන්‌ති. ධම්‌මස්‌ස චානුධම්‌මං බ්‍යාකරෙය්‍යාමාති, භොතා ගොතමෙන යං වුත්‌තං කාරණං, තස්‌ස අනුකාරණං කථෙය්‍යාම. සහධම්‌මිකො වාදානුපාතොති පරෙහි වුත්‌තකාරණෙන සකාරණො හුත්‌වා සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස වාදානුපාතො වාදප්‌පවත්‌ති විඤ්‌ඤූහි ගරහිතබ්‌බං කාරණං කොචි අප්‌පමත්‌තකොපි කථං නාගච්‌ඡෙය්‍ය? ඉදං වුත්‌තං හොති – කථං සබ්‌බාකාරෙනපි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස වාදෙ ගාරය්‌හං කාරණං න භවෙය්‍යාති?
24. Catutthe pāvisīti paviṭṭho. So ca na tāva paviṭṭho, ‘‘pavisissāmī’’ti nikkhantattā pana evaṃ vutto. Yathā kiṃ? Yathā ‘‘gāmaṃ gamissāmī’’ti nikkhantapuriso taṃ gāmaṃ appattopi ‘‘kahaṃ itthannāmo’’ti vutte ‘‘gāmaṃ gato’’ti vuccati, evaṃ. Atippagoti tadā kira therassa atippagoyeva nikkhantadivaso ahosi, atippagoyeva nikkhantabhikkhū bodhiyaṅgaṇe cetiyaṅgaṇe nivāsanapārupanaṭṭhāneti imesu ṭhānesu yāva bhikkhācāravelā hoti, tāva papañcaṃ karonti. Therassa pana ‘‘yāva bhikkhācāravelā hoti, tāva paribbājakehi saddhiṃ ekadvekathāvāre karissāmī’’ti cintayato yaṃnūnāhanti etadahosi. Paribbājakānaṃ ārāmoti so kira ārāmo dakkhiṇadvārassa ca veḷuvanassa ca antarā ahosi. Idhāti imesu catūsu vādesu. Kiṃvādī kimakkhāyīti kiṃ vadati kiṃ ācikkhati, kiṃ ettha samaṇassa gotamassa dassananti pucchanti. Dhammassa cānudhammaṃ byākareyyāmāti, bhotā gotamena yaṃ vuttaṃ kāraṇaṃ, tassa anukāraṇaṃ katheyyāma. Sahadhammiko vādānupātoti parehi vuttakāraṇena sakāraṇo hutvā samaṇassa gotamassa vādānupāto vādappavatti viññūhi garahitabbaṃ kāraṇaṃ koci appamattakopi kathaṃ nāgaccheyya? Idaṃ vuttaṃ hoti – kathaṃ sabbākārenapi samaṇassa gotamassa vāde gārayhaṃ kāraṇaṃ na bhaveyyāti?
ඉති වදන්‌ති ඵස්‌සපච්‌චයා දුක්‌ඛන්‌ති එවං වදන්‌තොති අත්‌ථො. තත්‍රාති තෙසු චතූසු වාදෙසු. තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සාති ඉදං ‘‘තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා’’ති පටිඤ්‌ඤාය සාධකවචනං. යස්‌මා හි න විනා ඵස්‌සෙන දුක්‌ඛපටිසංවෙදනා අත්‌ථි, තස්‌මා ජානිතබ්‌බමෙතං යථා ‘‘තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා’’ති අයමෙත්‌ථ අධිප්‌පායො.
Itivadanti phassapaccayā dukkhanti evaṃ vadantoti attho. Tatrāti tesu catūsu vādesu. Te vata aññatra phassāti idaṃ ‘‘tadapi phassapaccayā’’ti paṭiññāya sādhakavacanaṃ. Yasmā hi na vinā phassena dukkhapaṭisaṃvedanā atthi, tasmā jānitabbametaṃ yathā ‘‘tadapi phassapaccayā’’ti ayamettha adhippāyo.
සාධු , සාධු, ආනන්‌දාති අයං සාධුකාරො සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරස්‌ස දින්‌නො, ආනන්‌දත්‌ථෙරෙන පන සද්‌ධිං භගවා ආමන්‌තෙසි. එකමිදාහන්‌ති එත්‌ථ ඉධාති නිපාතමත්‌තං, එකං සමයන්‌ති අත්‌ථො. ඉදං වචනං ‘‘න කෙවලං සාරිපුත්‌තොව රාජගහං පවිට්‌ඨො, අහම්‌පි පාවිසිං. න කෙවලඤ්‌ච තස්‌සෙවායං විතක්‌කො උප්‌පන්‌නො, මය්‌හම්‌පි උප්‌පජ්‌ජි. න කෙවලඤ්‌ච තස්‌සෙව සා තිත්‌ථියෙහි සද්‌ධිං කථා ජාතා, මය්‌හම්‌පි ජාතපුබ්‌බා’’ති දස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං.
Sādhu, sādhu, ānandāti ayaṃ sādhukāro sāriputtattherassa dinno, ānandattherena pana saddhiṃ bhagavā āmantesi. Ekamidāhanti ettha idhāti nipātamattaṃ, ekaṃ samayanti attho. Idaṃ vacanaṃ ‘‘na kevalaṃ sāriputtova rājagahaṃ paviṭṭho, ahampi pāvisiṃ. Na kevalañca tassevāyaṃ vitakko uppanno, mayhampi uppajji. Na kevalañca tasseva sā titthiyehi saddhiṃ kathā jātā, mayhampi jātapubbā’’ti dassanatthaṃ vuttaṃ.
අච්‌ඡරියං අබ්‌භුතන්‌ති උභයම්‌පෙතං විම්‌හයදීපනමෙව. වචනත්‌ථො පනෙත්‌ථ අච්‌ඡරං පහරිතුං යුත්‌තන්‌ති අච්‌ඡරියං. අභූතපුබ්‌බං භූතන්‌ති අබ්‌භුතං. එකෙන පදෙනාති ‘‘ඵස්‌සපච්‌චයා දුක්‌ඛ’’න්‌ති ඉමිනා එකෙන පදෙන. එතෙන හි සබ්‌බවාදානං පටික්‌ඛෙපත්‌ථො වුත්‌තො. එසෙවත්‌ථොති එසොයෙව ඵස්‌සපච්‌චයා දුක්‌ඛන්‌ති පටිච්‌චසමුප්‌පාදත්‌ථො. තඤ්‌ඤෙවෙත්‌ථ පටිභාතූති තඤ්‌ඤෙවෙත්‌ථ උපට්‌ඨාතු. ඉදානි ථෙරො ජරාමරණාදිකාය පටිච්‌චසමුප්‌පාදකථාය තං අත්‌ථගම්‌භීරඤ්‌චෙව ගම්‌භීරාවභාසඤ්‌ච කරොන්‌තො සචෙ මං, භන්‌තෙතිආදිං වත්‌වා යංමූලකා කථා උප්‌පන්‌නා, තදෙව පදං ගහෙත්‌වා විවට්‌ටං දස්‌සෙන්‌තො ඡන්‌නංත්‌වෙවාතිආදිමාහ. සෙසං උත්‌තානමෙවාති. චතුත්‌ථං.
Acchariyaṃabbhutanti ubhayampetaṃ vimhayadīpanameva. Vacanattho panettha accharaṃ paharituṃ yuttanti acchariyaṃ. Abhūtapubbaṃ bhūtanti abbhutaṃ. Ekena padenāti ‘‘phassapaccayā dukkha’’nti iminā ekena padena. Etena hi sabbavādānaṃ paṭikkhepattho vutto. Esevatthoti esoyeva phassapaccayā dukkhanti paṭiccasamuppādattho. Taññevettha paṭibhātūti taññevettha upaṭṭhātu. Idāni thero jarāmaraṇādikāya paṭiccasamuppādakathāya taṃ atthagambhīrañceva gambhīrāvabhāsañca karonto sace maṃ, bhantetiādiṃ vatvā yaṃmūlakā kathā uppannā, tadeva padaṃ gahetvā vivaṭṭaṃ dassento channaṃtvevātiādimāha. Sesaṃ uttānamevāti. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. අඤ්‌ඤතිත්‌ථියසුත්‌තං • 4. Aññatitthiyasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. අඤ්‌ඤතිත්‌ථියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Aññatitthiyasuttavaṇṇanā
